ZASADY LECZENIA GRZYBIC

prof. dr hab. n. med. Romuald

Maleszka

Katedra i Klinika

Chorób Skórnych i Wenerycznych PAM w

Szczecinie

Grzyby chorobotwórcze pasożytujące

na skórze i jej przydatkach oraz na
błonach śluzowych powodują

odczyn

zapalny

, którego nasilenie zależy

zarówno od

układu odpornościowego

żywiciela

, jak i

właściwości

zakażającego grzyba

.

Zakażenia grzybicze wywoływane są

głównie przez

dermatofity

i

grzyby

drożdżopodobne

, a niekiedy także

przez

grzyby pleśniowe

.

Głównym kryterium
upoważniającym do
rozpoznania grzybicy i
rozpoczęcia terapii jest

wyizolowanie

i

identyfikacja

grzyba od pacjenta, który ma
być leczony.

Na współczesną

diagnostykę

mikologiczną

składają się:

• bezpośrednie badania mikroskopowe i

preparaty barwione

• ocena fluorescencji grzybów w świetle lampy

Wooda

• hodowle i mikrohodowle mikologiczne
• zymogramy, auksanogramy węglowe i azotowe
• ocena wrażliwości wyhodowanych grzybów na

leki

• badania właściwości enzymatycznej grzybów
• badania histopatologiczne i immunologiczne

Dwa podstawowe błędy w leczeniu

grzybic to:

 niezastosowanie leku

przeciwgrzybiczego z powodu

nierozpoznania

grzybicy albo

wskutek

fałszywie ujemnych

wyników badań mikologicznych

rozpoczynanie leczenia

tylko na

podstawie obrazów klinicznych

,

które mogą też być wywoływane
przez inne czynniki chorobotwórcze

Za jedną z głównych przyczyn niepowodzeń w

leczeniu grzybicy uznano

stan kliniczny

chorych

.

Duży wpływ na wyniki leczenia ma znaczna

aktywność enzymatyczna grzybów

, z czym

wiąże się duża możliwość adaptacyjna do
warunków środowiskowych ich bytowania,
zmieniających się także pod wpływem
miejscowo stosowanych leków.

Inną ważną przyczyną wpływającą na końcowy

wynik leczenia jest także

brak odpowiedniej

dezynfekcji

rzeczy noszonych przez chorego.

Przyczyny utrudniające

uzyskanie skutecznego leku

przeciwgrzybiczego:

polimorfizm

grzybów, czyli znaczne

zróżnicowanie morfologiczne

budowa i skład

błony i ściany

komórkowej



znaczna

aktywność enzymatyczna

grzybów

lokalizacja grzybów

w okolicach

mało unaczynionych oraz w
zmianach nekrotycznych

Leczenie przeciwgrzybicze

powinno obejmować:



postępowanie

eliminujące

grzyby

- ze stwierdzanych

ognisk grzybiczych

- oraz z istniejącego lub potencjalnego

rezerwuaru

grzybów



 przy jednoczesnym

usunięciu objawów

choroby

Tzw. „

idealny lek przeciwgrzybiczy

”

powinien cechować się:



dużą skutecznością kliniczną

potwierdzoną ujemnymi wynikami badań
mikologicznych i niskim odsetkiem
nawrotów

oraz



krótkim czasem leczenia, przy braku

objawów ubocznych i interakcji z innymi
powszechnie stosowanymi lekami.

Substancja przeciwgrzybicza

zastosowana na powierzchnię
skóry, aby dotrzeć do głębokich
warstw naskórka i skóry właściwej
musi przebyć drogę przez

warstwę

rogową

i

żywe warstwy naskórka

.

Przenikanie to odbywa się zarówno

przestrzeniami
międzykomórkowymi

jak i przez

komórki naskórka

oraz przez

gruczoły potowe

i

mieszki włosowe

.

Za główną drogę przenikania leków

przeciwgrzybiczych przez warstwę rogową

naskórka uważa się

przestrzenie

międzykomórkowe

. Tą drogą przenikają

głównie

substancje lipofilne

.

Związki hydrofilne

penetrują głównie poprzez

hydrofilne struktury wewnątrzkomórkowe

i

hydrofilne kanały

pomiędzy warstwami lipidów

międzykomórkowych.

Trzecia droga przenikania leku prowadząca przez

przydatki skóry

, mimo zajmowania przez nie

niewielkiej powierzchni (około 0,1 – 0,2%

ogólnej powierzchni skóry), ma również

znaczenie w miejscowym leczeniu

przeciwgrzybiczym ze względu na

szybkość

dyfuzji

leku tą drogą, która może być do 10 tys.

razy większa niż przez warstwy naskórka.

Istotny wpływ na absorpcję leku ma

rodzaj podłoża

, gdyż współczynnik

podziału podłoże/lipidy warstwy

rogowej naskórka warunkuje

penetrację substancji leczniczej do tej

warstwy.

Lipofilna struktura

i

słabe uwodnienie

warstwy rogowej naskórka sprzyjają

penetracji

substancji lipofilnych

, stąd

też leki o znacznej lipofilności mogą

ulegać kumulacji w

warstwie rogowej

.

Leki zjonizowane

lub w wysokim

stopniu

hydrofilne

łatwiej natomiast

dyfundują do głębszych warstw

naskórka

, które posiadają większą

zawartość wody.

Wszystkie te czynniki powinny być

uwzględnione przy wyborze nie tylko

substancji czynnej

leku

przeciwgrzybiczego, ale także jego

zaróbki

.

W lecznictwie mikologicznym

wykorzystuje się w różnym stopniu
szereg zaróbek, a ich

odpowiedni dobór

ma duży wpływ na

skuteczność

stosowanego środka przeciwgrzybiczego.

Leki przeciwgrzybicze

stosuje się miejscowo w

takich postaciach jak:

• Maść
• Krem
• Roztwór
• Zawiesina
• Lotion

• Lakier
• Pasta
• Aerozol
• Zasypka czyli

puder

• Mydło lecznicze

Historia

wprowadzania

niektórych leków

przeciwgrzybiczych

DATA

LEK PRZECIWGRZYBICZY

1903

Jodek potasu

1907

Maść Whitfielda

1940

Kwas undecylenowy

1950

Nystatyna

1955

Natamycyna

1955

Amfoterycyna B

1957

Flucytozyna

1958

Gryzeofulwina

1962

Tolnaftat

1967

Klotrimazol

1967

Mikonazol

1974

Ekonazol

1976

Ketokonazol

1980

Itrakonazol

1981

Amorolfina

1982

Flukonazol

1988

Terbinafina

Leki przeciwgrzybicze najogólniej

można podzielić na trzy duże grupy:

• antyseptyki przeciwgrzybicze

• antybiotyki przeciwgrzybicze

• chemioterapeutyki
przeciwgrzybicze

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Związki jodu

Jodek potasu
Jodyna
Haloprogin
Mycaden

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Pochodne

fenolu

• Krezol,
• Chlorokrezol,
• Rezorcyna,
• Hydroksyrezorcyna,
• Dichlorophen,
• Heksachlorofen,
• Pentachlorofenol,
• Heloprogin,
• różne związki zawarte

w dziegciach

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Siarka

i jej
pochodne

Maść siarkowa 5-

10%

40% tiosiarczan

sodu

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Alkohole

(jako

rozpuszczalniki
substancji
działających
przeciwgrzybiczo
)

Etylowy
Propylowy
Benzylowy

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Kwasy

nieorganic
zne

Kwas borowy
Aftin
Acifungin

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Kwasy

organiczne i
ich
pochodne

kwas salicylowy
chlorowcowe pochodne

kwasu salicylowego

Multifungin

Fungicetrim
kwas benzoesowy
Mycofix
Mykodermina

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Pochodne

nienasycon
ych
kwasów
tłuszczowy
ch

Kwas propionowy
Kwas kaprylowy
Kwas undecylenowy
Mycochlorin
Mycodecyl
Mykoseptin
Unguentum

undecylenicum

Undofen

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Barwniki

anilinow
e

Zieleń malachitowa
Zieleń brylantowa
Fiolet gencjany
0,5% gentianviolet
Pigmentum

Castellani

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Związki
metali

ciężkich

Cynober
Merkurochrom
Mertiolat
Siarczek

selenu

Pirytion cynku

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Czwartorzędow

e zasady
amoniowe:

Mydła inwertowane
Sterinol
Zephirol
Viosept
Bradex-vioform
Bradosol

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Pochodn

e
chinoli
ny

8-hydroksychinolina
i jej pochodne
Chlorchinaldin
Chlorquinaldol
Sterosan
Vioform
Cilioquinol

ANTYSEPTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Pochodne

benzimidaz
olu

Dwuchlorowodor

ek dimazolu

Mycotol
Asterol

Antybiotyki

przeciwgrzybicze

Antybiotyki

Nazwa rodzajowa

Polienowe

Amfoterycyna B

Nystatyna
Natamycyna

Niepolienowe

Gryzeofulwina

Polipeptydowe

Echinokandyny:

Caspofungina
Mikafungina

Anidulafungina

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Mechanizm działania:
Wiążą się one ze steroidami błon

komórkowych powodując

zwiększenie ich

przepuszczalności

dla jonów potasu oraz

aminokwasów, co prowadzi do

zaburzeń

procesów metabolicznych

komórki grzyba

i jej śmierci

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

w leczeniu miejscowym

Nystatyna

działa

grzybostatycz
nie

głównie na

grzyby
drożdżopodobne
z rodzaju
Candida

Preparaty:
Adiclair – krem, maść
Biofanal – maść, zawiesina
Candio-Hermal – roztwór, krem,

pasta, żel do ust

Liderlind – pasta i żel do ust
Moronal – zawiesina, krem
Mycostatin – zawiesina, krem,

maść

Mykundex – zawiesina maść
Nystatyna – puder, subst. do

receptury

POLIENOWE ANTYBIOTYKI PRZECIWGRZYBICZE

w leczeniu miejscowym

Natamycyna

działa

grzybostatyczni
e

na grzyby

drożdżopodobne,
dermatofity,
grzyby
dimorficzne

oraz niektóre

pleśniowce

Preparaty:
Natacyn – zawiesina, krople

do oczu

Pima-Biciron – maść do oczu
Pimafucin – krem, krople do

stosowania zewnętrznego

Pimafucort (z

hydrokortyzonem i
neomycyną) – krem, maść,
lotion

Amfoterycyna B

(wyizol. z Streptomyces nodosus)

działa grzybostatycznie,
a wyższych stężeniach grzybobójczo na:



grzyby z rodzaju Candida, Torulopsis

i Cryptococcus



grzyby pleśniowe z rodzajów Aspergillus, Mucor i

Rhizopus



grzyby dimorficzne takie jak: Coccidioides

immitis,

Histoplasma capsulatum, Blastomyces
dermatitidis
i Sporotrichum scheneckii

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

PRZECIWGRZYBICZE

Preparat Fungizone

(połączenie amfoterycyny B z dezoksycholanem

sodu)



rozpuszczalny w wodzie, podawany

dożylnie, w 95% łączy się w surowicy z
lipoproteinami



poziom leku w płynie mózgowo-

rdzeniowym wynosi 10-25% poziomu w
surowicy



okres półtrwania we wstępnej fazie

podawania wynosi od 24 - 48 godzin,
później - 15 dni

POLIENOWE ANTYBIOTYKI PRZECIWGRZYBICZE

POLIENOWE ANTYBIOTYKI PRZECIWGRZYBICZE

Pierwszą dawkę

Fungizone

(1mg leku w 100 ml 5% dekstrozy w wodzie)

podaje się w ciągu 30 min
po 2 godzinach właściwe podawanie
w dawce 0,25 mg/kg m.c./dobę w 500 ml
dekstrozy przez 4-6 godzin
leczenie trwa średnio 6-10 tygodni
Podwójna dawka podawana co drugi dzień
jest skuteczniejsza i lepiej tolerowana

AmBisone

(postać liposomalna Amfotrycyny B)

podawana w dawce 3-5 mg/kg m.c./dobę.

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

PRZECIWGRZYBICZE

Amfoterycyna B

może być też

stosowana:



dokanałowo



domięśniowo w 5% wodnej dekstrozie z

dodatkiem
środka miejscowo znieczulającego



miejscowo - w kremie, maści, zawiesinie,

tabletkach do ssania i gałkach
dopochwowych

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

PRZECIWGRZYBICZE

Działania uboczne Amfoterycyny B:



nudności, wymioty biegunki i bóle głowy



zaburzenia sercowo-naczyniowe w postaci

zapalenia zakrzepowego żył w miejscu
wstrzyknięć
i migotania komór przy zbyt szybkim
wlewie
dożylnym



uszkodzenie nerek



supresyjne działanie na szpik kostny

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

PRZECIWGRZYBICZE

Interakcje Amfoterycyny B:



wzmaga toksyczne działanie glikozydów

nasercowych i środków zwiotczających
mięśnie



wykazuje pewne antagonistyczne

działanie z
lekami imidazolowymi



działa synergistyczne z 5-fluorocytozyną

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

POLIENOWE ANTYBIOTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

PRZECIWGRZYBICZE

POLIENOWE ANTYBIOTYKI PRZECIWGRZYBICZE

Amfoterycyna B

w leczeniu

miejscowym

Preparaty:
Ampho-Moronal – tabl.

do ssania, zawiesina,
maść, krem

Fungizone - lotion

NIEPOLIENOWE ANTYBIOTYKI

PRZECIWGRZYBICZE

Gryzeofulwina

wyodrębnioniona z

P. gryzeofulvum, P. janczewski i P. patulum

Działa grzybostatycznie na

dermatofity



zaburza syntezę chityny oraz hamuje

biosyntezę
białek poprzez tworzenie kompleksów
guaniny z
transportowym RNA



Preparaty:

Gricin, Fulcin, Grisovin, Biogrisin, Likuden,

Griseofulvine-forte

Polipeptydowe antybiotyki

przeciwgrzybicze

Echinokandyny

Caspofungina

Preparaty:

Cancidas, Candidas



Działa poprzez hamowanie syntezy

β-(1,3)-D-

glukanu

będącego jednym z podstawowych

składników ściany komórkowej grzybów,
dlatego skuteczność leku jest uzależniona od
zawartości glukanu w ścianie komórkowej
grzyba.



Działa grzybobójczo na grzyby z rodzaju

Candida

i grzybostatycznie na grzyby z rodzaju

Aspergillus

.

Polipeptydowe antybiotyki

przeciwgrzybicze

Echinokandyny

Caspofungina



Zastosowanie w leczeniu

kandydemii

i

kandydoz

układowych

oraz inwazyjnej

aspergilozy

w przypadku nietolerancji i

oporności na inne leki przeciwgrzybicze.



Podawana dożylnie w 0,9% roztworze NaCl w powolnym

wlewie kroplowym w ciągu 1 godz.

w dawce:
-1. dnia 70mg/dobę
- następne dni 50mg/dobę
Czas leczenia zależny od odpowiedzi klinicznej i

mikologicznej – w zakażeniach

Candida spp.

leczenie

kontynuuje się co najmniej przez 14 dni od uzyskania

ujemnego posiewu.

CHEMIOTERAPEUTYKI

PRZECIWGRZYBICZE



Pochodne fluoropirydyny



Leki imidazolowe: azole i

triazole



Alliloaminy



Pochodne benzyloaminy



Pochodne morfoliny



Pochodne tiokarbamidu



Pochodne pirydynonu

Flucytozyna

(5-fluorocytozyna)



wnika do komórek grzybów przy udziale

swoistej permeazy cytozyny



następnie przy pomocy dezaminazy ulega

przemianie do 5‑fluorouracylu, który jako
analog tyminy zostaje włączony do
matrycowego RNA w miejsce uracylu



prowadzi to do zaburzenia syntezy białek i

zahamowania wzrostu oraz reprodukcji
grzybów

POCHODNE FLUOROPIRYMIDYNY

POCHODNE FLUOROPIRYMIDYNY

Flucytozyna działa na:



grzyby z rodzaju Candida, Torulopsis i

Cryptococcus



grzyby pleśniowe z rodzaju Phialophora,

Cladosporium i Aspergillus



skuteczna jest w grzybicach narządowych

w połączeniu z Amfoterycyną B,
zwłaszcza w
leczeniu kandydozy, kryptokokozy,
chromomikozy
i aspergilozy

POCHODNE FLUOROPIRYMIDYNY

Flucytozyna



w 80-90% wchłania się z przew.

pokarmowego



osiąga po 90-120 min. maks. stężenie we

krwi



dobrze przenika do płynu mózgowo-

rdzeniowego



konieczne jest uzyskanie w surowicy krwi

poziomu od 25 do 100 mg/l



podawana jest w dawce 100-200mg/kg

m.c./dobę
co 6 godzin



występuje w tabletkach po 0,5g oraz w 1%

roztworze do iniekcji



objawy uboczne to zaburzenia funkcji

nerek oraz
układu krwiotwórczego

Acetylo-CoA

↓

Skwalen

ALLILOAMINY→

↓

←epoksydaza skwal.

Lanosterol

LEKI AZOLOWE→

↓

←14α-demetylaza

14

demetyllanosterol

AMOROLFINA→

↓

←δ14-reduktaza

Fekosterol

AMOROLFINA→

↓

←δ8→ δ7-izomeraza

Episterol

↓

Ergosterol

↓

Błona komórkowa

Schemat biosyntezy ergosterolu
z zaznaczonymi miejscami
działania leków
przeciwgrzybiczych

LEKI IMIDAZOLOWE

Mechanizm działania:



hamują

demetylacj

ę

w

ę

gla C

14

w

syntezie

ergosterolu

potrzebnego do

budowy

ś

ciany komórkowej grzyba



łączą się z

cytochromem P-450

w

miejscu zwykle zajmowanym przez tlen

hamując proces demetylacji C

14

Działają na:



dermatofity



grzyby drożdżopodobne



większość grzybów dimorficznych

i pleśniowych

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU

OGÓLNYM

Mikonazol

działa na:



dermatofity



grzyby drożdżopodobne



grzyby dimorficzne



część grzybów pleśniowych

Podawany dożylnie słabo penetruje
do płynu mózgowo-rdzeniowego.

Ampułki zawierają 200 mg mikonazolu w 20
ml koloidalnej zawiesiny oleju
polietoksylowego

.

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU

OGÓLNYM

AZOLE

Ketokonazol

(Nizoral, Oronazol, Ketokonazol, Ketozol)

działa na:



dermatofity



grzyby drożdżopodobne



grzyby dimorficzne



część grzybów pleśniowych



na niektóre bakterie i pierwotniaki

Podawany jest doustnie w dawce od 200 -
400 mg -w leczeniu grzybic skóry i jej
przydatków, błon śluzowych oraz
narządowych.

Słabo przenika do płynu mózgowo-
rdzeniowego.

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU

OGÓLNYM

AZOLE

Działania uboczne Ketokonazolu:



uszkodzenie wątroby



ginekomastia (podwyższa poziom

estradiolu, a
zmniejsza androgenów i prolaktyny)



impotencja (hamuje produkcję

testosteronu)



nudności, wymioty świąd, wysypka,

zawroty i bóle
głowy oraz biegunka i duszność

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU

OGÓLNYM

TRIAZOLE

Itrakonazol

(Orungal, Sporanox, Sempera, ItraLek, Cladosol,

Trioxal)

działa na:



dermatofity



grzyby z rodzaju Candida, Cryptococcus

i Malassezia



grzyby pleśniowe z rodzaju Aspergillus

oraz
Cladosporium i Phialophora



na niektóre grzyby dimorficzne

Produkowany jest w postaci kapsułek i
zawiesiny oraz koncentratu z
rozpuszczalnikiem i roztworu do wlewów
dożylnych.

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU

OGÓLNYM

TRIAZOLE

Po 14 dniach podawania

Itrakonazolu

w

dawce 100-200 mg/dobę:



stężenie leku w skórze jest

pięciokrotnie większe niż w surowicy krwi.



w wątrobie, płucach, nerkach i

śledzionie stężenie jest 2-3 razy większe
niż w surowicy krwi

W

grzybicy paznokci

stosuje się

leczenie pulsowe

- 7 dni w miesiącu 2 razy

dziennie po 200 mg z następującym

potem trzytygodniowym okresem przerwy

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU

OGÓLNYM

TRIAZOLE

Objawy uboczne Itrakonazolu:



bóle brzucha, zaburzenia żołądkowo-
jelitowe, nudności i biegunki



czasami wzrost aktywności enzymów
wątrobowych

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU

OGÓLNYM

TRIAZOLE

Flukonazol

(Diflucan,

Mycosyst

, Fluconazole, Flumycon,

Flucowin, Fungata, Mycomax, Zucon)



działa na:



grzyby drożdżopodobne z rodzaju Crytoccocus i

Candida



grzyby dimorficzne



dermatofity

Flukonazol jest głównym lekiem w:



narządowej kandydozie i kryptokokozie



zakażeniach drożdżakowych skóry i błon

śluzowych



Stosowany jest również zapobiegawczo u chorych

z obniżoną odpornością oraz z nowotworami w
czasie chemio- i radioterapii, a także po
transplantacjach.

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU

OGÓLNYM

TRIAZOLE

Flukonazol podawany jest:



dożylnie do 400 mg/dobę w zakażeniach

narządowych,



w zakażeniach błon śluzowych, skóry,

głowy
owłosionej i paznokci doustnie w dawce
od 50-200 mg/dobę (w kapsułkach i w
syropie).



W płynie mózgowo-rdzeniowym osiąga

stężenie
od 50-90% stężenia w surowicy krwi, a
w ślinie,
plwocinie i w płynie otrzewnowym
podobne do
stężenia osiąganego w surowicy.

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU OGÓLNYM

TRIAZOLE

Worykonazol (Voriconazole)

(Vfend)

Pochodna

flukonazolu

, różni się od niego dodaną

grupą metylową, która zmieniła nieco
właściwości leku zwiększając jego powinowactwo
do

demetylazy 14α-lanosterolu

.

Wykazuje zwiększoną aktywności wobec grzybów z

rodzaju Aspergillus, działa także na grzyby z
rodzaju Candida, Fusarium, Scedosporium,
Alternaria, Cladosporium, Penicillium,
Cryptococcus neoformans, Blastomyces
dermatitidis, Coccidioides immitis, Madurella
mycotomatis.

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU OGÓLNYM

TRIAZOLE

Worykonazol

stosowany jest głównie w leczeniu inwazyjnej

aspergilozy (płucnej i pozapłucnej), a także w ciężkich
zakażeniach grzybiczych wywołanych przez Scedosporium
apiospermum oraz grzyby z rodzaju Candida i Fusarium.

Podawany jest

doustnie

1 godz. przed lub 1 godz. po

posiłku

-

pacjenci o masie ciała >40 kg

1. dnia 400mg co 12 godz., następne dni 200mg co 12

godz.

-

pacjenci o masie ciała <40kg

-

1. dnia 200mg co 12 godz., następne dni 100mg co 12
godz.

Dożylnie

w ciężkich zakażeniach wyłącznie we wlewie

kroplowym w ciągu 1-2 godz. z maksymalna szybkością
3mg/kg m.c./godz. W roztworze 0,9% NaCl lub 5% glukozy
w maks. stężeniu 5mg/ml

1. dnia 6mg/kg m.c., następne dni 4mg/kg m.c. co 12 godz.

LEKI IMIDAZOLOWE W LECZENIU OGÓLNYM

TRIAZOLE

Worykonazol

dobrze wchłania się z przewodu

pokarmowego, wiąże się z białkami osocza w 58%,
dobrze przenika do tkanek i do oun. W czasie podawania

Worykonazolu

należy kontrolować czynność wątroby i

nerek oraz unikać ekspozycji na światło słoneczne.

Lek jest przeciwwskazany w ciąży i w okresie laktacji.
Najczęstszym działaniem niepożądanym jest przemijające

zaburzenie widzenia stwierdzane u 30% chorych w 30-60
min. zarówno po dożylnym jak i doustnym podaniu leku.

Może też wystąpić wysypka skórna, bóle głowy

tachykardia, hipotonia lub zwyżka ciśnienia tętniczego,
gorączka, wymioty, nudności, biegunka, rzadko
stwierdza się ciężkie przypadki hepatotoksyczności.

Worykonazol

wchodzi w liczne interakcje z lekami, m.

innymi z ryfampicyną, cyklosporyną, barbituranami,
pochodnymi kumaryny, statynami, doustnymi lekami
hypoglikemicznymi.

Leki imidazolowe w leczeniu

miejscowym

Bifonazole

Chlormidaz

ole

Amycor

®

– 1% - krem, roztwór,

puder

Bifomyk

®

– 1% - krem, żel, roztwór

Mycospor

®

– 1% - krem, szampon

Mycospor

®

Onychoset – maść

ablacyjna (bifonazol+mocznik)

=====================

======

Polfungicid

®

- 5% zasypka

Unifungicid – 5% maść
Plfungicid

®

Płyn – 5% roztwór z

dodatkiem 1% kw. salicylowego i
rozpuszczalnikami

Leki imidazolowe w leczeniu

miejscowym

Clotrimaz

ole

Antifungol

®

- 1-2% krem dopochwowy

Canesten

®

- 1% - krem dopochwowy,

krem (emulsja o/w), roztwór, opak.

aerozolowe, puder

Canifug

®

- 1%-2% krem dopochwowy

Clotrimazolum - 1% - krem, maść do

oczu, roztwór

Cutistad

®

- 1% - krem, roztwór, roztwór

do rozpylania, puder

Durafungol

®

- 1% krem i krem

dopochw.

Fungizid-Ratiopharm

®

- 1% - krem i

krem dopochwowy, roztw. do

rozpylania

Leki imidazolowe w leczeniu

miejscowym

Clotrimaz

ole

(c.d.)

Fungotox

®

- 1% krem

Gyno

®

Canesten – 1%, 2%, 10% krem

dopochwowy

Jenamazol

®

- 1% krem, 2% krem

dopochw.

KadeFungin

®

- 1-2% krem dopochwowy

Lotrimin

®

- 1% krem, roztwór i lotion

Mycofug

®

- 1% - krem, roztwór

Myko Cordes

®

- 1% - krem, roztwór

Mykofungin

®

- 1% krem, 1-2% krem

dopchwowy

Ovis

®

Neu - 1% - roztwór, opak.

aerozolowe

Leki imidazolowe w leczeniu

miejscowym

Clotrimaz

ole

(c.d.)

Plimycol - 1% - płyn i maść
SD Hermal

®

minuten-Creme - 2%

krem

Uromykol

®

- 1% krem, 2% krem

dopochw.

Baycuten

®

krem (z dexametazonem)

Imazol

®

- krem ( z

hydroksyetanosulnianem
heksamidyny)

Lotriderm

®

- krem (z

dipropionianem betametazonu)

Lotrisone

®

- krem (z dipropionianem

betametazonu)

Leki imidazolowe w leczeniu

miejscowym

Croconaz

ole

Econazole

Pilzcin

®

- 1% krem i żel

=======================

=======

Dermazol

®

- 2% krem, 1% - roztwór,

emulsja, puder

Epi-Pevaryl

®

- 1% - krem, roztwór,

puder, lotion, opak. Aerozolowe

Gyno-Pevaryl

®

- 1% krem

dopochwowy

Pevaqryl

®

- 1% krem

Pevaryl

®

Lipogel -1% żel z liposomami

Pevaryl

®

P.v. - 1% szampon

Pevisone

®

- 1% krem i maść (z 0,1%

acetonidem triamcynolonu)

Leki imidazolowe w leczeniu

miejscowym

Fenticonaz

ole

Flutrimazol

e

Isoconazole

Gynoxin

®

- 2% krem dopochwowy

Lomexin

®

- 2% - krem, puder, płyn,

roztwór do rozpylania

Mycodermil

®

- 2% - krem, roztwór do

rozpylania

======================

========

Micetal - 1% - krem, żel i płyn do

natryskiwania na skórę

======================

========

Travogen

®

- 1% - krem, aerozol

Travocort

®

- 1% krem (z

walerianianem difukortolonu)

Fazol

®

- 2% - krem, emulsja, puder

Leki imidazolowe w leczeniu

miejscowym

Ketoconaz

ole

Omoconaz

ole

Ketoderm

®

- 2% - krem, żel

Nizoral

®

- 2% - krem, szampon

Oronazol - 2% - krem, szampon
Terzolin

®

- 2% - krem, roztwór,

oraz szampon leczniczy

===================

==========

Fongamil

®

- 1% - krem,

zasypka, roztwór

Leki imidazolowe w leczeniu

miejscowym

Miconazol

e

Dactar

®

- 2% krem, puder, żel

Daktarin

®

- 2% - krem, puder,

puder w aerozolu, lotion, żel
na skórę, żel do jamy ustnej

Gyno-Daktar

®

- krem

dopochwowy

Gyno-Daktarin

®

- żel

dopochwowy

Mikonazol - 2% krem
Daktacort

®

- 2% krem (z

hydrokotryzonem)

Mycosolon

®

- 2% maść (z 0,25%

mazypredonu)

Leki imidazolowe w leczeniu

miejscowym

Oxiconazol

e

Sertaconaz

ole

Fonx

®

- 1% - krem, puder, roztwór

Myfungar

®

- 1% krem, puder,

roztwór

Oceral GB - 1% - krem, roztwór
Oceral

®

- 1% - krem, puder, aerozol

Oxistat

®

- 1% - krem, lotion

=====================

========

Monazol

®

- 2% krem

Mykosert

®

- 2% krem

Zalain

®

- 2% krem

Leki imidazolowe w leczeniu

miejscowym

Sulconaz

ole

Tioconaz

ole

Myk

®

- 1% - krem, puder, roztwór

====================

=========

Gyno-Trosyd

®

- 2% krem

dopochwowy, 6,5% maść
dopochwowa

Mykontral – 1% - krem, lotion,

roztwór, aerozol, puder

Trosyd

®

- 1% - krem, aerozol, 28%

roztwór do paznokci

Allylaminy

Mechanizm działania:



wywierają działanie

grzybostatyczne

poprzez

hamowanie syntezy ergosterolu

na etapie

epoksydacji skwalenu



równocześnie

akumulacja skwalenu

w

pęcherzykach lipidowych prowadzi do
rozerwania błony komórkowej i
wystąpienia działania

grzybobójczego

Działają:



grzybobójczo na dermatofity



grzybostatycznie na niektóre drożdżaki
(np. na C. albicans)



grzybobójczo na C. parapsilosis

ALLYAMINY W LECZENIU OGÓLNYM

Terbinafina

działa:



grzybobójczo na dermatofity



grzybostatycznie na niektóre drożdżaki (np. na C.

albicans)



grzybobójczo na C. parapsilosis



ma ponad tysiąckrotnie wyższe

powinowactwo do
komórek grzyba niż do enzymów komórek
ssaków



jest metabolizowana głównie w wątrobie,

a wydalana w 70% przez nerki

ALLYAMINY W LECZENIU OGÓLNYM

Terbinafina

(Lamisil,

Terbisil

, Afugin, Myconafine, Tefine,

TerbiGen, Verbinaf)

Stosowana jest doustnie w dawkach:

Dorośli:

- 1 raz dziennie 1 tabl. po 250mg

Dzieci:

- poniżej 20 kg m.c. - 1 raz dz. 62,5 mg (1/2 tabl.
125mg)

- o m.c. 20-40 kg - 1 raz dz. 1 tabl po 125 mg

- o m.c. powyżej 40 kg – 1 raz dz. 1 tabl po 250 mg

Allylaminy w leczeniu

miejscowym

Terbinafi

ne

Naftifine

Lamisil - 1% krem, płyn, aerozol

Terbiderm - 1% krem

Lamisilat - 1% krem
Lamisil Dermgel

T

– 1% żel

Tenasil - 1% krem
Undofen Max - 1

% krem

===================

=======

Exoderil

®

- 1% krem

Naftin

®

- 1% krem i żel

Pochodne benzyloaminy

Butenafine

Budowa chemiczna i

mechanizm działania
zbliżony do allilamin

Działa:

grzybobójczo

na

dermatofiy

grzybostatycznie

na

grzyby z rodzaju
Candida

Mentax

®

– 1% krem

Pochodne morfoliny

Amorolfine

Mechanizm działania:

hamuje biosyntezę steroli w ścianie
komórkowej grzybów poprzez:



blokowanie δ-14-reduktazy



blokowanie δ-7- i δ-8-izomerazy



powoduje to zmiany w

przepuszczalności błony

komórkowej, nagromadzenie się

ignosterolu i zaburzenia w

syntezie chityny prowadzące do

śmierci grzyba

Działa na:

dermatofity, grzyby drożdżopodobne
i pleśniowe

Loceryl

®

- 0,25%

krem, 5% lakier
do paznokci

Pochodne tiokarbamidu

Działają

grzybostatycznie

lub

grzybobójczo

na

dermatofity

oraz na

grzyby z rodzaju

Aspergillus

i

Malassezia

Tolciclate

Tolnaftat

e

Fungifos

®

1% krem i lotion

=====================

==========

Sporiline

®

- 1% krem i roztwór

Tinatox

®

- 1% krem i roztwór

Tolnaftat – 1% aerozol i 0,5% puder
Tonoftal

®

- 1% krem i roztwór, 0,5%

puder

Pochodne pirydynonu

Ciclopirox olamine

Mechanizn działania:



działa

grzybobójczo

poprzez ł

ą

czenie się z

organellami komórki



zwi

ę

kszaj

ą

c przepuszczalno

ść

błony komórkowej

powoduje ucieczk

ę

z komórki aminokwasów,

peptydów i potasu, co pozbawia to komórki
grzybów substancji od

ż

ywczych i hamuje

odbywaj

ą

ce się w nich procesy enzymatyczne

Działa na:
Dermatofity, grzyby z rodzaju Candida,

Cryptococcus

i pleśniowce

Pochodne pirydynonu

Ciclopir

ox
olamin
e

Batrafen

®

- 1% - krem, roztwór, puder

i 8% lakier do paznokci

Dafnegin – 0,2% roztwór do płukania

pochwy, 1% krem dopochwowy

Hascofungin – 1% krem
Loprox

®

- 0,77% - krem, lotion, żel

Nagel Batrafen

®

- 8% lakier do

paznokci

Pirolam

®

- 1% - roztwór, żel,

zawiesina

Mycoster

®

- 1% - krem, puder oraz

roztwór 1% i 8%

Leczenie

miejscowe

Leczenie

systemowe

Antyseptyczne

środki

przeciwdermatofit

owe

Gryzeofulwina

Pochodne

imidazolowe

Ketokonazol

Pochodne

allylaminowe

Itrakonazol

Pochodne

morfoliny

Terbinafina

Pochodne

pirymidonu

Leczenie zakażeń dermatofitowych skóry i przydatków

Leczenie

miejscowe

Leczenie

systemowe

Antyseptyczne

środki

przeciwdrożdżako

we

Ketokonazol

Antybiotyki

polienowe

Flukonazol

Pochodne

imidazolowe

Itrakonazol

Pochodne

morfoliny

Pochodne

pirymidonu

Leczenie zakażeń skóry i przydatków wywołanych przez grzyby
drożdżopodobne

Amfoterycyna B

(0,3 mg/kg m.c.)

+

5-fluorocytozyna

(150 mg/kg m.c.)

Amfoterycyna B

(0,4-1,0 mg m.c.)

Flukonazol

(200-400

mg/dobę)

Worykonazol

(3mg/kg m.c

2x /dobę)

Itrakonazol

(100-400

mg/dobę)

5-fluorocytozyna

(150 mg/kg m.c)

+

Ketokonazol

(200-400

mg/dobę)

Ketokonazol

(200-600

mg/dobę)

5-fluorocytozyna

(100-200 mg/kg

m.c)

Leczenie uogólnionej
i narządowej
kandydozy

Leczenie narządowej kryptokokozy

Z

MENINGOENCEPHAL

ITIS

BEZ

MENINGOENCEPHALI

TIS

Amfoterycyna B

(0,3-0,5 mg/kg m.c)

+

5-fluorocytozyna

(150 mg/kg m.c.)

←

Flukonazol

(200-400 mg/dobę)

→

←

Amfoterycyna B

(0,4-1,0 mg/kg m.c.)

→

←

Worykonazol

(1 dnia 6mg/kg m.c.

2x/dobę

potem 4mg/kg m.c.

2x /dobę)

→

Mikonazol

(dokanałowo 20

mg)

Ketokonazol

(200-600mg/dobę)

Itrakonazol

(100-400 mg/dobę)

←

5-fuorocytozyna

(200 mg/kg)

→

Leczenie aspergilozy płuc i układowej

Amfoterycyna B

(0,3 mg/kg m.c.)

+

5-fluorocytozyna

(150 mg/kg m.c.)

Amfoterycyna B

(0,4-0,75 mg/kg m.c.)

+

Rifampicyna

(450-600

mg/dobę)

Amfoterycyna B

(0,3 mg/kg m.c.)

+

5-fluorocytozyna

(150 mg/kg m.c.)

+

Rifampicyna

(450-600

mg/dobę)

Worykonazol

(

1 dnia 6mg/kg m.c.

2x/dobę

potem 4mg/kg m.c. 2x

/dobę

)

Amfoterycyna B

(0,4-1,0 mg/kg m.c.)

Itrakonazol

(200-400 mg/dobę)

WNIOSKI

1. Miejscowe leczenie

przeciwgrzybicze jest często
jedynym postępowaniem w

grzybicach powierzchownych skóry

i

błon śluzowych

przesądzającym o

sukcesie terapii.

WNIOSKI

2. W przypadkach rozległych i

przewlekłych grzybic
powierzchownych, a zwłaszcza w

grzybicach głowy owłosionej

i

paznokci

, miejscowe leczenie

przeciwgrzybicze jest zwykle

niezbędnym elementm skojarzonej
terapii

, skracając jej okres trwania i

poprwawiając uzyskiwane wyniki
leczenia.

WNIOSKI

3. Współczesna terapia

przeciwgrzybicza powinna być

poprzedzona właściwym
rozpoznaniem klinicznym

, które

jest możliwe jedynie na podstawie

prawidłowej diagnostyki
laboratoryjnej

.

WNIOSKI

4. Na wyniki leczenia

przeciwgrzybiczego, oprócz

rodzaju

zaleconego leku

i

staranności jego

stosowania

, wyraźny wpływ ma

również

stan kliniczny chorego

i

właściwości zakażającego grzyba

.