4. KOORDYNACJA

4. KOORDYNACJA

WYMIAROWA W

WYMIAROWA W

BUDOWNICTWIE.

BUDOWNICTWIE.

4. KOORDYNACJA

4. KOORDYNACJA

WYMIAROWA W

WYMIAROWA W

BUDOWNICTWIE.

BUDOWNICTWIE.

1.

1.

WPROWADZENIE.

WPROWADZENIE.

2.

2.

WAŻNE POJĘCIA I DEFINICJE.

WAŻNE POJĘCIA I DEFINICJE.

3.

3.

KOORDYNACJA MODULARNA.

KOORDYNACJA MODULARNA.

4.

4.

KORDYNACJA WYMIAROWA.

KORDYNACJA WYMIAROWA.

5.

5.

PROJEKTOWANIE SYSTEMOWE.

PROJEKTOWANIE SYSTEMOWE.

6.

6.

WYMIAROWANIE ELEMENTÓW.

WYMIAROWANIE ELEMENTÓW.

1.WPROWADZENIE.

1.WPROWADZENIE.

Budowanie w coraz to większych ilościach z
różnych elementów różnych budowli, dążenie
do obniżki kosztów budowania, skrócenie
cyklu

budowy

i

uprzemysłowienie

budownictwa wymu-siło typizację.

Podstawową zasadą typizacji to

Podstawową zasadą typizacji to

wprowadze-nie do rozwiązań projektowych

wprowadze-nie do rozwiązań projektowych

koordynacji

wymiarowej,

na

podstawie

koordynacji

wymiarowej,

na

podstawie

ustalonego systemu modularnego.

ustalonego systemu modularnego.

2.WAŻNE POJĘCIA I DEFINICJE.

2.WAŻNE POJĘCIA I DEFINICJE.

o

Koordynacja wymiarowa

Koordynacja wymiarowa

– dobór

– dobór

współza-leżnych

wymiarów

przy

współza-leżnych

wymiarów

przy

projektowaniu, pro-dukcji i montażu

projektowaniu, pro-dukcji i montażu

elementów polegający na zapewnieniu

elementów polegający na zapewnieniu

ich ogólnej zgodności między sobą z

ich ogólnej zgodności między sobą z

uwzględnieniem wymagań techniczno-

uwzględnieniem wymagań techniczno-

funkcjonalnych.

funkcjonalnych.

o

Koordynacja

modularna

–

koordynacja wy-miarowa wykonana w
oparciu

o

ustalony

moduł,

na

podstawie

przyjętego

systemu

modularnego.

o

System modularny – zbiór zasad

dotyczący wzajemnego doboru wymiaru
elementów, przestrzeni obudowywanej,
jak i ich zes-tawów w budynkach i
budowlach w oparciu o ustalony moduł.

o

Moduł – jednostka długości, której

krotnoś-ciami

są

wszystkie

wymiary

skoordynowane

elementów

oraz

przestrzeni obudowywanej.

o

Moduł podstawowy – M

M

– moduł ustalony

i przyjęty za podstawę koordynacji.

o

Multimoduł – Mm

Mm

– moduł pochodny

będący

wynikiem

mnożenia

modułu

podstawowego przez liczbę naturalną
m>1.

o

Submoduł – M/m

M/m

– moduł pochodny

będący wynikiem podzielenia modułu
podstawowego przez liczbę naturalną
m>1.

o

Modularny układ odniesienia (układ

płasz-czyzn, siatka przestrzenna) – układ
wzajemnie

prostopadłych

płaszczyzn,

równoległych

do

trzech

płaszczyzn

prostopadłego

układu

odniesienia,

wyprowadzonych w odległościach równych
ustalonemu modułowi.

o

Siatka modularna – zespół krawędzi

prze-cinania się płaszczyzn modularnych.

o

Kratka modularna – rzut modularnego

układu

odniesienia

na

płaszczyznę

równoległą do jednej z płaszczyzn
prostokątnego układu odniesienia.

o

Linia modularna – rzut krawędzi

modularnej na płaszczyznę równoległą do
jednej z płaszczyzn prostokątnego układu
odniesienia.

3.KOORDYNACJA MODULARNA.

Celem koordynacji modularnej jest:

o

racjonalizacja robót budowlanych,

o

zmniejszenie kosztów budownictwa,

o

unifikacja elementów,

o

łączenie, składanie elementów

Daje możliwości:

o

masowej produkcji elementów

zunifikowanych

o

ułatwia

i

upraszcza

projektowanie,

o

ułatwia pracę na budowie.

Zakres koordynacji modularnej:

o

elementy budowlane szczególnie te

projektowane masowo,

o

budowle:

•

projektowanie budowli w których

będą występowały nowe elementy –

tworzenie systemu.

•

projektowanie

budowli

z

zasto-sowaniem

istniejących

elementów –

projektowanie w

systemie.

Wartość modułu podstawowego równa
jest 10cm (0,10m, 100mm, 1,0dm),
oznacza się symbolem

M

M

.

Wartość multimodułu Mm

Mm

równa jest

wielkości

modułu

podstawowego

pomnożonej przez jedną z ustalonych
liczb naturalnych

m

m

.

Ustalono następujące liczby naturalne:

3; 6; 12; 15; 30; 60

3; 6; 12; 15; 30; 60

stąd wartości multimodułów:

3M=30cm; 6M=60cm;
12M=120cm

15M=150cm; 30M=300cm;
60M=600cm.

Wartość submodułu M/m

M/m

jest równa

wartości

modułu

podstawowego

M

M

podzielonej przez jedną z ustalonych liczb
naturalnych

m

m

.

.

Ustalono następujące liczby naturalne:

2; 5; 10; 20; 50; 100.

2; 5; 10; 20; 50; 100.

Stąd wartość submodułów:

M/2=5cm; M/20=0,5cm

M/5=2,0cm M/50=0,2cm

M/10=1,0cm M/100=0,1cm.

M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

SIATKA MODULARNA

SIATKA MODULARNA

KRATKA MODULARNA

KRATKA MODULARNA

Projektujemy przeważnie w oparciu o
jeden

moduł

pochodny

w

układzie

odniesienia.

o

Projektowanie w przestrzeni x, y, z, -

siatka modularna .

o

Projektowanie na płaszczyźnie x, y, -

kratka modularna.

Projektowany element charakteryzuje
się:

o

cechami powierzchni,

o

wymiarami.

Każdy element ma przyporządkowaną przestrzeń
zawartą między płaszczyznami modularnymi, musi
się tam zmieścić razem ze spoinami.

Rozróżniamy elementy modularne i
zmodu-
łowane.

o

Element modularny – element, który

zesta-wiony z elementami analogicznymi
w

dowolnej

wielokrotności

wraz

charakterystyczną dla nich spoiną s

s

tworzy wymiar zestawczy (połączeniowy)
modularny.

o

Element zmodułowany – element, który

jedynie w pewnych zestawach łącznie z
innymi elementami dopełniającymi i
charak-terystyczna dla nich spoiną s

s

tworzy wymiar
zestawczy (połączeniowy)

modularny.

s

s

s

s

m

.

M

.

M

m

.

M

.

M

ELEMENT MODULARNY

m

.

M

s

c

.

M

.

M

c

c

m

.

M

s

s

ELEMENT ZMODUŁOWANY

Linie kratki modularnej

Linie kratki modularnej

Mm

Mm

Mm MmMm Mm MmMm Mm Mm Mm Mm Mm Mm Mm Mm

n

.

Mm

n

.

Mm

n

.

Mm

n

.

Mm

n

.

M

m

n

.

M

m

M

m

M

m

M

m

M

m

M

m

M

m

M

m

M

m

Element modularny

Element zmodułowany

RYSUNKOWY ZESTAW MODULARNY ELEMENTÓW

c

4. KOORDYNACJA WYMIAROWA.

Celem projektowania w modularnych

ukła-dach odniesienia jest koordynacja
wymiarowa elementów konstrukcji, która
zapewnia:

o

zestawialność elementów bez potrzeby

doraźnego dopasowywania,

o

możliwość zamienności i wymienności

elementów,

o

optymalną typizację elementów

zgodną

z

założeniami

ich

prefabryka-cji, transportu i montażu
oraz ze względu na ich kształt,
strukturę ciężar itp.

WM=WT

5

.

M3

M3

W

M

=

W

T

W

M

WM – wymiar modularny
WT – wymiar teoretyczny

WYMIAROWANIE MODULARNE ELEMENTU NA SIATCE.

Elementy przylegające ( bez spoiny).

WM

WT

WM – wymiar modularny
WT – wymiar teoretyczny
s – spoina.

s

0,5s

s

W

T

W

M

0

,5

s

WYMIAROWANIE MODULARNE NA SIATCE PROJEKTOWEJ

Elementy ze spoinami.

5. PROJEKTOWANIE SYSTEMOWE.

W projektowaniu systemów budownictwa
głównym założeniem jest:

o

rodzaj

konstrukcji

(ustrój

konstrukcyjny),

o

technologia jej wykonania.

Wśród systemów stosujących ustroje

ścia-nowe rozpowszechnione są systemy
stosujące

elementy

prefabrykowane

blokowe

i

płytowe,

wśród

ustrojów

szkieletowych słupowo-ryglowe i ramowe.

USTROJE KONSTRUKCJI BUDOWNICTWA

UPRZEMYSŁOWIONEGO

USTROJE SZKIELETOWE

USTROJE ŚCIANOWE

USTROJE MIESZANE

PREFABRYKOWANE

• WIELKOBLOKOWE

• WIELKOPŁYTOWE

MONOLITYCZNE

•TARCZOWE

PREFABRYKOWANE

•SŁUPOWO-RYGLOWE

•RAMOWE

•RAMOWO-RYGLOWE

MONOLITYCZNE

•SŁUPOWO-RYGLOWE

•RAMOWO-PŁYTOWE

PREFABRYKOWANE
I MONOLITYCZNE

•SŁUPOWO-PŁYTOWE

•RAMOWO PŁYTOWE

•INNE POCHODNE

Zasady typizacji w różnych systemach
kształtują się dość różnie. W Polsce
popularne były systemy:

o

bloków kanałowych (cegła żerańska),

o

wielkopłytowy OWT,

o

wielkopłytowy W-70 (Wk-70),

o

słupowo-ryglowy SBO,

Systemy te za podstawę założenia
przyjmo-wały

głównie

technologię

produkcji

prefabry-katów,

przy

normatywach

powierzchniowych

i

katalogu elementów.

6. WYMIAROWANIE ELEMENTÓW.

Przed określeniem wymiarów należy:

o

określić cechy kształtu (wielkości

wrębów, skosów itp.),

o

wielkość ze względów technologicznych

i ekonomicznych,

o

grubość spoiny (tolerancje i pasowania).

Określenie wymiaru elementu:

L=n

.

Mm±s

L – wymiar produkcyjny
n – liczba naturalna
Mm – wartość modułu; s -

spoina

S

S

S

S

WT

WT

WT

WM

WM

WM

S – SPOINA
WT – WYMIAR TEORETYCZNY
WM – WYMIAR MODULARNY

T – TOLERANCJA T=W

max

-W

min

W

max

- NAJWIĘKSZY WYMIAR DOPUSZCZALNY W PRODUKCJI

W

min

– NAJMNIEJSZYWYMIAR DOPUSZCZALNY WPRODUKCJI

WYMIAR GRANICZY GÓRNY

WYMIAR GRANICZNY DOLNY

WYMIAR PROJEKTOWANY

ODCHYŁKA DOLNA

ODCHYŁKA GÓRNA

0,5 S

WT

WM

0,5 S

0,5 T

0,5 T

W

max

W

min

Stosowane określenia:

o

Wymiar – zasięg ciała w określonym

kie-runku (długość, szerokość, wysokość,
głebo-kość, średnica itp.) – wielkość
fizyczna.

o

Wymiar – wartość liczbowa wielkości

fizycznych wyrażona za pomocą jednostki
miary – wartość liczbowa.

o

Wymiar

rzeczywisty

–

idealnie

pomierzony (pojęcie teoretyczne).

o

Wymiar stwierdzony – uzyskany przez

pomiar.

o

Wymiary graniczne – dwa wymiary

skrajne dopuszczalne między którymi
winien być zawarty wymiar stwierdzony.

Wymiar graniczny:

o

górny,

o

dolny.

o

Odchyłka – różnica algebraiczna między

wymiarem

stwierdzonym

a

projektowanym.

Odchyłka

może

być:

o

stwierdzona,

o

dopuszczalna,

o

górna lub dolna,

o

symetryczna lub

nie,

o

jednostronna.

o

Tolerancja

–

dopuszczalna

niedokładność.

o

Tolerancja liniowa – różnica między

wymia-rem granicznym górnym i dolnym,
jest zawsze dodatnia i równa różnicy
algebraicznej miedzy odchyłką górną i
dolną.

o

Tolerancja produkcyjna – tolerancja

obowią-zująca producenta dla wymiarów
nietole-rowanych w projekcie.

o

Klasy dokładności – uporządkowany

szereg wartości tolerancji związanych w
określony z wymiarami projektowymi.

Klasy dokładności wykonania i
odpowiadają-ce im graniczne wielkości
przedziałów tolerancji stanowią podstawę
do

określania

tolerancji

wymiarów

elementów.

Klasy dokładności wykonania elementów
budowlanych

i

wartości

tolerancji

określają odpowiednie normy (PN).

W zależności od materiałów sposobu
wykonania i wymiarów dobieramy klasy
dokładności. Określają one jednocześnie
tolerancje dla wymiarów nietolerowanych.

0,5 B

0,

5L

0,

1L

0,1B

L

0,

1L

ZASADY POMIARÓW

ELEMENTÓW