Choroby grzybicze świń

 

 

Grzybice skórne świń 

(ringworm of swine)

Hodowla tradycyjna:
 sporadycznie
 łagodny przebieg, 

samowyleczenie

 brak trudności w 

zwalczaniu

Duże fermy:
 podobne grzybice, 

co w chowie 
tradycyjnym

 masowo - Microsporum 

nanum

 tendencja do 

utrzymywania się

 trudności w zwalczaniu

 

 

Etiologia

Dermatofity z rodzaju:

 Trichophyton:

• T. mentagrophytes
• T. verrucosum

•

T. rubrum

 Microsporum:

• M. canis 

• M. nanum

 

 

Źródło zakażenia

 chore zwierzęta 

i bezobjawowi nosiciele: 

• świnie 
• bydło 

(T. verrucosum)

 

• psy i koty 

(M. canis)

• myszy i szczury 

(T. mentagrophytes)

pomieszczenia, środki 

transportu, sprzęt

gleba, wybiegi

 

 

Spory dermatofitów

 wysoka oporność na działanie 

czynników środowiska zewnętrznego

inwazyjność przez wiele m-cy, a 

nawet lat (2-3 lata)

gleba naturalnym rezerwuarem M. 

nanum

 biernie przenoszone przez wszystkie 

ektopasożyty skóry

 

 

Patogeneza

Dopóki niszczona jest powierzchowna zrogowaciała warstwa 

naskórka brak jest jakichkolwiek objawów klinicznych.

  wnikanie spor do naskórka

(ocieranie się świń o przedmioty, uszkodzenia 

skóry przez ektopasożyty)

  pączkowanie spor i wytwarzanie 

rozgałęzionych nitkowatych grzybni

  przerastanie warstwy rogowej naskórka przy 

współudziale enzymów keratolitycznych

 

 

Właściwości pasożytnicze grzyba 

ujawniają się na skutek niszczenia 

wewnętrznej warstwy świeżo 

wytworzonej keratyny.

  produkty metabolizmu grzyba → miejscowy 

odczyn zapalny i hiperkeratoza naskórka

 wysięk surowiczy skleja naskórek i tworzą 

się różnej wielkości strupy

  dermatofity atakują również włosy

(nitki grzybni wnikają do torebek włosowych i 
wrastają w same włosy)

 → wypadanie i 

łamanie się włosów

 

 

Postaci grzybicy skórnej 

  Dermatomikozy u świń ograniczają się z 

reguły do wierzchnich warstw skóry – tzw. 
grzybica powierzchowna

  Wyróżnia się 3 postaci choroby:

1. opryszczkowata, pęcherzykowata – tinea 
circinata 

(najbardziej typowa i najczęściej 

spotykana)

2. strzygąca – tinea tonsurans
3. strupiasta – tinea crustosa

(pozostałe dwie występują u świń stosunkowo rzadko)

 

 

Objawy kliniczne

Grzybice skórne w zależności od 

rodzaju grzyba mają nieco odmienny 
przebieg i obraz kliniczny.

Według objawów można je podzielić na 

grzybice wywołane przez:

Trychofity i M. canis
 M. nanum (trudności w zwalczaniu)

 

 

Trychofitozy i infekcja 

wywołana przez M. canis

 po poprawie żywienia następuje zwykle 

samowyleczenie po 3-4 tyg.

 brak nawrotów choroby i odczynów ogólnych

 głównie u prosiąt i 

młodych warchlaków

 większe narażenie przy 

niedoborach wapnia, 

żelaza i wit.A, a także 

przy dużym zagęszczeniu 

i wilgotności

 

 

Objawy – p. opryszczkowata

 małe, owalne, czerwono-sinawe wykwity na 

skórze głowy, szyi, grzbietu i niekiedy na 

bokach klatki piersiowej

 plamki → szarawe guzki

 na obrzeżach ognisk liczne 

 pęcherzyki → czerwone strupki

 wokół zaczerwieniona skóra

 zmiany powiększają się i zlewają się ze sobą 

(od kilku do kilkunastu cm)

 wypadanie i łamanie się włosów

 od środka stopniowo następuje intensywne 

łuszczenie się naskórka

 

 

Infekcja wywołana przez M. 

nanum

chorują świnie bez względu na wiek
dobrze żywione i należycie utrzymane
objawy kliniczne są podobne, 

z tym że wykwity są 
intensywnie czerwone, 
a strupy brunatne.

 

 

Infekcja wywołana przez M. 

nanum

 zmiany nieleczone 

utrzymują się zwykle 
od 4-6 tyg. (samoistnie 
znikają u ok. 70%)

 nawroty choroby, 

nawet kilkakrotnie

 u 30% prosiąt 

wystąpiła postać 
uogólniona

 silne 

rozprzestrzenianie, 
trudne zwalczanie

 

 

Diagnostyka różnicowa

 parakeratoza
 wysiękowe zapalenie naskórka 

(smoleń)

 osutki
 świerzb (świąd, zmiany gł. na uszach 

i kończynach)

 łupież różowy

 

 

Diagnostyka

Mimo, iż objawy grzybicy 

skórnej są dość typowe 

rozpoznanie musi być 

potwierdzone badaniem 

mikologicznym.

  Materiał do badań: zeskrobiny 

(naskórek ze szczeciną) z 

chorobowo zmienionych miejsc

Należy używać rękawiczek, gdyż 

występujące u świn dermatofity 

są chorobotwórcze dla ludzi !

 

 

Leczenie i zapobieganie 

grzybicy

 przede wszystkim należy 

odizolować chore oraz podejrzane 

świnie

 zwalczanie należy rozpocząć od:
• poprawy żywienia
• warunków utrzymania
• zmniejszenia wilgotności 
• i nadmiernego zagęszczenia 
przyspieszenie leczenia, a nawet
doprowadzenie do samowyleczenia

 

 

Leczenie przyczynowe

  miejscowe stosowanie środków 

przeciwgrzybiczych:

• z grupy imidazoli 

(FUNGIDERM 118, MYCOWET)

• preparatów jonoforowych (POLLENA JOD K)
 smarować chorobowo zmienione miejsca 

oraz skórę wokół w promieniu 5-10 cm

 przy dużej obsadzie zwierząt – opryskiwać
 na regenerację naskórka: wit. A + E

 

 

Zwalczanie spor

 po ustąpieniu objawów w celu 

zniszczenia pozostałych na skórze 
spor zaleca się zmyć lub opryskać 
zwierzę środkiem przeciwgrzybiczym 
(np. POLLENA JOD K)

 kilkakrotne odkażanie

 pomieszczeń i wybiegów

  (LYSOFORMIN)

 

 

Łupież różowy 

(Pityriasis rosea)

Zalicza się go do grzybic, ponieważ w badaniu 

mikroskopowym w zmienionym naskórku stwierdza 

się segmentowane podłużne, często na końcach 

kolbowato rozdęte twory przypominające nitki 

grzybni.

 u prosiąt 3-6 tyg. 
 przypuszczalnie związek z zanikiem odporności 

siarowej

 podejrzewa się również Microsporum furfur lub 

jakiś gatunek z rodzaju Pityrosporum (wywołujący 

to schorzenie u ludzi)

 często po biegunkach na tle infekcyjnym lub 

toksycznym

 

 

Objawy kliniczne

 małe, owalne, błyszczące, 

jasnoczerwone wykwity 

na podbrzuszu i po wewn. 

stronie ud

 brzegi wykwitów 

sinoczerwone i 

wzniesione na kształt 

fałdu

 obrzeżach po 2-3 dniach 

drobne pęcherzyki 

wypełnione surowiczym 

płynem → strupy

 ogniska stopniowo się 

powiększają

 

 

Grzybice narządowe świń

 

Kandydiaza

 Aspergiloza
 Mucormikoza
 Histoplazmoza

 

 

Kandydiaza

(candida infecion)

 warunkowo 

zakaźna grzybica 
narządowa

 głównie u 

prosiąt w wieku 
od kilku dni do 
kilku tyg.

 

 

Etiologia

  drożdżaki z rodzaju Candida
  najczęściej izolowano C. sloofii i C. krusei, 

ponadto wiele innych gatunków

 komensale błon śluzowych 
 C. krusei masowo na łupinach ziemniaków

 

 

Czynniki usposabiające

  duże zagęszczenie zwierząt – przebieg 

enzootyczny

 niewydolność grasicy u młodych prosiąt
  deficyt IgA
 stosowanie kortykosterydów i 

antybiotyków przeciwbakteryjnych 

  niedobory wit. A i E
 błędy w żywieniu macior ciężarnych
 nagłe zmiany karmy
 brak siary

 

 

Kandydiaza

Chorują prosięta w trzech 

okresach ich życia:
1. pierwsze 3-5 dni po ur.
2. 3-5 tyg.
3. tuż przed lub po odsadzeniu

*2 i 3 – zwykle prosięta leczone 

antybiotykami przeciwbakteryjnymi

 

 

Patogeneza

  stosowanie antybiotyków 

przeciwbakteryjnych → immunosupresja i 

spadek liczby komensali bakteryjnych: 

Lactobacillus, E.coli, Str. fecalis

  osłabienie odporności ogólnej organizmu 

i miejscowej przewodu pokarmowego

 nadmierne namnażanie się drożdżaków
 tworzenie nalotów – mechaniczne uszkadzanie 

bł. śluzowej i ham. jej funkcji

 mikotoksyny → ogniskowe zmiany zapalne i 

martwicowe śluzówki, immunosupresja

 pobieranie do wzrostu znaczne ilości witamin – 

gł. z gr B → wtórna awitaminoza

 

 

Objawy kliniczne

 u prosiąt młodszych – postać ostra
 u starszych – przebieg podostry lub 

przewlekły

 pierwsze objawy: niechęć do ssania, 

wymioty, zmienny apetyt, polidypsja

 najbardziej patognomiczne zmiany: 

ogniskowe lub rozlane zapalenie bł. 

śluz. jamy gębowej i w przednich cz. 

p. pokarm. → białawe lub szarobiaławe 

naloty (gładkie lub pofałdowane) 

 

 

Objawy kliniczne

  naloty stopniowo pokrywają całe 

podniebienie, język, migdałki, gardło, dziąsła, 
wargi

  niekiedy grubości 1-2 mm
  po mechanicznym usunięciu – krwawiące 

ubytki i nadżerki

  po kilku dniach pojawia się biegunka

(żółtawozielonkawa lub szara, z dużą il. śluzu i 
charakt. zapachem drożdży)

  w ostrej p. kandydiozy naloty nikłe lub brak

 

 

Przyczyny upadków

 ostra postać:

•odwodnienie
•kwasica metaboliczna

 postać podostra i przewlekła:

•postępujące stopniowo charłactwo
•uzjadliwienie się komensali 

bakteryjnych

→ kolibakterioza lub kolienterotoksemia

 

 

Zmiany A-P

 prosięta są wychudzone
 błona śluzowa całej jamy gębowej, 

języka, gardła, przełyku obrzękła i 
zaczerwieniona z ogniskowymi lub 
rozlanymi nalotami koloru białawego

niekiedy naloty mogą obejmować cz. 

wpustową żołądka i początkowe 
odcinki jelit – widoczne nadżerki i 
owrzodzenia

 

 

Diagnostyka 

Mimo występowania charakterystycznych 

nalotów w jamie ustnej rozpoznanie należy 

potwierdzić:

  badaniem mikologicznym
    (blastospory i grzybnia rzekoma)

Dodatkowo można zrobić:

  badanie hodowlane

(duże białawe kolonie 
o zapachu drożdży)

 badanie biochem.

 

 

Leczenie i zapobieganie

  usunięcie pierwotnych czynników 

usposabiających

  w przypadku podawania antybiotyków 

należy niezwłocznie przerwać ich 

stosowanie

 w celu przywrócenia 

fizjologicznej flory 

bakteryjnej przy stosowaniu 

antybiotyków podawać przez 

5-7 dni LACTOVAC lub mleko 

acydofilne

 

 

Leczenie i zapobieganie

 wzmocnienie odporności 

ogólnej przez podanie 

swoistej gammaglobuliny 

(SUIGLOBIN) i preparatów 

wit. (A, E i B comp.)

w zaawansowanych 

kandydiozach przez 5-7 dni 

doustnie podawać 

nystatynę

 

 

Inne grzybice narządowe 

świń

  Aspergilloza → przewlekłe zap. płuc i ronienia
  Mucormikoza → biegunka → charłactwo, śmierć
  Histoplazmoza → duszność, kaszel, wymioty, 

przewlekłe biegunki → charłactwo, śmierć

  występują sporadycznie
  źródłem zakażenia środowisko zewn. (gleba, 

ściółka, pasza)

  na ogół nie notuje się przekazywania choroby z 

jednego zwierzęcia na drugie