Ewaporaty

Chemizm środowiska



Oceany – Na, Cl, K, Mg, Ca, SO4



Jeziora – skład zależny od źródeł alimentacji



Obszary alimentacji:



Woda meteoryczna



Źródła



Solanki geotermalne



Roztwory diagenetyczne



Solanki obszarów wulkanicznych

Kolejność krystalizacji



Kalcyt – gips – halit – sylwin,
karnalit, bischofit,
tachhydryt (sole gorzkie)

Kolejność krystalizacji



10 m kolumna wody morskiej:



0.4 mm węglany



5.6 mm gips/anhydryt



118 mm halit



33 mm sole Na-Mg-K



45 mm bischofit

Morze Martwe
(Wikipedia)

Modyfikacja składu
ewaporatów



Odzwierciedlenie składu solanki



Odzwierciedlenie składu
dopływających roztworów – zmian
fizyko-chemicznych w systemie ->
dolomityzacja, powstanie anhydrytu

Skład kolumny wody morskiej



3.5% roztwór soli



2.73 % NaCl



0.32 % MgCl2



0.23 % MgSO4



0.13 % CaSO4



0.07 % KCl



0.02 %
Ca(HCO3)2



1000 g roztworu



Ewaporacja do 250
g – wytrącanie
węglanów



Do 160 g gipsu



Do 95 g sole
(halogenki)

Węglany w ewaporatach



Woda morska – 0.03%
rozpuszczonych soli –
węglany; jony Ca 0.01M,
węglanowe 0.0003M ->
obecność innych -> stan
niedosycenia



Wpływ biot -> obecność w
górnej lub dolnej części
profilu -> świadectwo braku
nasycenia roztworów do
wytrącenia gipsu i halitu



Przewarstwienia węglanów z
gipsem, anhydrytem



Udział alg, bakterii



Zalew wodami bogatymi w
jony węglanowe

Konfiguracja
systemu
ewaporatoweg
o

Wzrost kryształów w solance



Wzrost na

powierzchni solanki



We wnętrzu



Na dnie zbiornika



Nukleacja

spontaniczna- maty

– petola (mata

algowa, warunki

utlenienia)



-> kumulaty



Kryształy typu

chevron i kornet



Kryształy

szkieletowe -

hopper

Hopper crystal cast of

halite

in a

Jurassic

rock, Carmel Formation, southwestern
Utah.

Wikipedia

Wzrost kryształów w osadzie
nasyconym solanką



Wzrost

„dysplasywny”

– z przemiesz-

czeniem

sedymentu



Wzrost z

włączeniem

sedymentu do

struktury

kryształu



Wzrost

swobodny

Tekstury z rozpuszczania



Rozpuszczanie z utworzeniem porów



Rekrystalizacja z utworzeniem fazy o tym samym składzie w porach



Nowe fazy

powstające
niezależnie
od rozkładu
porów



Powierzchnie

korozji

Reakcje zastępowania



Gips -> anhydryt



Anhydryt ->gips

Reakcje zastępowania



Kalcyt+SO4(jon)+

woda->gips+
CO3(jon)



Kalcyt+SO4(jon)->

anhydryt



Anhydryt->kalcyt



Gips->kalcyt



Gips->anhydryt+

halit

Reakcje zastępowania



Gips+woda+K+Mg+Ca-
>polihalit+anhydryt



Halit+K+Mg+Ca+SO4-
>polihalit+Na+Cl



Borany - kolemanit

Ewaporaty & osady
klastyczne i węglanowe



Gipsorudyty



Stromatolity prze-

warstwione ewaporatami

Salt dome:
Iran, Zagros