Dr hab. Aleksandra Tokarz
PSYCHOLOGIA EMOCJI I
MOTYWACJI. WYKŁAD

Zastosowania wiedzy o
motywacji - motywowanie

Formy motywacyjnego wzbogacania (za:
Lepper, Hodell, 1989

)

Cechy

zadania

Konstrukt

Optimum

motywacyjne

WYZWANIE
Zadanie
Wymagające
Określonych

umiejętności

Poziom
Niepewności
Trudność

zadania
Odpowiednioś

ć
Sukcesu

Optymalny

poziom

trudności
Odpowiednie
Znaczenie
Zadania

Oddziaływanie na proces
motywacyjny



Formy motywacyjnego wzbogacania
motywacji wewnętrznej



Trening motywacyjny wg McClellanda



Przykłady wykorzystania różnych
koncepcji motywacji w praktyce
zarządzania

Formy motywacyjnego
wzbogacania

Cechy

zadania

Konstrukt

Optimum

motywacyjne

CIEKAWOŚĆ
Informacja
Niesiona
przez zadanie
Aktualna
wiedza
Podmiotu

Rozpoznanie
Rozbieżności
Lub
Niezgodności
Wartość

wiedzy

Optymalny

poziom
Rozbieżności
Optymalna
Złożoność
- w relacji do

wiedzy

Formy motywacyjnego
wzbogacania

Cechy zadania

Konstrukt

Optimum

motywacyjne

OSOBISTA

KONTROLA
Możliwości
Stworzone
Przez
Zadanie
Relacja

zadanie-

zdolności

Zdolność do
Wytrwałego
działania
Znaczenie
Aktywności

Zdolność do
Wytrwałego
działania
Znaczenie
Aktywności

Formy motywacyjnego
wzbogacania

Cechy

zadania

Konstrukt

Optimum

motywacyjne

FANTAZJA
Elementy

fantazji
W zadaniu
Chęć podjęcia
zadania

Bogactwo
Narracji
Związek z
uczeniem

się czegoś

Zaangażowanie
w
Sytuację
Identyfikacja

Schemat procesu motywacyjnego
wg D.C. McClellanda (1986,
s.175))

Czynniki
wpływ.na

motywację

Zewnętrzne
SYTUACJA

Wewnętrzne
OSOBA

okresowe

A. Wymagania

Fizj.,społ

C. Wzbudzona

motywacja

trwałe

B. Podniety:
Doznania smakowe

D. Dyspozycje
motywacyjne

Schemat procesu motywacyjnego
wg D.C. McClellanda (1986,
s.175))

Czynniki



ZEWNĘTRZNE [w otoczeniu] i



WEWNĘTRZNE [w osobie] wywołują:

efekty poznawcze / Nawyki / Możliwości
(wartości)
Łącznie dają one IMPULS działania i

DZIAŁANIE

Trening motywacyjny wg
McClellanda



„motywy są uczuciowo zabarwionymi
sieciami skojarzeniowymi,
uporządkowanymi hierarchicznie ze
względu na siłę lub znaczenie dla
danej jednostki”



McClelland(1983,s.85)

Zasady trenowania motywu wg
McClellanda



najważniejsze jest zwiększenie liczby
skojarzeń związanych z motywem czyli
wzbogacenie poznawcze motywu
[większa wiedza i kompetencja]



metoda tworzenia sieci, poprzez
określenie, jakie skojarzenia istnieją i
wzbogacanie ich [większa ilość
skojarzeń z tym co i jak robić]

Zasady trenowania motywu wg
McClellanda



konstruowanie sieci czyli tworzenie
świadomego, indywidualnego
konstruktu [„ja” wiem i „ja” robię]



połączenie powstałej lub wzmocnionej
wiązki skojarzeń z kontekstem
funkcjonalnym – czyli innymi
czynnościami i ich sygnałami [to, co
robię, wiąże się z innymi działaniami]

Zasady trenowania motywu wg
McClellanda



wytwarzanie związku między siecią
tworzącą motyw a nadrzędnymi
wiązkami – np. struktura JA
[identyfikuje się, z tym co robię, to
jest ważne i wartościowe]

Różne koncepcji motywacji w
praktyce zarządzania

„Podstawowy model motywacji” [ za:

Gick, Tarczyńska,1999]



Potrzeba [osobiste potrzeby
pracownika]



Akceptacja zadań [praca]



Wzmocnienie [osiągnięcie dobrych
wyników]

Różne koncepcji motywacji w
praktyce zarządzania

„Podstawowy model motywacji” [cd]



Oczekiwany rezultat [osobiste
oczekiwania]



Oczekiwanie skuteczności [osobiste
możliwości]



Związek przyczynowo – skutkowy
[zrozumienie własnej efektywności czy
fukcjonowania]

Różne koncepcji motywacji w
praktyce zarządzania

Zadowolenie i niezadowolenia z pracy wg

Herzberga:

Czynniki motywujące [osiągnięcia, uznanie,

praca sama w sobie, odpowiedzialność,

awas, rozwój]

Czynniki higieniczne [polityka firmy ,

administracja, nadzór, stosunki z

przełożonymi, warunki pracy, relacje z

kolegami

Różne koncepcji motywacji w
praktyce zarządzania

Zadowolenie i niezadowolenia z pracy wg

Herzberga:

Nie można działać na motywacje tylko

poprzez eliminację szkodliwego wpływu
czynników higienicznych

Motywację można stymulować wpływając

na wyróżnione „czynniki motywacyjne”

Różne koncepcji motywacji w
praktyce zarządzania



Koncepcja Maslowa [hierarchia potrzeb,
kolejność ich zaspokajania]



Koncepcja X-Y McGregora:

X –pracownicy są z natury leniwi, unikają

pracy i odpowiedzialności, pracują tylko
dla zaspokojenia potrzeb, przedsiębiorcy
muszą stosować środki przymusu

Różne koncepcji motywacji w
praktyce zarządzania



Koncepcja X-Y McGregora:

Y – ludzie pracujący w warunkach

swobody są aktywni, niezależni,
zainteresowani pracą, zorientowani
na przyszłość, świadomi siebie

Różne koncepcji motywacji w
praktyce zarządzania

Zasady strategii wynagradzania:
Sprawiedliwości
Proponowania rozwoju osobistego
Opiekuńczego pracodawcy
Maksymalnego upełnomocnienia [osobistej

odpowiedzialności]

Elastyczności
Wynagradzania osiągnięć

Różne funkcje koncepcji
motywacji w praktyce
zarządzania

Mitotwórcza
Samospełniąjąca się [efekt Pygmaliona]
Perswazyjna
Nagradzająca
Makiawelistyczna
Organizująca działania
Usprawiedliwiająca działania pracodawcy

Zasady motywowania



Należy brać pod uwagę potrzeby

podmiotu: te, które istnieją i te, które

można ukształtować.



Powinien istnieć związek pomiędzy

proponowaną aktywnością a

kompetencjami – aktywność ta musi być

wyzwaniem.



Proponowane zadania muszą być ważne

dla podmiotu.

Zasady motywowania



Tworzenie sytuacji zadaniowych
powinno wyraźnie modelować rodzaj
motywacji



Trzeba umiejętnie operować karami i
nagrodami biorąc pod uwagę ich
autonomiczny względnie
instrumentalny charakter oraz rodzaj
aktywności, do której się odnoszą.

Zasady motywowania



Modelowanego działanie powinno być
zintegrowane ze strukturą „ja” danego
podmiotu poprzez identyfikację i/lub
utożsamienie z zadaniem oraz związek
z wartościami.



Gdy motywacja jest bardzo słaba
stymulacja motywacji autonomicznej
nie jest możliwa.

Zasady motywowania



Modelowane działanie powinno być

zintegrowane ze strukturą „ja”

danego podmiotu poprzez

identyfikację i/lub utożsamienie z

zadaniem oraz związek z wartościami.



Gdy motywacja jest bardzo słaba

stymulacja motywacji autonomicznej

nie jest możliwa.

Zasady motywowania



Niska motywacja do wykonywania czynności

określonego rodzaju wymaga nagród

zewnętrznych mogących ją podwyższyć.



Stymulowanie motywacji autonomicznej

skuteczne jest, przy co najmniej średnim

natężeniu motywacji



Środkiem stymulowania motywacji

autonomicznej jest tworzenie sytuacji

zadaniowych typu wyzwalających ciekawość,

osobistych i wymagających fantazji.

Zasady motywowania -
odnośniki



Gick, Tarczyńska 1999, Kocowski
1976, Reykowski 1975, 1977,
McClelland 1986, Dowd 1989,
McCombs, 1994, Gick, Tarczyńska
1999, Guay et all, 2000, Światnicki
2000, Brophy 2002.