ZAAWANSOWANA 

RACHUNKOWOŚĆ 

FINANSOWA

Umowy o usługę 

budowlaną

Umowa o usługę budowlaną

   Umowa zawarta między wykonawcą i 

zamawiającym, której przedmiotem 
jest budowa składnika aktywów 
trwałych lub ich zespołu następująca 
w wyniku wykonania usługi 
budowlanej.

Cechy umów budowlanych



czas realizacji kontraktu dotyczy często więcej niż 
jednego okresu sprawozdawczego co powoduje, że 
rozpoczęcie i zakończenie kontraktu często przypada na 
różne okresy sprawozdawcze



realizacja usługi jest finansowana przez zleceniodawcę 
już w toku wykonywania umowy, a nie po odbiorze 
całości usług



kontrakty mają charakter indywidualny i rzadko 
powtarzalny



system ustalania ostatecznej ceny usługi jest zwykle 
skomplikowany

Przychody z umów budowlanych 

obejmują:



początkową kwotę przychodu wg ceny 
ustalonej w umowie



zmiany kwoty przychodów podczas trwania 
umowy spowodowane zmianą cen lub 
zakresem umowy, premiami oraz karami 
umownymi:



w takim zakresie, w jakim prawdopodobne jest, że 
przychód zostanie opłacony



jeśli można wiarygodnie ustalić ich wartość

Koszty umów budowlanych obejmują:



bezpośrednie koszty wytworzenia 
dotyczące danej umowy



uzasadnioną część kosztów pośrednich



inne koszty umowy, które zgodnie z 
warunkami umowy pokrywa 
zamawiający

Rodzaje umów budowlanych ze względu 

na sposób ustalania ceny

Rodzaj umowy

Charakterystyka

umowy o cenach stałych 

(ryczałtowych) 

zamawiający i wykonawca 

umawiają się na stosowanie 

określonej  stałej ceny lub stawki 

za wybudowaną jednostkę 

produktu (umowa może zawierać 

klauzulę umożliwiającą 

aktualizację ceny)

Umowy o cenę „koszt plus” 

zamawiający i wykonawca 

umawiają się, że wykonawcy są 

zwracane przez zamawiającego 

określone, rzeczywiste lub 

planowane, koszty wykonania 

umowy, powiększone o ustalony 

procent zysku liczony od tych 

kosztów lub o stałą stawkę zysku

 

Metody pomiaru stopnia 

zaawansowania niezakończonych usług 

budowlanych

Metoda

Opis

metoda obmiaru 

wykonanych prac 

pomiar wykonanych od dnia rozpoczęcia umowy 

do dnia bilansowego prac wyrażonych w 

kwotach bezwzględnych lub w procencie ceny 

umownej lub jej składowych

metoda kosztowa 

określanie na dzień bilansowy stopnia 

zaawansowania prac w takim procencie, jaki 

stanowi udział poniesionych od rozpoczęcia 

umowy do dnia bilansowego kosztów umowy w 

całkowitej kwocie kosztów wykonania umowy 

obejmującej koszty już poniesione oraz 

wynikające z globalnego budżetu kosztów 

koszty wymagające jeszcze poniesienia dla 

pełnego wykonania umowy

Stopień zaawansowania   

umowy obliczony metodą kosztową

Koszty umowy rzeczywiście poniesione od dnia jej rozpoczęcia 

do dnia bilansowego

Koszty umowy rzeczywiście 
poniesione od daty                   

        
jej rozpoczęcia do dnia         
bilansowego                              
 +

Wymagające jeszcze 
poniesienia koszty niezbędne 

do pełnego wykonania umowy 
wynikające z aktualnego 
globalnego budżetu kosztów

Ustalanie przychodów i kosztów z 

niezakończonych umów budowlanych

(1) Umowa jest umową o cenie stałej oraz



wiarygodnie oszacowano stopień zaawansowania 
umowy na dzień bilansowy



kompletność i poprawność ustalenia dotychczas 
poniesionych kosztów nie budzi zastrzeżeń



jednostka posiada globalny budżet kosztów 
umowy, określający kwotę kosztów, których 
poniesienie jest niezbędne dla pełnego wykonania 
umowy

Przychody z tytułu umowy  ustala się 

proporcjonalnie do stopnia zaawansowania 

umowy 

(metoda „stopnia zaawansowania”)

Przychó

d 

bieżąceg

o okresu

  

=

Stopień 

zawansowani

a  umowy na 

dzień 

bilansowy(%)

 x

Globalny 

budżet 

przychodó

w

 -

Przychód 

zarachowany 

w latach 

poprzednich

Koszty z tytułu umowy ustala się 

proporcjonalnie do stopnia 

zaawansowania umowy, przy czym:

w przypadku szacowania stopnia 

zaawansowania metodą obmiaru 

wykonanych prac

Koszty 

bieżąceg

o okresu

=

Stopień 
zawansow
ania  
umowy na 
dzień 
bilansowy 
(%)

x

Globalny 
budżet 
kosztów

-

Koszty 
zarach
owane 
w 
latach 
poprze
dnich

w przypadku 

szacowania 

stopnia 

zaawansowania 

metodą kosztową

Koszty 

bieżącego 

okresu

    

=

Koszty 

poniesione

Ustalanie przychodów i kosztów z 

niezakończonych umów budowlanych



Umowa jest umową o cenie „koszt plus” oraz:



wiarygodnie zmierzono na dzień bilansowy 
stopień zaawansowania umowy w 
dostosowaniu do przyjętego w umowie sposobu 
ustalania przychodów



kompletność i poprawność ustalenia 
dotychczas poniesionych kosztów nie budzi 
zastrzeżeń

Przychody  z umowy ustala się stosownie do 

stopnia zaawansowania umowy i sposobu 

ustalenia ceny przewidzianej w umowie

Przychód 

bieżącego 

okresu

=

Stopień 

zaawansow

ania umowy

x

Globalny 

budżet kosztów x

Narzut zysku, 

zgodny z 

umową

-

Przychody 

uznane w 

poprzednich 

okresach

Ustalanie przychodów i kosztów z 

niezakończonych umów budowlanych – 

pozostałe umowy

Przychody ustala się w wysokości tej części dotychczas 

poniesionych kosztów, w której ich pokrycie przez 

zamawiającego jest prawdopodobne (metoda „zysku 

zerowego”)

Przychód 

bieżącego 

okresu

=

Rzeczywiste koszty 

umowy, których 

pokrycie jest 

prawdopodobne

 -

Przychody uznane w 

poprzednich okresach

Prezentacja w bilansie skutków 

realizacji niezakończonych umów 

budowlanych

Prezentacja w bilansie skutków 

realizacji niezakończonych umów 

budowlanych