Zmiany organizacyjne i

restrukturyzacja

dr Jarosław Szreder

dr Piotr Walentynowicz

Biuro Doradztwa Gospodarczego Lex-Pol sp. z o.o.

Słupska Izba Przemysłowo – Handlowa, Słupsk

Słupska Izba Przemysłowo – Handlowa, Słupsk

28.04.2005 r.

28.04.2005 r.

materiały szkoleniowe –

materiały szkoleniowe –

blok 3

blok 3

.

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

2

„Jedynym stałym elementem

współczesnych organizacji

jest … … zmiana”

P. F. Drucker

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

3

Plan spotkania

• Czy zmiany są w dzisiejszych organizacjach

niezbędne?

• W jaki sposób należy przeprowadzać zmiany w

przedsiębiorstwie?

• Jak funkcjonuje firma w okresie wprowadzania

zmian organizacyjnych?

• Jak ludzie zachowują się w czasie wprowadzania

zmian w firmie?

• Co to jest restrukturyzacja i jakie mamy jej

podstawowe rodzaje?

• W jaki sposób budujemy program restrukturyzacji?
• Jakie przykładowe działania restrukturyzacyjne

możemy przeprowadzać w przedsiębiorstwie

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

4

Dlaczego istnieje konieczność

stałego doskonalenia organizacji?

• Zmienność (dewaluacja) samej organizacji

w trakcie jej funkcjonowania,

• Zmienność warunków zewnętrznych,
• Błędy w dotychczasowych rozwiązaniach

organizacyjnych.

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

5

Cykl wzrostu organizacji

A

A1

A3

A2

A4

Brak zmian

Zmiany

Czas

Poziom

sprawnośc

i firmy

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

6

Etapy w typowym programie

rozwoju organizacji

1) Uzgodnienie potrzeby zmian
2) Czynności przygotowawcze
3) Opracowanie projektu zmian
4) Przygotowanie do wdrożenia
5) Wdrożenie
6) Ocena efektów
7) Ewentualna korekta programu

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

7

Jakie koszty poniesie firma w związku

ze zmianami organizacyjnymi?

• Bezpośrednie tj.

wszystkie
wyrażone w
pieniądzu nakłady
na wprowadzenie
zmian typu: …

• Pośrednie tj.

wszystkie
niewymierne w
pieniądzu negatywne
konsekwencje zmian
obniżające
sprawność
funkcjonowania firmy
w okresie
wprowadzania

zmian

np.: …

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

8

Sprawność instytucji w okresie

zmian

Czas

Poziom sprawności

instytucji

A

B

C

D

Spadek

Naprawa

Rozruch

Eksploatacja

Moment wprowadzenia zmiany

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

9

Od czego zależy okres trwania i

głębokość spadku sprawności?

• Głębokości i zakresu zmian,
• Metody wdrażania zmian,
• Prawidłowości samego projektu,
• Zabezpieczenia środków wdrażania,

terminowości,

• Czynnika ludzkiego – opory przeciwko

zmianom.

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

10

Dlaczego pracownicy nie lubią

zmian organizacyjnych?

Przyczyny obiektywne
związane z naturą
człowieka - różnego
rodzaju obawy np. przed:

a) koniecznością

podniesienia czy zmiany
kwalifikacji,

b) wzrostem ilości zadań,
c) utratą dotychczasowych

przywilejów,

d) bezrobociem

Czynniki wewnątrz-
organizacyjne:

1) obawa, że projekt jest

źle opracowany,

2) obawa błędnego

wprowadzania zmian,

3) brak wczesnej i

kompetentnej
informacji o zmianie,

4) brak motywacji
5) brak współuczestnictwa

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

11

W jaki sposób zmniejszać opory

pracowników?

Działania długofalowe:

1) Kształtowanie

świadomości

2) Kształtowanie

kwalifikacji kadry
kierowniczej i
wykonawczej

3) Pozytywne wzorce

z przeszłości

Działania bieżące:

1) W sferze

informacyjnej

2) W sferze

motywacyjnej

3) Zapewnienie

współuczestnictwa

4) Manipulacja i

kooptacja

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

12

Podstawowe działania minimalizujące opory

wobec zmian

Działania sfery informacyjnej

Kiedy informować?
Kto powinien informować?
W jaki sposób przekazywać
informacje?
O czym należy poinformować?

Zapewnienie
współuczestnictwa

Najważniejsze źródło oporu

wobec zmian to brak
współuczestnictwa, w związku
z tym należy zapewnić
współuczestnictwo ludzi na

każdym etapie wprowadzania
zmian!

W jaki sposób można tego

dokonać?

Działania sfery motywacyjnej

Jak motywować?
W jaki sposób argumentować?

Manipulacja i kooptacja

Jakie działania manipulacyjne i

kiedy są dozwolone?
Co to znaczy kooptacja i kogo
może ona dotyczyć?

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

13

Jak ludzie reagują na zmiany?

Negowa
nie
potrzeby
zmiany Czynne

przeciw
stawia
nie się

Bierna
akceptacj
a

Uczenie
się
zmiany

Pełne
przyswojenie
zmiany

Czas

Poziom zaangażowania ludzi w
realizację zadań
organizacyjnych

Moment
wprowadzenia zmiany

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

14

Metody projektowania zmian

• Diagnostyczna

Doskonalenie stanu
istniejącego:

- co?
- gdzie?
- kiedy?
- jak?

• Prognostyczna

Urealnienie tzw.
wzorca idealnego:

- cel,
- wyjście,
- wejście,
- proces,
- środowisko.

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

15

Rodzaje zmian w praktyce

• Reorganizacja

– proces łagodnych,

stopniowych zmian w organizacji, nie

ingerujący w strukturę zasobów danej

organizacji

• Restrukturyzacja

– zmiana ingerująca w

strukturę zasobów organizacji

• Reengineering

– dramatyczne, radykalne i

fundamentalne zburzenie starych struktur i

procesów w organizacji i zbudowanie ich od

nowa, przy użyciu najnowszych zdobyczy

techniki i technologii

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

16

Istota restrukturyzacji

• Zmiana mająca charakter gwałtowny

(rewolucyjny), poważny i nieciągły (radykalny),

• Radykalna zmiana dotycząca co najmniej jednego

z następujących wymiarów organizacji: zakresu

działania, struktury kapitałowej, organizacji

wewnętrznej, techniki i technologii, bądź systemu

zarządzania tak, aby odpowiadały celom firmy i

były odpowiedzią na sygnały płynące z rynku,

• Proces przywrócenia dobrej kondycji słabej firmie

lub podwyższenia wartości silnej firmy,

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

17

Podstawowe rodzaje

restrukturyzacji

• Z punktu widzenia przedmiotu zmian:

zakresu działania, finansowa i organizacyjna,

• Z punktu widzenia obszaru zmian:

przedmiotowa i

podmiotowa,

• Z punktu widzenia charakteru zmian:

naprawcza (ratunkowa), dostosowawcza
(rekonwalescencyjna) i rozwojowa (przyszła).

Z punktu widzenia praktyki i działań
wdrożeniowych, najistotniejsze znaczenie ma
podział restrukturyzacji na naprawczą
dostosowawczą i rozwojową

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

18

Etapy budowy typowego programu

restrukturyzacji

1)

Uświadomienie sobie potrzeby przeprowadzenia

restrukturyzacji (najczęściej, gdy dotychczasowa struktura

nie odpowiada nowej strategii lub efektywność organizacji

nie odpowiada aspiracjom kadry zarządzającej),

2)

Identyfikacja luki strategicznej bądź luki organizacyjnej

(zakresu i obszaru niedostosowania organizacji)

3)

Szczegółowa diagnoza stanu organizacyjnego (co? gdzie? i

w jakim stopniu? niedomaga),

4)

Zaprojektowanie programu restrukturyzacji

(jednowariantowo lub kilkuwariantowo),

5)

Podjęcie decyzji o wdrożeniu programu restrukturyzacji.

Metodyka przeprowadzania programu restrukturyzacji

powinna odpowiadać metodologii przeprowadzania zmian

organizacyjnych! Wzrasta wtedy prawdopodobieństwo

powodzenia skutecznego przeprowadzenia zmian.

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

19

Elementy typowego programu

restrukturyzacji

• Wprowadzenie (podstawowe cele, założenia i kierunki programu

restrukturyzacji),

• Rozdział I - Diagnoza stanu faktycznego organizacji,
• Rozdział II – Plan restrukturyzacji przedmiotowej (produkcja

podstawowa, produkcja pomocnicza, logistyka, technika i

technologia – jakie działania?, kto realizuje?, kiedy? i jaki koszt?),

• Rozdział III – Plan restrukturyzacji podmiotowej (zmiany w

zakresie systemu marketingu, dystrybucji, ekonomiki,

finansowania, ZZL, systemu zarządzania i innych komórek

funkcjonalnych),

• Rozdział IV – Plan finansowania restrukturyzacji (koszty, źródła,

sposoby i terminy pozyskania kapitału),

• Rozdział V – Szczegółowy harmonogram realizacji i osoby

odpowiedzialne,

• Podsumowanie i wnioski.

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

20

Przykłady typowych przedsięwzięć

restrukturyzacyjnych

• Redukcja jednostek, komórek i stanowisk

organizacyjnych,

• Spin off (rozpinanie struktury) –

wydzielanie na zewnątrz

i przekształcanie w samodzielne podmioty gospodarcze

jednostek organizacyjnych,

• Inwestycje / dywestycje,
• Restrukturyzacja procesowa (reengineering) –

przeprojektowywanie procesów organizacyjnych

• Lean management –

wyszczuplanie systemu

produkcyjnego i zarządzania

,

• Outsourcing –

podejmowanie kooperacji zewnętrznej np.

w dziedzinie gospodarki pomocniczej, logistyki, obsługi,

funkcjonalnej, jak również procesu podstawowego.

lex-pol.com

Zmiany organizacyjne,

restrukturyzacja

21

Podsumowanie

• Dokonywanie zmian w przedsiębiorstwach jest

koniecznością we współczesnych firmach!

• Zmiany organizacyjne w przedsiębiorstwach to

złożony i skomplikowany proces!

• Dokonywanie zmian w firmie to w 20% problemy

techniczne, natomiast w 80% to rozwiązywanie

problemów społecznych!

• Restrukturyzacja jest naturalnym procesem dalszego

rozwoju przedsiębiorstw w konkurencyjnym

otoczeniu!

• Nie ma „punktu” po przekroczeniu którego dalsze

usprawnianie działalności firmy jest niemożliwe!