Prawa dziecka niepełnosprawnego w Unii Europejskiej

Orzekanie o niepełnosprawności

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności:

•

Znaczny – osoba z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolna do pracy

albo zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagająca w

celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki i pomocy

innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji

– Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności

organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy

innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede

wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację

•

Umiarkowany – osoba z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolna do

pracy albo zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub

wymagając czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia

ról społecznych

– Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia

niepełnosprawności nie wyklucza możliwości zatrudnienia osoby, także u

pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w

przypadku uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o

przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby

niepełnosprawnej, ew. zatrudnienia w formie telepracy

•

Lekki – osoba o naruszonej sprawności organizmu powodującej w sposób

istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do

zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z

pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w

pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy

wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki

techniczne

Orzeczenie o niepełnosprawności u dziecka poniżej 16 roku życia – dziecko z

naruszoną sprawnością fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie

trwania powyżej 12 miesięcy z powodu wady wrodzonej, długotrwałej

choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia

mu całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb

życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne dziecku w danym

wieku

Organy orzekające o

niepełnosprawności

O niepełnosprawności orzekają:

•

Powiatowy zespół do spraw orzekania o

niepełnosprawności – I instancja – przy staroście

•

Wojewódzki zespół orzekania o niepełnosprawności

– II instancja – przy wojewodzie

Orzeczenie o niepełnosprawności jest traktowane na

równi z orzeczeniem o niezdolności do pracy:

•

W stopniu znacznym – całkowita niezdolność do

pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji

•

W stopniu umiarkowanym – całkowita niezdolność

do pracy

•

W stopniu lekkim – częściowa niezdolność do pracy

O niezdolności do pracy orzekają:

•

Lekarz orzecznik ZUS

•

Komisja lekarska ZUS

Orzeczenia o niepełnosprawności oraz o niezdolności

do pracy są decyzjami administracyjnymi. Od

decyzji II instancji przysługuje odwołanie do sądu

pracy i ubezpieczeń społecznych (sąd okręgowy) w

terminie 30 dni od daty doręczenia decyzji.

Renta socjalna

przysługuje:

•

Osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu

naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

–

Przed ukończeniem 18 roku życia

–

W trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej – przed

ukończeniem 25 roku życia

–

W trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej

forma renty:

•

Stała – jeśli niezdolność do pracy jest trwała

•

Okresowa – jeśli niezdolność do pracy jest okresowa – na

okres wskazany przez ZUS

wynosi:

•

84% najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

•

Przy zbiegu z rentą rodzinną kwota renty socjalnej ulega

obniżeniu, aby łączna kwota obu rent nie przekraczała 200%

najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

nie przysługuje:

•

Jeśli renta rodzinna przekracza 200% najniższej renty z tytułu

całkowitej niezdolności do pracy

•

Zawiesza się na okres osiągania przychodu z tytułu

działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia

społecznego (też umowy cywilne, w tym umowy najmu) w

wysokości wyższej niż 30% przeciętnego miesięcznego

wynagrodzenia

Renta z tytułu niezdolności do

pracy

przysługuje:

•

Ubezpieczonemu

•

Jeśli jest niezdolny do pracy całkowicie lub częściowo

•

Ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy (chyba że niezdolność do

pracy jest wynikiem wypadku w drodze do pracy lub z pracy)

– 1 rok – jeśli niezdolność powstała przed 20 rokiem życia

– 2 lata – jeśli niezdolność powstała między 20 a 22 rokiem życia

– 3 lata – jeśli niezdolność powstała między 22 a 25 rokiem życia

– 4 lata – jeśli niezdolność powstała między 25 a 30 rokiem życia

– 5 lat w ciągu ostatnich 10 lat – jeśli niezdolność powstała po 30 roku

życia

•

Niezdolność do pracy powstała w okresie składkowym lub nieskładkowym

albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (chyba że

ubezpieczony miał 20 dla kobiet lub 25 dla mężczyzn lat okresów i jest

całkowicie niezdolny do pracy)

forma renty:

•

Stała – jeśli niezdolność do pracy jest stała

•

Okresowa – jeśli niezdolność do pracy jest okresowa – na okres wskazany

przez ZUS

•

Szkoleniowa – jeśli orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego – na

okres 6 m-cy z możliwością przedłużenia do 30 m-cy – 75% renty dla osoby

całkowicie niezdolnej do pracy

•

Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy – 57% renty dla osoby

całkowicie niezdolnej do pracy

dodatek pielęgnacyjny:

•

przysługuje osobie całkowicie niezdolnej do pracy oraz niezdolnej do

samodzielnej egzystencji albo, która ukończyła 75 lat

•

wynosi 106,41 zł m-cznie

•

nie przysługuje osobie przebywającej w placówce opiekuńczej

Renta inwalidzka – analogiczna do renty z tytułu niezdolności do pracy,

przysługuje rolnikom, inwalidom wojennym, inwalidom służb mundurowych,

dzieli się na trzy grupy

Zasiłki socjalne dla osoby

niepełnosprawnej

Zasiłek stały

•

przysługuje:

–

Osobie pełnoletniej (samotnej lub w rodzinie)

–

Całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub

niepełnosprawności (w stopniu znacznym lub

umiarkowanym)

–

Której dochód nie przekracza kryterium

dochodowego

•

wynosi:

–

Różnicę pomiędzy kryterium dochodowym a

faktycznym dochodem osoby

–

Nie więcej niż 418 zł, nie mniej niż 30 zł

•

nie przysługuje:

–

Osoba ma prawo do renty socjalnej, świadczenia

pielęgnacyjnego, dodatku z tytułu samotnego

wychowywania dziecka

–

Osoba utraciła prawo do zasiłku dla bezrobotnych

na skutek upływu ustawowego okresu jego

pobierania

Zasiłki socjalne dla osoby

niepełnosprawnej

Zasiłek okresowy:

•

przysługuje:

–

W szczególności ze względu na długotrwałą

chorobę, niepełnosprawność

–

Osobie samotnej lub w rodzinie, której dochód jest

niższy od kryterium dochodowego

•

wynosi:

–

Różnicę pomiędzy kryterium dochodowym a

faktycznym dochodem osoby

–

Nie więcej niż 418 zł

–

Nie mniej niż:

•

50% różnicy między kryterium dochodowym

osoby a jej dochodem

•

20 zł

–

Rada gminy może w drodze uchwały podwyższyć

minimalne kwoty zasiłku okresowego

•

Okres, na który przyznawany jest zasiłek, ustala

ośrodek pomocy społecznej na podstawie

okoliczności sprawy

Zasiłek pielęgnacyjny

•

Przyznaje się w celu częściowego pokrycia

wydatków wynikających z konieczności

zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i

pomocy innej osoby w związku z niezdolności do

samodzielnej egzystencji

•

Przysługuje:

–

Niepełnosprawnemu dziecku

–

Osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 lat, jeśli

legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu

niepełnosprawności, albo orzeczeniem o umiarkowanym

stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność

powstała przed ukończeniem 21 roku życia

–

Osobie, która ukończyła 75 lat

•

Nie przysługuje osobie, która przebywa w

instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,

jeśli pobyt jest przynajmniej w części finansowany

z budżetu państwa albo z NFZ

Świadczenia rodzinne na

niepełnosprawne dziecko

Zasiłek rodzinny

– gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się

orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym lub

znacznym stopniu niepełnosprawności

•

przysługuje, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby

uczącej się nie przekracza 583 zł, do czasu ukończenia przez dziecko 18 lat,

chyba że się uczy – do 24 roku życia

•

wynosi – 44 zł na dziecko do 5 lat, 56 zł na dziecko od 5-18 lat, 65 zł na

dziecko od 18-24 lat

•

nie przysługuje, gdy dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej

całodobowe utrzymanie lub w rodzinie zastępczej

Dodatki do zasiłku rodzinnego:

•

Z tytułu urodzenia dziecka – jednorazowo 1000 zł, jeśli kobieta była pod

opieką lekarską od 10 tygodnia ciąży

•

Z tytułu opieki na dzieckiem w okresie korzystania z urlopu

wychowawczego:

–

sprawuje faktyczną opiekę nad dzieckiem

–

przez okres 72 m-cy, jeśli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawości

albo o znacznym stopniu niepełnosprawności

–

wynosi 400 zł m-cznie

•

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka, gdy drugi z rodziców

nie żyje lub jest nieznany

–

jeśli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności lub o znacznym

stopniu niepełnosprawności – do kwoty bazowej (170 zł) dodaje się 80 zł,

nie więcej niż 160 zł na wszystkie dzieci (baza – 340 zł)

•

Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka:

–

na pokrycie wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem się

dziecka

–

do ukończenia 24 lat, jeśli legitymuje się orzeczeniem o

niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym

stopniu niepełnosprawności

–

wynosi – 50 zł na dziecko do 5 lat, 70 zł na dziecko starsze

•

Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem

zamieszkania:

–

jeśli zamieszkuje poza miejscem zamieszkania rodziców w miejscowości,

gdzie jest szkoła – 80 zł, jeśli dojeżdża do szkoły – 40 zł

Usługi opiekuńcze

Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze przysługują:

•

Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn

wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona

•

Osobie, wymagającej pomocy, której wspólnie niezamieszkująca

rodzina nie mogą takiej pomocy zapewnić

•

Usługi opiekuńcze obejmują:

–

Pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych

–

Opiekę higieniczną

–

Zaleconą przez lekarza pielęgnację

–

Zapewnienie w miarę możliwości kontaktów z otoczeniem

•

Specjalistyczne usługi opiekuńcze obejmują są to usługi dostosowane

do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub

niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym

przygotowaniem zawodowym. Specyficzną odmianą specjalistycznych

usług opiekuńczych są specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z

zaburzeniami psychicznymi.

•

Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być

świadczone w domu, albo w ośrodku wsparcia – jeśli osoba ze względu

na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymaga częściowej opieki i

pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych

–

Ośrodki wsparcia są jednostką organizacyjną pomocy społecznej

dziennego pobytu, mogą być w nich też prowadzone miejsca

całodobowe okresowego pobytu. Ośrodkami wsparcia są

środowiskowy dom samopomocy, dzienny dom pomocy, dom dla

matek z dziećmi i kobiet w ciąży, schronisko i dom dla bezdomnych,

klub samopomocy

•

W wypadku niemożności świadczenia usług opiekuńczych w domu,

osoba wymagająca pomocy z powodu wieku może korzystać z usług

opiekuńczych i bytowych w rodzinnym domu pomocy:

–

Usługi całodobowe dla nie mniej niż 3 osób i nie więcej niż 8 osób

wymagających pomocy ze względu na wiek

Mieszkania chronione

Osobie, która ze względu na:

•

trudną sytuację życiową,

•

wiek,

•

niepełnosprawność

•

chorobę

potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym

życiu,

ale nie wymaga usług w zakresie świadczonym przez

jednostkę całodobowej opieki, w szczególności:

•

osobom z zaburzeniami psychicznymi

•

osobie opuszczającej rodzinę zastępczą, placówkę

opiekuńczo-wychowawczą, młodzieżowy ośrodek

wychowawczy, zakład dla nieletnich

•

uchodźcy

może

być przyznany pobyt w mieszkaniu chronionym

Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej

przygotowującą osoby w nim przebywające, pod opieką

specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub

zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę.

Mieszkanie chronione zapewnia warunki samodzielnego

funkcjonowania w środowisku, w integracji ze społecznością

lokalną.

Mieszkania chronione prowadzone mogą być prowadzone przez

każdą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej, także w

ramach umów – np. przez organizacje pozarządowe – tzw.

hostele

Zasady wyrażania woli przez osoby

niepełnosprawne

Osoba, która nie może pisać, ale może czytać, może złożyć

oświadczenie woli w formie pisemnej w ten sposób, że

bądź:

•

uczyni na dokumencie tuszowy odcisk palca, a obok tego

odcisku inna osoba wpisze jej imię i nazwisko

umieszczając swój podpis, bądź

•

zamiast składającego oświadczenie podpisze się inna

osoba, a jej podpis będzie poświadczony przez notariusza

lub wójta, starostę lub marszałka województwa z

zaznaczeniem, że został złożony na życzenie danej osoby

Nie umiem powiedzieć, jak ma złożyć oświadczenie woli

osoba niemogąca czytać, faktycznie nakaz formy

notarialnej został uchylony w 2010 r., ale nie

przewidziano formy wyrażania woli przez takie osoby….

Nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która

z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie

wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i

wyrażenie woli, w szczególności, jeśli stan ten wynikał z:

•

choroby psychicznej

•

niedorozwoju umysłowego

•

Innego, choćby przemijającego, zaburzenia czynności

psychicznych

Wsparcie osobowe

Pracownik socjalny:

Pomoc osobowa w załatwianiu spraw życiowych w tym urzędowych osobie

niepełnosprawnej może być świadczona przez pracownika socjalnego w

ramach:

•

Pracy socjalnej, np. kontraktu socjalnego

•

Usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych

•

Funkcjonowania w mieszkaniu chronionym

Pracownik socjalny towarzyszy osobie niepełnosprawnej w tych czynnościach,

nie zastępuje jej, respektuje jej samodzielność i autonomię z szacunkiem

dla jej godności i decyzji, wspiera ją w procesie decyzyjnym, ale nie

decyduje za

Pełnomocnik:

Osoba niepełnosprawna może powołać, jak każdy z nas, pełnomocnika, do

reprezentowania jej we wszystkich lub wybranych czynnościach życiowych

•

Pełnomocnictwo ogólne – do wszystkich czynności zwykłego zarządu – musi

być na piśmie

•

Pełnomocnictwo do czynności przekraczających zwykły zarząd musi

wymieniać rodzaj tej czynności, chyba że ustawa wymaga, aby opisana

została konkretna pojedyncza czynność i mieć formę wymaganą – np.

notarialną, pełnomocnictwo bankowe, pocztowe itp.

•

Pełnomocnikiem może być każdy, nawet osoba ograniczona w zdolności do

czynności prawnych, chyba że ustawa wymaga kwalifikacji specjalnych – np.

pełnomocnik procesowy (w procesie karnym tylko adwokat)

•

Pełnomocnik podejmuje czynności za mocodawcę i w jego imieniu

•

Pełnomocnictwo można zawsze odwołać, także ustnie

Kurator dla osoby niepełnosprawnej:

Osoba niepełnosprawna fizycznie może wystąpić do sądu opiekuńczego o

ustanowienie kuratora, jeśli potrzebuje pomocy w prowadzeniu wszystkich

spraw lub spraw określonego rodzaju/ sąd może działać z urzędu

•

Zakres obowiązków i uprawnień kuratora określa sąd opiekuńczy

•

Kurator działa w imieniu osoby niepełnosprawnej, obok niej, nie ogranicza

jej w zdolności do czynności prawnych

•

Kuratelę uchyla sąd na żądanie osoby niepełnosprawnej

Pomoc w celu ekonomicznego

usamodzielnienia się

•

Osobie lub rodzinie gmina może przyznać pomoc w formie

rzeczowej lub pieniężnej w celu ekonomicznego usamodzielnienia

się.

•

Pomoc pieniężna może być przyznana w formie jednorazowego

zasiłku celowego lub nieoprocentowanej pożyczki, która może

zostać umorzona w całości lub części, jeśli przyczyni się to do

szybszego osiągnięcia celów pomocy społecznej.

•

Pomoc w formie rzeczowej następuje przez udostępnienie, na

podstawie umowy użyczenia, maszyn i narzędzi pracy stwarzających

możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń

ułatwiających pracę niepełnosprawnym.

•

Pomoc tego typu nie przysługuje, jeśli osoba dostała już wsparcie z

innego źródła, albo uchyla się od podjęcia odpowiedniej pracy

przewidzianej dla osób bezrobotnych lub przeszkoleniu

zawodowemu.

•

Osoba niepełnosprawna może dostać w formie nieopodatkowanej

darowizny wsparcie od Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób

Niepełnosprawnych w ramach realizowanych przez niego

programów (np. wózek, samochód, komputer).

•

Osoba niepełnosprawna, może otrzymać ze środków PFRON

jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej

albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej w wysokości

określonej w umowie zawartej ze starostą, nie więcej jednak niż do

wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli

nie otrzymała bezzwrotnych środków publicznych na ten cel.

Rehabilitacja zawodowa i społeczna

osób niepełnosprawnych

Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej

uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu

zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa

zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy przez:

•

Dokonanie oceny zdolności do pracy

•

Prowadzenie poradnictwa zawodowego, umożliwiającego wybór

odpowiedniego zawodu i szkolenia

•

Przygotowanie zawodowe z uwzględnieniem perspektywy zatrudnienia

•

Dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenie

•

Określenie środków technicznych umożliwiających lub ułatwiających

wykonywanie pracy, a w razie potrzeby – przedmiotów ortopedycznych,

środków pomocniczych, sprzętu rehabilitacyjnego itp.

Rehabilitacja społeczna ma na celu umożliwienie osobom

niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym przez:

•

Wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej

osoby niepełnosprawnej

•

Wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych

•

Likwidację barier, w szczególności architektonicznych,

urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu i

dostępie do informacji, kształtowanie w społeczeństwie właściwych

postaw i zachowań sprzyjających integracji z osobami

niepełnosprawnymi

•

Kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań

sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi.

Warsztaty terapii zajęciowej

•

Warsztat – wyodrębniona organizacyjnie i finansowo placówka

stwarzająca osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy

możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania

lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia

•

Warsztaty mogą być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia lub

inne podmioty.

•

Koszty ich tworzenia i działalności są współfinansowane ze środków

Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz

ze środków samorządu terytorialnego (powiatu – na podstawie

porozumienia, min. 10%)

–

Dofinansowanie ze środków PFRON uczestnictwa w warsztacie

osób niepełnosprawnych przebywających w instytucjach

zobowiązanych do prowadzenia warsztatów (domy pomocy

społecznej) jest obniżane procentowo w zależności od tego, ile

osób z danej jednostki uczestniczy w warsztacie (PFRON nie płaci

nic, jeśli powyżej 80% to mieszkańcy, a nie obniża opłacanych

kosztów, jeśli jest ich poniżej 30%)

•

Warsztat jest placówką pobytu dziennego. Czas trwania zajęć wynosi

nie więcej niż 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo (jeśli zajęć

jest mniej, proporcjonalnie zmniejsza się wysokość finansowania)

•

Działalność warsztatu ma charakter niezarobkowy. Dochód ze

sprzedaży produktów i usług wykonanych przez uczestników

warsztatu w ramach realizowanego programu terapii przeznacza się

w w porozumieniu z uczestnikami na pokrycie wydatków związanych z

ich integracją społeczną

•

Do warsztatu trafiają osoby niepełnosprawne, które w orzeczeniu o

niepełnosprawności mają wskazanie do takiej formy rehabilitacji

Warsztaty terapii zajęciowej

Warsztat stosuje techniki terapii zajęciowej zmierzające do rozwijania:

•

Umiejętność wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności

osobistej

•

Psychofizycznych sprawności oraz podstawowych i specjalistycznych

umiejętności zawodowych, umożliwiających uczestnictwo w szkoleniu

zawodowym albo podjęcie pracy

Rada programowa warsztatu (składająca się z kierownika, specjalistów

rewalidacji lub rehabilitacji, instruktorów, psychologa i doradcy

zawodowego):

•

Opracowuje raz do roku indywidualny program rehabilitacji każdego

uczestnika

•

Co najmniej raz na pół roku ocenia przy udziale uczestnika indywidualne

efekty rehabilitacji

•

Co najmniej raz na rok dokonuje okresowej oceny realizacji programu

•

nie rzadziej niż co 3 lata dokonuje oceny kompleksowej:

–

stopnia zdolności do samodzielnego wykonywania czynności życia

codziennego

–

umiejętności interpersonalnych, w tym komunikowania się i współpracy w

grupie

–

stopnia opanowania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia

w celu zajęcia stanowiska odnośnie do:

•

podjęcia zatrudnienia i kontynuowania rehabilitacji zawodowej w warunkach

pracy chronionej lub na przystosowanym stanowisku pracy

•

potrzeby skierowania osoby niepełnosprawnej do ośrodka wsparcia ze

względu na brak postępów w rehabilitacji i złe rokowania co do możliwości

ich osiągnięcia

•

przedłużenia uczestnictwa w terapii ze względu na pozytywne:

–

rokowania co do przyszłych postępów rehabilitacji

–

okresowy brak możliwości zatrudnienia

–

okresowy brak możliwości skierowania osoby niepełnosprawnej do

ośrodka wsparcia

Turnusy rehabilitacyjne

Turnus – zorganizowana forma aktywnej rehabilitacji połączonej z

elementami wypoczynku, której celem jest ogólna poprawa

psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych

uczestników, między innymi przez nawiązywanie i rozwijanie

kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, a

także udział w innych zajęciach przewidzianych programem

Turnusy mogą być organizowane:

•

przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby

prawne, inne organizacje, które prowadzą od 2 lat działalność na

rzecz osób niepełnosprawnych i uzyskały wpis do rejestru

organizatorów prowadzonego przez wojewodę

•

wyłącznie w ośrodkach, które uzyskały wpis do rejestru ośrodków

prowadzonego przez wojewodę

–

W domach pomocy społecznej lub innych placówkach

opiekuńczych turnusy mogą być organizowane wyłącznie dla osób

niebędących stałymi podopiecznym takich jednostek

Czas trwania turnusów wynosi co najmniej 14 dni. Grupa nie może

wynosić nie mniej niż 20 osób. Turnusy mogą mieć formę

stacjonarną i niestacjonarną.

Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie z PFRON

uczestnictwa w turnusie, jeżeli przeciętny dochód rodziny nie

przekracza 50% przeciętnego wynagrodzenia – w wypadku rodziny,

65% - w wypadku osoby samotnej

W turnusie biorą udział osoby niepełnosprawne skierowane do

uczestnictwa przez lekarza, pod opieką którego się znajdują

Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma

prawo do zwolnienia z pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia

dla odbycia turnusu w wymiarze 21 dni w roku (przy czym łączny

wymiar urlopu i zwolnienia nie może przekroczyć w roku 21 dni)

Zakaz dyskryminacji osób

niepełnosprawnych

•

Kodeks pracy zakazuje jakiejkolwiek dyskryminacji w zatrudnieniu

osób niepełnosprawnych, bezpośredniej i pośredniej

•

Zakaz ten wynika bezpośrednio z Europejskiej Dyrektywy

ustanawiającej generalne ramy dotyczące równego traktowania w

dziedzinie zatrudnienia i pracy.

•

Za równe dyskryminacji dyrektywa uważa wszystkie formy

molestowania - zachowanie mające na celu urażenie godności

osoby, zawstydzenie jej, stworzenie poniżających, obrażających czy

wrogich warunków pracy.

•

Zgodnie z dyrektywą obowiązkiem pracodawcy jest adaptowanie

stanowiska i warunków pracy dla potrzeb niepełnosprawnego

pracownika. Powinien on z uwagi na potrzeby pracownika:

–

dostosować pomieszczenie;

–

dostosować sprzęty lub zakupić odpowiednie urządzenia;

–

przystosować czas i rytm pracy;

–

przeprowadzić adekwatny podział zajęć;

–

zapewnić możliwości szkolenia;

–

zapewnić konieczne wsparcie asystenta.

•

Z powyższych obowiązków pracodawca jest zwolniony, jeśli

stanowią one dla niego „dysproporcjonalne obciążenie”:

–

są zbyt kosztowne, w szczególności w porównaniu z dochodem

osiąganym przez przedsiębiorstwo;

–

a nie mogą być sfinansowane z dotacji państwowych lub z

innych źródeł.

•

Czy miała miejsce dyskryminacja, ocenia sąd krajowy, jednak

ciężar dowodu spoczywa na pracodawcy.

Uprawnienia osób niepełnosprawnych

zatrudnionych na wolnym rynku

Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w PUP jako bezrobotna albo

poszukująca pracy ma prawo korzystać z wszystkich dostępnych

usług rynku pracy oraz z szkoleń, stażu, prac interwencyjnych,

przygotowania zawodowego w miejscu pracy finansowanych przez:

•

Fundusz Pracy w odniesieniu do osób bezrobotnych

•

PFRON w odniesieniu do osób poszukujących pracy

Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekroczyć:

•

8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo w wypadku osoby

niepełnosprawnej w stopniu lekkim

•

7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo w wypadku osoby

niepełnosprawnej w stopniu umiarkowanym albo znacznym

•

Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w godzinach

nocnych i nadliczbowych

–

Przepisów dotyczących czasu pracy nie stosuje się do:

•

Osób zatrudnionych przy pilnowaniu

•

Gdy, na wniosek osoby niepełnosprawnej, lekarz wyrazi na to

zgodę

•

Osoba niepełnosprawna ma prawo do przerwy na gimnastykę

usprawniającą lub wypoczynek, wynoszącą 15 minut i wliczaną do

czasu pracy

–

Stosowanie powyższych norm czasu pracy nie może prowadzić

do obniżenia wynagrodzenia

Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia

niepełnosprawności przysługuje 10 dni dodatkowego urlopu

(chyba że ma 26 dni urlopu wypoczynkowego lub urlop dodatkowy

wynikający z innych przepisów)

Dofinansowanie do pracowników

niepełnosprawnych

Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby

niepełnosprawne skierowane przez PUP albo będące jego

pracownikami w momencie powstania niepełnosprawności może

otrzymać z PFRON zwrot kosztów:

•

adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób

niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z

przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych

osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;

•

adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej

wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy;

•

zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników

niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub

przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;

•

rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb,

(nie więcej niż 15%)

–

Zwrot nie może przekraczać dwudziestokrotności przeciętnego

wynagrodzenia na jedno stanowisko pracy

–

Zwrotu dokonuje starosta, który podpisuje z pracodawcą umowę

(koszty trzeba ponieść po jej podpisaniu), po uzyskaniu pozytywnej

opinii PIP

–

Jeśli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż

36 miesięcy, to pracodawca jest obowiązany zwrócić PFRON środki

w wysokości 1/36 ogólnej kwoty za każdy brakujący miesiąc, nie

mniej niż 1/6, chyba że w ciągu 3 miesięcy zatrudni inną osobę

niepełnosprawną skierowaną przez PUP

Dofinansowanie do pracowników

niepełnosprawnych

Pracodawcy (który osiąga wskaźnik 6%) przysługuje

dofinansowanie wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych

wypłacane raz na dwa miesiące w wysokości (nie więcej niż

wynagrodzenie pracownika):

•

180% najniższego wynagrodzenia dla stopnia znacznego (220% w

odniesieniu do pracowników chorych psychicznie,

niepełnosprawnych intelektualnie, z padaczką lub niewidomych)

•

100% najniższego wynagrodzenia dla stopnia umiarkowanego

(140% - j.w.)

•

40% najniższego wynagrodzenia dla stopnia lekkiego (80% j.w.)

•

Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć kwoty

90% faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy, a w

przypadku pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, w

rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących

pomocy publicznej, zwanego dalej "pracodawcą wykonującym

działalność gospodarczą", 75% tych kosztów.

Pracodawca może otrzymać zwrot kosztów pomagających

pracownikowi w komunikacji z otoczeniem a także czynności

niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykowania –

przeliczone na ilość godzin pracy, nie więcej niż 20%

Zakłady pracy chronionej

Status zpch może mieć na wniosek pracodawca prowadzący działalność

gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy zatrudniający co

najmniej 25 osób w wymiarze na pełny czas pracy o osiągający wskaźnik

zatrudnienia niepełnosprawnych:

•

Co najmniej 40%, w tym 10% o znacznym lub umiarkowanym stopniu

•

Co najmniej 30% niewidomych, chorych psychicznie, niepełnosprawnych

intelektualnie o znacznym lub umiarkowanym stopniu

oraz posiadający obiekty i pomieszczenia:

•

Odpowiadające przepisom bhp

•

Uwzględniające potrzeby niepełnosprawnych

i zapewnienia doraźne i specjalistyczne opiekę medyczną, poradnictwo i

usługi rehabilitacyjne

Zpch jest zwolniony z:

•

podatków, z wyjątkiem podatku od gier; podatku od towarów i usług oraz

podatku akcyzowego; cła; podatków dochodowych; podatku od środków

transportowych

•

z podatku od czynności cywilnoprawnych - jeżeli czynność przez niego

dokonana pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu;

•

opłat, z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym.

Zpch przekazuje środki uzyskane z tytułu zwolnień na:

•

PFRON - w wysokości 10%,

•

zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych - w wysokości

90%

Zpch może, na wniosek, otrzymać ze środków Funduszu:

•

dofinansowanie w wysokości do 50% oprocentowania zaciągniętych

kredytów bankowych pod warunkiem wykorzystania tych kredytów na

cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób

niepełnosprawnych;

•

zwrot kosztów budowy lub rozbudowy obiektów i pomieszczeń zakładu,

usług transportowych, kosztów administracyjnych – jeśli zatrudnia 50%

niepełnosprawnych

Zakłady aktywności zawodowej

Gmina, powiat oraz fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna,

której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób

niepełnosprawnych, zwane dalej "organizatorem", może utworzyć

wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostkę i uzyskać dla tej jednostki

status zakładu aktywności zawodowej, jeżeli:

•

co najmniej 70% ogółu osób zatrudnionych w tej jednostce stanowią osoby

niepełnosprawne, w szczególności skierowane do pracy przez powiatowe

urzędy pracy:

–

zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności,

–

zaliczone do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, u których

stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną, w tym

osób, w stosunku do których rada programowa wtz zajęła stanowisko

uzasadniające podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji

zawodowej w warunkach pracy chronionej – nie więcej niż 35%

•

spełnia warunki lokalowe i rehabilitacyjne zpch

•

uzyska pozytywną opinię starosty o potrzebie utworzenia zakładu aktywności

zawodowej przeznacza uzyskane dochody (i zwolnienia jak zpch) na zakładowy

fundusz aktywności:

Tworzenie zaz jest współfinansowane ze środków Funduszu, organizatora i innych

źródeł; zakłady te nie mogą prowadzić działalności polegającej na wytwarzaniu

wyrobów przemysłu paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego,

piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości

alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem

tych metali lub handlu tymi wyrobami;

Działanie zaz jest współfinansowane ze środków Funduszu oraz ze środków

samorządu województwa w wysokości co najmniej 10%, z tym że procentowy

udział samorządu województwa w kosztach może być zmniejszany, pod

warunkiem znalezienia innych źródeł finansowania działania zakładu

aktywności zawodowej.

Czas pracy wynosi 0,55 czasu ustawowego, może być zwiększony do 0,8

Czas trwania zajęć rehabilitacyjnych wynosi nie mniej niż 60 minut dziennie, nie

więcej niż 120

Document Outline