background image

ZASADY  LECZENIA  GRZYBIC

prof. dr hab. n. med. Romuald 

Maleszka

Katedra i Klinika 

Chorób Skórnych i Wenerycznych PAM w 

Szczecinie

 

background image

Grzyby chorobotwórcze pasożytujące 

na skórze  i jej przydatkach oraz na 
błonach śluzowych powodują 

odczyn 

zapalny

, którego nasilenie zależy 

zarówno od 

układu odpornościowego 

żywiciela

, jak i 

właściwości 

zakażającego grzyba

Zakażenia grzybicze wywoływane są 

głównie przez 

dermatofity

 i 

grzyby 

drożdżopodobne

, a niekiedy także 

przez 

grzyby pleśniowe

background image

Głównym kryterium 
upoważniającym do 
rozpoznania grzybicy i 
rozpoczęcia terapii jest 

wyizolowanie

 i 

identyfikacja

 

grzyba od pacjenta, który ma 
być leczony. 

background image

Na współczesną 

diagnostykę 

mikologiczną

 składają się:

 

• bezpośrednie badania mikroskopowe i 

preparaty barwione

• ocena fluorescencji grzybów w świetle lampy 

Wooda

• hodowle i mikrohodowle mikologiczne
• zymogramy, auksanogramy węglowe i azotowe
• ocena wrażliwości wyhodowanych grzybów na 

leki

• badania właściwości enzymatycznej grzybów
• badania histopatologiczne i immunologiczne

background image

Dwa podstawowe błędy w leczeniu 

grzybic to:

 niezastosowanie leku 

przeciwgrzybiczego  z powodu 

nierozpoznania

 grzybicy albo 

wskutek 

fałszywie ujemnych

 

wyników badań mikologicznych

rozpoczynanie leczenia 

tylko na 

podstawie obrazów klinicznych

które mogą też być wywoływane 
przez inne czynniki chorobotwórcze

background image

Za jedną z głównych przyczyn niepowodzeń w 

leczeniu grzybicy uznano 

stan kliniczny 

chorych

Duży wpływ na wyniki leczenia ma znaczna 

aktywność enzymatyczna grzybów

, z czym 

wiąże się duża możliwość adaptacyjna do 
warunków środowiskowych ich bytowania, 
zmieniających się także pod wpływem 
miejscowo stosowanych leków. 

Inną ważną przyczyną wpływającą na końcowy 

wynik leczenia jest także 

brak odpowiedniej 

dezynfekcji

 rzeczy noszonych przez chorego.

background image

Przyczyny utrudniające 

uzyskanie skutecznego leku 

przeciwgrzybiczego:

polimorfizm

 grzybów, czyli znaczne 

zróżnicowanie morfologiczne

budowa i skład

 błony i ściany 

komórkowej

znaczna

 aktywność enzymatyczna

 

grzybów

lokalizacja grzybów

 w okolicach 

mało unaczynionych oraz w 
zmianach nekrotycznych

background image

Leczenie przeciwgrzybicze 

powinno obejmować:

 

 postępowanie 

eliminujące 

grzyby 

      - ze stwierdzanych 

ognisk grzybiczych

 

      - oraz z istniejącego lub potencjalnego     
      

rezerwuaru

 grzybów

 przy jednoczesnym 

usunięciu objawów  

    choroby

background image

Tzw. „

idealny lek przeciwgrzybiczy

” 

powinien cechować się:

dużą skutecznością kliniczną 

potwierdzoną ujemnymi wynikami badań 
mikologicznych i niskim odsetkiem 
nawrotów 

oraz

krótkim czasem leczenia, przy braku 

objawów ubocznych i interakcji z innymi 
powszechnie stosowanymi lekami.

background image

Substancja przeciwgrzybicza 

zastosowana na powierzchnię 
skóry, aby dotrzeć do głębokich 
warstw naskórka i skóry właściwej 
musi przebyć drogę przez 

warstwę 

rogową

 i 

żywe warstwy naskórka

Przenikanie to odbywa się zarówno 

przestrzeniami 
międzykomórkowymi

 jak i przez 

komórki naskórka

 oraz przez 

gruczoły potowe

 i 

mieszki włosowe

background image

Za główną drogę przenikania leków 

przeciwgrzybiczych przez warstwę rogową 

naskórka uważa się 

przestrzenie 

międzykomórkowe

. Tą drogą przenikają 

głównie 

substancje lipofilne

.

Związki hydrofilne

 penetrują głównie poprzez 

hydrofilne struktury wewnątrzkomórkowe

 i 

hydrofilne kanały

 pomiędzy warstwami lipidów 

międzykomórkowych. 

Trzecia droga przenikania leku prowadząca przez 

przydatki skóry

, mimo zajmowania przez nie 

niewielkiej powierzchni (około 0,1 – 0,2% 

ogólnej powierzchni skóry), ma również 

znaczenie w miejscowym leczeniu 

przeciwgrzybiczym ze względu na 

szybkość 

dyfuzji

 leku tą drogą, która może być do 10 tys. 

razy większa niż przez warstwy naskórka. 

background image

Istotny wpływ na absorpcję leku ma 

rodzaj podłoża

, gdyż współczynnik 

podziału podłoże/lipidy warstwy 

rogowej naskórka warunkuje 

penetrację substancji leczniczej do tej 

warstwy. 

Lipofilna struktura

 i 

słabe uwodnienie

 

warstwy rogowej naskórka sprzyjają 

penetracji 

substancji lipofilnych

, stąd 

też leki o znacznej lipofilności mogą 

ulegać kumulacji w 

warstwie rogowej

Leki zjonizowane

 lub w wysokim 

stopniu 

hydrofilne

 łatwiej natomiast 

dyfundują do głębszych warstw 

naskórka

, które posiadają większą 

zawartość wody.

background image

Wszystkie te czynniki powinny być 

uwzględnione przy wyborze nie tylko 

substancji czynnej

 leku 

przeciwgrzybiczego, ale także jego 

zaróbki

W lecznictwie mikologicznym 

wykorzystuje się    w różnym stopniu 
szereg zaróbek, a ich 

odpowiedni dobór

 

ma duży wpływ na 

skuteczność

 

stosowanego środka przeciwgrzybiczego. 

background image

Leki przeciwgrzybicze 

stosuje się miejscowo w 

takich postaciach jak:

• Maść 
• Krem 
• Roztwór 
• Zawiesina 
• Lotion

• Lakier 
• Pasta 
• Aerozol 
• Zasypka czyli 

puder 

• Mydło lecznicze  

background image

Historia 

wprowadzania 

niektórych leków 

przeciwgrzybiczych

DATA

LEK PRZECIWGRZYBICZY

1903

Jodek potasu

1907

Maść Whitfielda

1940

Kwas undecylenowy

1950

Nystatyna

1955

Natamycyna

1955

Amfoterycyna B

1957

Flucytozyna

1958

Gryzeofulwina

1962

Tolnaftat

1967

Klotrimazol

1967

Mikonazol

1974

Ekonazol

1976

Ketokonazol

1980

Itrakonazol

1981

Amorolfina

1982

Flukonazol

1988

Terbinafina

background image

Leki przeciwgrzybicze najogólniej 

można podzielić na trzy duże grupy:

   •  antyseptyki przeciwgrzybicze 

 antybiotyki przeciwgrzybicze 

 chemioterapeutyki 
przeciwgrzybicze 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Związki jodu 

Jodek potasu 
Jodyna
Haloprogin
Mycaden 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Pochodne 

fenolu

 

• Krezol, 
• Chlorokrezol, 
• Rezorcyna
• Hydroksyrezorcyna, 
• Dichlorophen, 
• Heksachlorofen, 
• Pentachlorofenol, 
• Heloprogin, 
• różne związki zawarte  

      w dziegciach 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

  Siarka         

        i jej 
pochodne

Maść siarkowa 5-

10%

40% tiosiarczan 

sodu

 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Alkohole

   (jako 

rozpuszczalniki 
substancji 
działających 
przeciwgrzybiczo
)

Etylowy
Propylowy
Benzylowy

 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Kwasy 

nieorganic
zne

 

Kwas borowy
Aftin
Acifungin

 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Kwasy 

organiczne i 
ich 
pochodne

kwas salicylowy
chlorowcowe pochodne 

kwasu salicylowego        
             

Multifungin                       

        

Fungicetrim  
kwas benzoesowy
Mycofix
Mykodermina 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Pochodne 

nienasycon
ych 
kwasów 
tłuszczowy
ch

 

Kwas propionowy 
Kwas kaprylowy 
Kwas undecylenowy 
Mycochlorin
Mycodecyl
Mykoseptin
Unguentum 

undecylenicum

Undofen 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Barwniki 

anilinow
e
 

Zieleń malachitowa
Zieleń brylantowa
Fiolet gencjany
0,5% gentianviolet 
Pigmentum 

Castellani

 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Związki 
metali 

ciężkich 

Cynober
Merkurochrom
Mertiolat
Siarczek 

selenu

Pirytion cynku 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Czwartorzędow

e zasady 
amoniowe:

 

Mydła inwertowane
Sterinol
Zephirol
Viosept
Bradex-vioform
Bradosol

 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Pochodn


chinoli
ny

 

8-hydroksychinolina 
    i jej pochodne
Chlorchinaldin
Chlorquinaldol
Sterosan
Vioform
Cilioquinol 

background image

ANTYSEPTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Pochodne 

benzimidaz
olu

 

Dwuchlorowodor

ek dimazolu

Mycotol
Asterol 

background image

Antybiotyki 

przeciwgrzybicze

Antybiotyki

Nazwa rodzajowa

Polienowe

Amfoterycyna B

Nystatyna
Natamycyna

Niepolienowe

Gryzeofulwina

Polipeptydowe

Echinokandyny:

   Caspofungina
   
Mikafungina       

   Anidulafungina

background image

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

    Mechanizm działania:
    Wiążą się one ze steroidami błon 

komórkowych powodując 

zwiększenie ich 

przepuszczalności

 dla jonów potasu oraz 

aminokwasów, co prowadzi do 

zaburzeń 

procesów metabolicznych

 komórki grzyba 

i jej śmierci 

background image

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE 

w leczeniu miejscowym

 

Nystatyna

 

   działa 

grzybostatycz
nie

 głównie na 

grzyby 
drożdżopodobne 
z rodzaju 
Candida 

Preparaty:
Adiclair – krem, maść
Biofanal – maść, zawiesina
Candio-Hermal – roztwór, krem, 

pasta, żel do ust

Liderlind – pasta i żel do ust
Moronal – zawiesina, krem
Mycostatin – zawiesina, krem, 

maść

Mykundex – zawiesina maść
Nystatyna – puder, subst. do 

receptury

background image

POLIENOWE ANTYBIOTYKI PRZECIWGRZYBICZE 

w leczeniu miejscowym

 

Natamycyna

 

   działa 

grzybostatyczni
e

 na grzyby 

drożdżopodobne, 
dermatofity, 
grzyby 
dimorficzne 

   oraz niektóre 

pleśniowce 

Preparaty:
Natacyn – zawiesina, krople 

do oczu

Pima-Biciron – maść do oczu
Pimafucin – krem, krople do 

stosowania zewnętrznego

Pimafucort (z 

hydrokortyzonem i 
neomycyną
) – krem, maść, 
lotion

background image

Amfoterycyna B 

(wyizol. z Streptomyces nodosus)

działa grzybostatycznie, 
a wyższych stężeniach grzybobójczo na:

grzyby z rodzaju CandidaTorulopsis 

Cryptococcus 

grzyby pleśniowe z rodzajów AspergillusMucor 

Rhizopus

grzyby dimorficzne takie jak: Coccidioides 

immitis

    Histoplasma capsulatumBlastomyces 
dermatitidis
 
    i Sporotrichum scheneckii

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

PRZECIWGRZYBICZE

background image

Preparat Fungizone

  

(połączenie amfoterycyny B z dezoksycholanem 

sodu) 

rozpuszczalny w wodzie, podawany 

dożylnie, w 95% łączy się w surowicy z 
lipoproteinami

poziom leku w płynie mózgowo-

rdzeniowym wynosi 10-25% poziomu w 
surowicy

okres półtrwania we wstępnej fazie 

podawania wynosi od 24 - 48 godzin, 
później - 15 dni

POLIENOWE ANTYBIOTYKI PRZECIWGRZYBICZE

POLIENOWE ANTYBIOTYKI PRZECIWGRZYBICZE

background image

Pierwszą dawkę 

Fungizone

(1mg leku w 100 ml 5% dekstrozy w wodzie) 

podaje się w ciągu 30 min 
po 2 godzinach właściwe podawanie 
w dawce 0,25 mg/kg m.c./dobę w 500 ml 
dekstrozy przez 4-6 godzin 
leczenie trwa średnio 6-10 tygodni
Podwójna dawka podawana co drugi dzień 
jest skuteczniejsza i lepiej tolerowana

AmBisone

 

(postać liposomalna Amfotrycyny B)  

podawana w dawce 3-5 mg/kg m.c./dobę.

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

PRZECIWGRZYBICZE

background image

Amfoterycyna B

 może być też 

stosowana:

dokanałowo 

domięśniowo w 5% wodnej dekstrozie z 

dodatkiem   
   środka miejscowo znieczulającego

miejscowo - w kremie, maści, zawiesinie, 

   tabletkach do ssania i gałkach 
dopochwowych

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

PRZECIWGRZYBICZE

background image

Działania uboczne Amfoterycyny B: 

nudności, wymioty biegunki i bóle głowy

zaburzenia sercowo-naczyniowe w postaci 

    zapalenia zakrzepowego żył w miejscu 
wstrzyknięć 
    i migotania komór przy zbyt szybkim 
wlewie  
    dożylnym

uszkodzenie nerek 

supresyjne działanie na szpik kostny

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

PRZECIWGRZYBICZE

background image

Interakcje Amfoterycyny B:

 

wzmaga toksyczne działanie glikozydów 

   nasercowych i środków zwiotczających 
mięśnie 

wykazuje pewne antagonistyczne 

działanie z  
   lekami imidazolowymi 

działa synergistyczne z 5-fluorocytozyną

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

POLIENOWE ANTYBIOTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

PRZECIWGRZYBICZE

background image

POLIENOWE ANTYBIOTYKI PRZECIWGRZYBICZE

 

Amfoterycyna B

 

 

w leczeniu 

miejscowym

Preparaty:
Ampho-Moronal – tabl. 

do ssania, zawiesina, 
maść, krem

Fungizone - lotion

background image

NIEPOLIENOWE ANTYBIOTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

Gryzeofulwina

 

wyodrębnioniona z 

P. gryzeofulvumP. janczewski i P. patulum

Działa grzybostatycznie na 

dermatofity

 

zaburza syntezę chityny oraz hamuje 

biosyntezę 
    białek poprzez tworzenie kompleksów 
guaniny z 
    transportowym RNA

Preparaty:

     

Gricin, Fulcin, Grisovin, Biogrisin, Likuden, 

     Griseofulvine-forte

background image

Polipeptydowe antybiotyki 

przeciwgrzybicze

Echinokandyny

Caspofungina

Preparaty: 

Cancidas, Candidas

Działa poprzez hamowanie syntezy 

β-(1,3)-D-

glukanu

 będącego jednym z podstawowych 

składników ściany komórkowej grzybów, 
dlatego skuteczność leku jest uzależniona od 
zawartości glukanu w ścianie komórkowej 
grzyba.

Działa grzybobójczo na grzyby z rodzaju 

Candida

 i grzybostatycznie na grzyby z rodzaju 

Aspergillus

.

background image

Polipeptydowe antybiotyki 

przeciwgrzybicze

Echinokandyny

Caspofungina

Zastosowanie w leczeniu 

kandydemii 

kandydoz

 układowych 

oraz inwazyjnej 

aspergilozy

 w przypadku nietolerancji i 

oporności na inne leki przeciwgrzybicze.

Podawana dożylnie w 0,9% roztworze NaCl w powolnym 

wlewie kroplowym w ciągu 1 godz. 

   w dawce:
    -1. dnia 70mg/dobę
    - następne dni 50mg/dobę
    Czas leczenia zależny od odpowiedzi klinicznej i 

mikologicznej – w zakażeniach 

Candida spp. 

leczenie 

kontynuuje się co najmniej przez 14 dni od uzyskania 

ujemnego posiewu.

background image

CHEMIOTERAPEUTYKI 

PRZECIWGRZYBICZE

 

  Pochodne fluoropirydyny 

  Leki imidazolowe: azole i 

triazole

  Alliloaminy 

  Pochodne benzyloaminy

  Pochodne morfoliny 

  Pochodne tiokarbamidu 

  Pochodne pirydynonu

background image

Flucytozyna 

(5-fluorocytozyna)

wnika do komórek grzybów przy udziale 

swoistej permeazy cytozyny 

następnie przy pomocy dezaminazy ulega 

przemianie do 5‑fluorouracylu, który jako 
analog tyminy zostaje włączony do 
matrycowego RNA w miejsce uracylu 

prowadzi to do zaburzenia syntezy białek i 

zahamowania wzrostu oraz reprodukcji 
grzybów

POCHODNE FLUOROPIRYMIDYNY

background image

POCHODNE FLUOROPIRYMIDYNY

 

Flucytozyna działa na:

 

grzyby z rodzaju Candida, Torulopsis 

   Cryptococcus

grzyby pleśniowe z rodzaju Phialophora

   Cladosporium i Aspergillus

skuteczna jest w grzybicach narządowych 

    w połączeniu z Amfoterycyną B, 
zwłaszcza w 
    leczeniu kandydozy, kryptokokozy, 
chromomikozy  
    i aspergilozy

background image

POCHODNE FLUOROPIRYMIDYNY

Flucytozyna

 

w 80-90% wchłania się z przew. 

pokarmowego 

osiąga po 90-120 min. maks. stężenie we 

krwi 

dobrze przenika do płynu mózgowo-

rdzeniowego

konieczne jest uzyskanie w surowicy krwi 

   poziomu od 25 do 100 mg/l

podawana jest w dawce 100-200mg/kg 

m.c./dobę 
   co 6 godzin

występuje w tabletkach po 0,5g oraz w 1% 

   roztworze do iniekcji

objawy uboczne to zaburzenia funkcji 

nerek oraz 
   układu krwiotwórczego

background image

Acetylo-CoA

Skwalen

ALLILOAMINY→

←epoksydaza skwal.

Lanosterol

LEKI AZOLOWE→

14α-demetylaza

14 

demetyllanosterol

AMOROLFINA→

δ14-reduktaza

Fekosterol

AMOROLFINA→

δ8→ δ7-izomeraza

Episterol

Ergosterol

Błona komórkowa

Schemat biosyntezy ergosterolu 
z zaznaczonymi miejscami 
działania leków 
przeciwgrzybiczych 

background image

LEKI IMIDAZOLOWE

 

Mechanizm działania:

hamują 

demetylacj

ę

 w

ę

gla C

14

 w 

syntezie 

ergosterolu

 potrzebnego do 

budowy 

ś

ciany komórkowej grzyba

łączą się z 

cytochromem P-450

 w 

miejscu zwykle zajmowanym przez tlen 

hamując proces demetylacji C

14

 

Działają na:

dermatofity

grzyby drożdżopodobne 

większość grzybów dimorficznych 

i pleśniowych 

background image

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU 

OGÓLNYM

Mikonazol

działa na:

dermatofity

grzyby drożdżopodobne 

grzyby dimorficzne 

część grzybów pleśniowych

  

 

Podawany dożylnie słabo penetruje 
do płynu mózgowo-rdzeniowego.

 

Ampułki zawierają 200 mg mikonazolu w 20 
ml koloidalnej zawiesiny oleju 
polietoksylowego

.

background image

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU 

OGÓLNYM

AZOLE

Ketokonazol 

(Nizoral, Oronazol, Ketokonazol, Ketozol) 

działa na:

dermatofity

grzyby drożdżopodobne 

grzyby dimorficzne 

część grzybów pleśniowych  

na niektóre bakterie i pierwotniaki

Podawany jest doustnie w dawce od 200 - 
400 mg -w leczeniu grzybic skóry i jej 
przydatków, błon śluzowych oraz 
narządowych.

Słabo przenika do płynu mózgowo-
rdzeniowego.

background image

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU 

OGÓLNYM

AZOLE

Działania uboczne Ketokonazolu:

uszkodzenie wątroby

ginekomastia (podwyższa poziom 

estradiolu, a 
    zmniejsza androgenów i prolaktyny)

impotencja (hamuje produkcję 

testosteronu)

nudności, wymioty świąd, wysypka, 

zawroty i bóle 
    głowy oraz biegunka i duszność

background image

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU 

OGÓLNYM

TRIAZOLE

Itrakonazol 

(Orungal, Sporanox, Sempera, ItraLek, Cladosol, 

Trioxal)

działa na:

dermatofity

grzyby z rodzaju CandidaCryptococcus 

    i Malassezia

grzyby pleśniowe z rodzaju Aspergillus 

oraz 
   Cladosporium
 i Phialophora 

na niektóre grzyby dimorficzne

Produkowany jest w postaci kapsułek i 
zawiesiny oraz koncentratu z 
rozpuszczalnikiem i roztworu do wlewów 
dożylnych.

background image

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU 

OGÓLNYM

TRIAZOLE

Po 14 dniach podawania 

Itrakonazolu

 w 

dawce 100-200 mg/dobę:

stężenie leku w skórze jest 

pięciokrotnie większe niż w surowicy krwi.

w wątrobie, płucach, nerkach i 

śledzionie stężenie jest 2-3 razy większe 
niż w surowicy krwi

grzybicy paznokci

 stosuje się 

leczenie pulsowe

 - 7 dni w miesiącu 2 razy 

dziennie po 200 mg z następującym 

potem trzytygodniowym okresem przerwy

background image

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU 

OGÓLNYM

TRIAZOLE

Objawy uboczne Itrakonazolu:

 

bóle brzucha, zaburzenia żołądkowo-
jelitowe, nudności i biegunki

czasami wzrost aktywności enzymów 
wątrobowych

background image

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU 

OGÓLNYM

TRIAZOLE

Flukonazol 

(Diflucan, 

Mycosyst

, Fluconazole, Flumycon, 

Flucowin, Fungata, Mycomax, Zucon) 

działa na:

grzyby drożdżopodobne z rodzaju Crytoccocus i 

Candida

grzyby dimorficzne

dermatofity

Flukonazol jest głównym lekiem w:

narządowej kandydozie i kryptokokozie

zakażeniach drożdżakowych skóry i błon 

śluzowych

Stosowany jest również zapobiegawczo u chorych 

z obniżoną odpornością oraz z nowotworami w 
czasie chemio- i radioterapii, a także po 
transplantacjach.

background image

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU 

OGÓLNYM

TRIAZOLE

Flukonazol podawany jest:

dożylnie do 400 mg/dobę w zakażeniach 

   narządowych,

w zakażeniach błon śluzowych, skóry, 

głowy   
   owłosionej i paznokci doustnie w dawce 
   od 50-200 mg/dobę (w kapsułkach i w 
syropie).

W płynie mózgowo-rdzeniowym osiąga 

stężenie 
    od 50-90% stężenia w surowicy krwi, a 
w ślinie, 
    plwocinie i w płynie otrzewnowym 
podobne do 
    stężenia osiąganego w surowicy.

background image

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU OGÓLNYM

TRIAZOLE

Worykonazol (Voriconazole)

(Vfend)

Pochodna 

flukonazolu

, różni się od niego dodaną 

grupą metylową, która zmieniła nieco 
właściwości leku zwiększając jego powinowactwo 
do 

demetylazy 14α-lanosterolu

Wykazuje zwiększoną aktywności wobec grzybów z 

rodzaju Aspergillus, działa także na grzyby z 
rodzaju Candida, Fusarium
Scedosporium
Alternaria, Cladosporium
, Penicillium, 
Cryptococcus neoformans
, Blastomyces 
dermatitidis
Coccidioides immitisMadurella 
mycotomatis
.

background image

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU OGÓLNYM

TRIAZOLE

Worykonazol 

stosowany jest głównie w leczeniu inwazyjnej 

aspergilozy (płucnej i pozapłucnej), a także w ciężkich 
zakażeniach grzybiczych wywołanych przez Scedosporium 
apiospermum
 oraz grzyby z rodzaju Candida Fusarium.

Podawany jest 

doustnie

 1 godz. przed lub 1 godz. po 

posiłku 

-

pacjenci o masie ciała >40 kg 

    1. dnia 400mg co 12 godz., następne dni 200mg co 12 

godz.

-

pacjenci o masie ciała <40kg

-

1. dnia 200mg co 12 godz., następne dni 100mg co 12 
godz.

Dożylnie

 w ciężkich zakażeniach wyłącznie we wlewie 

kroplowym w ciągu 1-2 godz. z maksymalna szybkością 
3mg/kg m.c./godz. W roztworze 0,9% NaCl lub 5% glukozy 
w maks. stężeniu 5mg/ml

1. dnia 6mg/kg m.c., następne dni 4mg/kg m.c. co 12 godz.

background image

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU OGÓLNYM

TRIAZOLE

Worykonazol 

dobrze wchłania się z przewodu 

pokarmowego, wiąże się z białkami osocza w 58%, 
dobrze przenika do tkanek i do oun. W czasie podawania 

Worykonazolu 

należy kontrolować czynność wątroby i 

nerek oraz unikać ekspozycji na światło słoneczne.

Lek jest przeciwwskazany w ciąży i w okresie laktacji.
Najczęstszym działaniem niepożądanym jest przemijające 

zaburzenie widzenia stwierdzane u 30% chorych w 30-60 
min. zarówno po dożylnym jak i doustnym podaniu leku.

Może też wystąpić wysypka skórna, bóle głowy 

tachykardia, hipotonia lub zwyżka ciśnienia tętniczego, 
gorączka, wymioty, nudności, biegunka, rzadko 
stwierdza się ciężkie przypadki hepatotoksyczności.

Worykonazol

 wchodzi w liczne interakcje z lekami, m. 

innymi z ryfampicyną, cyklosporyną, barbituranami, 
pochodnymi kumaryny, statynami, doustnymi lekami 
hypoglikemicznymi.

background image

Leki imidazolowe w leczeniu 

miejscowym

Bifonazole

Chlormidaz

ole

Amycor

®

 – 1% - krem, roztwór, 

puder

Bifomyk

®

 – 1% - krem, żel, roztwór

Mycospor

®

 – 1% - krem, szampon

Mycospor

®

 Onychoset – maść 

ablacyjna (bifonazol+mocznik)

=====================

======

Polfungicid

®

 - 5% zasypka

Unifungicid – 5% maść
Plfungicid

®

 Płyn – 5% roztwór z 

dodatkiem 1% kw. salicylowego i 
rozpuszczalnikami

background image

Leki imidazolowe w leczeniu 

miejscowym

Clotrimaz

ole

Antifungol

®

 - 1-2% krem dopochwowy

Canesten

®

 - 1% - krem dopochwowy, 

krem (emulsja o/w), roztwór, opak. 

aerozolowe, puder

Canifug

®

 - 1%-2% krem dopochwowy

Clotrimazolum - 1% - krem, maść do 

oczu, roztwór

Cutistad

®

 - 1% - krem, roztwór, roztwór 

do rozpylania, puder

Durafungol

®

 - 1% krem i krem 

dopochw.

Fungizid-Ratiopharm

®

 - 1% - krem i 

krem dopochwowy, roztw. do 

rozpylania

background image

Leki imidazolowe w leczeniu 

miejscowym

Clotrimaz

ole

(c.d.)

Fungotox

®

 - 1% krem

Gyno

®

 Canesten – 1%, 2%, 10% krem 

dopochwowy

Jenamazol

®

 - 1% krem, 2% krem 

dopochw.

KadeFungin

®

 - 1-2% krem dopochwowy

Lotrimin

®

 - 1% krem, roztwór i lotion

Mycofug

® 

- 1% - krem, roztwór

Myko Cordes

®

 - 1% - krem, roztwór

Mykofungin

®

 - 1% krem, 1-2% krem 

dopchwowy

Ovis

®

 Neu - 1% - roztwór, opak. 

aerozolowe

background image

Leki imidazolowe w leczeniu 

miejscowym

Clotrimaz

ole

(c.d.)

Plimycol - 1% - płyn i maść
SD Hermal

®

 minuten-Creme - 2% 

krem

Uromykol

®

 - 1% krem, 2% krem 

dopochw.

Baycuten

®

 krem (z dexametazonem)

Imazol

®

 - krem ( z 

hydroksyetanosulnianem 
heksamidyny)

Lotriderm

®

 - krem (z 

dipropionianem betametazonu)

Lotrisone

®

 - krem (z dipropionianem 

betametazonu)

background image

Leki imidazolowe w leczeniu 

miejscowym

Croconaz

ole

Econazole

Pilzcin

®

 - 1% krem i żel

=======================

=======

Dermazol

® 

- 2% krem, 1% - roztwór, 

emulsja, puder

Epi-Pevaryl

®

 - 1% - krem, roztwór, 

puder, lotion, opak. Aerozolowe

Gyno-Pevaryl 

®

 - 1% krem 

dopochwowy

Pevaqryl 

®

 - 1% krem

Pevaryl

® 

Lipogel -1% żel z liposomami

Pevaryl 

®

 P.v. - 1% szampon

Pevisone 

®

 - 1% krem i maść (z 0,1% 

acetonidem triamcynolonu)

 

background image

Leki imidazolowe w leczeniu 

miejscowym

Fenticonaz

ole

Flutrimazol

e

Isoconazole

Gynoxin

®

- 2% krem dopochwowy

Lomexin

®

 - 2% - krem, puder, płyn, 

roztwór do rozpylania

Mycodermil

®

 - 2% - krem, roztwór do 

rozpylania

======================

========

Micetal - 1% - krem, żel i płyn do 

natryskiwania na skórę

======================

========

Travogen

®

 - 1% - krem, aerozol

Travocort

®

 - 1% krem (z 

walerianianem difukortolonu) 

Fazol

®

 - 2% - krem, emulsja, puder

background image

Leki imidazolowe w leczeniu 

miejscowym

Ketoconaz

ole

Omoconaz

ole

Ketoderm

® 

- 2% - krem, żel

Nizoral

®

 - 2% - krem, szampon

Oronazol - 2% - krem, szampon
Terzolin

®

 - 2% - krem, roztwór, 

oraz szampon leczniczy

===================

==========

Fongamil

®

 - 1% - krem, 

zasypka, roztwór

background image

Leki imidazolowe w leczeniu 

miejscowym

Miconazol

e

Dactar

®

 - 2% krem, puder, żel

Daktarin

®

 - 2% - krem, puder, 

puder w aerozolu, lotion, żel 
na skórę, żel do jamy ustnej

Gyno-Daktar

® 

- krem 

dopochwowy

Gyno-Daktarin

®

 - żel 

dopochwowy

Mikonazol - 2% krem
Daktacort

® 

- 2% krem (z 

hydrokotryzonem)

Mycosolon

®

 - 2% maść (z 0,25% 

mazypredonu)

background image

Leki imidazolowe w leczeniu 

miejscowym

Oxiconazol

e

Sertaconaz

ole

Fonx

®

 - 1% - krem, puder, roztwór

Myfungar

® 

- 1% krem, puder, 

roztwór

Oceral GB - 1% - krem, roztwór
Oceral

®

 - 1% - krem, puder, aerozol

Oxistat

® 

- 1% - krem, lotion

=====================

========

Monazol

®

 - 2% krem

Mykosert

® 

- 2% krem

Zalain

®

 - 2% krem

background image

Leki imidazolowe w leczeniu 

miejscowym

Sulconaz

ole

Tioconaz

ole

Myk

®

 - 1% - krem, puder, roztwór

====================

=========

Gyno-Trosyd

®

 - 2% krem 

dopochwowy, 6,5% maść 
dopochwowa

Mykontral – 1% - krem, lotion, 

roztwór, aerozol, puder

Trosyd

® 

- 1% - krem, aerozol, 28% 

roztwór do paznokci

background image

Allylaminy

Mechanizm działania:

wywierają działanie 

grzybostatyczne

 

poprzez 

hamowanie syntezy ergosterolu

 

na etapie 

epoksydacji skwalenu

równocześnie 

akumulacja skwalenu

 w 

pęcherzykach lipidowych prowadzi do 
rozerwania błony komórkowej i 
wystąpienia działania 

grzybobójczego

 

Działają:

grzybobójczo na dermatofity

grzybostatycznie na niektóre drożdżaki      
    (np. na C. albicans

grzybobójczo na  C. parapsilosis 

background image

ALLYAMINY W LECZENIU OGÓLNYM

Terbinafina 

działa:

grzybobójczo na dermatofity

grzybostatycznie na niektóre drożdżaki (np. na C. 

albicans)

grzybobójczo na  C. parapsilosis 

 ma ponad tysiąckrotnie wyższe 

powinowactwo do 
    komórek grzyba niż do enzymów komórek 
ssaków

jest metabolizowana głównie w wątrobie,  

    a wydalana w 70% przez nerki

background image

ALLYAMINY W LECZENIU OGÓLNYM

Terbinafina 

(Lamisil, 

Terbisil

, Afugin, Myconafine, Tefine, 

TerbiGen, Verbinaf)

Stosowana jest doustnie w dawkach:

Dorośli:

 

- 1 raz dziennie 1 tabl. po 250mg

Dzieci:

- poniżej 20 kg m.c. - 1 raz dz. 62,5 mg (1/2 tabl. 
125mg)

- o m.c. 20-40 kg - 1 raz dz. 1 tabl po 125 mg

- o m.c. powyżej 40 kg – 1 raz dz. 1 tabl po 250 mg

background image

Allylaminy w leczeniu 

miejscowym

Terbinafi

ne

Naftifine

Lamisil - 1% krem, płyn, aerozol

Terbiderm - 1% krem

Lamisilat - 1% krem
Lamisil Dermgel

T

 – 1% żel

Tenasil - 1% krem
Undofen Max - 1

% krem

===================

=======

Exoderil

®

 - 1% krem

Naftin

® 

- 1% krem i żel

background image

Pochodne benzyloaminy

Butenafine

 Budowa chemiczna i 

mechanizm  działania 
zbliżony do allilamin

Działa:

grzybobójczo

 na 

dermatofiy

grzybostatycznie

 na 

grzyby z rodzaju 
Candida

Mentax

®

 – 1% krem

background image

Pochodne morfoliny

Amorolfine

Mechanizm działania:

hamuje biosyntezę steroli w ścianie 
komórkowej grzybów poprzez:

blokowanie δ-14-reduktazy

blokowanie δ-7- i δ-8-izomerazy

powoduje to zmiany w 

przepuszczalności błony 

komórkowej, nagromadzenie się 

ignosterolu i zaburzenia w 

syntezie chityny prowadzące do 

śmierci grzyba 

Działa na:

dermatofity, grzyby drożdżopodobne 
i pleśniowe
  

Loceryl

®

 - 0,25% 

krem, 5% lakier 
do paznokci

background image

Pochodne tiokarbamidu

 

 

Działają 

grzybostatycznie

 lub 

grzybobójczo

 na 

dermatofity

 oraz na 

grzyby z rodzaju 

Aspergillus

 i 

Malassezia

Tolciclate

Tolnaftat

e

Fungifos

®

 1% krem i lotion

=====================

==========

Sporiline

®

 - 1% krem i roztwór

Tinatox

®

 - 1% krem i roztwór

Tolnaftat – 1% aerozol i 0,5% puder
Tonoftal

®

 - 1% krem i roztwór, 0,5% 

puder

background image

Pochodne pirydynonu

Ciclopirox olamine

Mechanizn działania:

działa 

grzybobójczo

 poprzez ł

ą

czenie się z 

organellami komórki 

zwi

ę

kszaj

ą

c przepuszczalno

ść

 błony komórkowej 

powoduje ucieczk

ę

 z komórki aminokwasów, 

peptydów i potasu, co pozbawia to komórki 
grzybów substancji od

ż

ywczych i hamuje 

odbywaj

ą

ce się w nich procesy enzymatyczne

 

Działa na:
Dermatofity, grzyby z rodzaju Candida

Cryptococcus 

i pleśniowce

background image

Pochodne pirydynonu

Ciclopir

ox 
olamin
e

Batrafen

®

 - 1% - krem, roztwór, puder 

i 8% lakier do paznokci

Dafnegin – 0,2% roztwór do płukania 

pochwy, 1% krem dopochwowy

Hascofungin – 1% krem
Loprox

®

 - 0,77% - krem, lotion, żel

Nagel Batrafen

®

 - 8% lakier do 

paznokci

Pirolam

®

 - 1% - roztwór, żel, 

zawiesina

Mycoster

®

 - 1% - krem, puder oraz 

roztwór 1% i 8%

background image

Leczenie 

miejscowe

Leczenie 

systemowe

Antyseptyczne 

środki 

przeciwdermatofit

owe

Gryzeofulwina

Pochodne 

imidazolowe

Ketokonazol

Pochodne 

allylaminowe

Itrakonazol

Pochodne 

morfoliny

Terbinafina

Pochodne 

pirymidonu

Leczenie zakażeń dermatofitowych skóry i przydatków

background image

Leczenie 

miejscowe

Leczenie 

systemowe

Antyseptyczne 

środki 

przeciwdrożdżako

we

Ketokonazol

Antybiotyki 

polienowe

Flukonazol

Pochodne 

imidazolowe

Itrakonazol

Pochodne 

morfoliny

Pochodne 

pirymidonu

Leczenie zakażeń skóry i przydatków wywołanych przez grzyby 
drożdżopodobne

 

background image

Amfoterycyna B

(0,3 mg/kg m.c.)

+

5-fluorocytozyna

(150 mg/kg m.c.)

Amfoterycyna B

(0,4-1,0 mg m.c.)

Flukonazol

(200-400 

mg/dobę)

Worykonazol

(3mg/kg m.c 

2x /dobę)

Itrakonazol

(100-400 

mg/dobę)

5-fluorocytozyna

(150 mg/kg m.c)

+

Ketokonazol

(200-400 

mg/dobę)

Ketokonazol

(200-600 

mg/dobę)

5-fluorocytozyna

(100-200 mg/kg 

m.c)

Leczenie uogólnionej 
i narządowej 
kandydozy

background image

Leczenie narządowej kryptokokozy

MENINGOENCEPHAL

ITIS

BEZ 

MENINGOENCEPHALI

TIS

Amfoterycyna B

(0,3-0,5 mg/kg m.c)

+

5-fluorocytozyna

(150 mg/kg m.c.)

Flukonazol

(200-400 mg/dobę)

Amfoterycyna B

(0,4-1,0 mg/kg m.c.)

Worykonazol

(1 dnia 6mg/kg m.c. 

2x/dobę

potem 4mg/kg m.c. 

2x /dobę)

Mikonazol

(dokanałowo 20 

mg)

Ketokonazol

(200-600mg/dobę)

Itrakonazol

(100-400 mg/dobę)

5-fuorocytozyna

(200 mg/kg)

background image

Leczenie aspergilozy płuc i układowej

Amfoterycyna B

(0,3 mg/kg m.c.)

+

5-fluorocytozyna

(150 mg/kg m.c.)

Amfoterycyna B

(0,4-0,75 mg/kg m.c.)

+

Rifampicyna

(450-600 

mg/dobę)

Amfoterycyna B

(0,3 mg/kg m.c.)

+

5-fluorocytozyna

(150 mg/kg m.c.)

+

Rifampicyna

(450-600 

mg/dobę)

Worykonazol 

(

1 dnia 6mg/kg m.c. 

2x/dobę

potem 4mg/kg m.c. 2x 

/dobę

)

Amfoterycyna B

(0,4-1,0 mg/kg m.c.)

Itrakonazol

(200-400 mg/dobę)

background image

WNIOSKI

1. Miejscowe leczenie 

przeciwgrzybicze jest często 
jedynym postępowaniem w 

grzybicach powierzchownych skóry

 

błon śluzowych

 przesądzającym o 

sukcesie terapii.

background image

WNIOSKI

2. W przypadkach rozległych i 

przewlekłych grzybic 
powierzchownych, a zwłaszcza w 

grzybicach głowy owłosionej

 i 

paznokci

, miejscowe leczenie 

przeciwgrzybicze jest zwykle 

niezbędnym elementm skojarzonej 
terapii

, skracając jej okres trwania i 

poprwawiając uzyskiwane wyniki 
leczenia.

background image

WNIOSKI

3. Współczesna terapia 

przeciwgrzybicza powinna być 

poprzedzona właściwym 
rozpoznaniem klinicznym

, które 

jest możliwe jedynie na podstawie 

prawidłowej diagnostyki 
laboratoryjnej

background image

WNIOSKI

4. Na wyniki leczenia 

przeciwgrzybiczego, oprócz 

rodzaju 

zaleconego leku

 i 

staranności jego 

stosowania

, wyraźny wpływ ma 

również 

stan kliniczny chorego

 i 

właściwości zakażającego grzyba


Document Outline