Wzajemne wpływy
Wzajemne wpływy
pomiędzy człowiekiem a
pomiędzy człowiekiem a
środowiskiem.
środowiskiem.
Elżbieta Grabek
Elżbieta Grabek
i Hanna Ulatowska
i Hanna Ulatowska
Środowisko
- to co otacza człowieka
czynniki biotyczne, abiotyczne.
Zgodnie z koncepcją Gai, Ziemię
należy traktować jako samoregulujący
się żywy organizm, w którym materia
martwa
i ożywiona funkcjonują w pełnej
harmonijnej współzależności, tworząc
układ globalnej równowagi
ekologicznej.
Wpływ człowieka na środowisko jest
Wpływ człowieka na środowisko jest
bardzo różnorodny i patrząc historycznie
bardzo różnorodny i patrząc historycznie
- niestety coraz bardziej negatywny.
- niestety coraz bardziej negatywny.
Najkorzystniejszy stan jest wówczas,
Najkorzystniejszy stan jest wówczas,
gdy zostaje osiągnięta równowaga
gdy zostaje osiągnięta równowaga
ekologiczna, gdy łańcuch pokarmowy
ekologiczna, gdy łańcuch pokarmowy
funkcjonuje prawidłowo, gdy zachodzi
funkcjonuje prawidłowo, gdy zachodzi
pełna symbioza między gatunkami
pełna symbioza między gatunkami
i gdy zostaje osiągnięta homeostaza
i gdy zostaje osiągnięta homeostaza
w obrębie ekosystemów.
w obrębie ekosystemów.
W czasach poprzedzających okres
W czasach poprzedzających okres
intensywnego rozwoju przemysłu
intensywnego rozwoju przemysłu
człowiek doskonale harmonizował z
człowiek doskonale harmonizował z
innymi ogniwami w łańcuchu
innymi ogniwami w łańcuchu
pokarmowym, uczestnicząc
pokarmowym, uczestnicząc
w cyklicznej przemianie materii i
w cyklicznej przemianie materii i
energii.
energii.
Wraz z rosnącą liczbą ludzkiej
Wraz z rosnącą liczbą ludzkiej
populacji zwiększała się produkcja
populacji zwiększała się produkcja
żywności,
żywności,
a odbywało się to kosztem
a odbywało się to kosztem
wprowadzenia
wprowadzenia
do środowiska dużych ilości nawozów
do środowiska dużych ilości nawozów
sztucznych oraz pestycydów.
sztucznych oraz pestycydów.
Stosowanie środków chemicznych w
Stosowanie środków chemicznych w
rolnictwie podniosło wydajność, ale ich
rolnictwie podniosło wydajność, ale ich
przedawkowanie jest niebezpieczne dla
przedawkowanie jest niebezpieczne dla
ludzi i dla środowiska.
ludzi i dla środowiska.
Człowiek spowodował wiele
Człowiek spowodował wiele
katastrof ekologicznych,
katastrof ekologicznych,
których skutki odczuwane są
których skutki odczuwane są
do dziś:
do dziś:
Sevesa (Włochy) 1976 Katastrofa w fabryce
Sevesa (Włochy) 1976 Katastrofa w fabryce
chemikaliów; podczas procesu wytwarzania
chemikaliów; podczas procesu wytwarzania
trichloroetylenu, na skutek zbyt wysokiej
trichloroetylenu, na skutek zbyt wysokiej
temperatury ulotniły się śmiertelne trujące gazy
temperatury ulotniły się śmiertelne trujące gazy
Zatoka Meksykańska 1979 Katastrofa platformy
Zatoka Meksykańska 1979 Katastrofa platformy
wiertniczej. W wyniku niej wypłynęło 60 tys. ton
wiertniczej. W wyniku niej wypłynęło 60 tys. ton
ropy.
ropy.
Czarnobyl 1986 Największa katastrofa
Czarnobyl 1986 Największa katastrofa
w dziejach wykorzystania energii jądrowej;
w dziejach wykorzystania energii jądrowej;
eksplozja reaktora uwolniła do atmosfery
eksplozja reaktora uwolniła do atmosfery
olbrzymie ilości promieniowania radioaktywnego.
olbrzymie ilości promieniowania radioaktywnego.
Sytuacja zdrowotna ludzi jest jednym
Sytuacja zdrowotna ludzi jest jednym
z pierwszych wskaźników jakości
z pierwszych wskaźników jakości
środowiska. Zdrowie ludności zależy
środowiska. Zdrowie ludności zależy
od rozwoju społecznego i
od rozwoju społecznego i
gospodarczego oraz od zdrowego
gospodarczego oraz od zdrowego
środowiska, w tym
środowiska, w tym
od bezpiecznej żywności i wody.
od bezpiecznej żywności i wody.
Zanieczyszczenia powstające w
Zanieczyszczenia powstające w
procesach produkcji oraz w wyniku
procesach produkcji oraz w wyniku
używania energii
używania energii
w przemyśle i transporcie szkodzą
w przemyśle i transporcie szkodzą
zdrowiu milionów ludzi. Lekarze często
zdrowiu milionów ludzi. Lekarze często
wiążą przyczyny powstawania
wiążą przyczyny powstawania
chorób
chorób
naczyń wieńcowych, dróg
naczyń wieńcowych, dróg
oddechowych, nowotworów, alergii i
oddechowych, nowotworów, alergii i
nerwic
nerwic
z naruszeniem równowagi
z naruszeniem równowagi
biologicznej w przyrodzie.
biologicznej w przyrodzie.
Postęp naukowo-techniczny,
Postęp naukowo-techniczny,
stanowiący niewątpliwie
stanowiący niewątpliwie
dobrodziejstwo ludzkości, niesie ze
dobrodziejstwo ludzkości, niesie ze
sobą zjawiska negatywne, prowadzące
sobą zjawiska negatywne, prowadzące
do zakłócenia równowagi biologicznej
do zakłócenia równowagi biologicznej
biosfery. Do najbardziej negatywnych
biosfery. Do najbardziej negatywnych
zjawisk zachodzących
zjawisk zachodzących
w środowisku, charakteryzujących
w środowisku, charakteryzujących
nasze czasy należą:
nasze czasy należą:
-
wyczerpywanie się zasobów
wyczerpywanie się zasobów
naturalnych,
naturalnych,
w wyniku ich nadmiernej eksploatacji;
w wyniku ich nadmiernej eksploatacji;
- erozja gleb, pustynnienie i susza;
- erozja gleb, pustynnienie i susza;
- rosnące zanieczyszczenia wód,
- rosnące zanieczyszczenia wód,
powietrza
powietrza
i gleby;
i gleby;
- wzrastające zagrożenie
- wzrastające zagrożenie
promieniowaniem, hałasem i
promieniowaniem, hałasem i
wibracjami;
wibracjami;
- chemizacja środowiska;
- chemizacja środowiska;
- wzrastające ilości odpadów;
- wzrastające ilości odpadów;
- niszczenie lasów;
- niszczenie lasów;
- bezpowrotne niszczenie wielu
- bezpowrotne niszczenie wielu
gatunków zwierząt i roślin.
gatunków zwierząt i roślin.
Pogorszenie stanu środowiska trwa
Pogorszenie stanu środowiska trwa
nadal, ponieważ ciągle wiele krajów
nadal, ponieważ ciągle wiele krajów
dąży
dąży
do rozwoju gospodarczego kosztem
do rozwoju gospodarczego kosztem
równowagi biologicznej
równowagi biologicznej
.
.
W wielu
W wielu
przypadkach destabilizuje to
przypadkach destabilizuje to
ekosystemy,
ekosystemy,
od których zależy życie ludzi i
od których zależy życie ludzi i
genetyczne bogactwo biosfery.
genetyczne bogactwo biosfery.
Piękno tej ziemi skłania mnie
Piękno tej ziemi skłania mnie
do wołania o jej zachowanie
do wołania o jej zachowanie
dla przyszłych pokoleń.
dla przyszłych pokoleń.
Jeżeli kochacie tę ojczystą
Jeżeli kochacie tę ojczystą
ziemię, niech to wołanie
ziemię, niech to wołanie
nie pozostanie bez odpowiedzi.
nie pozostanie bez odpowiedzi.
Ojciec św. Jan Paweł II
Ojciec św. Jan Paweł II