Spawacz

Ergonomia - projekt

Radosław Wachowiak

Tomasz Walkowiak

Kierunek: ZiIP

Wydział: BMiZ

Semestr: 4

Rok akademicki:
2010/11

Część 1

Opis stanowiska

Opis stanowiska

• Spawacz to pracownik, który spawa lub

przecina łukiem elektrycznym części i
elementy konstrukcyjne wykonane ze stali,
żeliwa, metali nieżelaznych i ich stopów,
używając elektrycznego źródła ciepła.

• Spawacz wykonuje zadania polegające na

spawaniu i cięciu metali i ich stopów

różnymi metodami oraz lutowaniu

palnikiem gazowym.

• Spawacz usuwa wady i niezgodności

spawalnicze powstałe w procesie spawania.
Konserwuje maszyny, urządzenia, sprzęt i
osprzęt stanowiący wyposażenie
stanowiska spawalniczego.

• Przygotowuje elementy do spawania przez

ich cięcie, prostowanie, ukosowanie,
czyszczenie, sczepianie. Posługuje się
narzędziami ślusarskimi do przygotowania
łączonych elementów do spawania i
usuwania uchybień spawalniczych w
wykonanych złączach.

Spawacz - zdjęcia

Zadania wzrokowe i

oświetlenie

• Oświetlenie zależne od miejsca spawania:

– Na hali produkcyjnej: dobre oświetlenie
– Nietypowe miejsca pracy: oświetlenie niedostateczne

(praca w ciasnych korytarzach, zbiornikach)

• Duża możliwość zmęczenia wzroku

• Konieczność koncentracji wzroku w jednym

punkcie przez długi okres czasu

• Należy stosować specjalne okulary, przyłbice i

tarcze chroniące oczy przed promieniowaniem

Czas pracy

• Praca jednozmianowa

• Czas pracy 8 godzin (7

00

-15

00

) z przerwami

co 2 godz.

• Należy stosować przerwy w pracy na

odpoczynek i ćwiczenia dla zapobiegania

urazom wynikającym z przeciążenia

układu mięśniowo – szkieletowego.

• Podczas przerwy w pracy w zamkniętych

przestrzeniach lub zbiornikach pracownicy

powinni wychodzić z tych zbiorników lub

przestrzeni.

Pozycja ciała

• Praca spawacza/przecinacza odbywa

się często w wymuszonej pozycji
ciała np. stojącej, pochylonej,
kucznej, co może powodować bóle
pleców, ramion, rąk i nóg.

• Możliwość dolegliwości bólowych

wynikających z przeciążenia układu
mięśniowo-szkieletowego

Rodzaj wykonywanych

czynności

• Obsługiwanie i konserwacja narzędzi, maszyn i

urządzeń wykorzystywanych podczas spawania
łukiem elektrycznym,

• przestrzeganie technologii procesów i doboru

parametrów spawania w zależności od rodzaju
konstrukcji,

• przygotowywanie powierzchni do spawania przez

czyszczenie i ukosowanie krawędzi,

• stosowanie odpowiednich metod spawania

łukowego jak: elektrodą otuloną, w osłonie gazów
ochronnych, łukiem krytym i łukiem węglowym
itp.,

• wykonywanie operacji przecinania metali z

wykorzystaniem łuku elektrycznego,

• sprawdzanie jakości wykonywanych prac

spawalniczych na podstawie wyglądu
zewnętrznego oraz na podstawie pomiarów za
pomocą przyrządów i narzędzi do kontroli złącz
spawanych

Czynniki szkodliwe

• Szkodliwe promieniowanie

– Tzw. „oko łukowe” u spawaczy jest wynikiem

krótkotrwałego działania UV na narząd wzroku i objawia
się w postaci zapalenia spojówek i rogówki a nawet
czasowej ślepoty

– Możliwość zaćmy
– Możliwe poparzenia słoneczne, a po wielu latach

ekspozycji także rozwój nowotworów skóry

– Podczas spawania/cięcia łukiem elektrycznym

emitowane jest promieniowanie ultrafioletowe, które
może mieć niekorzystny wpływ na pracownika

• Nadmierny hałas panujący na hali produkcyjnej

• Możliwość upadków, potknięć i uderzeń na hali produkcyjnej

• Poparzenia oraz porażenia prądem

• Dymy spawalnicze

– Pyły i dymy nieorganiczne – możliwość przewlekłego zapalenia oskrzeli i

zwłóknienia płuc (pylica spawaczy elektrycznych)

• A. Wydatek energetyczny
• B. Wysiłek statyczny
• C. Monotypowość ruchów

Część 2

Lp.

Czynności

Czas

trwania

[min]

Wydatek

jednostkowy

[kJ/min]

Wydatek na

czynność [kJ]

1.

Zapoznanie się z instrukcją

(czytanie rys.)

10

2,5

2,5

25

0

2.

Sprawdzenie oprzyrządowania

20

7,1

8,6

172

1,5

3.

Ukosowanie i czyszczenie

elementów

60

2,1

10,5

630

8,4

4.

Ustawienie elementów spawanych

20

2,5

12,6

252

10,1

5

Spawanie w pozycji kucznej

145

2,1

12,4

1798

10,3

6.

Spawanie w pozycji stojącej

145

3,3

14,4

2088

11,1

7.

Przerwa organizacyjna

45

1

1

45

0

8.

Pomiary i sprawdzanie

15

2,5

7,5

112,5

5

9.

Sprzątanie i porządkowanie

stanowiska pracy

20

3,3

9,8

196

6,5

480

5318,5

A. Wydatek energetyczny

• Ocena wydatku energetycznego:
• 5318,5 kJ/8h – obciążenie średnie –

38

pkt

• 145 min dziennie pracy w pozycji kucznej,

wymuszonej, lekko pochylonej

• Stopień obciążenia: duży – 65 pkt.

• 145 min dziennie pracy w pozycji stojącej,

wymuszonej, lekko pochylonej

• Stopień obciążenia: duży – 85 pkt.

• Średni stopień obciążenia statycznego pracy

spawacza to: duży –

75 pkt

.

• Ocena monotypowości ruchów roboczych

wg Kirschnera bierze pod uwagę liczbę
stereotypowych powtórzeń i wielkość sił
przy wykonywanej pracy.

• Ocena: monotypowość mała –

7 pkt.

• Ocena obciążenia fizycznego pracą= wydatek

energetyczny + wysiłek statyczny

+monotypowość ruchów.

• WF = WE + OS + MRR

• WF = 38 + 75 + 7 = 120 pkt.

• 120 pkt.

– wysiłek średni

Ocena obciążenia psychicznego

Część 3

Ocena obciążenia

psychicznego

Ocena wielkości obciążenia psychicznego dla

indywidualnego człowieka jest bardzo trudna.

Stan psychiczny zależy od:
• stanu zdrowia
• wieku
• uzdolnień
• zmęczenia
• stanu emocjonalnego
itp.

Ocena szacunkowa

Ocena obejmuje:
• wysiłek psychiczny

– uzyskiwanie informacji (złożoność,

wieloznaczność, napięte czuwanie itp.)

– podejmowanie decyzji (charakter decyzji

prosty, złożony, konfliktowy, presja czasu,
konieczność zachowania precyzji itp.)

– wykonywane czynności (jednoczesność

ruchów, możliwość wyłączania wzroku itp.)

• monotonia pracy

Stanowi monotonii

sprzyjają:

• Mały zakres obserwacji
• Ogólny brak pobudliwości
• Tylko okazyjnie potrzebne zmiany

pozycji

• Obecność jednostajnego,

rytmicznego bodźca

• Brak możliwości ruchu ciała
• Ciepłe pomieszczenie robocze

Ocena szacunkowa

• We wszystkich etapach procesu pracy

istotnymi parametrami wysiłku psychicznego
w odniesieniu do informacji, decyzji i
czynności są:

– Złożoność
– Zmienność
– Powtarzalność
– Ważność
– Dokładność
– Szybkość przebiegu danego zjawiska

Wysiłek psychiczny

• Zwiększa się przy wzroście

złożoności, zmienności i ważności
odbieranej informacji oraz
dokładności i szybkości odbioru

• Zmniejsza się przy informacjach

powtarzających się.

Uzyskiwanie informacji

Czy określony czynnik może stanowić problem?

Rodzaj czynnika

Ocena

wystąpienia

czynnika

Złożoność informacji

1

Wyróżnienie z tła poszczególnych sygnałów

2

Wieloznaczność informacji – możliwość fałszywego
interpretowania napływającej informacji

1

Rodzaj napływającej informacji (np. zbyt krótki sygnał, duże
tempo napływu informacji, koniczność zachowania stałej uwagi
w oczekiwaniu na informacje)

3

Utrudniony odbiór informacji (przeszkody)

3

SUMA:

10

Skala 0- 5 (0 – problem nie występuje, 5 – problem jest
ekstremalnie istotny)

Ocena obciążenia

wynikającego z

podejmowania decyzji

Rodzaj czynnika

Ocena

wystąpienia

czynnika

Charakter decyzji - trudność (proste, złożone, konfliktowe,
odpowiedzialne)

2

Częstotliwość występowania poszczególnych decyzji

1

Presja czasu

2

Podejmowanie decyzji na podstawie wielu zmiennych (wielu
informacji)

1

Konieczność zachowania precyzji w podejmowaniu decyzji

5

SUMA:

11

Skala 0- 5 (0 – problem nie występuje, 5 – problem jest
ekstremalnie istotny)

Ocena obciążenia wynikająca z

wykonywania czynności

Rodzaj czynnika

Ocena

wystąpienia

czynnika

Położenie urządzeń sterowniczych w zasięgu nóg i rak (łatwość
dostępu)

4

Jednoczesność ruchów, wymagana koordynacja, podzielność
uwagi podczas wykonywanych czynności

1

Konieczność zachowania ciągłej uwagi podczas wykonywania
czynności

5

Ocena prawidłowości rozmieszczenia urządzeń sterowniczych
(np. sterowanie od lewej do prawej w kolejności realizacji danej
sekwencji, ruch w prawo – zwiększanie, w lewo zmniejszanie
itp..)

2

SUMA:

12

Skala 0- 5 (0 – problem nie występuje, 5 – problem jest
ekstremalnie istotny)

Ocena obciążenia wynikająca z

wykonywania czynności

• Suma punktów:

33

• Ocena słowna:

wysiłek średni

Ocena monotonii pracy

Kryteria oceny monotonii

Wystąpienie

czynnika

Niezmienność procesu pracy

1

Niezmienność warunków otoczenia

1

Konieczność ciągłego zachowania uwagi

1

Negatywny wpływ łatwości pracy (brak

zaangażowania intelektu, praca nużąca, nudna)

1

Ilość czynników negatywnych

4

0 – czynnik nie występuje, 1 – czynnik występuje

Ocena monotonii pracy

• Liczba elementów:

4

• Ocena słowna:

Duża

Całkowita ocena obciążenia psychicznego to

duże

, dla

wysiłku psychicznego średniego i dużej monotonii

Część 4

Ocena zgodności

stanowiska z cechami

antropometrycznymi

człowieka

Definicje

Antropometria - zespół technik dokonywania

pomiarów ciała ludzkiego.

W ocenie przestrzennych rozwiązań stanowisk

pracy, należy uwzględnić kinematykę

ruchów człowieka w odniesieniu do:

• układu: powierzchnia - przestrzeń robocza

-przestrzeń odpoczynkowa,

• wysokości i kształtu obszaru pracy,

• ukształtowania pola widzenia,

• usytuowania środków i przedmiotów pracy,

• pozycji człowieka przy pracy.

Prowadzenie oceny antropometrycznej przy

zastosowaniu danych antropometrycznych

polega na porównaniu parametrów

wymiarowych badanych struktur (maszyn,

urządzeń, stanowisk pracy) z ekstremalnymi

cechami wymiarowymi użytkowników,

wyrażonymi kwantylami: górnym i dolnym.

Powoduje to konieczność ujmowania w

liczbach wymiarów i proporcji człowieka. Do

ustalenia tych wartości wykonywane są

pomiary cech antropometrycznych populacji

ludności, dla której projektuje się określone

urządzenia lub przedmioty, względnie

pomiary pewnej grupy osób przyszłych

użytkowników produkowanych urządzeń i

wyrobów.

Stanowisko pracy

• Z uwagi na to, że opisywany przez

nas spawacz nie ma ściśle
określonego stanowiska pracy,
dlatego nie możemy w pełni ocenić
go pod względem
antropometrycznym.

• Pozycja pracy to kuczna, stąd nie

analizujemy siedziska.

Porównanie przyrządów

spawalniczych z cechami

antropometrycznymi człowieka

• Spawarka ARC 400B
• Wymiar konstrukcyjny: wys. 580 mm
• Wymiar na rysunku 159 (dolny

ręki w pozycji stojącej)

• Wymiary z tablic: 688 (C5♂) – 777 (C95♀)
• Uwagi: Wysokość uchwytu spawarki za

niska – w celu przesunięcia należy
się pochylić

• Przyłbica spawalnicza
• Wymiar mocowania: 500 – 600 mm
• Wymiar na rysunku: 12
• Uwagi: Regulowana przyłbica zgodna jest z

cechami antropometrycznymi człowieka

Porównanie przyrządów

spawalniczych z cechami

antropometrycznymi człowieka

• Uchwyt elektrodowy
• Wymiar:
średnica: 40 – 60 mm
długość: 120 mm

Porównanie przyrządów

spawalniczych z cechami

antropometrycznymi człowieka

• Młotek
• Rękojeść „sprężyna”
• Wymiar:
średnica: 40 mm
długość: 90 mm

Porównanie przyrządów

spawalniczych z cechami

antropometrycznymi człowieka

• Kleszcze uniwersalne
• Wymiar:
rozpiętość: 80 mm
długość rękojeści: 90 mm

Porównanie przyrządów

spawalniczych z cechami

antropometrycznymi człowieka

Granice maksymalnego zasięgu

rąk

• Drobne przedmioty używane podczas

spawania (młotek, kleszcze, elektrody) nie

znajdują się w granicy obszaru normalnego

ze względu na brak miejsca. Cały obszar

normalny zajmuje przedmiot spawany.

Zasięg wzroku

• Polem optymalnego widzenia jest obszar przestrzeni, w

której umieszczamy elementy najczęściej w czasie pracy
obserwowane jak dokumenty czy ekran monitora. Pole
widzenia tworzy stożek o kącie wierzchołkowym około 30`,
którego osią jest symetryczna, centralna linia pola widzenia
na wprost oczu, pod kątem 15` w dół od poziomej linii oczu
pracownika.

W centralnej linii widzenia
spawacza znajduje się punkt
spawania (koniec elektrody,
łuk elektryczny, jeziorko
spawalnicze i materiał spawany).

Zalecane odległości płaszczyzn

pracy od oczu

W pracy spawacza odległość
płaszczyzny pracy wynosi ok. 250 – 350 mm

Konieczność zastosowania przestrzeni

pomiędzy wierzchem dłoni trzymającej

rękojeść a

dowolnymi elementami stanowiska

• Ten element jest trudny do oceny ze względu na

charakterystykę pracy spawacza. Czasem wystąpi
konieczność spawania w trudnodostępnych
miejscach gdzie przestrzeń między wierzchem
dłoni jest ograniczona elementem spawanym.
Średnica rękojeści jest zmienna i zależna od
metody spawania jak i używanych przyrządów.

Pozycja dłoni

Pozycja dłoni
wymagana
na stanowisku
spawacza
zgodna jest z
cechami
antropometryczny

mi

Człowieka.

Wymiary rękojeści

Wymiary rękojeści

• Zawory, gałki i pokrętła na spawarce

o wymiarach 50 mm mieszczą się w
przedziale 38 – 100 mm, a więc
zgodne są z cechami
antropometrycznymi człowieka

• Rękojeść kleszczy o wymiarach 80

mm mieszczą się w przedziale <100
mm, a więc zgodne są z cechami
antropometrycznymi człowieka

Lista kontrolna stanowiska

pracy

Pytanie

Tak

NIe

Czy przestrzeń pracy pozwala na pełen zakres ruchów?

x

Czy jest dostępne mechaniczne wspomaganie i
wyposażenie?

x

Czy powierzchnie pracy można pochylać lub ustawiać pod
kątem?

x

Czy pracownicy mają możliwość zmiany pozycji podczas
pracy?

x

Czy wszystkie elementy stanowiska pracy są widoczne z
wygodnej pozycji?

x

Czy konstrukcja stanowiska pracy redukuje lub eliminuje:
-Zginanie lub skręcanie nadgarstka?

-Sięganie powyżej stawu barkowego?

-Obciążenie statyczne mięsni?

-Unoszenie łokci

x

Wnioski

• Strefa robocza jest dostatecznie przestrzenna, niezależnie od pozycji

pracownika. Jest dość miejsca na nogi, kolana , stopy i łokcie.

• umieszczenie przyrządów, przedmiotów pracy ułatwia prawidłową

postawę przy pracy, a także odpowiada kolejności i częstości
wykonywanych ruchów

• pozycja pracownika pozwala na osiągnięcie właściwej, ze względu na

charakter
czynności, odległości oczu od obszaru zadania wzrokowego

• Powierzchnia przycisków jest dość duża, a opór przycisków i na

rękojeści nie jest zbyt mały aby przy częstym używaniu nie był
przyczyną błędów

• Różne rozmiary uchwytów w szerokim zakresie ułatwiają dopasowanie

narzędzi do rozmiarów rąk pracowników. Uchwyty, w które
wyposażone narzędzia, wykonano z odpowiednich materiałów
izolacyjnych.

Środowisko pracy

Część 5

Jakie zagrożenia wiążą się z

wykonywaniem tego zawodu?

• Spawacze łukiem elektrycznym narażeni

są na poparzenia odpryskującymi,

gorącymi kawałkami metalu.

• Podczas spawania/cięcia łukiem

elektrycznym emitowane jest

promieniowanie ultrafioletowe, które może

mieć niekorzystny wpływ na pracownika.

• Narażenie spawacza na dymy spawalnicze

podczas wykonywania prac powoduje

skutki zdrowotne.

Jakie zagrożenia wiążą się z

wykonywaniem tego zawodu?

• Praca spawacza/przecinacza odbywa

się często w wymuszonej pozycji ciała

(spawanie w podwójnych zbiornikach

itp.), co może powodować bóle

pleców, ramion, rąk i nóg.

• Praca spawacza/przecinacza często

wymaga przenoszenia ciężkich

narzędzi i elementów, co może być

przyczyną urazów kręgosłupa.

Czynniki środowiska pracy związane z

wykonywanym zawodem oraz ich

możliwe skutki dla zdrowia

1. Czynniki mechaniczne

środowiska pracy

spawacza

Czynnik

Działania profilaktyczne

Prąd elektryczny – możliwość

porażenia w przypadku

wadliwie działającego sprzętu

elektrycznego

Należy sprawdzić drabinę

przed wejściem na nią. Nigdy

nie należy wchodzić na

niestabilnie ustawioną drabinę

lub drabinę o śliskich

szczeblach

Śliskie, nierówne

nawierzchnie, drabiny,

podesty – możliwość urazów w

wyniku poślizgnięcia,

potknięcia i upadku, w tym

upadku z wysokości

Należy sprawdzić stan

techniczny urządzeń

elektrycznych przed pracą

oraz zlecać uprawnionemu

pracownikowi naprawę

ewentualnych uszkodzeń i

okresowy przegląd urządzeń.

Czynnik

Działania profilaktyczne

Bardzo wysoka temperatura
iskier w kontakcie z palnymi
materiałami (np. benzyną,

olejem, farbą, drewnem,
acetylenem, wodorem) –
możliwość poparzeń i urazów
na skutek pożaru, wybuchu

Należy stosować specjalne

okulary, przyłbice i tarcze

chroniące oczy przed

promieniowaniem, pyłami,

opiłkami metali, iskrami oraz

środki ochrony układu

oddechowego, ochronniki

słuchu, odzież ochronną oraz

rękawice ochronne.

Opiłki metalu, iskry, krople
kwasów - możliwość urazów
mechanicznych oczu i twarzy

1. Czynniki mechaniczne

środowiska pracy

spawacza

2. Czynniki fizyczne

środowiska pracy

spawacza

Czynnik

Działania profilaktyczne

Nadmierny hałas – możliwość

uszkodzenia słuchu

Stosowanie zatyczek do uszu,

nauszników, ekranów

dźwiękoszczelnych

Niedostateczne oświetlenie

miejsca pracy zwłaszcza

podczas prac w nietypowych

miejscach (ciasnych

korytarzach, zbiornikach itp.) -

możliwość zmęczenia wzroku

Doświetlanie miejsca pracy

specjalnymi lampami

Promieniowanie ultrafioletowe

- możliwość zaćmy, poparzeń

słonecznych, a po wielu latach

ekspozycji także rozwoju

nowotworów skóry

Stosowanie odzieży ochronnej,

specjalnych okularów, przyłbic

i tarcz chroniących oczy

3. Czynniki chemiczne

środowiska pracy

spawacza

Czynnik

Działania profilaktyczne

Pyły i dymy nieorganiczne –

możliwość przewlekłego

zapalenia oskrzeli i

zwłóknienia płuc (pylica

spawaczy elektrycznych)

Należy stosować specjalne

przyłbice i tarcze chroniące

przed pyłami, opiłkami metali,

iskrami oraz środki ochrony

układu oddechowego, Należy

zainstalować wentylację

wywiewną i klimatyzację w

celu zapobiegania

zanieczyszczeniu powietrza i

stresowi cieplnemu.

Dymy metali (w szczególności

cynku) - możliwość

występowania tzw. gorączki

odlewniczej (stan

podwyższonej temperatury

ciała podobny w przebiegu do

grypy)

Czynnik

Działania profilaktyczne

Beryl - możliwość rozwoju

zmian nowotworowych

Należy stosować specjalne

przyłbice i tarcze chroniące

przed pyłami, opiłkami metali,

iskrami oraz środki ochrony

układu oddechowego, Należy

zainstalować wentylację

wywiewną i klimatyzację w

celu zapobiegania

zanieczyszczeniu powietrza i

stresowi cieplnemu.

Mangan, kadm, związki

chemiczne wchodzące w skład

ekranów ochronnych (argon,

hel, dwutlenek węgla) a także

chrom, nikiel, stal i inne

metale - możliwość zatrucia

3. Czynniki chemiczne

środowiska pracy

spawacza

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRÓW PRACY I OPIEKI

SPOŁECZNEJ ORAZ ZDROWIA

z dnia 2 listopada 1954 r.

w sprawie bezpieczeństwa i

higieny pracy przy spawaniu i

cięciu metali.

(Dz. U. z dnia 16 listopada 1954 r.)

Przepisy ogólne

Hala produkcyjna:
• Spawanie i cięcie metali powinno odbywać się w specjalnie na ten cel

przeznaczonym pomieszczeniu (spawalni), oddzielonym od innych

pomieszczeń.

• W spawalni powinno przypadać co najmniej 15 m[3] objętości

pomieszczenia na każdego pracownika najliczniejszej zmiany.

• Wysokość pomieszczenia spawalni nie może być mniejsza niż 3,75 m.
• Na każde stanowisko robocze w spawalni powinno przypadać co

najmniej 4 m[2] powierzchni podłogi, przy czym odległość między

stanowiskami roboczymi, nie licząc szerokości przejść powinna

wynosić co najmniej 1 m.

• Spawalnie powinny być zbudowane z materiału niepalnego.
• Na stanowiskach roboczych należy zapewnić dostateczne oświetlenie.
• Spawalnie powinny posiadać wentylację zapewniającą usuwanie

powietrza zanieczyszczonego substancjami szkodliwymi, oraz dopływ

świeżego powietrza.

WYKAZ WARTOŚCI

NAJWYŻSZYCH

DOPUSZCZALNYCH

NATĘŻEŃ CZYNNIKÓW

SZKODLIWYCH DLA

ZDROWIA W ŚRODOWISKU

PRACY

2.1 Hałas

• Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-

godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie
może przekraczać 85 dB, a odpowiadająca mu
ekspozycja dzienna nie może przekraczać
wartości 3,64 x 10

3

Pa

2

x s

lub
poziom ekspozycji na hałas odniesiony do
tygodnia pracy nie może przekraczać wartości 85
dB, a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa
nie może przekraczać wartości 18,2 x 10

3

Pa

2

x s.

2. Czynniki fizyczne

• Maksymalny poziom dźwięku nie może

przekraczać wartości 115 dB

• Szczytowy poziom dźwięku nie może przekraczać

wartości 135 dB.

• W przypadku gdy ze względów technicznych nie

ma możliwości zmniejszenia hałasu poniżej

wartości określonych w pkt 1.3-1.5, pracownicy są

obowiązani stosować ochronniki słuchu dobrane

do wielkości charakteryzujących hałas. Strefy

pracy wymagające stosowania ochronników

słuchu należy oznakować i odgrodzić, a dostęp do

nich ograniczyć.

2.1 Hałas

2. Czynniki fizyczne

• Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny górne

są charakteryzowane przez sumę wektorową skutecznych,

ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych

dla trzech składowych kierunkowych X, Y, Z.

• Wartość sumy wektorowej skutecznych, ważonych przyspieszeń

drgań wyznaczonych dla trzech składowych X, Y i Z nie może

przekraczać 2,8 m/s2, przy 8-godzinnym działaniu drgań na

organizm człowieka.

• Dla ekspozycji trwających 30 minut i krócej maksymalna

dopuszczalna wartość sumy wektorowej skutecznych, ważonych

częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech

składowych kierunkowych X, Y i Z nie może przekraczać 11,2 m/s

2

.

• Wartości podane w stosuje się, jeżeli inne szczegółowe przepisy

nie określają wartości niższych.

2.2 Drgania

2. Czynniki fizyczne

2.3 Mikroklimat gorący

• Mikroklimat gorący na stanowiskach pracy jest

charakteryzowany przez wskaźnik obciążenia

termicznego WBGT w °C.

• Dopuszczalne wartości wskaźnika obciążenia

termicznego WBGT, umożliwiające realizację

podstawowych funkcji przez pracownika na danym

stanowisku pracy, nie mogą przekraczać wartości

podanych w tabeli 2.

• 1.3. W przypadku stanowisk pracy chronionej

wartości podane w tabeli 2 należy obniżyć zgodnie

z zaleceniami lekarza lub innymi przepisami

szczegółowymi.

2. Czynniki fizyczne

Tabela 2

*) Poziom metabolizmu organizmu pracownika w czasie wykonywania
czynności roboczych wzrasta wraz z ciężkością pracy.

2. Czynniki fizyczne

2.4 Promieniowanie

podczerwone

• Zagrożenie pracowników promieniowaniem podczerwonym rozpatruje

się z punktu widzenia możliwości uszkodzenia termicznego skóry oraz

siatkówki, soczewki i rogówki oka.

• W przypadku ekspozycji oczu przez czas dłuższy niż 10 sekund

napromieniowanie źródeł emitujących głównie IR-A (780-1.400 nm),

skuteczna luminancja energetyczna źródła nie może przekraczać

wartości określonej zależnością:

Gdzie:

Lλ - gęstość widmowa luminancji energetycznej,
Rλ - względna skuteczność widmowa wywoływania termicznych uszkodzeń

siatkówki,
Dλ - szerokość pasma promieniowania,
α - wymiar kątowy źródła promieniowania,

2. Czynniki fizyczne

2.5 Oświetlenie

• Według normy PN-EN 12464-1:2003

(U) określającej wymagania
jakościowe i ilościowe dotyczące
oświetlenia pomieszczeń i stanowisk
pracy znajdujących się wewnątrz
budynków.

2. Czynniki fizyczne

2.5 Oświetlenie

UGR

L

– wartośc graniczna ujednoliconego wskaźnika olśnienia

2. Czynniki fizyczne

2.6 Promieniowanie

ultrafioletowe

• Zagrożenie pracowników promieniowaniem

nadfioletowym charakteryzowane jest przez

wartości skuteczne napromienienia oka i skóry.

• Najwyższa dopuszczalna wartość skuteczna

napromienienia oka i skóry w ciągu dobowego

wymiaru czasu pracy, bez względu na długość

jego trwania, wynosi 30 J x m

2

.

• 2.3. Dodatkowo, najwyższe dopuszczalne

całkowite (nieselektywne) napromienienia oka

promieniowaniem pasma 315-400 nm wynosi

10.000 J x m

2

w ciągu dobowego wymiaru czasu

pracy.

2. Czynniki fizyczne

3.1 Szkodliwe substancje

chemiczne wydzielane podczas

spawania

• Wchłanianie emitowanej substancji do organizmu w znacznym

stopniu zależy od formy, w jakiej dana substancja występuje w

powietrzu. Gazy i pary wchłaniają się do organizmu na drodze

dyfuzji i rozpuszczają się w płynach ustrojowych. Pyły w zależności

od wielkości ziaren, osadzają się w różnych partiach dróg

oddechowych; duże ziarna osadzają się przed krtanią, drobniejsze

docierają do tchawicy, jeszcze drobniejsze do oskrzeli i odgałęzień

oskrzelików. Ta część układu oddechowego pokryta jest

nabłonkiem migawkowym, który powoduje, że osadzone cząstki

transportowane są ze śluzem w kierunku krtani i przełyku, skąd

mogą zostać usunięte ze śliną.

3. Czynniki chemiczne

• Możliwość częściowego usunięcia tych substancji powoduje, że

stanowią one mniejsze zagrożenie od substancji o wysokim

stopniu zdyspergowania, która dociera do pęcherzyków płucnych,

skąd nie może już być usunięta i w całości jest wchłaniana.

• Efekt działania substancji toksycznej zależy od pochłoniętej dawki,

która w pewnym przybliżeniu zależy od stężenia tej substancji we

wdychanym powietrzu i czasu narażenia. W celu ochrony zdrowia

pracowników przyjęto normatywy higieniczne określające

maksymalne stężenia poszczególnych substancji które przy

ośmiogodzinnej ekspozycji powtarzającej się przez cały okres

aktywności zawodowej pracownika nie powinny spowodować

ujemnych skutków zdrowotnych dla niego, ani dla jego przyszłych

pokoleń.

3.1 Szkodliwe substancje

chemiczne wydzielane podczas

spawania

3. Czynniki chemiczne

W Polsce ustanowiono trzy rodzaje normatywów higienicznych:

• Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) – wartość średnia

ważona z 8 godzin.

• Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) wartość

średnia stężenia, która może występować w środowisku pracy

nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż dwa razy w czasie

zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina.

• Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP), stężenie,

które nie może być przekroczone w żadnym momencie.

3.1 Szkodliwe substancje

chemiczne wydzielane podczas

spawania

3. Czynniki chemiczne

3. Czynniki chemiczne

Lp.

Nazwa substancji

chemicznej

Najwyższe dopuszczalne stężenie w

mg/m

3

w zależności od czasu

narażenia w ciągu zmiany roboczej

NDS

NDSCh

NDSP

1

Tlenki żelaza

5

10

-

2

Tlenki glinu

2

16

-

3

Tlenki azotu

5

10

-

4

Ozon

0,15

-

-

5

Ditlenek węgla

9

27

-

6

Tlenek węgla

30

180

-

7

Tlenki miedzi

0,1

0,3

8

Tlenek cynku

5

10

-

3.1 Szkodliwe substancje chemiczne

wydzielane podczas spawania

9

Fosgen COCl

2

0,08

0,16

-

10

Cyjanowodór

-

-

5

11

Bar

0,5

1,5

-

12

Molibden

4

10

-

13

Tlenki chromu

0,5

-

-

14

Nikiel

0,25

-

-

15

Chrom (VI)

0,1

0,3

-

16

Beryl

0,001

0,003

-

17

Kadm

0,01

-

-

18

Formaldehyd

0,5

1

-

19

Mangan

0,3

-

-

20

Kobalt

0,05

0,2

-

21

Ołów

0,05

-

-

22

Fluor

0,05

0,4

-

23

Krzemionka

10

-

-

24

Cyna

2

-

-

Część 6

Propozycje zmian w stanowisku pracy

Każde stanowisko pracy, nawet to

najbardziej ergonomiczne, można
poprawić i dostosować je tak, by
jeszcze bardziej zgodne było z
cechami antropometrycznymi
człowieka, by nie miało wpływu na
pogarszanie stanu zdrowia
pracownika oraz by pracowało mu się
przyjemniej.

Dlatego nasz zespół po

przeanalizowaniu stanowiska pracy
spawacza przygotował szereg zmian,
które naszym zdaniem sprawią, że
pracownik będzie przychodził do pracy
zadowolony, co poprawi jakość
wykonywanej przez niego pracy, czego
efektem będzie wzrost zadowolenia
klientów przedsiębiorstwa.

Zmiany w wyposażeniu

• Aby jeszcze lepiej chronić zdrowie

spawaczy proponujemy zakup
najnowszych sprzętów ochronnych, czyli:
przyłbic, okularów, strojów roboczych,
rękawic, tarcz dźwiękochłonnych, itp.

• Dodatkowo ulepszeniu poddamy także

halę produkcyjną, w której wymienimy
odciągi gazów spawalniczych oraz lepiej
zabezpieczymy i oznakujemy elementy i
miejsca niebezpieczne (kable, styki, itp.)

Zmiany w wyposażeniu

• Spawanie w pozycji stojącej stanowi

40% obciążenia fizycznego pracą,

więc chcemy dążyć do eliminacji lub

ograniczenia tej pozycji

• Aby tego dokonać należy wyposażyć

halę w specjalne dźwigary i

podnośniki, które uniosą i obrócą

element spawany, by odciążyć

pracownika i ułatwić mu dostęp do

miejsca spawania

Zmiany w wyposażeniu

• Bardzo istotna jest także pomoc

spawaczowi w utrzymaniu rąk
podniesionych podczas procesu
spawania. W tym celu każdy
pracownik na spawalni dysponować
powinien zestawem specjalnych
regulowanych podpór
podtrzymujących ręce.

Zmiany w wyposażeniu

• Ważnym elementem jest dostosowanie

narzędzi do cech antropometrycznych. Jak
dowiedliśmy spawarka ma swój uchwyt
umieszczony zbyt nisko co zmusza spawacza
do pochylania się w celu jej przesunięcia

• Nie tylko wyposażenie pracownika w najlepiej

dostosowane narzędzia jest kluczem do
ulepszenia stanowiska pracy. Przydatne jest
także dobre rozmieszczenie tych narzędzi by
znajdowały się one w zasięgu rąk spawacza.

Ochrona zdrowia

• Zdrowie pracowników to chyba

najważniejsza rzecz. Dlatego
sugerujemy, by podczas 8 godzinnej
zmianę częściej organizować
przerwy, podczas których pracownicy
stosować będą ćwiczenia
zapobiegające przeciążaniu układu
mięsniowo-szkieletowego

Ochrona zdrowia

• Częste kontrole lekarskie pomogą

naszym pracownikom na szybkie
wykrycie i wyleczenie problemów
zdrowotnych we wczesnym stadium

• Ciekawym pomysłem jest także

oferowanie pracownikom
zakładowych karnetów na basen aby
zrelaksowali się po ciężkim dniu na
hali produkcyjnej

Eliminacja monotonii

• Ostatnim, lecz równie istotnym

elementem poprawy stanowiska
pracy jest eliminacja dużego stopnia
monotonii. Można tego dokonać
przez zmianę warunków pracy,
elementów, metod, parametrów, oraz
materiałów spawanych

Bibliografia

• www.ciop.pl
• Norma PN-EN 12464-1:2003
• Norma PN-EN 12464-1:2004
• ROZPORZĄDZENIE MINISTRÓW PRACY I OPIEKI SPOŁECZNEJ ORAZ

ZDROWIA z dnia 2 listopada 1954 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy spawaniu i cięciu metali.

(Dz. U. z dnia 16 listopada 1954 r.)

• Ergonomia w projektowaniu stanowisk pracy : materiały pomocnicze do

ćwiczeń projektowych / Ewa Górska, Edwin Tytyk, Oficyna Wydawnicza

Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1996