CAŁOŚĆ POBRANEJ ENERGII

ENERGIA PRZYSWOJONA

ODCHODY

MOCZ

ENERGIA METABOLIZMU

ENERGIA W WYDALINACH

METABOLIZM PODSTAWOWY
TERMOREGULACJA
PRODUKCJA
AKTYWNOŚĆ RUCHOWA

BUDŻET ENERGETYCZNY KRĘGOWCA ENDOTERMICZNEGO

100

80

60

40

20

0

C

A

Ł

O

Ś

Ć

P

O

B

R

A

N

E

J

E

N

E

R

G

II

(%

)

METABOLIZM PODSTAWOWY

METABOLIZM
STANDARDOWY

METABOLIZM
SPOCZYNKOWY

„WOLNA
EGZYSTENCJA”

E

N

E

R

G

IA

M

E

T

A

B

O

L

IC

Z

N

A

P

W

S

D
E

T

P- PRODUKCJA
W - ENERGIA
AKTYWNOŚCI
RUCHOWEJ
SDE- SPECYFICZNY EFEKT
DYNAMICZNY
OBECNOŚCI
POKARMU
T - TERMOREGULACJA

ENERGIA
W WYDALINACH

FIZJOLOGICZNY PODZIAŁ WYDATKÓW ENERGETYCZNYCH U
PTAKÓW

OGÓLNA AKTYWNOŚĆ:

DANE DLA 100 KG PRZEŻUWACZA

(WIELOKROTNOŚĆ RMR)

METABOLIZM PODSTAWOWY
- 1,0
STANIE
- 1,1
BIEG
- 8,0
SPACER NA RÓWNEJ POWIERZCHNI -
1,64
SPACER PO POWIERZCHNI O NACHYLENIU 10

0

-

2,35
ŻEROWANIE
- 1,59
ZABAWA
- 3,0
PRZEŻUWANIE
-1,26

BUDŻET CZASOWO ENERGETYCZNY

Składowe budżetu energetycznego:

respiracja + produkcja
lub koszty utrzymania (koszty bytowe) + koszty wzrostu i
reprodukcji

W praktyce:

•metabolizm podstawowy BMR (najmniejsza ilość energii
konieczna do utrzymania organizmu przy życiu, u
stałocieplnych 1/4-1/3 całkowitego budżetu)

Metabolizm podstawowy wykazuje wyraźny związek z masą
ciała, jego wartość mierzymy w kaloriach lub dżulach (1 cal -
4,18 J)

Ssaki: Ptaki:

Gryzonie - 2,99 W

0,65

Wróblowate -

3,73 W

0,69

Owadożerne - 11,26 W

0,88

Niewróblowate -

2,18 W

0,73

Kopytne - 0,96 W

0,83

Drapieżne - 3,39 W

0,70

• koszty przetwarzania i trawienia spożytego pokarmu (SDA)
–
do 30% całkowitego budżetu

• aktywność ruchowa (ssaki w biegu - metabolizm 3 do 5 razy
wyższy, ptaki w locie - metabolizm do 10 razy wyższy)

• wpływ temperatury na metabolizm i koszty termoregulacji
(w przypadku małych zwierząt stałocieplnych stanowić
może
istotny składnik budżetu energetycznego
M

(t)

= c(t

b

- t

a

) - metabolizm w danej temperaturze

(M

(t)

- BMR) - koszty termoregulacji w danej

temperaturze
c - współczynnik całkowitej przewodności cieplnej
t

b

- temperatura ciała

t

a

- temperatura otoczenia

Wartość współczynnika przewodności cieplnej c (w zależności
od ciężaru ciała W)

Ssaki Ptaki

Gryzonie - 0,43 W

0,58

Wróblowate - 0,33

W

0,54

Owadożerne - 0,41 W

0,54

Niewróblowate - 0,73

W

0,58

Kopytne - 0,59 W

0,56

Drapieżne - 1,00 W

0,34

•

Koszty wzrostu i reprodukcji

•koszty wzrostu i reprodukcji

•koszty wzrostu i reprodukcji

Średni dzienny budżet energetyczny wynosi:

ptaki - 12,06W

0,68

(3 x BMR)

ssaki - 7,01W

0,71

(2 x BMR)

W - ciężar ciała osobnika

Dzienny budżet energetyczny obliczamy w/g wzoru:

DEB = 

i

(T

i

x E

i

)

(

w ujęciu bezwzględnym

)

T

i

- czas spędzony przy i-tej czynności

E

i

- energetyczny koszt wykonywania i-tej czynności

w jednostce czasu

DEB = BMR/100 x 

i

(p

i

k

i

)

(w ujęciu względnym,

procentowym)

p

i

- procent doby spędzany na i-tej czynności

k

i

- współczynnik przyrostu metabolizmu w stosunku do

BMR
dla i-tej czynności

•koszty wzrostu i reprodukcji

Przykład:
KOSZTY ENERGETYCZNE PRODUKCJI JAJ U KRZYŻÓWKI

liczba składanych jaj - 9
ciężar jaja - 50 g
wartość energetyczna
jaj zagniazdowników - 7,1 kJ/g

a więc 9 x 50 x 7,1 = 3195 kJ

Wydajność energetyczna przy produkcji jaj – 70%,

a więc pełen koszt = 4564,3 kJ

Dzienny wydatek przy składaniu jednego jaja dziennie:

4564,3/9 = 507 kJ/dobę
Dzienny budżet energetyczny w trakcie składania jaj:

DEB =

12,06x1000

0,63

+ 507 = 1443 kJ/dobę

12,06x1000

0,63

- metabolizm kaczki o ciężarze 1 kg