Rachunkowość
finansowa
Wykładowca
Wykładowca
prof. dr hab. Stanisław
prof. dr hab. Stanisław
Dolata
Dolata
Kontakt
Kontakt
sdolata@ap.edu.pl
sdolata@ap.edu.pl
Rachunkowość
finansowa
Wykładowca
Wykładowca
prof. dr hab. Stanisław
prof. dr hab. Stanisław
Dolata
Dolata
Kontakt
Kontakt
sdolata@ap.edu.pl
sdolata@ap.edu.pl
2
POWSTANIE RACHUNKOWOŚCI
POWSTANIE RACHUNKOWOŚCI
powód
powód
ulotność ludzkiej pamięci
ulotność ludzkiej pamięci
przyczyna
przyczyna
potrzeba rejestracji zdarzeń o charakterze gospodarczym oraz
potrzeba rejestracji zdarzeń o charakterze gospodarczym oraz
posiadanego majątku
posiadanego majątku
kiedy się zaczęło
kiedy się zaczęło
już prymitywne społeczeństwa odczuwały potrzebę
już prymitywne społeczeństwa odczuwały potrzebę
dokonywania rejestracji tego typu zdarzeń
dokonywania rejestracji tego typu zdarzeń
co było dalej
co było dalej
w miarę rozwoju i doskonalenia życia gospodarczego nastąpiło
w miarę rozwoju i doskonalenia życia gospodarczego nastąpiło
przekształcenie potrzeby w konieczność
przekształcenie potrzeby w konieczność
przyczyna
przyczyna
ilość zdarzeń przekraczała możliwość ich zapamiętania nawet
ilość zdarzeń przekraczała możliwość ich zapamiętania nawet
w krótkim okresie
w krótkim okresie
konsekwencja
konsekwencja
rejestracja zdarzeń o charakterze gospodarczym oraz
rejestracja zdarzeń o charakterze gospodarczym oraz
posiadanego majątku stała się obiektywną koniecznością
posiadanego majątku stała się obiektywną koniecznością
.
.
3
ISTOTA I FUNKCJE
ISTOTA I FUNKCJE
RACHUNKOWOŚCI
RACHUNKOWOŚCI
Rachunkowość jest systemem
Rachunkowość jest systemem
odzwierciedlania w mierniku pieniężnym sytuacji
odzwierciedlania w mierniku pieniężnym sytuacji
majątkowej jednostek gospodarczych
majątkowej jednostek gospodarczych
kompletnego ujmowania zachodzących zjawisk i
kompletnego ujmowania zachodzących zjawisk i
procesów gospodarczych w uporządkowany sposób
procesów gospodarczych w uporządkowany sposób
za pomocą specyficznych metod, form, rozwiązań
za pomocą specyficznych metod, form, rozwiązań
organizacyjnych i technicznych
organizacyjnych i technicznych
Efekt
Efekt
sformalizowany, wewnętrznie spójny i zbilansowany
sformalizowany, wewnętrznie spójny i zbilansowany
obraz działalności gospodarczej o uniwersalnym
obraz działalności gospodarczej o uniwersalnym
charakterze
charakterze
4
ISTOTA I FUNKCJE
ISTOTA I FUNKCJE
RACHUNKOWOŚCI
RACHUNKOWOŚCI
ZAKRES TEMATYCZNY RACHUNKOWOŚCI
ZAKRES TEMATYCZNY RACHUNKOWOŚCI
zdarzenia gospodarcze występujące w
zdarzenia gospodarcze występujące w
jednostce gospodarczej
jednostce gospodarczej
środki biorące w nich udział
środki biorące w nich udział
konsekwencje zachodzących zmian
konsekwencje zachodzących zmian
PRZEDMIOT ZAINTERESOWANIA
PRZEDMIOT ZAINTERESOWANIA
RACHUNKOWOŚCI
RACHUNKOWOŚCI
zasoby majątku rzeczowego i finansowego
zasoby majątku rzeczowego i finansowego
koszty i przychody
koszty i przychody
wyniki działalności
wyniki działalności
5
CECHY RACHUNKOWOŚCI
CECHY RACHUNKOWOŚCI
głównie wartościowe opisywanie działalności
głównie wartościowe opisywanie działalności
gospodarczej
gospodarczej
stosowanie metody bilansowej
stosowanie metody bilansowej
stosowanie zasady podwójnego zapisu
stosowanie zasady podwójnego zapisu
wykorzystywanie specyficznego urządzenia
wykorzystywanie specyficznego urządzenia
ewidencyjnego o nazwie „konto"
ewidencyjnego o nazwie „konto"
obowiązek udokumentowania zapisów
obowiązek udokumentowania zapisów
weryfikacja zapisów za pomocą inwentaryzacji
weryfikacja zapisów za pomocą inwentaryzacji
6
NADRZĘDNY CEL I
NADRZĘDNY CEL I
PODSTAWOWA FUNKCJA
PODSTAWOWA FUNKCJA
RACHUNKOWOŚCI
RACHUNKOWOŚCI
NADRZĘDNY CEL RACHUNKOWOŚCI
NADRZĘDNY CEL RACHUNKOWOŚCI
opracowanie informacji związanych z prowadzoną
opracowanie informacji związanych z prowadzoną
działalnością gospodarczą
działalnością gospodarczą
PODSTAWOWA FUNKCJA RACHUNKOWOŚCI
PODSTAWOWA FUNKCJA RACHUNKOWOŚCI
funkcja informacyjna
funkcja informacyjna
dostarczanie informacji
dostarczanie informacji
odbiorcom zewnętrznym
odbiorcom zewnętrznym
urzędy statystyczne, władze centralne i lokalne,
urzędy statystyczne, władze centralne i lokalne,
urzędy skarbowe, banki, kontrahenci,
urzędy skarbowe, banki, kontrahenci,
akcjonariusze
akcjonariusze
odbiorcom wewnętrznym
odbiorcom wewnętrznym
na potrzeby zarządzania jednostką gospodarczą
na potrzeby zarządzania jednostką gospodarczą
7
POTRZEBY INFORMACYJNE
POTRZEBY INFORMACYJNE
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
INWESTORZY
INWESTORZY
szukają kombinacji głównych wielkości dochodu
szukają kombinacji głównych wielkości dochodu
pieniężnego
pieniężnego
w formie dywidend oraz zysku kapitałowego.
w formie dywidend oraz zysku kapitałowego.
interesują się informacjami
interesują się informacjami
o możliwościach zarobkowych, sytuacji finansowej
o możliwościach zarobkowych, sytuacji finansowej
firmy
firmy
o efektywności (sprawności) przedsiębiorstwa
o efektywności (sprawności) przedsiębiorstwa
8
POTRZEBY INFORMACYJNE
POTRZEBY INFORMACYJNE
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
KREDYTODAWCY
KREDYTODAWCY
koncentrują swoją uwagę na znalezieniu
koncentrują swoją uwagę na znalezieniu
odpowiedzi na pytanie
odpowiedzi na pytanie
czy uzyskają zwrot pożyczonych środków
czy uzyskają zwrot pożyczonych środków
pieniężnych
pieniężnych
informacje o sytuacji finansowej
informacje o sytuacji finansowej
przedsiębiorstwa, jego zasobach,
przedsiębiorstwa, jego zasobach,
zobowiązaniach itp.
zobowiązaniach itp.
informacje umożliwiające ocenę sytuacji i
informacje umożliwiające ocenę sytuacji i
sprawności firmy w przyszłości
sprawności firmy w przyszłości
9
POTRZEBY INFORMACYJNE
POTRZEBY INFORMACYJNE
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
KONTRAHENCI
KONTRAHENCI
informacje o sytuacji i efektywności
informacje o sytuacji i efektywności
przedsiębiorstwa w przyszłości
przedsiębiorstwa w przyszłości
10
POTRZEBY INFORMACYJNE
POTRZEBY INFORMACYJNE
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
ORGANA PODATKOWE
ORGANA PODATKOWE
informacje dla oceny prawidłowości naliczenia
informacje dla oceny prawidłowości naliczenia
podatków
podatków
11
POTRZEBY INFORMACYJNE
POTRZEBY INFORMACYJNE
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
PRACOWNICY
PRACOWNICY
informacje zapewniające
informacje zapewniające
sprawiedliwe i otwarte negocjacje w sprawie
sprawiedliwe i otwarte negocjacje w sprawie
wynagrodzeń
wynagrodzeń
ocenę pewność zatrudnienia w przyszłości
ocenę pewność zatrudnienia w przyszłości
12
POTRZEBY INFORMACYJNE
POTRZEBY INFORMACYJNE
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
WŁAŚCICIELE
WŁAŚCICIELE
informacje o sytuacji firmy i jej efektywności
informacje o sytuacji firmy i jej efektywności
informacje niezbędne do podejmowania decyzji
informacje niezbędne do podejmowania decyzji
13
POTRZEBY INFORMACYJNE
POTRZEBY INFORMACYJNE
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
UŻYTKOWNIKÓW INFORMACJI
ZARZĄD FIRMY
ZARZĄD FIRMY
KIEROWNICY POSZCZEGÓLNYCH KOMÓREK
KIEROWNICY POSZCZEGÓLNYCH KOMÓREK
ORGANIZACYJNYCH
ORGANIZACYJNYCH
informacje o sytuacji firmy i jej efektywności
informacje o sytuacji firmy i jej efektywności
informacje o sytuacji i efektywności komórki
informacje o sytuacji i efektywności komórki
organizacyjnej za której działalność opowiadają
organizacyjnej za której działalność opowiadają
informacje niezbędne do podejmowania decyzji w
informacje niezbędne do podejmowania decyzji w
zakresie ich kompetencji
zakresie ich kompetencji
14
SZCZEGÓŁOWE FUNKCJE
SZCZEGÓŁOWE FUNKCJE
RACHUNKOWOŚCI
RACHUNKOWOŚCI
funkcja sprawozdawcza
funkcja sprawozdawcza
sporządzanie zestawień i sprawozdań dostosowanych do potrzeb
sporządzanie zestawień i sprawozdań dostosowanych do potrzeb
odbiorców zewnętrznych i wewnętrznych
odbiorców zewnętrznych i wewnętrznych
funkcja dowodowa
funkcja dowodowa
wykorzystanie urządzeń księgowych jako dowodu w
wykorzystanie urządzeń księgowych jako dowodu w
ewentualnych sporach, procesach sądowych
ewentualnych sporach, procesach sądowych
funkcja optymalizacyjna
funkcja optymalizacyjna
tworzenie podstaw dokonywania wyborów decyzyjnych i
tworzenie podstaw dokonywania wyborów decyzyjnych i
kształtowania przyszłej działalności gospodarczej
kształtowania przyszłej działalności gospodarczej
funkcja kontrolna
funkcja kontrolna
ochrona majątku przed nadużyciami
ochrona majątku przed nadużyciami
ochrona wierzycieli
ochrona wierzycieli
ocena rzeczywistej sytuacji gospodarczej
ocena rzeczywistej sytuacji gospodarczej
funkcja analityczna
funkcja analityczna
badanie i interpretacja informacji z rachunkowości w różnych
badanie i interpretacja informacji z rachunkowości w różnych
przekrojach
przekrojach
ustalenie powiązań przyczynowo-skutkowych
ustalenie powiązań przyczynowo-skutkowych
15
ZASADY PRAWIDŁOWEJ
ZASADY PRAWIDŁOWEJ
RACHUNKOWOŚCI
RACHUNKOWOŚCI
REGUŁY PROWADZENIA RACHUNKOWOŚCI
REGUŁY PROWADZENIA RACHUNKOWOŚCI
wiarygodność i użyteczność dostarczanych informacji
wiarygodność i użyteczność dostarczanych informacji
sprawność uzyskiwania informacji
sprawność uzyskiwania informacji
16
ZASADY PRAWIDŁOWEJ
ZASADY PRAWIDŁOWEJ
RACHUNKOWOŚCI
RACHUNKOWOŚCI
PODSTAWOWE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
PODSTAWOWE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
zasada prawdziwego i wiernego obrazu
zasada prawdziwego i wiernego obrazu
zasada kontynuacji działalności
zasada kontynuacji działalności
zasada ciągłości
zasada ciągłości
zasada memoriałowa
zasada memoriałowa
zasada ostrożności (ostrożnej wyceny)
zasada ostrożności (ostrożnej wyceny)
zasada wyższości treści nad formą
zasada wyższości treści nad formą
zasada istotności
zasada istotności
zasada periodyzacji
zasada periodyzacji
17
KONTO
KONTO
urządzenie księgowe służące do grupowania
urządzenie księgowe służące do grupowania
jednorodnych operacji gospodarczych
jednorodnych operacji gospodarczych
18
KONTO
KONTO
symbol konta – nazwa konta
symbol konta – nazwa konta
Data Dowód Treść Symbol konta Kwota Data Dowód Treść Symbol konta
Kwota
przeciw
przeciw
- stawnego
-stawnego
lewa strona
– Winien (Wn)
–
Debet (Dt)
prawa strona
– Ma
–
C
redit (Ct)
redit (Ct)
19
SCHEMAT KONTA
SCHEMAT KONTA
symbol konta – nazwa konta
symbol konta – nazwa konta
Winien Ma
Winien Ma
Debet Credit
Debet Credit
20
ZASADY ZAPISU KSIĘGOWEGO
ZASADY ZAPISU KSIĘGOWEGO
NA KONTACH
NA KONTACH
ZASADA PODWÓJNEGO ZAPISU
ZASADA PODWÓJNEGO ZAPISU
ZAPIS
ZAPIS
co najmniej na dwu kontach
co najmniej na dwu kontach
po przeciwstawnych stronach konta
po przeciwstawnych stronach konta
w tych samych kwotach
w tych samych kwotach
KONSEKWENCJA
KONSEKWENCJA
ścisłe powiązanie kont poprzez operacje
ścisłe powiązanie kont poprzez operacje
gospodarcze
gospodarcze
korespondencja kont
korespondencja kont
21
ZASADY ZAPISU KSIĘGOWEGO
ZASADY ZAPISU KSIĘGOWEGO
NA KONTACH
NA KONTACH
zapis po stronie „Winien” konta
zapis po stronie „Winien” konta
obciążenie konta
obciążenie konta
zapis po stronie „Ma” konta
zapis po stronie „Ma” konta
uznanie konta
uznanie konta
wpierw obciąża się konta a następnie się je uznaje
wpierw obciąża się konta a następnie się je uznaje
wpierw zapis po Winien a następnie po Ma
wpierw zapis po Winien a następnie po Ma
22
KORESPONDENCJA KONT
KORESPONDENCJA KONT
ZAPIS PROSTY
ZAPIS PROSTY
200
200
200
200
200
200
200
200
23
KORESPONDENCJA KONT
KORESPONDENCJA KONT
ZAPIS ZŁOŻONY
ZAPIS ZŁOŻONY
200
200
100
100
100
100
200
200
100
100
100
100
24
RODZAJE KONT
RODZAJE KONT
KRYTERIUM - EKONOMICZNA TREŚĆ ZAPISÓW
KRYTERIUM - EKONOMICZNA TREŚĆ ZAPISÓW
bilansowe
bilansowe
pozabilansowe
pozabilansowe
KRYTERIUM – ZASADA ZAPISU NA KONCIE
KRYTERIUM – ZASADA ZAPISU NA KONCIE
syntetyczne
syntetyczne
analityczne
analityczne
25
RODZAJE KONT WG KRYTERIUM
RODZAJE KONT WG KRYTERIUM
- EKONOMICZNA TREŚĆ
- EKONOMICZNA TREŚĆ
ZAPISÓW
ZAPISÓW
KONTA BILANSOWE
KONTA BILANSOWE
konta, których salda na koniec okresu przenosi się
konta, których salda na koniec okresu przenosi się
do bilansu
do bilansu
podstawowe zadanie
podstawowe zadanie
określenie stanu i zmian środków gospodarczych
określenie stanu i zmian środków gospodarczych
oraz źródeł ich pochodzenia
oraz źródeł ich pochodzenia
26
RODZAJE KONT WG KRYTERIUM
RODZAJE KONT WG KRYTERIUM
- EKONOMICZNA TREŚĆ
- EKONOMICZNA TREŚĆ
ZAPISÓW
ZAPISÓW
KONTA POZABILANSOWE
KONTA POZABILANSOWE
nie występują w bilansie
nie występują w bilansie
służą do ewidencji zjawisk i procesów
służą do ewidencji zjawisk i procesów
gospodarczych, które nic są przedmiotem
gospodarczych, które nic są przedmiotem
ewidencji na kontach bilansowych
ewidencji na kontach bilansowych
wykorzystuje się je do specjalnego
wykorzystuje się je do specjalnego
wyodrębnienia określonych zjawisk
wyodrębnienia określonych zjawisk
gospodarczych lub stanów
gospodarczych lub stanów
ewidencja może się odbywać bez
ewidencja może się odbywać bez
zachowania zasady podwójnego zapisu
zachowania zasady podwójnego zapisu
nie koresponduje z żadnym innym kontem
nie koresponduje z żadnym innym kontem
27
RODZAJE KONT WG KRYTERIUM
RODZAJE KONT WG KRYTERIUM
- ZASADA ZAPISU NA KONCIE
- ZASADA ZAPISU NA KONCIE
KONTA SYNTETYCZNE
KONTA SYNTETYCZNE
o określonym stopniu uogólnienia
o określonym stopniu uogólnienia
funkcjonują zgodnie z zasadą podwójnego zapisu
funkcjonują zgodnie z zasadą podwójnego zapisu
KONTA ANALITYCZNE
KONTA ANALITYCZNE
cechujące się znaczną szczegółowością
cechujące się znaczną szczegółowością
funkcjonują zgodnie zasadą jednostronnego zapisu
funkcjonują zgodnie zasadą jednostronnego zapisu
powtarzanego za zapisem dokonanym zgodnie z
powtarzanego za zapisem dokonanym zgodnie z
zasadą podwójnego zapisu
zasadą podwójnego zapisu
28
RODZAJE KONT
RODZAJE KONT
BILANSOWYCH
BILANSOWYCH
konta aktywów
konta aktywów
konta pasywów
konta pasywów
konta aktywno–pasywne
konta aktywno–pasywne
29
RODZAJE KONT
RODZAJE KONT
BILANSOWYCH
BILANSOWYCH
FUNKCJONOWANIE KONTA AKTYWNEGO
FUNKCJONOWANIE KONTA AKTYWNEGO
obciąża się z tytułu każdego zwiększenia stanu
obciąża się z tytułu każdego zwiększenia stanu
początkowego
początkowego
uznaje się z tytułu każdego zmniejszenia stanu
uznaje się z tytułu każdego zmniejszenia stanu
początkowego
początkowego
30
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
AKTYWNEGO
AKTYWNEGO
KONTA BILANSOWE AKTYWÓW
Winien Ma
stan początkowy — sp
(przepisywany z bilansu) zmniejszenie stanu
zwiększenie stanu
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów
strony
Winien (obroty debetowe) Ma (obroty kredytowe)
Ustalenie salda czyli stanu
końcowego (umieszczany w
bilansie)
Sprawdzenie – zamknięcie konta
Sprawdzenie – zamknięcie
konta
Winien = Ma
31
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
AKTYWNEGO - przykład
AKTYWNEGO - przykład
KONTA BILANSOWE AKTYWÓW
Winien Ma
stan początkowy — sp
zmniejszenie stanu
(0) 12 300
(1) 500
zwiększenie stanu
(4) 500
(2) 700
(3) 800
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów strony
Winien (obroty debetowe) Ma (obroty kredytowe)
13 800
1 000
Ustalenie salda czyli stanu końcowego
(umieszczany w
bilansie)
12 800
Sprawdzenie – zamknięcie konta
Sprawdzenie – zamknięcie
konta
13 800
Winien = Ma 13 800
32
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
PASYWNEGO
PASYWNEGO
obciąża się z tytułu każdego zmniejszenia stanu
obciąża się z tytułu każdego zmniejszenia stanu
początkowego
początkowego
uznaje się z tytułu każdego zwiększenia stanu
uznaje się z tytułu każdego zwiększenia stanu
początkowego
początkowego
33
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
PASYWNEGO
PASYWNEGO
KONTA BILANSOWE PASYWÓW
Winien Ma
stan początkowy — sp
(przepisywany z bilansu)
zmniejszenie stanu zwiększenie stanu
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów strony
Winien (obroty debetowe) Ma (obroty kredytowe)
Ustalenie salda czyli stanu
końcowego
(umieszczany w
bilansie)
Sprawdzenie – zamknięcie konta
Sprawdzenie – zamknięcie
konta
Winien = Ma
34
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
PASYWNEGO - przykład
PASYWNEGO - przykład
KONTA BILANSOWE PASYWÓW
Winien Ma
stan początkowy — sp
12 300
zmniejszenie stanu zwiększenie stanu
(1) 500 (2) 700
(4) 500 (3) 800
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów
strony
Winien (obroty debetowe) Ma (obroty kredytowe)
1 000
13 800
Ustalenie salda czyli stanu
końcowego
(umieszczany w
bilansie)
12 800
Sprawdzenie – zamknięcie konta
Sprawdzenie – zamknięcie
konta
13 800 Winien = Ma 13 800
35
KONTA AKTYWNO-PASYWNE
KONTA AKTYWNO-PASYWNE
konta, na których księguje się rozrachunki
konta, na których księguje się rozrachunki
należności i zobowiązania
należności i zobowiązania
należności występują w aktywach bilansu
należności występują w aktywach bilansu
Rozrachunki z odbiorcami
Rozrachunki z odbiorcami
zobowiązania zaliczane do pasywów bilansu
zobowiązania zaliczane do pasywów bilansu
Rozrachunki z dostawcami
Rozrachunki z dostawcami
36
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
AKTYWNO-PASYWNEGO
AKTYWNO-PASYWNEGO
saldo początkowe może wystąpić na stronie
saldo początkowe może wystąpić na stronie
Winien lub Ma
Winien lub Ma
nawet jednocześnie na obu stronach
nawet jednocześnie na obu stronach
zapisy zależą od istoty operacji oraz charakteru, w
zapisy zależą od istoty operacji oraz charakteru, w
jakim występuje konto w wypadku określonej
jakim występuje konto w wypadku określonej
operacji
operacji
może wykazywać jednocześnie dwa salda i w tym
może wykazywać jednocześnie dwa salda i w tym
samym bilansie zostaje umieszczone jako składnik
samym bilansie zostaje umieszczone jako składnik
aktywów i jako składniki pasywów
aktywów i jako składniki pasywów
ustalenie sald końcowych wymaga odrębnej analizy
ustalenie sald końcowych wymaga odrębnej analizy
każdej operacji zapisanej na koncie
każdej operacji zapisanej na koncie
rozgranicza się operacje wpływające na powstanie
rozgranicza się operacje wpływające na powstanie
debetowego salda końcowego od operacji, które
debetowego salda końcowego od operacji, które
powodują powstanie salda kredytowego
powodują powstanie salda kredytowego
po dokonaniu podziału oblicza się salda w sposób
po dokonaniu podziału oblicza się salda w sposób
właściwy dla kont aktywnych i pasywnych
właściwy dla kont aktywnych i pasywnych
37
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
AKTYWNO - PASYWNEGO
AKTYWNO - PASYWNEGO
kursywa – operacje pasywne
Winien Ma
stan początkowy — sp stan początkowy — sp
(przepisywany z bilansu)
(przepisywany z bilansu)
zwiększenie stanu
zmniejszenie stanu
zmniejszenie stanu
zwiększenie stanu
Ustalenie obrotów strony
Ustalenie obrotów strony
Winien (obroty debetowe) Ma (obroty kredytowe)
Ustalenie obrotów strony
Ustalenie obrotów strony
Winien (obroty debetowe)
Ma (obroty kredytowe)
Ustalenie salda czyli stanu
Ustalenie salda czyli stanu
końcowego (umieszczany
końcowego
(umieszczany
w bilansie)
w bilansie)
Sprawdzenie – zamknięcie konta
Sprawdzenie – zamknięcie konta
Winien = Ma
38
RODZAJE KONT
RODZAJE KONT
NIEBILANSOWYCH
NIEBILANSOWYCH
KONTA WYNIKOWE
KONTA WYNIKOWE
rodzaje
rodzaje
konta kosztów
konta kosztów
konta strat nadzwyczajnych
konta strat nadzwyczajnych
konta przychodów
konta przychodów
konta zysków nadzwyczajnych
konta zysków nadzwyczajnych
konto wynik finansowy
konto wynik finansowy
39
RODZAJE KONT
RODZAJE KONT
NIEBILANSOWYCH
NIEBILANSOWYCH
KONTA WYNIKOWE
KONTA WYNIKOWE
informują o
informują o
ponoszonych kosztach i stratach
ponoszonych kosztach i stratach
osiąganych przychodach i zyskach
osiąganych przychodach i zyskach
dane grupuje się zawsze od nowa
dane grupuje się zawsze od nowa
dlatego nie mają one stanu początkowego
dlatego nie mają one stanu początkowego
na koniec okresu przenosi się ich salda na inne
na koniec okresu przenosi się ich salda na inne
konta
konta
w konsekwencji mają saldo równe zero
w konsekwencji mają saldo równe zero
40
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
KOSZTÓW
KOSZTÓW
obciąża się z tytułu zarachowania elementu
obciąża się z tytułu zarachowania elementu
kosztów (przyrostu kosztów)
kosztów (przyrostu kosztów)
uznaje się z tytułu zmniejszenia kosztów lub
uznaje się z tytułu zmniejszenia kosztów lub
ich zmniejszenia w wyniku przeniesienia
ich zmniejszenia w wyniku przeniesienia
41
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
KOSZTÓW
KOSZTÓW
Konto kosztów
Konto kosztów
Winien Ma
Winien Ma
zwiększenie stanu zmniejszenie stanu
zwiększenie stanu zmniejszenie stanu
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów strony
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów strony
Przeniesienie kosztów
Przeniesienie kosztów
na konto wynik
na konto wynik
finansowy
finansowy
Sprawdzenie
Sprawdzenie
Sprawdzenie
Sprawdzenie
Winien = Ma
Winien = Ma
42
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
KOSZTÓW -przykład
KOSZTÓW -przykład
Konto kosztów
Konto kosztów
Winien Ma
Winien Ma
zwiększenie stanu zmniejszenie stanu
zwiększenie stanu zmniejszenie stanu
(1) 700 500 (2)
(1) 700 500 (2)
(3) 800
(3) 800
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów strony
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów strony
1500
1500
500
500
Przeniesienie kosztów
Przeniesienie kosztów
na konto wynik
na konto wynik
finansowy
finansowy
1 000 (4)
1 000 (4)
1 500 Sprawdzenie
1 500 Sprawdzenie
Sprawdzenie 1 500
Sprawdzenie 1 500
Winien = Ma
Winien = Ma
saldo końcowe 0
saldo końcowe 0
43
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
PRZYCHODÓW
PRZYCHODÓW
obciąża się korektami o charakterze
obciąża się korektami o charakterze
ujemnym
ujemnym
obciąża się korektami z tytułu
obciąża się korektami z tytułu
przeniesienia przychodów na inne konta
przeniesienia przychodów na inne konta
uznaje się równowartością dokonanej
uznaje się równowartością dokonanej
sprzedaży dóbr lub usług
sprzedaży dóbr lub usług
uznaje się korektami o charakterze
uznaje się korektami o charakterze
dodatnim
dodatnim
44
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
PRZYCHODÓW
PRZYCHODÓW
Konto przychodów
Konto przychodów
Winien Ma
Winien Ma
zmniejszenie stanu
zmniejszenie stanu
zwiększenie stanu
zwiększenie stanu
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów
strony
strony
Przeniesienie przychodów
Przeniesienie przychodów
na konto wynik finansowy
na konto wynik finansowy
Sprawdzenie
Sprawdzenie
Sprawdzenie
Sprawdzenie
Winien = Ma
Winien = Ma
45
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
PRZYCHODÓW - przyklad
PRZYCHODÓW - przyklad
Konto przychodów
Konto przychodów
Winien Ma
Winien Ma
zmniejszenie stanu
zmniejszenie stanu
zwiększenie stanu
zwiększenie stanu
(1) 700
(1) 700
(2) 500 (3) 800
(2) 500 (3) 800
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów strony
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów strony
500
500
1 500
1 500
Przeniesienie przychodów
Przeniesienie przychodów
na konto wynik finansowy
na konto wynik finansowy
(4) 1000
(4) 1000
Sprawdzenie
Sprawdzenie
Sprawdzenie
Sprawdzenie
1 500
1 500
1 500
1 500
Winien = Ma
Winien = Ma
saldo końcowe 0
saldo końcowe 0
46
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
STRAT NADZWYCZAJNYCH
STRAT NADZWYCZAJNYCH
funkcjonuje identycznie jak konto kosztów
funkcjonuje identycznie jak konto kosztów
strata nadzwyczajna
strata nadzwyczajna
wyrażona w mierniku pieniężnym
wyrażona w mierniku pieniężnym
równowartość utraty składników majątku
równowartość utraty składników majątku
podmiotu w wyniku zdarzeń
podmiotu w wyniku zdarzeń
nadzwyczajnych – losowych,
nadzwyczajnych – losowych,
niepowtarzalnych
niepowtarzalnych
47
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
ZYSKÓW NADZWYCZXAJNYCH
ZYSKÓW NADZWYCZXAJNYCH
funkcjonuje identycznie jak konta
funkcjonuje identycznie jak konta
przychodów
przychodów
zysk nadzwyczajny
zysk nadzwyczajny
kwota otrzymana za straty w składnikach
kwota otrzymana za straty w składnikach
majątku podmiotu w wyniku zdarzeń
majątku podmiotu w wyniku zdarzeń
nadzwyczajnych – losowych,
nadzwyczajnych – losowych,
niepowtarzalnych
niepowtarzalnych
48
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
WYNIK FINANSOWY BRUTTO
WYNIK FINANSOWY BRUTTO
obciąża się równowartością poniesionych
obciąża się równowartością poniesionych
kosztów i strat nadzwyczajnych
kosztów i strat nadzwyczajnych
uznaje się równowartością uzyskanych
uznaje się równowartością uzyskanych
przychodów i zysków nadzwyczajnych
przychodów i zysków nadzwyczajnych
49
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
WYNIK FINANSOWY BRUTTO
WYNIK FINANSOWY BRUTTO
Wynik finansowy brutto
Wynik finansowy brutto
Winien Ma
Winien Ma
wszelkie koszty
wszelkie koszty
wszelkie przychody
wszelkie przychody
i straty nzw
i straty nzw
i zyski nzw
i zyski nzw
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów
Ustalenie obrotów strony Ustalenie obrotów
strony
strony
saldo kredytowe
saldo kredytowe
saldo debetowe
saldo debetowe
(stan końcowy)
(stan końcowy)
(stan końcowy)
(stan końcowy)
zysk brutto
zysk brutto
strata brutto
strata brutto
Sprawdzenie
Sprawdzenie
Sprawdzenie
Sprawdzenie
Winien = Ma
Winien = Ma
50
FUNKCJONOWANIE KONTA
FUNKCJONOWANIE KONTA
WYNIK FINANSOWY BRUTTO
WYNIK FINANSOWY BRUTTO
koszty, straty nzw przychody, zyski nzw
koszty, straty nzw przychody, zyski nzw
200 50
200 50
220 500
220 500
150
150
120
120
350 300
350 300
400 620
400 620
Sprawdzenie 350 350
Sprawdzenie 350 350
620 620
620 620
wynik finansowy
wynik finansowy
300 400
300 400
100
100
- zysk brutto
- zysk brutto
koszty zawsze po
koszty zawsze po
Winien
Winien
przychody zawsze po
przychody zawsze po
Ma
Ma
51
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
KONT
KONT
PODZIELNOŚĆ KONTA
PODZIELNOŚĆ KONTA
polega na możliwości takiej jego rekonstrukcji, że zostaje
polega na możliwości takiej jego rekonstrukcji, że zostaje
ono zastąpione lub uzupełnione innymi kontami
ono zastąpione lub uzupełnione innymi kontami
przy zachowaniu nie zmienionego zakresu
przy zachowaniu nie zmienionego zakresu
merytorycznego
merytorycznego
na kontach powstałych z podziału dokonuje się zapisów
na kontach powstałych z podziału dokonuje się zapisów
na tych samych stronach, co na koncie dzielonym
na tych samych stronach, co na koncie dzielonym
zapisy odzwierciedlają w dalszym ciągu identyczne treści
zapisy odzwierciedlają w dalszym ciągu identyczne treści
ekonomiczne
ekonomiczne
podział konta ma na celu dostosowanie przekrojów
podział konta ma na celu dostosowanie przekrojów
informacyjnych oraz szczegółowości informacji do
informacyjnych oraz szczegółowości informacji do
istniejących potrzeb
istniejących potrzeb
z zakresu zarządzania, sprawozdawczości, kontroli,
z zakresu zarządzania, sprawozdawczości, kontroli,
rozliczeń podatkowych itp.
rozliczeń podatkowych itp.
rozróżnia się podzielność pionową i poziomą
rozróżnia się podzielność pionową i poziomą
52
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
KONT
KONT
PODZIELNOŚĆ PIONOWA
PODZIELNOŚĆ PIONOWA
wyodrębnienie z treści konta określonych zagadnień
wyodrębnienie z treści konta określonych zagadnień
należących do zakresu tematycznego konta
należących do zakresu tematycznego konta
wymagających osobnej prezentacji.
wymagających osobnej prezentacji.
może się łączyć z wydzieleniem grupy określonych
może się łączyć z wydzieleniem grupy określonych
operacji
operacji
w związku ze zmianą szczegółowości ewidencji
w związku ze zmianą szczegółowości ewidencji
występuje w dwóch aspektach
występuje w dwóch aspektach
liczbowe wyłączenie jakiegoś procesu
liczbowe wyłączenie jakiegoś procesu
gospodarczego lub pewnych jego elementów
gospodarczego lub pewnych jego elementów
wyodrębnieniem zagadnień o określonej treści
wyodrębnieniem zagadnień o określonej treści
ekonomicznej
ekonomicznej
53
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
KONT
KONT
PODZIELNOŚĆ PIONOWA
PODZIELNOŚĆ PIONOWA
liczbowe wyłączenie jakiegoś procesu gospodarczego
liczbowe wyłączenie jakiegoś procesu gospodarczego
lub pewnych jego elementów
lub pewnych jego elementów
wynika z dążenia do lepszego poznania danego
wynika z dążenia do lepszego poznania danego
zjawiska, jego rozmiarów i przebiegu w pewnym
zjawiska, jego rozmiarów i przebiegu w pewnym
okresie
okresie
powstają konta niebilansowe, zwane też
powstają konta niebilansowe, zwane też
śródokresowymi
śródokresowymi
przedstawiają określone zjawiska
przedstawiają określone zjawiska
gospodarcze w danym okresie
gospodarcze w danym okresie
sprawozdawczym
sprawozdawczym
w końcu okresu saldo przenoszone na
w końcu okresu saldo przenoszone na
konto, z którego konto powstało
konto, z którego konto powstało
np. z konta „koszty działalności
np. z konta „koszty działalności
podstawowej” konto „koszty wydziałowe”
podstawowej” konto „koszty wydziałowe”
54
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
KONT
KONT
PODZIELNOŚĆ PIONOWA
PODZIELNOŚĆ PIONOWA
wyodrębnienie zagadnień o określonej treści
wyodrębnienie zagadnień o określonej treści
ekonomicznej
ekonomicznej
uzyskanie pogłębionej charakterystyki danego
uzyskanie pogłębionej charakterystyki danego
składnika
lub
zjawiska
objętego
kontem
składnika
lub
zjawiska
objętego
kontem
podlegającym podziałowi
podlegającym podziałowi
powstają konta korygujące (pomocnicze), które
powstają konta korygujące (pomocnicze), które
są
powiązane
z
kontem
podstawowym
są
powiązane
z
kontem
podstawowym
(dzielonym),
bez
którego
nie
mogą
(dzielonym),
bez
którego
nie
mogą
funkcjonować
funkcjonować
np. z konta „ produkty gotowe” konto
np. z konta „ produkty gotowe” konto
„odchylenia od cen ewidencyjnych
„odchylenia od cen ewidencyjnych
”
”
55
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
KONT
KONT
PODZIELNOŚĆ POZIOMA
PODZIELNOŚĆ POZIOMA
wyodrębnienie szczegółowych elementów wchodzących
wyodrębnienie szczegółowych elementów wchodzących
w skład danego konta
w skład danego konta
zakres tematyczny operacji gospodarczych
zakres tematyczny operacji gospodarczych
wpływających na dany czynnik lub zjawisko
wpływających na dany czynnik lub zjawisko
pozostaje bez zmian
pozostaje bez zmian
podział dotyczy struktury
podział dotyczy struktury
występuje w dwóch aspektach
występuje w dwóch aspektach
analityczna rozbudowa konta syntetycznego
analityczna rozbudowa konta syntetycznego
utworzenie z jednego podstawowego konta
utworzenie z jednego podstawowego konta
syntetycznego dwu lub więcej samodzielnych,
syntetycznego dwu lub więcej samodzielnych,
równorzędnych kont obejmujących jednorodne
równorzędnych kont obejmujących jednorodne
elementy
elementy
56
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
KONT
KONT
PODZIELNOŚĆ POZIOMA
PODZIELNOŚĆ POZIOMA
analityczna rozbudowa konta syntetycznego
analityczna rozbudowa konta syntetycznego
zwiększenie szczegółowości ewidencji wyodrębnia się
zwiększenie szczegółowości ewidencji wyodrębnia się
konta analityczne, które uzupełniają, konto
konta analityczne, które uzupełniają, konto
syntetyczne
syntetyczne
tworzą jego szczegółowy obraz dzięki temu, że
tworzą jego szczegółowy obraz dzięki temu, że
zapisy syntetyczne zostają powtórzone w analityce
zapisy syntetyczne zostają powtórzone w analityce
w rozbiciu na poszczególne konta analityczne
w rozbiciu na poszczególne konta analityczne
np, konto „Materiały" może mieć konta analityczne
np, konto „Materiały" może mieć konta analityczne
odpowiadające grupom materiałów „Materiały
odpowiadające grupom materiałów „Materiały
podstawowe", „Materiały pomocnicze", „Paliwo",
podstawowe", „Materiały pomocnicze", „Paliwo",
„Opakowania", „Odpadki"
„Opakowania", „Odpadki"
57
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
KONT
KONT
PODZIELNOŚĆ POZIOMA
PODZIELNOŚĆ POZIOMA
utworzenie z jednego podstawowego konta
utworzenie z jednego podstawowego konta
syntetycznego dwu lub więcej samodzielnych,
syntetycznego dwu lub więcej samodzielnych,
równorzędnych kont obejmujących jednorodne
równorzędnych kont obejmujących jednorodne
elementy
elementy
zwiększenie szczegółowości ewidencji
zwiększenie szczegółowości ewidencji
zamiast jednego konta
zamiast jednego konta
„
„
Rozrachunki z pracownikami"
Rozrachunki z pracownikami"
dwa
konta
„Rozrachunki
z
tytułu
dwa
konta
„Rozrachunki
z
tytułu
wynagrodzeń"
i
„Inne
rozrachunki
z
wynagrodzeń"
i
„Inne
rozrachunki
z
pracownikami"
pracownikami"
58
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE
KONT
KONT
ŁĄCZENIE KONT
ŁĄCZENIE KONT
proces odwrotny do podzielności
proces odwrotny do podzielności
zastosowanie innych kryteriów lub zasad grupowania
zastosowanie innych kryteriów lub zasad grupowania
określonych operacji gospodarczych na kontach
określonych operacji gospodarczych na kontach
syntetycznych bądź analitycznych
syntetycznych bądź analitycznych
przedmiot ewidencji księgowej nie ulega przy tym
przedmiot ewidencji księgowej nie ulega przy tym
zmianie
zmianie
ewidencji podlegają te same zdarzenia i procesy
ewidencji podlegają te same zdarzenia i procesy
gospodarcze w identycznych rozmiarach ilościowych i
gospodarcze w identycznych rozmiarach ilościowych i
wartościowych
wartościowych
inny jest stopień szczegółowości ich księgowego ujęcia
inny jest stopień szczegółowości ich księgowego ujęcia
zmniejsza się liczba stosowanych kont oraz poszerza
zmniejsza się liczba stosowanych kont oraz poszerza
się ich zawartość
się ich zawartość
sposób zapisów na kontach powstałych z łączenia
sposób zapisów na kontach powstałych z łączenia
odpowiada ewidencji na kontach podlegających
odpowiada ewidencji na kontach podlegających
łączeniu
łączeniu
59
Przyjęte zasady (polityka) rachunkowości
Przyjęte zasady (polityka) rachunkowości
Określenie
roku
obrotowego
Metody wyceny
aktywów i pasywów
oraz ustalania
wyniku finansowego
Sposoby
prowadzenia
ksiąg
rachunkowych
Systemy
ochrony
danych i ich
zbiorów
ZAKRES PRZEDMIOTOWY
RACHUNKOWOŚCI
60
Prowadzenie ksiąg rachunkowych
Dziennik
Księga
główna
Księgi
pomocnicz
e
Zestawienie
obrotów
i sald
Wykaz
składników
aktywów
i pasywów
ZAKRES PRZEDMIOTOWY
RACHUNKOWOŚCI
61
Dokonywanie inwentaryzacji
Stan aktywów
Stan pasywów
ZAKRES PRZEDMIOTOWY
RACHUNKOWOŚCI
62
Wycena aktywów i pasywów
oraz ustalanie wyniku finansowego
Wycena aktywów
Wycena pasywów
Ustalanie wyniku
finansowego
63
Sporządzanie sprawozdań finansowych
Bilans
Rachunek
zysków
i strat
Informacja
dodatkowa
Rachunek
przepływów
pieniężnych
Zestawienie
zmian
w kapitale
(funduszu)
własnym
ZAKRES PRZEDMIOTOWY
RACHUNKOWOŚCI
64
Gromadzenie i przechowywanie dokumentacji
Dowody
księgowe
Księgi
rachunkowe
Dokumenty
inwentaryzacyjne
Sprawozdania
finansowe
ZAKRES PRZEDMIOTOWY
RACHUNKOWOŚCI
65
Poddanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań
Badanie sprawozdań
finansowych
Ogłaszanie sprawozdań
finansowych
ZAKRES PRZEDMIOTOWY
RACHUNKOWOŚCI
66
ZESPOŁY KONT
ZESPOŁY KONT
ZESPÓŁ 0 - Aktywa trwałe
ZESPÓŁ 0 - Aktywa trwałe
ZESPÓŁ 1 - Krótkoterminowe aktywa finansowe i
ZESPÓŁ 1 - Krótkoterminowe aktywa finansowe i
kredyty bankowe
kredyty bankowe
ZESPÓŁ 2 - Rozrachunki i roszczenia
ZESPÓŁ 2 - Rozrachunki i roszczenia
ZESPÓŁ 3 - Materiały i towary
ZESPÓŁ 3 - Materiały i towary
ZESPÓŁ 4 - Koszty według rodzajów i ich
ZESPÓŁ 4 - Koszty według rodzajów i ich
rozliczenie
rozliczenie
ZESPÓŁ 5 - Koszty według typów działalności i ich
ZESPÓŁ 5 - Koszty według typów działalności i ich
rozliczenie
rozliczenie
ZESPÓŁ 6 - Produkty i rozliczenia międzyokresowe
ZESPÓŁ 6 - Produkty i rozliczenia międzyokresowe
ZESPÓŁ 7 - Przychody i koszty związane z ich
ZESPÓŁ 7 - Przychody i koszty związane z ich
osiągnięciem
osiągnięciem
ZESPÓŁ 8 - Kapitały (fundusze), rezerwy i wynik
ZESPÓŁ 8 - Kapitały (fundusze), rezerwy i wynik
finansowy
finansowy