Organizacje formalne        

w10

1 Organizacje, czyli celowe grupy formalne

2 Typ idealny biurokracji Maxa Webera

3 Negatywne cechy biurokracji

4 Organizacje jako przedmiot zainteresowania socjologii

Ad 1) Organizacje, czyli celowe 

grupy formalne 

Organizacja społeczna to zintegrowany zbiór pozycji 
społecznych i sieć wiążących je stosunków 
społecznych, realizujący wspólnie jakieś funkcje 
istotne społecznie.
Grupy celowe są to grupy, które powstają dla 
zaspokojenia 
jakichś  potrzeb ich członków czy też realizacji jakichś 
zadań.
Ogólne cechy organizacji formalnych:
-są powoływane w sposób zaplanowany do realizacji 
określonych 
 celów i według określonych przez przepisy procedur;
-mają sformalizowaną strukturę;
-występuje w nich przejrzysty podział pracy;
-mają wyraźnie wyodrębnione ośrodki władzy;
-następuje w nich wymiana personelu;
-w organizacjach formalnych dominują stosunki 
rzeczowe.

Ad 2) Typ idealny biurokracji 

Maxa Webera

Żyjemy w świecie organizacji biurokratycznych.

Właściwości biurokracji w idealnej formie (wg 
Maxa Webera):
1. Pozycje społeczne są rozlokowane 
hierarchicznie.
2. Występuje daleko posunięta specjalizacja i 
podział funkcji.
3. Następuje całkowita depersonalizacja 
stosunków pomiędzy 
urzędnikami  oraz pomiędzy urzędnikami i 
petentami.
4. Rekrutacja na pozycje urzędnicze odbywa się 
wg kryteriów
merytoktatycznych.
5. Kryteria awansu są wolne od arbitralności.
6. Urzędnicy otrzymują ustalone z góry 
wynagrodzenie.
7. Obowiązuje pisemna forma wszelkich 
czynności.

Ad 3) Negatywne cechy 

biurokracji

Dysfunkcje biurokracji:

1 nadmierna specjalizacja,
2 sztywność procedur,
3 inercja procedur,
4 „wyuczona bezradność” i pasywność w sytuacjach 
nierutynowych,
5 nadanie procedurom rangi wartości autotelicznej,
6 bezkrytyczna lojalność wobec organizacji,
7 mnożenie ponad miarę szczegółowych, wzajemnie 
sprzecznych przepisów,
8 konserwatyzm, rytualizm i opór przeciwko innowacjom,
9 tendencja do oligarchizacji,
10 uprzedmiotowienie i zniewolenie administrowanych 
zbiorowości ludzkich.

Ad 4) Organizacje jako 

przedmiot zainteresowania 

socjologii

Problematyka organizacji rozpatrywana jest przez 
socjologów na trzech poziomach życia społecznego:

1/ na mikrospołecznym poziomie zachowań i 
działań jednostek 
    oraz procesów zachodzących w małych 
grupach;

2/ na mezospołecznym poziomie pojedynczych 
organizacji 
    formalnych;

3/ na poziomie makrospołecznym (całego 
społeczeństwa).