1

PROBLEMATYKA

• Sposoby powstawania grup

kapitałowych

• Motywy tworzenia grup kapitałowych
• Cel konsolidacji sprawozdań

finansowych

• Grupa kapitałowa jako podmiot

konsolidacji sprawozdań finansowych

2

SPOSOBY POWSTAWANIA GRUP

KAPITAŁOWYCH

• Wyróżnić

można

dwa

podstawowe

sposoby powstawania grup kapitałowych:

- przez wydzielenie,
- przez łączenie.
• Za pierwotną i najistotniejszą przyczynę

powstawania grup kapitałowych uważa
się rozwój przedsiębiorstwa.

3

MOTYWY PRZEJĘĆ

• Rozszerzenie (dywersyfikacja) asortymentu

produkcji (redukcja ryzyka),
• Zdobycie aktywów w postaci zasobów tkwiących w

ludzkich możliwościach, ich wiedzy, doświadczeniu,

rutyny, kontaktów personalnych itp.,
Pozyskanie nowych grup klientów,
 Zdobycie nowych technologii, które mogą być

chronione patentami, tajemnicą produkcji itp.,
 Zdobycie nowych rynków geograficznych,
 Nowe akwizycje przy ograniczonym udziale kapitału

własnego.
    

4

O CZYM NIE INFORMUJĄ

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIA

FINANSOWE

• Jeżeli jednostki gospodarcze tworzą grupę kapitałową, to

jednostka dominująca wykazuje dodatkowo w swoim:

- jednostkowym bilansie - akcje (udziały) w jednostkach

podporządkowanych, które mogą być wycenione według

ceny ich nabycia,
- jednostkowym rachunku zysków i strat – kwotę

osiągniętego przychodu z tytułu dywidend z zysku

jednostek podporządkowanych.

• Oznacza to, że w jednostkowym sprawozdaniu finansowym

jednostki dominującej nie jest wykazywany w odniesieniu

do jednostek podporządkowanych:
- w pełni ich majątek,
- ani też elementy składowe zysku.
Elementy te stanowią własność jednostki dominującej i w

sprawozdaniu finansowym powinna być odzwierciedlona

ich wartość.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe tego nie zapewnia.

5

DEFINICJA GRUPY

KAPITALOWEJ

Grupa kapitałowa jest formą integracji

kapitałowej i/lub pozakapitałowej
samodzielnych prawnie jednostek,
obejmującą jednostkę dominującą,
sprawującą kontrolę nad innymi
uczestnikami organizacji
wielopodmiotowej, oraz - w zależności
od siły powiązań- jednostki zależne
i/lub współzależne.

6

JEDNOSTKI POWIĄZANE

• przez jednostkę dominującą rozumie się spółkę

handlową, sprawującą kontrolę lub współkontrolę

nad inną jednostką,

• przez jednostkę zależną rozumie się spółkę

handlową, która kontrolowana jest przez jednostkę

dominującą (np. poprzez posiadanie w niej

większości głosów*),

• przez jednostkę współzależną - rozumie się

jednostkę, która jest współkontrolowana przez

jednostkę dominującą lub znaczącego inwestora i

innych udziałowców na podstawie statutu, umowy

spółki.

•

*Spółka dominująca nie musi wcale być udziałowcem podmiotów zależnych. Przykładem jest spółka giełdowa

Sfinks Polska, która prowadzi w formie franszyzy sieci restauracji Sphinx. Choć prowadzą oni restauracje w

swoim imieniu, to od Sfinks Polska otrzymują w pełni wyposażony lokal oraz know-how. Dlatego też za

używanie znaku towarowego i restauracji płacą spółce matce opłatę franszyzową. Choć formalnie

franszyzobiorcy (głównie spółki jawne są niezależnymi firmami, to ich wyniki Sfinks włącza w całości do

sprawozdania skonsolidowanego (zgodnie z ustawą o rachunkowości podmiotami zależnymi mogą być także

spółki, w których spółka matka ma pełny wpływ na politykę finansową i sposób prowadzenia biznesu).

7

Zależności pomiędzy jednostkami

powiązanymi

8

Metody konsolidacji w

jednostkach powiązanych

9

Elementy sprawozdania

skonsolidowanego

• Sprawozdania skonsolidowane,

powstające w drodze odpowiednich
procedur konsolidacyjnych, obejmują:

• bilans,
• rachunek zysków i strat (w alternatywnej

wersji: porównawczej i kalkulacyjnej),

• sprawozdanie z przepływów pieniężnych

oraz

• zestaw informacji dodatkowych.

10

Konsolidowanie sprawozdań

finansowych

• Konsolidacja to łączenie sprawozdań

finansowych jednostek tworzących grupę

kapitałową

przez

sumowanie

odpowiednich

pozycji

sprawozdań

finansowych

jednostki

dominującej,

jednostek zależnych i nie będących

spółkami

handlowymi

jednostek

współzależnych,

z

uwzględnieniem

niezbędnych wyłączeń i korekt.

• Wynika z tego, że konsolidacja dotyczy grup

kapitałowych i nie obejmuje jednostek

stowarzyszonych i jednostek współzależnych

będących spółkami handlowymi.

11

ISTOTA KONSOLIDACJI

• Sprawozdanie skonsolidowane sporządza się na

podstawie jednostkowych sprawozdań finansowych

poprzez:

- sumowanie (konsolidację) poszczególnych pozycji

tych sprawozdań,

- korekty i wyłączenia konsolidacyjne (eliminacje)

określonych kategorii jednostkowych informacji

finansowych,

• Korekty kapitałowe w celu uniknięcia podwójnego

sumowania wartości majątku i kapitałów,

• Wyłączenia transakcyjne dotyczą między innymi

„dublujących się” wartości spowodowanych

transakcjami wewnątrz grupy kapitałowej

.

12

Przykład bilansu

skonsolidowanego

Spółka NEPTUN nabyła w dniu 2 stycznia 200X r. 60% akcji spółki MARS za 500 tys. zł.
Wartość księgowa aktywów netto spółki MARS nie odbiega od ich wartości godziwej
(rynkowej).

AKTYWA

NEPTUN-
jed.
dominująca

MARS-jed.
zależna

NEPTUN
+
MARS

Korekty

(+ / - )

Skonsolid
owany
bilans

AKTYWA

AKTYWA TRWAŁE

1.500

700

2.200

-360

1.840

Inwestycje długoterminowe

500

100

600

-500

100

Wartość firmy-jed. zależne

-

-

-

+140

140

Pozostałe aktywa trwałe

1.000

600

1.600

1.600

AKTYWA OBROTOWE

500

300

800

800

SUMA AKTYWÓW

2.000

1.000

3.000

-360

2.640

PASYWA

KAPITAŁ WŁASNY

1.400

600

2.000

-600

1.400

KAPITAŁ MNIEJSZOŚCI

-

-

-

240

240

ZOBOWIĄZANIA I
REZERWY

600

400

1.000

1.000

SUMA PASYWÓW

2.000

1.000

3.000

-360

2.640

13

Elementy jednostkowego i

skonsolidowanego rachunku

zysków i strat

Wyniki Opimus S.A. i Grupy Kapitałowej Optimus w 1997 roku

Wybrane pozycje w mln zł

Wybrane pozycje

( w mln zł)

Optimus

SA

Opimus

Grupa

Kapitalowa

Optimus

Przychody ze sprzedaży

501,9

580,8

Koszty sprzedanych towarów, produktów

448,9

502,0

Zysk (strata) na sprzedaży

- 0,9

8,4

Pozostałe przychody operacyjne

44,0

19,4

Pozostałe koszty operacyjne

15,8

10,9

Zysk (strata) na dzialalności operacyjnej

27,3

16,9

Prychody finansowe

32,8

27,6

Koszty finansowe

22,8

25,2

Zysk (strata) brutto

37,3

19,7

Podatek dochodowy

12,9

17,7

Zysk (strata) mniejszości

x

0,9

Zysk (strata) netto

24,4

1,0