To zespół norm określających:



Przedmiot i zasady dziedziczenia
ustawowego i testamentowego



Sytuację prawną spadkobiercy



Pewne zagadnienia pozostające w ścisłym
związku z dziedziczeniem (np.zachowek)



Zapewnienie dysponowania majątkiem
na wypadek własnej śmierci



Umacnianie więzi rodzinnych
spadkodawcy



Ochrona interesów osób trzecich
(wierzycieli spadku)



Jest to osoba fizyczna (wyłącznie), po
śmierci której jej majątek przechodzi na
inne podmioty czyli spadkobierców



Śmierć osoby fizycznej pociąga za sobą
otwarcie spadku (data dzienna z
dokładnością co do godziny,) oraz nabycie
go przez spadkobiercę . Nabycie spadku nie
ma charakteru definitywnego, spadkobierca
może odrzucić spadek w ciągu 6 miesięcy
od chwili gdy dowiedział się o nim

.

Obejmuje prawa i obowiązki oraz

określone stany faktyczne i
sytuacje prawne:



mające charakter prywatnoprawny



mające charakter majątkowy



niezwiązane ściśle z osobą zmarłego



nieprzechodzące na oznaczone osoby
niezależnie od tego czy są
spadkobiercami.



Prawa rzeczowe



Posiadanie



Wierzytelność



Uprawnienia kształtujące



Prawa wnikające z papierów wartościowych



Autorskie prawa majątkowe



Inne prawa majątkowe



Obowiązki majątkowe zmarłego powstałe za

życia



Długi powstałe po otwarciu spadku



Sytuacje prawne



Otwarcie spadku – śmierć osoby,
według tej chwili ocenia się:

1)

Kto jest spadkobiercą

2)

Co należy do spadku

3)

Kto jest upoważniony do zachowku



Powołanie do spadku



Zdolność dziedziczenia

Testamentowe

Testamentowe



Rozporządzenie
majątkiem na
wypadek śmierci



Ma pierwszeństwo
przed ustawowym

Ustawowe



Gdy spadkodawca nie
sporządził testamentu



Testament okazał się
nieważny lub
nieskuteczny



Treść testamentu
zawiera inne
rozporządzenia niż
powołanie spadkobiercy

Jest to możliwość wstąpienia w ogół praw i

obowiązków majątkowych zmarłego w drodze
dziedziczenia

Zdolność dziedziczenia posiadają:



Każda osoba fizyczna z chwilą urodzenia, o ile żyje w
trakcie otwarcia spadku



Dziecko, już poczęte w chwili otwarcia spadku, jeżeli urodzi
się żywe (nasciturusa)



Osoba prawna istniejącą w chwili otwarcia spadku



Fundacja ustanowiona w testamencie, i wpisana do
rejestru w ciągu 2 lat od ogłoszenia testamentu



Dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstawa

przeciwko spadkodawcy



Podstępem lub groźbą nakłonił lub przeszkodził

sporządzić spadkodawcy testament



Umyślnie ukrył lub zniszczył testament

spadkodawcy, przerobił bądź podrobił, lub

umyślnie skorzystał z przerobionego lub

podrobionego testamentu

Spadkobierca uznany za niegodnego zostaje

wyłączony od dziedziczenia, tak jakby z chwilą

otwarcia spadku już nie żył

1.

Małżonek i zstępni w równych
częściach, ale małżonek min. ¼ spadku



Jeżeli małżonek nie dożył otwarcia spadku całość
dziedziczą jego dzieci



Jeżeli zstępny nie dożył otwarcia spadku, jego część
przypada jego zstępnym

2.

W przypadku braku zstępnych:

dziedziczą małżonek (½ ) , rodzice (¼ )
i rodzeństwo (¼ ) *

*gdy do dziedziczenia dochodzą tylko rodzice lub tylko

rodzeństwo spadkodawcy ich udziały są równe.



Prawomocne orzeczenie o separacji



Pośmiertne unieważnienie małżeństwa

Ponadto od dziedziczenia wyłącza spełnienie

przesłanek:

1.

Wyłączony małżonek musi przeżyć spadkodawcę

2.

Spadkodawca wystąpił o rozwiązanie małżeństwa przez
rozwód lub o orzeczenie separacji z winy współmałżonka.

3.

Proces o rozwód lub separację był w toku za życia
małżonka spadkodawcy

4.

Żądanie orzeczenia o rozwód lub separacją z winy
pozostającego przy życiu małżonka było uzasadnione



Przysposobienie pełne: przysposobiony
i przysposabiający dziedziczą, tak jakby
przysposobiony był dzieckiem
przysposabiającego



Przysposobienie niepełne:

1.

Po spadkodawcy, przysposobiony dziedziczy na
równi z jego dziećmi

2.

Nie dziedziczy po krewnych przysposabiającego

3.

Rodzice przysposobionego nie dziedziczą po nim,
a dziedziczy przysposabiający, poza tym
przysposobienie nie narusza zdolności
dziedziczenia wynikających z pokrewieństwa.



W przypadku braku spadkobierców uznaje
się, że ostatnim w kolejności
dziedziczącym jest gmina, ostatniego
miejsca zamieszkania spadkodawcy. W
przypadku gdy nie można go ustalić
dziedziczącym jest Skarb Państwa



Skarb Państwa ani gmina:

1.

Nie mogą odrzucić spadku ustawowego

2.

Nie składają oświadczenia o przyjęciu
spadku, i przyjmują go z dobrodziejstwem
inwentarza



Jednostronna czynność prawna,
skuteczna na wypadek śmierci
testatora (mortis causa), nieskierowaną
do oznaczonego adresata, odwołalną,
osobistą i sformalizowaną, zawierająca
rozporządzenia majątkowe i
niemajątkowe



Dokument zawierający oświadczenie
woli testatora



Spadkodawca musi mieć pełną
zdolność do czynności prawnych



Musi być sporządzony osobiście przez
testatora (odręcznie, oznaczony datą i
podpisem)



Nie występują wady oświadczenia woli
spadkodawcy



Powinien być złożony w formie
przewidzianej prawem



Własnoręczny(holograficzny) –
napisany pismem ręcznym, opatrzony
datą i podpisem



Notarialny – sporządzony w formie aktu
notarialnego



Alograficzny - sporządzony ustnie w
obecności dwóch świadków przed
osobą urzędową (np.burmistrz, wójt,
prezydent miasta)



Ustny – oświadczenie woli ustnie w
obecności min. trzech świadków



Podróżny – na polskim statku morskim
lub powietrznym przed dowódcą statku
lub jego zastępcą w obecności dwóch
świadków



Wojskowy

Testamenty szczególne tracą moc po

upływie 6 miesięcy.

1.

Osoba bez pełnej zdolności do czynności

prawnych

2.

Niewidomy, głuchy lub niemy

3.

Osoba niepotrafiąca czytać i pisać

4.

Osoba niewładająca językiem w którym

spadkodawca sporządza testament

5.

Skazany prawomocnym wyrokiem sądowym za

fałszywe zeznania

A także osoba dla której w testamencie została

przewidziana korzyść oraz osoby bliskie

(małżonek, krewni I i II stopnia, osoby

przysposobione)



Odrzucenie spadku – jest traktowany

jakby nie dożył momentu otwarcia

spadku



Przyjęcie proste – spadkobierca

odpowiada za długi spadkowe całym

swoim majątkiem



Przyjecie z dobrodziejstwem

inwentarza – ponosi odpowiedzialność

tylko do wartości ustalonego w

inwentarzu stanu czynnego spadku.

1.

Stanowi jednostronną czynność prawną

2.

Jest nieodwołalne

3.

Nie może być złożone pod warunkiem lub z
zastrzeżeniem terminu.

4.

Ma charakter niepodzielny – nie można częściowo
przyjąć lub odrzucić spadku (za wyjątkiem sytuacji
przewidzianych w ustawie)

5.

Składa się przed sądem lub notariuszem

Brak oświadczenia złożonego w czasie 6 miesięcy od dnia

w którym spadkobierca dowiedział się o spadku
skutkuje prostym przyjęciem spadku

1.

W okresie przed przyjęciem spadku,

odpowiedzialność za długi ograniczone są

tylko do wartości spadku (ograniczenie

przedmiotowe)

2.

W okresie od przyjęcia spadku,

odpowiedzialność za długi ulega rozciągnięciu

na cały majątek spadkobiercy. Zakres tej

odpowiedzialności zależy od sposobu

przyjęcia spadku

3.

Przy podziale spadku spadkobiercy ponoszą

odpowiedzialność w stosunku do wysokości

udziałów

1.

Zachowek

2.

Uprawnienie do otrzymania
przedmiotów urządzenia domowego

3.

Uprawnienie do korzystania z
mieszkania i urządzenia domowego

4.

Uprawnienia dziadków spadkodawcy



Prawo do zachowku powstaje gdy
uprawniony nie otrzymał zachowku w
innej postaci: powołania do spadku,
zapisu albo darowizny



Uprawnieni do zachowku są zstępni,
małżonek, oraz rodzice spadkodawcy
którzy byliby powołani do spadku z
ustawy.



spadkobiercy powołani do dziedziczenia



obdarowani darowizną doliczoną do
spadku – gdy spadkobiercy nie może
wypłacić należnej kwoty, obdarowani
obowiązani są uzupełnić zachowek, lecz
tylko w granicach wzbogacenia będącego
skutkiem tej darowizny.



osoby uznane za niegodne



osoby, które zrzekły się dziedziczenia lub
odrzuciły spadek przysługujący im z mocy
ustawy



małżonek wyłączony od dziedziczenia



osoby wydziedziczone przez spadkodawcę

Wysokość zawsze określa się w oznaczonej

kwocie pieniężnej, która zależy od

:



wartości całego spadku



wielkości udziału spadkowego, który przypadłby

danej osobie przy dziedziczeniu ustawowym



czy uprawniony jest trwale niezdolny do pracy



czy uprawniony zstępny spadkodawcy jest osobą

małoletnią

Uprawnionemu, który jest trwale niezdolny do pracy oraz

małoletniemu zstępnemu należy się 2/3 udziału

spadkowego, który przypadłby mu przy dziedziczeniu

ustawowym. Wszystkim pozostałym należy się 1/2 udziału

spadkowego, który przypadałby im przy dziedziczeniu

ustawowym.



Przysługują małżonkowi spadkodawcy gdy:

1.

Dochodzi on do faktycznego dziedziczenia z
ustawy w zbiegu z innymi spadkobiercami

2.

Nie dziedziczą z tym małżonkiem zstępni
spadkodawcy, którzy z nim mieszkali w chwili
jego śmierci

3.

Korzystał on z tych przedmiotów wraz ze
spadkodawcą lub sam

4.

Nie występuje separacja faktyczna

Śmierć spadkodawcy może spowodować

utratę możliwości korzystania z
mieszkania. Art. 923 § 1k.c. przyznaje
prawo do korzystania z mieszkania, na
okres 3 miesięcy od dnia otwarcia
spadku, małżonkowi i innym osobą
bliskim spadkodawcy. Pod warunkiem,
że wspólnie zamieszkiwali ze
spadkodawcą, aż do jego śmierci.



Zapis to rozrządzenie testamentowe w

wyniku którego na spadkobiercę lub

zapisobiercę nakładany jest obowiązek

spełnienia określonego świadczenia

majątkowego na rzecz innej oznaczonej

osoby – zapisobiercy



Z chwilą otwarcia spadku powstaje

stosunek zobowiązaniowy, w którym

zapisobierca jest wierzycielem, a

spadkobierca lub zapisobierca -

dłużnikiem. Zapis może być uczyniony pod

warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu



Jeżeli osoba, na której rzecz został uczyniony zapis,

nie chce lub nie może być zapisobiercą, obciążony

zapisem zostaje zwolniony od obowiązku jego

wykonania, powinien jednak w braku odmiennej

woli spadkodawcy wykonać dalsze zapisy



zapisobierca obciążony obowiązkiem wykonania

dalszego zapisu może zwolnić się od tego

obowiązku w ten sposób, że dokona bezpłatnie na

rzecz dalszego zapisobiercy przeniesienia praw

otrzymanych z tytułu zapisu albo przelewu

roszczenia o jego wykonanie; innymi słowy – odda

dalszemu zapisobiercy swój tytuł do zapisu



Jest to rozrządzenie testamentowe,

które

nakłada na spadkobiercę lub zapisobiercę obowiązek

oznaczonego działania (np. wybudowanie grobowca) lub

zaniechania, bez czynienia kogokolwiek wierzycielem



nie prowadzi do powstania

wierzytelności,

jednak jego wykonania może żądać

każdy ze spadkobierców, jak również wykonawca testamentu,

chyba że polecenie ma wyłącznie na celu korzyść
obciążonego poleceniem

.



Jeżeli polecenie ma na względzie

interes społeczny, wykonania

polecenia może żądać także właściwy

organ państwowy



Spadkodawca miał żonę, trójkę dzieci,
ojca, matkę oraz dwóch braci. Nie
pozostawił innych spadkodawców.
Ojciec spadkodawcy nie dożył otwarcia
spadku. Jak przedstawia się wielkość
udziałów w spadku poszczególnych
osób?

Żona i dzieci po 25% spadku

KONIEC