Krwawienia z nosa

Katarzyna Zajdel

Klinika Otolaryngologii

Kraków

 

 

Przyczyny miejscowe 

krwawień z nosa       30%

• urazy 

:

 złamanie kości nosa lub 

przegrody, uszkodzenie kości twarzy, 
uraz chirurgiczny  mikrouraz splotu 
Kisselbacha

• zasychanie błon śluzowych jam nosa
• narażenie na działanie toksycznych i 

drażniących pyłów i oparów

• przyczyna idiopatyczna

 

 

Przyczyny miejscowe 

krwawień z nosa  

• wpływ czynników idiopatycznych 
    (barotrauma)
• ciała obce lub rynolity
• choroby przebiegające z tworzeniem 

specyficznej lub niespecyficznej 

ziarniny: ziarniniak Wegenera, 

ziarnikniak ciężarnych, gruźlica , kiła

• nowotwory jam nosa, zatok i 

nosogardła

 

 

Przyczyny ogólne 

krwawień z    nosa            

70 %

• zab. krzepnięcia krwi związane z 

przyjmowaniem leków ( doustne 

antykoagulanty)

• stany zapalne obejmujące błony śluzowe gdo
    ( wirusowe , bakteryjne)
• choroby naczyń  (w tym NT)
• przyczyny endokrynolgiczne: miesiączka 

zastępcza, krwawienia w ciąży

• niewydolność nerek, uszkodzenie wątroby
• skazy krwotoczne

 

 

Unaczynienie

• z układu tętnicy szyjnej 

zewnętrznej

 

przez:

*

a. sphenopalatina

 (dochodzi do tylnej 

ściany przegrody nosa)

*

a. palatina descendens

 ( dochodzi do 

ściany bocznej)

* 

a. pharyngea

 ( dochodzi do dna jamy 

ustnej)

 

 

Unaczynienie

• z układu tętnicy szyjnej wewnętrznej 

przez:

* 

a. ophtalmica

 ( dochodzi do przednio-

górnej części przegrody i bocznej 
ściany nosa) 

 

 

Unaczynienie

• bezpośrednie unaczynienie dochodzi 

przez:

* 

aa.ethmoidales ant et post

* 

a. labialis

 ( od a. facialis) 

• połączenie tych tętnic i a.sphenopalatina 

tworzy 

splot Kisselbacha

 (pole Litle’a ) 1 

cm od progu nosa –90% krwawień z nosa 

pochodzi z tego miejsca

 

 

Zasady postępowania w 

przypadku krwawienia z nosa

     

Sposoby ogólne:

• uspokojenie chorego
• obniżenie ciśnienia ( w razie wzrostu)
• podanie płynów zwiększających 

objętość

• przetoczenie krwi
• odstawienie leków zmiejszających 

krzepliwość

 

 

Zasady postępowania w 

przypadku krwawienia z nosa 

     

Zasady miejscowe:

• ucisk ok.. 10 min na skrzydełka nosa
• m-cowe zastosowanie środków 

hemostatycznych (spongostan)

• ostrzykanie m-ca krwawienia 
• kauteryzacja kwasem trójchlorooctowym
• tamponada przednia
• tamponada tylna
• podwiązanie tętnic

 

 

Tamponada przednia

• polega na wypełnieniu nosa albo setonami 

nasączonymi parafiną albo paskiem gazy 

długości 50-70 cm

• pozostaje w nosie 24-48 godz
• podaje się w tym czasie kroplówki 

hemostatyczne lub Cyclonaminę , 

Rutinoscorbin p.o.

• nie wymaga hospitalizacji ( wyjątek ciężki 

stan pacjenta)

 

 

Tamponada tylna

• zwana 

Bellocq 

od nazwiska odkrywcy

• polega na wprowadzeniu  cewnika 

gumowego przez nos do jamy nosowo-
gardłowej, następnie przywiązaniu do 
cewnika  sznurka tamponu i mocnym 
pociągnięciu cewnika z powrotem, aby 
tampon umocować w nozdrzach tylnych czyli 
należy uszczelnić nos od tyłu

• następnie zakłada się tamponadę przednią 

obustronną.

 

 

Tamponada tylna –cd.

• tamponadę utrzymuje się 72 godziny
• pacjenta hospitalizujemy i 

obstawiamy antybiotykami

• usunięcie tamponady polega na 

odwróceniu czynności najpierw 

usuwamy tamponadę przednią a 

następnie pociągając za sznurki 

usuwamy przez usta tampon z 

nozdrzy tylnych.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Leczenie chirurgiczne

• podwiązanie tętnic sitowych

 z dostępu przez 

przyśrodkową część oczodołu ( orbitotomia 

przyśrodkowa) głównie przednia, bo tylna 

sitowa ma mały kaliber naczynia ( klips)

• podwiązanie tętnicy szyjnej zewnętrznej

 z 

dojścia na szyi lub tętnicy szczękowej przez 

zatokę szczękową po zniesieniu jej ściany 

dolnej               ( metoda Seiferta)

• w przypadku utrzymywania się krwawienia 

konieczna 

angiografia i embolizacja naczynia

 

 

Nieżyt nosa- Rhinitis

•

Def.:

 zapalenie błony śluzowej nosa , w 

przebiegu którego występuje jeden lub więcej  

objawów: niedrożność nosa , wydzielina, 

kichanie, świąd

•

Klasyfikacja: 

Alergiczny:

  sezonowy, całoroczny,

Infekcyjny:

   ostry , przewlekły

Inny:

              idiopatyczny, NARES, zawodowy,        

                                                                            

                                                                            

                                                                      

 

 hormonalny, polekowy, emocjonalny

 

 

Nieżyt infekcyjny

• Ostry:

 typowy katar leczony czy nie 

trwa 7 dni

• Przewlekły:

 

Rhinitis chronica simplex

- wydzielina, 

brak powonienia, łzawienie, 
rokowanie dobre, leczenie 
wyeliminowanie czynników 
szkodliwych krople, inhalacje

 

 

Nieżyt infekcyjny

Rhinitis chronica hypertrophica

- przerost 

błony śluzowej małżowin powstanie 
morwowatych tworów, leczenie 
zachowawcze + mucotomia, conchotomia

Rhinitis chronica atrophica

- ścieńczenie 

błony śluzowej i rusztowania kostnego 
nosa, metaplazja nabłonka migawkowego 
w płaski, leczenie b.trudne inhalacje, 
pędzlowanie

 

 

NARES

• zespół niealergicznego nieżytu 

nosa z eozynofilią

• objawy typowe dla nieżytu bez 

choroby alergicznej i bez wzrostu 
IgE

• bardzo dobrze reaguje na leczenie 

sterydami

 

 

Polipy nosa

• def.

 twór łącznotkankowy z nielicznymi 

naczyniami krwionośnymi i gruczołami 

o gładkiej powierzchni perłowoszary

• objawy:

 przewlekle „mokry nos”, 

spływanie wydzieliny po tylnej ścianie, 

obustronna niedrożność nosa, bóle 

głowy

• często na podłożu przewlekłej infekcji, 

astmy, alergii, mukowiscydozy

 

 

Rodzaje polipów

• Neutrofilowe – 10-15 % 

• mechanizm powstania niejasny
• komórki naciekające śkuzówkę wydzielają 

Insuline-Like-Growth Factor co powoduje 
wzrost polipów

• IgE z komórek kubkowych i IL z kom CD4 

powoduje wzrost polipów

• obraz: czerwone, sine, zapalne  z 

wydzieliną 

 

 

Rodzaje polipów

• Eozynofilowe –80 %

• powstają w wyniku przemian kw.arachidonowego
• fospfolipaza A bierze udział w tworzeniu kw. 

arachidonowego

• kwas poprzez cyklooksygenazę  pobudza do 

powstania PGD,PC, Tromboxan oraz poprzez 

lipooksygenazę  LT, HEPTE-5, HPTE-5

• w wyniku blokady  cyklooksygenazy następuje 

hamowanie PGD a wzrost LT które powodują 

wzrost eozynofilii

• obraz: blade , lśniące twory

 

 

Leczenie polipów

• polipectomia
• sterydy ( hamują fosfolipazę A)

 

 

Zapalenie zatok

• Ostre 

– wywołane najczęściej infekcją zakaźną 

lub zębopochodne

• objawy ogólne

-   rozbicie, gorączka

• objawy miejscowe

-  w zależności od lokalizacji  

bół głowy, wydzielina z nosa i spływanie po 

tylnej ścianie gardła

• Zatoka szczękowa

-ból głowy przy schylaniu, ból 

policzków przy ucisku, większe dolegliwości 

rano po przebudzeniu niż wieczorem

• Zatoka sitowa przednia

- ból okolicy nasady 

nosa, oczodoły przyśrodkowo

 

 

Zapalenie zatok

• Zatoka sitowa tylna

- ból 

niecharakterystyczny, rozlany w 
okolicy potylicy

• Zatoka czołowa

- ból czoła

• Przewlekłe

-niecharakterystyczne 

bóle,mało wydzieliny, uczucie 
zatkania nosa, anosmia, katar 
całoroczny latami

 

 

Leczenie zapalenia zatok

• Ostre:

 rtg, antybiotyki, leki 

p/zapalne, leki p/obrzękowe 
punkcja zwiadowcza

• Przewlekłe:

 leczenie operacyjne

• Operacja Caldwella-Luca
• Endoskopia FESS   (TK)

 

 

 

 

 

 

Powikłania zapalenia zatok

• OCZODOŁOWE I OCZNE

A/ zapalny obrzęk powiek
B/ zapalenie tkanek miękkich oczodołu
C/ ropień podokostnowy oczodołu
D/ ropowica oczodołu- bardzo silny 

wytrzeszcz gałki ocznej, objawy 
burzliwe 

 

 

 

 

Powikłania zapalenia zatok

• WEWNĄTRZCZASZKOWE

A/ zapalenie zew warstwy opony twardej –ropień 

zewnątrzoponowy

B/ zapalenie wew warstwy opony twardej-ropień 

wewnątrzoponowy

C/ zapalenie opon m-rdzeniowych
D/ ropień mózgu
E/ zakrzep zatoki jamistej
F/ zakrzep zatoki strzałkowej górnej

• ZAPALENIE SZPIKU KOSTNEGO

 

 

Rodzaj 

powikłania

Ruchomo

ść gałki 

ocznej

Ostrość 

wzroku

Zapalny obrzęk 

powiek

zachowan

a

prawidło

wa

Ropień 

podokostnowy

Nieznaczni

e 
ograniczo

na

Prawidło

wa lub 
nieco 

obniżona

Zapalenie 

tkanek 

oczodołu

ograniczo

na

Prawidło

wa lub 

nieco 

obniżona

 

 

Rodzaj 

powikłania

Ruchomo

ść gałki 

ocznej

Ostrość 

wzroku

Ropień 

oczodołu

Brak 

ruchomośc

i

Znacznie 

upośledzo

na

Zakrzepowe 

zapalenie 
zatoki jamistej

Brak 

ruchomośc
i
(może 
dotyczyć 

obu gałek)

Znacznie 

upośledzo
na ( może 

wystąpić 

ślepota)

 

 

Zębopochodne zapalenie 

zatok

• zmiany zapalne okołowierzchołkowe zębów  

powikłane próchnicą

• zmiany zapalne przyzębia
• przypadkowe otwarcie zatoki szczękowej 

podczas ekstrakcji zęba

• przepchnięcie fragmentu korzenia zęba do 

światła zatoki

• torbiele zawiązkowe rozwijające się wokół koron 

zatrzymanych w zatoce zębów

• urazy
• nowotwory

 

 

Zmiany zapalne około-

wierzchołkowe

• zakażenie indukowane z ogniska zębowego 

poprzez kanaliki kostne do błony śluzowej

• w błonie śluzowej dna zatoki mogą powstać 

ropnie indukowane

• leczenie przyczynowe w osłonie 

antybiotykowej ekstrakcja zęba i staranne 
usunięcie zmian przywierzchołkowych

• przy powikłaniach –leczenie operacyjne 

zatoki

 

 

Przypadkowe otwarcie 

zatoki

• Przy dobrze wykształconym 

wyrostku zębodołowym, 
higienicznie utrzymanym 
uzębieniu, braku zmian na błonie 
śluzowej,braku infekcji -  przetokę 
likwiduje się przez zeszycie

 

 

Przepchnięcie zęba do 

zatoki

• podanie antybiotyku ( najpewniej 

usuwany ząb był w stanie leczenia)

• skierować do oddziału chirurgii 

szczękowej celem usunięcia ciała 

obcego  (w tym zęba, materiał 

wypełniający) do wykonania plastyki 

przetoki ustno-zatokowej.

• Endoskopia lub operacja Caldwell-

Luca