 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII
NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Cz.
1
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka
może być:
 nadżerkowe i nienadżerkowe 
 powierzchowne / głębokie
 naciekiem z komórek okrągłych
 z zanikem gruczolów i mataplazją czy bez 
nich
 dzielone na typy A, B oraz C
PZPRZEWLEKŁE
ZAPALENIE
ZOŁĄDKA
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Typ A:
wywołany autoprzeciwciałami przeciw
komórkom okładzinowym
lokalizuje się w obrębie trzonu i dna
charakteryzuje 
się
zanikiem
błony
śluzowej i zmniejszeniem wydzelania kwasu i 
pepsyny
często przebiega z niedokrwistością
złośliwą
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Typ B:
wywołany spiralną bakterią
Helicobacter
pylori
,
lokalizuje się w części odźwiernikowej,
charakteryzuje 
się
podwyższonym/normalnym
wydzielaniem
kwasu i pepsyny,
częściowy zanik gruczołów rozwija się
później w przebiegu choroby,
H. pylory jest czynnikiem ryzyka rozwoju:
wrzodów żołądka i dwunastnicy
raka żołądka
chłoniaka żołądka
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Objawy:
osłabienie łaknienia
nudności
niesmak w ustach
odbijanie
zgaga lub kwaśny posmak
pobolewania  w  dołku  sercowym  (uczucie 
pełności,  gniecenia,  pieczenia)  w  ½  do  2 
godz. po posiłkach, 
wzdęcia
zaburzenia  w  oddawaniu  stolca  (biegunki, 
zaparcia)
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Rozpoznanie:
gastroskopia  z  pobraniem  materiału  i 
badaniem histologicznym (niezbędna)
badanie rentgenowskie
wykrywanie H. Pylory:
 w wycinkach (barwienie)
 hodowla
 wykazanie aktywności ureazowej
 stwierdzanie przeciwciał anty-H. pylory
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Leczenie:
•Leki obniżające kwasotę soku żołądkowego:
blokujące receptory histaminowe H
2
(np.cymetydyna, nizatydyna)
inhibitory pompy protonowej (np. omeprazol)
•Leki  neutralizujące  (np.  maalox,  mylanta, 
gaviscon)
•Nedokrwistość
złośliwa
potrzebuje
regularnych
zastrzyków
witaminy
B
12
(w
przeciągu życia)
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Fizjoterapia (po przejściu zaostrzenia)
Cel:
działanie na proces zapalny i zaburzenia
funkcjonalne
Kuracja pitna (długotrwałość leczenia – 3-4
tygodnie) :
Więcej zmineralizowane wody stymulują
sekrecję, słabo zmineralizowane - hamują
•W
nadkwaśności
–
stosowanie
wod
wodorowęglanowo-sodowych  (alkalicznych)  lub 
siarczano-alkalicznych,  t  40-48°,  250  mL,  1-1,5 
godz.  przed  posiłkiem,  szybkimi  łykami,  3  razy 
dziennie
•W niedokwaśności –
wody chlorkowo-sodowe,
wodorowęglanowo-chlorkowo-sodowe
lub
szczawy,  t  25-30°,  250  mL,  15-30  min  przed 
posiłkiem,  powoli,  niewielkimi  łykami,  3  razy 
dziennie 
•w kwaśności normalnej –
picie wody 45-60
min przed posiłkiem
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
•W spowodowanej niedokwaśnością biegunce
–
stosowanie
wod
mineralnych
(słabo
zmineralizowanych,
lepiej
wapniowych)
w
niewielkich  ilościach  (100-150  mL),  t  40-44°,  z 
przejściem  do  zwykłego  schematu  kuracji  po 
normalizacji stolca
•w atonii żołądka, powolnej ewakuacji –
stosowanie wody 45-60 min przed posiłkiem
•w atonii odźwiernika - bezpośrednio przed
posiłkiem,  w  przyśpieszonej  ewakuacji  -  10-15 
min przed posiłkiem 
•w chorobie wrzodowej - picie ciepłej
alkalicznej  słabo  zmineralizowanej  wody  1,5 
godz. przed posiłkiem
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Leczenie falami krótkimi:
Ułożenie elektrod miękkich (EM)
Pozycja  leżąca.  EM  25  cm  z  podkładem  2-3 
cm.  Od  tyłu  EM  ułożona  poprzecznie  na  górnej 
okolicy lędźwiowej, od przodu – poprzecznie na 
nadbrzuszu.
Ułożenie elektrod sztywnych (ES)
Pozycja  leżąca  lub  siedząca.  ES  20  cm  od 
przodu  na  poziomie  nadbrzusza  (pośrodkowo), 
w  odległości  5-6  cm  od  ciała,  od  tyłu  na 
poziomie górnej okolicy lędźwiowej – 6-8 cm od 
ciała.
Dawkowanie: długość fali 6-12 m, dawki
słabe i średnie; czas zabiegu 10-15 min.
Uwaga: przeprowadzać kontrolne badania
kału  na  krew  utajoną,  przy  wyniku  dodatnim  – 
przerwać zabiegi.
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Naświetlania promieniami pozafioletowymi
(przy bólach)
Dwie dawki rumieniowe
Na  skurę  brzucha  i  plec  na  poziomie  D6-
D12
Na powierzchnię 300-400 cm²
Leczenie prądami diadynamicznymi
Dwie elektrody płytkowe (150-200 cm²)
Ułożone  na  nadbrzuszu  i  na  plecach  (D4-
D12)
Przy nadkwaśności: elektrodą czynną jest
anoda  (E  +),  „diafaza  stała”  (DS)  6-15  mA  i   
„monofaza stała” (MS) 3-6 mA na zmianę, po 1 
min  na  każdy  odcinek,  4-5  razy  w  ciągu 
zabiegu; czas zabiegu 8-10 min, 10 zabiegów
Przy niedokwaśności: elektrodą czynną jest
katoda  (E-),  DS  i  „długie  okresy”  (LP)  na 
zmianę po 30 s, 6 min, 10-15 zabiegów
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Galwanizacja
Przy nadkwaśności: E czynna (+) 300 cm²
na  nadbrzuszu,  E  bierna  (-)  400  cm² 
przeciwlegle  na  plecach  na  poziomie  D10-L2, 
dawka  natężenia  prądu  0,02-0,03  mA/cm², 
czas zabiegu 15-20 min, seria 10-15 zabiegów
Przy niedokwaśności: E czynna (-), E
bierna (+)
Działanie na układ wegetacyjny - „kołnierz
galwaniczny” (wg metody Szczerbaka):
E czynna (+) na odcinku szyjno-piersiowym
kręgosłupa
(C3-Th2)
oraz
na
bocznych
powierzchniach szyi
E
bierna
(-)
w
okolicy
krzyżowo-
lędźwiowej;  natężenie  prądu  6-16  mA,  czas 
zabiegu 20 min
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Jonizacja (jonoforeza)
nadbrzusza
nowokainowa (2-5%)
cynkowa (0,5-1% roztwór siarczanu cynku)
drotawerynowa
wapniowa (1-2% roztwór chlorku wapnia)
jodowa (1% KJ)
lekami antycholinergicznymi
W 
ogólnych
nerwicach
układu
wegetacyjnego  –  jonizacja  wapniowa  lub 
bromkowa (ogólna) wg metody Wermela:
E czynna (+) 400 cm² na plecach w okolicy
międzyłopatkowej i górnej lędźwiowej
dwie E bierne (-) 150 cm² na łydkach,
natężenie prądu 10-20 mA, czas zabiegu 20 min
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Ultradźwięki ciągłe:
1 pole – nadbrzusze
(wartość  mocy  dawki  0,4-0,6  W/  cm²,  5  min), 
2-3  pola  –  po  obu  stronach  kręgosłupa  na 
poziomie  D5-D9  (0,2-0,4  W/  cm²,  po  3  min), 
sprzężenie  bezpośrednie,  użycie  głowicy 
ruchomej,  pozycja  pacjenta  siedząca  lub 
stojąca, 
1-2
god.
po
lekkim
posiłku,
bezpośrednio  przed  zabiegiem  chory  wypija 
0,5 L wody
Naświetlania
nadbrzusza
promieniami
podczerwonymi:
Lampa Sollux, Vitalux, Ultra-
Vitalux. Po 15-20 min, 1-2 razy dziennie
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Diatermia mikrofalowa -
20-30 W, w
odległości  5-7  cm  od  nadbrzusza,  10-15  min, 
seria z 10-12 zabiegów
Pole magnetyczne
małej częstotliwości
(50Hz),  impulsy  sinusoidalne,  natężenie  pola 
20  mT,  zabiegi  po  5-8  min,  co  drugi  dzień, 
seria 8-12    
Okłady borowinowe, ozokerytu, parafiny
na
nadbrzusze,  t  38-42°C,  10-15-30  min,  każdy 
drugi dzień, 8-10 zabiegów
Balneoterapia
- kąpiele radonowe, tlenowe,
perełkowe
Oksygenacja hiperbaryczna
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy
Przewlekłe
owrzodzenie
błony
śluzowej
żołądka lub dwunastnicy.
•Najczęściej występuje pojedyncza zmiana z
lokalizacją:
na
krzywiźnie
małej
lub
w
okolicy
przyodźwiernikowej
żołądka
;
w opuszce
dwunastnicy
.
•okrągła lub owalna (średnica wynosi ≈ 1 cm)
•przenika 
do
błony
podśluzowej
lub
mięśniowej
•wokół otaczona śluzówka zapalona.
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Etiopatogeneza:
Zaburzenia równowagi między czynnikami
wrzodotwórczymi  (np.  wydzielanie  kwasu  lub 
pepsyny) i chroniącymi
Zakażenie H. pylory, przewlekłe zapalenie
żołądka (typ B)
Objawy:
Bóle w chorobie wrzodowej żołądka:
Umiejscowione w samym środku nadbrzusza
Występują 
bezpośrednio
po
spożyciu
pokarmów  lub  w  krótki  czas  później  (1/2  –  1 
godz.)
Łagodzą ból leki nautralizujące lub mleko
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Bóle w chorobie wrzodowej dwunastnicy:
W środku nadbrzusza bądź nieco na
prawo od linii środkowej ciała
Na czczo lub w 2 do 3 godz. po spożyciu
pokarmów, a także w nocy
Łagodzi ból pokarm
Dalsze objawy:
Nudności
Skłonność  do  wymiotów,  jakie  przynoszą 
ulgę
Często występuje zaparcie stolca
Przy  badaniu  palpacyjnym  –  bolesność  w 
ściśle  określonym  punkcie,  odpowiadającym 
położeniu wrzodu.
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Rozpoznanie:
Gastroskopia z pobraniem materiału do
badania histologicznego (biopsja)
Badanie rentgenowskie z użyciem baru
(obecność niszy wrzodowej)
wykrywanie H. pylory
Powikłania choroby:
Krwawienia (krwotoki)
Przebicie wrzodu do wolnej jamy otrzewnej
Drążenie  wrzodu  do  otaczających  tkanek 
(najczęściej do trzustki)
Zwężenie odźwiernika
Zwyrodnienie  nowotworowe  (owrzodzenia 
żołądka)
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Leczenie:
 Leczenie zakażenia H. pylory związkami
koloidalnego  bizmutu,  antybiotykami  (np. 
amoksycyliną), metronidazolem
 Leki obniżające kwasotę soku żołądkowego:
Leki blokujące receptory histaminowe H
2
(np.
cymetydyna, nizatydyna)
Inhibitory pompy protonowej (np. omeprazol)
 Prostaglandyny (mizoprostol)
 Leki antycholinergiczne (rzadko stosowane) – 
np. poldyna, izopropamid
 Leki neutralizujące (np. maalox, mylanta,
gaviscon). Sukralfat
Fizjoterapia wrzodu trawiennego – jak w
przewlekłym zapaleniu żołądka.
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Leczenie chirurgiczne powikłań:
Resekcja
obwodowej
części
żołądka
(antrektomia)
z
połączeniem
żołądkowo-
dwunastniczym  (Billrotha  I)  lub  zespoleniem 
żołądkowo-jelitowym (Billrotha II)
Pyloroplastyka
Wagotomia dna żołądka
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Przecięcie odźwiernika (pyloroplastyka):
a) podłużne przecięcie odżwiernika,
b) stan po zeszyciu (poprzecznym) odźwiemika;
l  -  przełyk,  2  -  żołądek,  3  -  dwunastnica,  4  - 
miejsce przecięcia odźwiemika
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Powikłania leczenia chirurgicznego:
Nawroty
owrzodzenia
(5-12%
po
odnerwieniu dna żołądka i 2-5% po resekcji)
Zespół pętli aferentnej (po resekcji Billrotha
II):
Wzdęcie brzucha i ból 20 min-1 godz. po
posiłkach,
nudności
i
wymioty
żółcia
przynoszące ulgę
Leczenie
–
chirurgiczne
niepełnej
niedrożności pętli aferentnej lub jej rewizja
Gastropatia wywołana refluksem żółcia:
Wczesne nasycenie, brzuszny dyskomfort,
wymioty
Rozpoznanie endosropowe
Leczenie:  cholestyramina  (związuje  kwasy 
żółciowe),  prokinetyki  żołądkowe  (cisapride), 
korekcja chirurgiczna
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Zespół dumping:
Wczesny: w przeciągu 30 min., głównie po
spożyciu
pokarmów
hiperosmotycznych,
występuje
uczucie
osłabienia,
potliwości,
nudności, wymioty i przyśpieszona akcja serca
Późny: hipoglikemia reaktywna 90 min. do 3
godz. po posiłkach
Leczenie:
dieta
wysokobiałkowa
z
ograniczeniem  cukru  i  wykluczeniem  picia 
płynów przy posiłku, odpowiednia podaż kalorii 
w małych objętościowo, lecz częstych posiłkach
Biegunka (w przeciągu 2 godz. po posiłku)
Niedokrwistość  (z  niedoboru  żelaza  lub 
witaminy B
12
)
Złe trawienie i stolce tłuszczowe
Osteomalacja i osteoporoza (z powodu złego 
wchłaniania wapnia i witaminy D)
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Fizjoterapia powikłań leczenia chirurgicznego
(nie wcześniej niż przez 1-1,5 miesięcy po
operacji)
Balneoterapia:
kąpiele chłorkowo-sodowe,
perełkowe,
iglaste,
iglasto-radonowe,
radonowe, indyferentnej temperatury
Natryski
Okłady
borowinowe
na
nadbrzusze
(ostrożnie), t 37-38°C, 2-3 razy na tydzień , 6-8 
zabiegów 
Jonoforeza
borowinowa, t 38-40°C, 15-20
min, natężenie prądu 15-20 mA, 6-10 zabiegów
Jonizacja
nowokainowa,
bromkowa,
magnezowa
Diatermia
krótkofalowa
,
metoda
kondensatorowa,
w
niecieplnym
lub
słabocieplnym dawkowaniu
Kuracja pitna
(wody słabo zmineralizowane)
Gimnastyka lecznicza
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Uchyłki jelita cienkiego
(wrodzony uchyłek Meckela)
Znajduje się w nim niekiedy ektopiczna tkanka
trzustkowa lub śluzówka żołądka.
Powikłania:
•procesy zapalne
•przedziurawie
•krwawienie
•niedrożność  jelit  (następstwo  skrętu  wokół 
łącznotkankowej  taśmy  będącej  pozostałością 
przewodu pępkowo-jelitowego)
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Zapalenie wyrostka robaczkowego
Najczęstsza choroba tocząca się w obrębie
jamy brzusznej.
Występuje:
•obrzęk
•przekrwienie
•martwica  (w  zaawansowanych  przypadkach)
części lub całego wyrostka
•poważne
niebezpieczeństwo
pęknięcia
wyrostka, z następowym zapaleniem otrzewnej.
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Objawy:
•ból w nadbrzuszu/wokół pępka jaki po
pewnym  czasie  przenosi  się  do  okolicy  dołu 
biodrowego  (prawego  podbrzusza)  i  nasila  się 
podczas chodzenia i kaszlu
•brak łaknienia
•złe samopoczucie
•nudności
•wymioty
•nieznacznie    podwyższona    temperatura   
ciała.
Leczenie:
Operacja w typie nagłym
Powikłania:
Zapalenie otrzewnej (2-3 dzień choroby):
gwałtowny ból brzucha, wymioty
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Choroba Leśniowskiego-Crohna (ileitis
regionalis)
Najczęściej zajmuje
jelito biodrowe (1/4 przypadków)
jelito  biodrowe  i  odcinek  jelita  grubego 
(1/2)
tylko jelito grube.
Etiologia.
Zaburzenia autoimmunizacyjne.
Patologia:
Pogrubiała w całości ściana jelita jest zajęta
przez proces zapalny, obejmujący także krezkę i 
położone w niej węzły chłonne. 
Drobne
ogniskowe
owrzodzenia
błony
śluzowej
Obrzęk limfatyczny
Objęte 
chorobą
segmenty
są
ostro
odgraniczone
od
przylegającego
do
nich
prawidłowego jelita
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Objawy:
•ból brzucha (często w okolicy prawego
dolnego kwadrantu)
•biegunki z bolesnością
•brak apetytu
•utrata masy ciała
•przewlekłe osłabienie
•gorączka
Zmiany systemowe:
•niedokrwistość
•niedożywienie
•zmiany zapalne stawów
Powikłania:
•zwężenia jelita z niedrożnością
•ropnie wewnątrzotrzewnowe
•przedziurawienia 
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Rozpoznanie:
Kontrastowe badania jelita
Kolonoskopia z biopsją
Tomografia komputerowa
Leczenie zachowawcze:
•Dieta
•Leki przeciwbiegunkowe
•Leki 
immunosupresyjne
(prednizon,
sulfasalazyna)
•metronidazol
•Żywienie 
pozajelitowe
(w
okresach
zaostrzeń).
Leczenie
chirurgiczne
(w
przypadkach
powikłanych) – resekcja odcinkowa jelita
•Nawroty są częste (w kilkanaście lat po
operacji
zdarzają
się
u
ponad
połowy
operowanych).
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis
ulcerosa)
Etiologia
nieznana.
Zmiany zapalne (owrzodzenia i polipy)
dotyczą
śluzówki  i  błony  podśluzowej  odbytnicy  i  jelita 
grubego. 
Objaw:
biegunki (krwawe).
Leczenie
zachowawcze:
•dieta (bezmleczna)
•przewlekłe stosowanie sulfosalazyny 
Operacja:
•usunięcie całego jelita grubego wraz z
odbytnicą
•założenie jednolufowego odbytu sztucznego
na jelicie końcowym.
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Ostatnio, coraz częściej zachowuje się
odbytnicę, usuwając jednakże jej śluzówkę.
Pozwala
to
na
późniejsze
zabiegi
rekonstrukcyjne
, w których przywraca się
możliwość oddawania stolca naturalną drogą.
Powikłania
•przedziurawienie
•masywne krwawienia
•toksyczne poszerzenie jelita grubego
Chorzy
wymagają
ciągłej
obserwacji
i
rehabilitacji  (po  15  latach  choroby  rozwija  się 
rak jelita grubego
u około 25% pacjentów).
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Uchyłki jelita grubego
Mogą mieć charakter:
•prawdziwych
(rzadko
spostrzeganych,
mieszczących się w kątnicy)
•rzekomych (bardzo częstych), zwykle w esicy i
lewej  połowie  jelita  grubego  (uchyłkii  esicy  są 
częste, 90% przebiega bezobjawowo).
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Powikłania:
•stan zapalny
•ropień wokół uchyłka
•przedziurawienie 
i
rozlane
zapalenie
otrzewnej
•krwawienie z uchyłków (może być bardzo
masywne).
Leczenie:
•zdrenowanie ropnia
•resekcja  zmienionego  uchyłkowato  odcinka 
jelita  (ze  względu  na  infekcję  formuje  się  odbyt 
sztuczny, a operacje odtwórcze przeprowadza się 
po całkowitym cofnięciu się stanu zapalnego). 
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Żylaki odbytnicy (noduli haemorrhoidales)
Podśluzówkowe, poszerzone sploty żył w
kanale odbytu.
Najczęstszą przyczyną krwawień z dolnego
odcinka przewodu pokarmowego.
Objawy:
•kwawienia
•stany zapalne
•powikłania 
zakrzepowe
(
żylaków
zewnętrznych)
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Leczenie zachowawcze:
Higijena
Dieta  (środki  zmiększające  stolec  przy 
zaparciach)
Fizjoterapia:
•Wodolecznictwo – zabiegi miejscowe
сhłodne (20-27° C), zimne (8-20° C), szkockie
•Natryski  (stałe,  ruchome)  5-10  min.  Seria 
15-20
•Cwiczenia dla wzmacniania mieśni odbytu i
ogólnowzmacniające
•Zakładanie gumki uciskającej podstawę
żylaka przy krwawienach.
Leczenie chirurgiczne:
Wycinanie
podśluzówkowych
splotów
żylnych (zaawansowane żylaki III i IV stopienia 
leczy się operacyjnie).
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Przecięcie nerwów błędnych (wagotomia), ma
na celu:
zmniejszenie wydzielania żołądkowego,
zniesienie 
pobudzania
komórek
okładzinowych  oraz  zmniejszenie  wrażliwości 
tych komórek na działanie gastryny.
Wagotomii nie stosuje się u chorych z
wrzodem  żołądka,  gdyż  pobudzenie  nerwu 
błędnego 
nie
odgrywa
istotnej
roli
w
powstawaniu tej choroby.
Przecięcie odźwiernika
(pyloroplastyka):
a)
podłużne
przecięcie
odżwiernika,
b) 
stan
po
zeszyciu
(poprzecznym)  odźwiemika;  l 
-  przełyk,  2  -  żołądek,  3  - 
dwunastnica,  4  -  miejsce 
przecięcia odźwiemika
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Obecnie wykonuje się trzy rodzaje wagotomii
we wrzodzie dwunastnicy (
a - stan przed
operacją
):
•b – całkowita (pniowa):
przecięcie głównych
pni nerwowych
•c – wybiórczą (selektywna:
polega na
przecięciu  obu  nerwów  błędnych  poniżej 
miejsca  ich  podziału  na  gałęzie  żołądkowe  i 
pozażołądkowe. 
•d – ściśle wybiórczą (subselektywna):
prowadzi do odnerwienia dna i trzonu żołądka - 
obszaru,  w  którym  wydziela  się  kwas  solny  i 
pepsyna
l - przełyk,
2 - żołądek,
3 - 
dwunastnica,
4 - nerw 
błędny.
 
FIZJOTERAPIA W CHIRURGII NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ
Powikłania leczenia chirurgicznego:
Nawroty
owrzodzenia
(5-12%
po
odnerwieniu dna żołądka i 2-5% po resekcji)
Zespół pętli aferentnej (po resekcji Billrotha
II):
Wzdęcie brzucha i ból 20 min-1 godz. po
posiłkach,
nudności
i
wymioty
żółcia
przynoszące ulgę
Leczenie
–
chirurgiczne
niepełnej
niedrożności pętli aferentnej lub jej rewizja
Gastropatia wywołana refluksem żółcia:
Wczesne nasycenie, brzuszny dyskomfort,
wymioty
Rozpoznanie endosropowe
Leczenie:  cholestyramina  (związuje  kwasy 
żółciowe),  prokinetyki  żołądkowe  (cisapride), 
korekcja chirurgiczna