4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
1
ANALIZA POTRZEB
SZKOLENIOWYCH
Oznacza systematyczny proces, w trakcie
którego:
- zostaje wyrażona potrzeba przeprowadzenia
szkolenia lub szkoleń,
- definiowane są problemy,
- określa się źródła tych problemów,
- wybiera się najbardziej efektywną metodę lub
sposób rozwiązania problemów.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
2
Sposoby gromadzenia informacji do
oceny potrzeb szkoleniowych
1. Wyrażone potrzeby szkolenia
• Potrzebujemy szkolenia z zakresu
bezpiecznego stosowania środków ochrony
indywidualnej do prac na wysokości,
• Musimy przeszkolić personel w zakresie
bezpieczeństwa stosowania nowego,
nieznanego dotychczas w firmie sprzętu,
urządzenia.
• Musimy ponownie przeprowadzić szkolenia nt.
„Zagrożenia toksycznymi środkami
przemysłowymi” oraz „Bezpieczeństwo i
higiena pracy w trakcie akcji ratownictwa
medycznego”
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
3
Sposoby gromadzenia informacji do
oceny potrzeb szkoleniowych
2. Definiowanie problemu do analizy potrzeb.
• W ostatnim okresie pojawiło się wiele
wypadków związanych z wykonywaniem
pomocniczych prac transportowych,
• Na ile dotychczasowy program szkoleniowy z
zakresu podstaw formalnoprawnych bhp jest
aktualny? Czy nie należy uzupełnić go o nowe
rozwiązania?.
• Pracownicy zgłaszają nowe problemy w
zakresie bhp w związku z pogorszeniem się
oświetlenia stanowisk pracy, trudności z
transportowaniem towarów.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
4
Sposoby gromadzenia informacji do
oceny potrzeb szkoleniowych
3. Identyfikacja przyczyn problemów.
• Brak umiejętności do posługiwania się
środkami ochrony indywidualnej do prac na
wysokości,
• Luki wiedzy z zakresu stosowanie nowoczesnej
technologii (bariera psychiczna, obawa
zepsucia, uszkodzenie urządzenia),
• Brak motywacji do przestrzegania zasad bhp
ze względu na uciążliwość i ciężar środków
ochrony.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
5
Sposoby gromadzenia informacji do
oceny potrzeb szkoleniowych
4. Wybór najlepszych sposobów rozwiązań:
• szkoleniowych, np.:
• szkolenia w miejscu pracy,
• szkolenia interaktywne,
• szkolenia z zastosowaniem symulacji
komputerowych,
• doradztwo ze strony instruktorów lub
doświadczonych pracowników.
• nieszkoleniowych, np.:
• selekcja pracowników,
• nowe urządzenia i procedury,
• nowe technologie,
• nowy system monitoringu.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
6
Sposoby gromadzenia informacji do
oceny potrzeb szkoleniowych
Proponowane pytania, które mogą pomóc w analizie
potrzeb szkoleniowych w zakładzie pracy
• Czy pracownicy wykonują na stanowisku pracy
czynności, których nie powinni wykonywać?
• Czy maszyny, urządzenia lub narzędzia są
eksploatowane (obsługiwane, użytkowane,
konserwowane, przechowywane) zgodnie z
przepisami i standardami?
• W zakresie jakiego tematu trzeba przeszkolić
pracowników zakładu?
• Z jakiego tematu sami chcielibyście uzupełnić
swoją wiedzę?
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
7
Źródła analizy potrzeb
szkoleniowych w zakresie bhp
Podstawowe źródła informacji to ludzie, dokumentacja
i obserwacja, w tym:
• Okresowa analizy wyników pracy instruktorów i
wykładowców bhp;
• Dokumentacja bhp (dane dotyczące przyczyn
wypadków, chorób, nieobecności, złego
samopoczucia itp. );
• Wywiady z personelem i przełożonymi,;
• Obserwacje pracowników w czasie pracy;
• Wyniki testów sprawdzających wiedzę
pracowników na stanowisku pracy;
• Rejestracja i analiza tzw. wydarzeń krytycznych
(czyli wypadków przy pracy związanych z utratą
zdrowia lub życia)
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
8
Metody analizy potrzeb
szkoleniowych
Podstawowe źródło analizy potrzeb szkoleniowych to
efektywność pracy.
System szkoleń bhp powinien być częścią systemu
doskonalenia personelu w zakresie bhp składający się z
następujących elementów:
1) Wybór stanowisk poddawanych ocenie pod
względem bhp (poprawnie również jest jeżeli ocenimy
grupy stanowisk);
2) Analiza opisu stanowiska składająca się z:
• części związanej z celami i zadaniami,
• części związanej z wymaganymi kwalifikacjami
zawodowymi. Może ona stanowić podstawę do
ogólnej oceny personelu oraz zaplanowania
kolejnego szkolenia.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
9
Metody analizy potrzeb
szkoleniowych
3) Sporządzenie wykazu zadań związanych z
niebezpieczeństwem utraty zdrowia lub życia.
W tym celu dokonać należy szczegółowej analizy zadań
rozumianych jako czynności formalne i funkcjonalne
lub działania, jakie wykonuje pracownik w sytuacjach
niebezpiecznych.
4) Określenie standardów wykonania (opracowanie
kryteriów i wskaźników jego oceny);
Przykłady metod określania kryteriów:
• obserwacja pracy osób najzdolniejszych (uczenie
się przez naśladownictwo),
• konsultacje z ekspertem,
• analiza zadania.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
10
Metody analizy potrzeb
szkoleniowych
5) Określenie celów szkoleniowych.
Polega to na identyfikacji niedociągnięć z zakresu bhp.
Pozwala na szczegółowe opracowanie celów
programów szkoleniowych.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
11
Projektowanie celów szkoleniowych
Cele szkoleniowe
Pomagają prowadzącemu
zaplanować i
przeprowadzić szkolenie
w sposób, który
doprowadzi do
opanowania przez
uczestników potrzebnej
im wiedzy i umiejętności
Pomagają
uczestnikom w
zrozumieniu czego
mogą spodziewać
się jako rezultatu
szkolenia
Pomagają prowadzącym i
uczestnikom w ocenie szkolenia
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
12
Projektowanie celów szkoleniowych
Dobrze zaprojektowane cele szkoleniowe powinny
zawierać przynajmniej trzy informacje:
1. Warunki które opisują sytuację, materiały,
narzędzia i wyposażenie, za pomocą których
oczekiwane zachowanie może się pojawić np.
„
Mając do dyspozycji opis stanowiska pracy
...”
2. Wykonanie - oznacza zachowanie uczestnika,
które można zaobserwować, np. „...
uczestnik
szkolenia będzie potrafił nie tylko wymienić
podstawowe etapy instruktażu stanowiskowego na
danym stanowisku pracy, ale także go
przeprowadzić
...”
3. Standardy, które opisują, jak dokładnie dana
praca ma być wykonana, np. „...
zgodnie z
przepisami zawartymi w Kodeksie pracy,
przepisach prawnych, układach zbiorowych pracy i
regulaminie pracy
”
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
13
Podstawowe kategorie celów
szkoleniowych
Cele
poznawcze
Dotyczą przyswajania wiedzy, takiej jak:
- fakty,
- pojęcia,
- zasady.
Czasowniki operacyjne najczęściej stosowane do
określania celów o charakterze poznawczym to:
- wiedzieć,
- umieć,
- wymienić kolejno,
- rozumieć,
- przedstawić,
- dostrzegać itp.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
14
Przykłady określenia celów
poznawczych
Materiał
szkoleni
a
Czynności, które
powinien opanować
kursant (cele
szczegółowe)
Kategorie celów
Temat 1
• przedstawić,
• wymienić,
pokazać,
• umieć porównać,
• wskazać
propozycje
rozwiązania
określonego
problemu
• zastosowanie
wiadomości w
sytuacjach
typowych,
• zapamiętanie,
• zrozumienie,
• zastosowanie
wiadomości w
sytuacjach
złożonych,
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
15
Podstawowe kategorie celów
szkoleniowych
Cele
behawioralne
Dotyczą określonych umiejętności, np. związanych z
wykonywaniem pracy na danym stanowisku
Czasowniki operacyjne charakterystyczne dla
określania celów behawioralnych to:
- prowadzić,
- działać,
- wykonywać,
- być w stanie zrobić,
Przykład:
Określeniem celu behawioralnego
może być np.: „
Po zakończeniu
szkolenia uczestnicy będą potrafili
włączyć komputer, monitor,
drukarkę i pozostałe urządzenia
biurowe oraz sprzęt zasilany energią
elektryczną
”.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
16
Podstawowe kategorie celów
szkoleniowych
Cele
emocjonalne
Dotyczą odczuć i nastroju uczestników.
Czasowniki najczęściej używane do formułowania
celów emocjonalnych to:
- uświadomić sobie coś,
- zaangażować się,
- wykazywać się wysoką motywacją osiągnięć.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
17
Wskazówki dotyczące formułowania celów
szkoleniowych
Cele powinny:
• być napisane prostym językiem
(zbyt długie i
skomplikowane wyrażenia mogą zdezorientować szkolonych),
•
w sposób jasny i klarowny identyfikować
oczekiwania uczestników szkolenia;
• być możliwe do zaobserwowania i zmierzenia,
• być postrzegane przez uczestników szkolenia jako
cenne i osiągalne przez nich, nie powinny być zbyt
proste ani zbyt skomplikowane.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
18
Przykład etapów formułowania celów w
postaci operacyjnej na temat:
„
Bezpieczeństwo przy o
bsłudze komputera i
drukarki
”
1. Cel szczegółowy – po realizacji zajęć uczestnik
szkolenia powinien:
• znać nazwy i przeznaczenie wszystkich
elementów w chodzących w skład stanowiska
komputerowego,
• umieć wykonywać wszystkie czynności
wchodzące w zakres zasad bezpiecznej pracy na
tym stanowisku.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
19
Przykład etapów formułowania celów w
postaci operacyjnej na temat:
„ Bezpieczeństwo przy o
bsłudze komputera i
drukarki”
2. Działania –
(zachowania końcowe zapisane z
wykorzystaniem czasowników operacyjnych, które w
podanych przykładach zaznaczono pogrubioną czcionką):
• uczestnik będzie umiał
ustawić
klawiaturę z
zachowaniem odległości nie mniejszej niż 10 cm
od krawędzi stołu,
• uczestnik będzie umiał
zachować
odpowiednią
odległość ekranu monitora od oczu;
• po każdej godzinie pracy uczestnik będzie
stosować
5-minutową przerwę w celu
odprężenia wzroku i układu mięśniowo-
szkieletowego.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
20
Przykład etapów formułowania celów w
postaci operacyjnej na temat:
„ Bezpieczeństwo przy o
bsłudze komputera i
drukarki”
3. Treści –
• wykorzystać zestaw komputerowy,
drukarkę oraz stolik pod komputer i
krzesło operatora,
• wykorzystać instrukcję bhp przy
obsłudze komputera i drukarki;
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
21
Przykład etapów formułowania celów w
postaci operacyjnej na temat:
„ Bezpieczeństwo przy o
bsłudze komputera i
drukarki”
4. Warunki –
• sala wykładowa,
• stanowisko pracy z komputerem;
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
22
Przykład etapów formułowania celów w
postaci operacyjnej na temat:
„ Bezpieczeństwo przy o
bsłudze komputera i
drukarki”
5. Standardy –
• nie popełnić żadnej pomyłki.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
23
Przykład etapów formułowania celów w
postaci operacyjnej na temat:
„ Bezpieczeństwo przy o
bsłudze komputera i
drukarki”
6. Pełna forma celu: –
• znajdując się w Sali wykładowej,
korzystając z jednostki komputerowej,
kursant wymieni nazwy i określi
przeznaczenie poszczególnych
elementów komputera, nie popełniając
żadnej pomyłki;
• Znajdując się w Sali komputerowej,
wykorzystując komputer i drukarkę,
wykona próbę uruchomienia i
zakończenia pracy komputera zgodnie z
zasadami bhp.
4.07.21 19:48
Waldemar KRUPA
24
Co daje precyzyjne sformułowanie
celów szkolenia?
- określenie zadań (pytań) egzaminu
sprawdzającego;
- zastosowanie właściwych i obiektywnych
kryteriów oceny;
- sprecyzowanie zadań do samokształcenia
pracowników;
- wybór właściwej strategii nauczanie – uczenia się;
- określenie sposobu opracowania dokumentacji
szkoleniowej oraz organizacji zajęć.