Spółdzielnia pracy i

spółdzielnia socjalna

Prezentacja powstała na bazie ,, Ustawy z dnia 16

września 1982 roku – prawo spółdzielcze”

i wszelkie

informacje w niej zawarte są bezpośrednim lub pośrednim

przytoczeniem brzmienia odpowiednich aktów tejże ustawy.

Spółdzielnia - pojęcie

Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem
nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie
osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w
interesie swoich członków prowadzi wspólną
działalność gospodarczą, choć może również prowadzić
działalność społeczną i oświatowo kulturalną na rzecz
swoich członków i ich środowiska.

Statut – podstawą

funkcjonowania spółdzielni

Spółdzielnia prowadzi działalność na podstawie
zarejestrowanego statutu oraz oczywiście ustaw
regulujących jej funkcjonowanie, w tym ,,Ustawa z 16
września 1982 roku – prawo spółdzielcze”.

Statut spółdzielni zawiera:

•

przedmiot działalności spółdzielni oraz czas trwania, o ile
założono

ją

na czas określony;

•

oznaczenie nazwy z dodatkiem „spółdzielnia” lub
„spółdzielczy”
i podaniem jej siedziby;

•

wysokość wpisowego oraz wysokość i ilość udziałów, które
członek obowiązany jest zadeklarować, terminy wnoszenia i
zwrotu oraz skutki niewniesienia udziału w terminie;

•

jeżeli statut przewiduje wnoszenie więcej niż jednego
udziału,
może określać ich górną granicę;

Statut spółdzielni zawiera:

• prawa i obowiązki członków;
• zasady i tryb przyjmowania członków, wypowiadania

członkostwa,

• wykreślania i wykluczania członków;
• zasady zwoływania walnych zgromadzeń, obradowania

na

nich

i podejmowania uchwał;

• zasady i tryb wyboru oraz odwoływania członków

organów spółdzielni;

• zasady podziału nadwyżki bilansowej (dochodu

ogólnego)
oraz pokrywania strat spółdzielni.

• Zmiana statutu spółdzielni wymaga uchwały walnego

zgromadzenia podjętej większością 2/3 głosów;

• Zarząd jest obowiązany uchwałę o zmianie statutu

zgłosić w ciągu trzydziestu dni od daty jej podjęcia do
sądu rejestrowego, załączając dwa odpisy protokołu
walnego zgromadzenia;

• Zmiana statutu nie wywołuje skutków prawnych przed

jej wpisaniem do Krajowego Rejestru Sądowego.

Tryb zakładania i

rejestrowania spółdzielni

Po stworzeniu statutu spółdzielni należy go uchwalić,
potwierdzając jego przyjęcie poprzez złożenie pod nim
podpisów osób zamierzających założyć spółdzielnię
oraz wybrać organy spółdzielni – należy to do
kompetencji walnego zgromadzenia lub komisji
organizacyjnej ( skład minimum 3 osobowy).

Założyciele spółdzielni,

członkowie

• Liczba założycieli spółdzielni nie może być mniejsza od

dziesięciu, jeżeli są to osoby fizyczne, i trzech, jeżeli są
to osoby prawne.

• Mogą ją również założyć osoby fizyczne oraz prawne,

które prowadzą gospodarstwo rolne lub działalność
rolniczą w zakresie działów specjalnych produkcji
rolnej, które chcą zorganizować się w grupy
producentów rolnych lub też we wstępnie uznane grupy
producentów

owoców

i

warzyw

oraz

uznane

organizacje

producentów

owoców

i warzyw.

Założyciele spółdzielni,

członkowie

Członkiem spółdzielni może być każda osoba
fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnych,
która odpowiada wymaganiom określonym w
statucie, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Członkami spółdzielni mogą być również osoby
prawne, o ile statut nie stanowi inaczej.

Spółdzielnia, której członkami w myśl statutu są
wyłącznie osoby prawne, musi liczyć co najmniej
trzech członków.

Członkostwo – złożenie

deklaracji

Aby stać się członkiem spółdzielni należy złożyć
deklarację
na piśmie, która powinna zawierać imię i nazwisko
oraz miejsce zamieszkania, a jeżeli przystępujący
jest osobą prawną - jej nazwę i siedzibę, ilość
zadeklarowanych udziałów, dane dotyczące
wkładów, jeżeli statut ich wnoszenie przewiduje, a
także inne dane przewidziane w statucie.

Spółdzielnia podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego
Rejestru Sądowego i z chwilą wpisu do KRS-u nabywa
osobowość prawną.

Prawa członka spółdzielni

•

możliwość uczestnictwa w walnym zgromadzeniu
lub zebraniu grupy członkowskiej;

•

wybieranie i bycie wybieranym do organów
spółdzielni;

•

otrzymanie

odpisu

statutu

i

regulaminów,

zaznajamiania się z uchwałami organów spółdzielni,
protokołami obrad organów spółdzielni, protokołami
lustracji, rocznymi sprawozdaniami finansowymi,
umowami zawieranymi przez spółdzielnię z osobami
trzecimi;

•

żądanie rozpatrzenia przez właściwe organy
spółdzielni wniosków dotyczących jej działalności;

•

udział w nadwyżce bilansowej.

Obowiązki członka spółdzielni

•

przestrzeganie

przepisów

prawa,

postanowień

statutu

i

opartych

na nich regulaminów;

•

dbanie o dobro i rozwój spółdzielni oraz
uczestniczenia w realizacji jej zadań statutowych;

•

wniesienie

wpisowego

oraz

zadeklarowanych

udziałów stosownie do postanowień statutu;

•

uczestniczenie w pokrywaniu strat spółdzielni do
wysokości zadeklarowanych udziałów;

•

wykonywanie

również

innych

obowiązków

określonych w ustawie lub w statucie.

Wystąpienie ze spółdzielni

•

Członek spółdzielni może wystąpić z niej za
wypowiedzeniem.

•

Wypowiedzenie

powinno

być

dokonane

pod

nieważnością w formie pisemnej, zaś termin i okres
wypowiedzenia określa statut (za datę wystąpienia
uważa się następny dzień po upływie okresu
wypowiedzenia).

Rozwiązanie stosunku

członkostwa przez spółdzielnie

Spółdzielnia może rozwiązać stosunek członkostwa
tylko przez wykluczenie (w wypadku, gdy z jego winy
umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa dalsze
pozostawanie w spółdzielni nie da się pogodzić z
postanowieniami statutu spółdzielni lub dobrymi
obyczajami - statut określa przyczyny wykluczenia) albo
wykreślenie członka (z przyczyn niekoniecznie przez
niego zawinionych, ale określonych w statucie).

Organy spółdzielni

•

walne zgromadzenie/ zebranie przedstawicieli;

•

rada nadzorcza;

•

zarząd;

•

w spółdzielniach, w których walne zgromadzenie
jest zastąpione przez zebranie przedstawicieli -
zebrania grup członkowskich.

Gospodarka spółdzielni

•

Spółdzielnia prowadzi działalność gospodarczą na
zasadach

rachunku

ekonomicznego

przy

zapewnieniu korzyści członkom spółdzielni;

•

Spółdzielnia odpowiada za swoje zobowiązania całym
majątkiem;

•

Zysk spółdzielni, po pomniejszeniu o podatek
dochodowy i inne obciążenia obowiązkowe stanowi
nadwyżkę bilansową, która podlega podziałowi przy
czym co najmniej 5% nadwyżki przeznacza się na
zwiększenie funduszu zasobowego, jeżeli fundusz ten
nie

osiąga

wysokości

wniesionych

udziałów

obowiązkowych.

Likwidacja spółdzielni

Spółdzielnia przechodzi w stan likwidacji:
• z upływem okresu, na który, w myśl statutu,

spółdzielnię utworzono;

• wskutek zmniejszenia się liczby członków poniżej

wskazanej w statucie lub w ustawie, jeżeli spółdzielnia
w terminie jednego roku nie zwiększy liczby członków
do wymaganej wielkości;

• wskutek zgodnych uchwał walnych zgromadzeń

zapadłych większością 3/4 głosów na dwóch kolejno po
sobie następujących walnych zgromadzeniach, w
odstępie co najmniej dwóch tygodni.

Upadłość spółdzielni

Upadłość spółdzielni może zostać ogłoszona jedynie w
przypadku jej niewypłacalności.

Spółdzielnia

pracy

Przedmiot działalności

spółdzielni pracy

Przedmiotem gospodarczej działalności spółdzielni
pracy jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w
oparciu o osobistą pracę członków.

Przedmiotem działalności spółdzielni inwalidów i
spółdzielni niewidomych
jest zawodowa i społeczna rehabilitacja inwalidów i
niewidomych przez pracę w prowadzonym wspólnie

przedsiębiorstwie.

Spółdzielnie pracy rękodzieła ludowego i artystycznego
tworzą nowe i kultywują tradycyjne wartości kultury
materialnej, organizują i rozwijają rękodzieło ludowe i
artystyczne, sztukę i przemysł artystyczny.

Stosunek pracy – podstawą

funkcjonowania w spółdzielni

•

Spółdzielnia i członek spółdzielni mają obowiązek
pozostawania
ze sobą w stosunku pracy;

•

Członek ma prawo do zatrudnienia stosownie do
swoich kwalifikacji zawodowych i osobistych oraz
aktualnych możliwości gospodarczych spółdzielni;

•

Stosunek pracy pomiędzy spółdzielnią a jej członkiem
nawiązuje się przez spółdzielczą umowę o pracę;

•

Za pracę w spółdzielni członek spółdzielni otrzymuje
wynagrodzenie, na które składa się wynagrodzenie
bieżące i udział w części nadwyżki bilansowej
przeznaczonej do podziału między członków zgodnie z
zasadami ustalonymi w statucie;

Stosunek pracy – podstawą

funkcjonowania w spółdzielni

•

Spółdzielcza umowa o pracę wygasa z ustaniem
członkostwa oraz w wypadkach, w których przepisy
prawa pracy przewidują wygaśnięcie umowy o pracę
z mocy prawa;

•

Rozwiązanie spółdzielczej umowy o pracę w czasie
trwania

członkostwa

jest

niedopuszczalne,

z

wyjątkiem określonych przypadków oraz rozwiązania
tej umowy na skutek nieuzasadnionej odmowy
przyjęcia nowych warunków pracy lub płacy, a także
rozwiązania jej na mocy porozumienia stron przy
jednoczesnym

wypowiedzeniu

przez

członka

członkostwa.

Rozwiązanie stosunku pracy –

przyczyny

•

zmniejszenie na podstawie uchwały rady spółdzielni
stanu zatrudnienia podyktowanego gospodarczą
koniecznością;

•

przyznanie członkowi prawa do emerytury;

•

z przyczyn uzasadniających według przepisów
Kodeksu pracy.

Rozwiązanie stosunku pracy

Oświadczenie spółdzielni o wypowiedzeniu
spółdzielczej umowy o pracę, o rozwiązaniu tej umowy
bez wypowiedzenia albo o wypowiedzeniu warunków
pracy lub płacy powinno być złożone w formie pisemnej
z podaniem przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie
albo rozwiązanie.

Okoliczności dopuszczające

wypowiedzenie członkowi

spółdzielni warunków pracy lub

płacy

•

gdy jest uzasadnione potrzebami gospodarczymi lub
organizacyjnymi spółdzielni, a w szczególności
wprowadzeniem nowych zasad wynagradzania,
likwidacją działu pracy, w którym członek jest
zatrudniony, likwidacją zajmowanego przez niego
stanowiska pracy albo koniecznością zatrudnienia na
danym stanowisku osoby o wyższych lub specjalnych
kwalifikacjach;

•

w razie utraty przez członka zdolności do
wykonywania dotychczasowej pracy stwierdzonej
orzeczeniem lekarskim albo niezawinionej przez
niego utraty uprawnień koniecznych do jej
wykonywania.

Zaproponowane członkowi nowe warunki pracy lub płacy
powinny odpowiadać jego kwalifikacjom i możliwościom
gospodarczym spółdzielni.

Przyczyny wykluczenia członka

ze spółdzielni

•

z przyczyn uzasadniających według przepisów prawa
pracy rozwiązanie umowy o pracę bez
wypowiedzenia z winy pracownika;

•

w razie ciężkiego naruszenia obowiązków
członkowskich lub umyślnego działania na szkodę
spółdzielni.

Warunki wykluczenia członka ze

spółdzielni

•

Wykluczenie nie może nastąpić po upływie jednego
miesiąca od uzyskania przez spółdzielnię wiadomości
o okolicznościach je uzasadniających;

•

Wykluczenie członka, który był zatrudniony na
podstawie spółdzielczej umowy o pracę, pociąga za
sobą skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z
rozwiązaniem przez zakład pracy umowy o pracę bez
wypowiedzenia z winy pracownika.

Przypadki wykreślenia z rejestru

członka spółdzielni

•

członek nie jest zatrudniony w spółdzielni przez
okres

dłuższy

niż

jeden

rok

z

przyczyn

niezawinionych przez spółdzielnię;

•

członek utracił w znacznym stopniu lub całkowicie
zdolność
do pracy, a spółdzielnia nie może zatrudnić go na
stanowisku odpowiadającym jego ograniczonej
zdolności do pracy;

•

członek utracił pełną zdolność do czynności
prawnych,

a

statut

nie przewiduje członkostwa osób niemających takiej
zdolności.

Spółdzielnia socjalna

Spółdzielnia socjalna –
przedmiot działalności

•

Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest
prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu
o osobistą pracę członków.

•

Spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność
społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich
członków oraz ich środowiska lokalnego, a także
działalność społecznie użyteczną w sferze zadań
publicznych.

Spółdzielnia socjalna działa na

rzecz:

• społecznej reintegracji jej członków przez co należy

rozumieć działania mające na celu odbudowanie i
podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu
społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w
miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu;

• zawodowej reintegracji jej członków przez co należy

rozumieć działania mające na celu odbudowanie i
podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia
pracy na rynku pracy;

- a działania te nie są wykonywane w ramach

prowadzonej przez spółdzielnię socjalną działalności
gospodarczej.

Podmioty uprawnione do

założenia spółdzielni

socjalnej

•

osoby bezrobotne;

•

bezdomni

realizujący

indywidualny

program

wychodzenia
z bezdomności;

•

osoby uzależnione od alkoholu, po zakończeniu
programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa
odwykowego;

•

osoby uzależnione od narkotyków lub innych
środków odurzających, po zakończeniu programu
terapeutycznego
w zakładzie opieki zdrowotnej;

•

chorzy psychicznie;

•

osoby zwalniane z zakładów karnych, mających
trudności
w integracji ze środowiskiem;

•

uchodźcy

realizujący

indywidualny

program

integracji;

•

osoby niepełnosprawne;

•

kościelne osoby prawne;

•

organizacje pozarządowe;

•

inne osoby niż wskazane wyżej pod warunkiem, że
liczba tych osób nie stanowi więcej jak 50 % ogólnej
liczby założycieli.

Wszystkie wymienione podmioty muszą posiadać pełną
zdolność do czynności prawnych.

Członkostwo w

spółdzielni

socjalnej

Członkostwo w spółdzielni

• Członkostwo w spółdzielni socjalnej mogą nabyć także

inne osoby niż wskazane wcześniej, jeżeli ich praca na
rzecz spółdzielni socjalnej wymaga szczególnych
kwalifikacji, których nie posiadają pozostali członkowie
tej spółdzielni.

• Liczba tych osób nie może być większa niż 50% ogólnej

liczby członków spółdzielni socjalnej. Przekroczenie
tego limitu, trwające nieprzerwanie przez okres 6
miesięcy,

stanowi

podstawę

do postawienia spółdzielni socjalnej w stan likwidacji.

Skład liczebny spółdzielni

•

Liczba założycieli spółdzielni socjalnej nie może być
mniejsza niż pięć, jeżeli założycielami są osoby
fizyczne,

i

dwa,

jeżeli założycielami są osoby prawne.

•

Spółdzielnia socjalna liczy nie mniej niż pięciu i nie
więcej niż pięćdziesięciu członków, z zastrzeżeniem
iż, jeżeli spółdzielnia socjalna powstała w wyniku
przekształcenia spółdzielni inwalidów lub spółdzielni
niewidomych może liczyć więcej niż pięćdziesięciu
członków.

Członkostwo w spółdzielni

W przypadku gdy założycielami spółdzielni socjalnej
są organizacje pozarządowe, kościelne osoby prawne
lub jednostki samorządu terytorialnego, to wówczas
są one zobowiązane
do zatrudnienia w spółdzielni co najmniej pięciu
osób spośród podmiotów uprawnionych do założenie
spółdzielni socjalnej,
w terminie sześciu miesięcy od dnia wpisu
spółdzielni socjalnej
do Krajowego Rejestru Sądowego.

Wpis spółdzielni socjalnej

do Krajowego Rejestru

Sądowego

Spółdzielnia socjalna musi zostać wpisana do Krajowego
Rejestru Sądowego, aby mogła funkcjonować zgodnie z
prawem.

Załączniki do wniosku o wpis

spółdzielni socjalnej do KRS-u:

•

zaświadczenie

powiatowego

urzędu

pracy

potwierdzające posiadanie statusu osoby bezrobotnej;

•

zaświadczenie potwierdzające spełnienie przez osoby
zamierzające założyć spółdzielnię socjalną warunków
dotyczących liczebności określonej liczby osób w
grupie członków spółdzielni socjalnej - minister
właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego
określi,
w drodze rozporządzenia, wzory zaświadczeń, o
których

mowa

w ust. 1 pkt 2, mając na względzie ich ujednolicenie
oraz przydatność dla postępowania przed sądem
rejestrowym.

Załączniki do wniosku o wpis

spółdzielni socjalnej do KRS-u:

•

orzeczenie o stopniu niepełnosprawności osoby
zamierzającej założyć spółdzielnię socjalną;

•

uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu
terytorialnego, kościelnej osoby prawnej lub
organizacji pozarządowej o powołaniu spółdzielni
socjalnej (w przypadku gdy organem założycielskim
jest organizacja pozarządowa, kościelna osoba
prawna lub jednostka samorządu terytorialnego).

Spółdzielnia socjalna nie uiszcza opłaty sądowej od
wniosku o wpis tej spółdzielni do Krajowego Rejestru
Sądowego, a także od wniosków
o zmiany wpisu oraz nie uiszcza opłaty za ogłoszenie tych
wpisów Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Organa władzy spółdzielni

socjalnej

W spółdzielni socjalnej wybiera się radę nadzorczą,
chyba że liczba członków nie przekracza piętnastu lub
statut stanowi inaczej - takim przypadku kompetencje
rady wykonuje walne zgromadzenie.

Środki na działalność spółdzielni

socjalnej:

•

Własne założycieli;

•

Pochodzące z budżetu państwa w formie: dotacji,
pożyczek, poręczeń, usług lub doradztwa w zakresie
finansowym, księgowym, ekonomicznym, prawnym i
marketingowym

oraz

zrefundowanie

kosztów

lustracji.

Łączenie się i podział spółdzielni

socjalnej

•

Spółdzielnia socjalna może łączyć się wyłącznie z
inną spółdzielnią socjalną;

•

Spółdzielnia socjalna może podzielić się na
podstawie uchwały walnego zgromadzenia, podjętej
większością 2/3 głosów, a w wyniku podziału mogą
być utworzone wyłącznie spółdzielnie socjalne.

Likwidacja spółdzielni socjalnej -

przyczyny:

•

zaprzestania

używania w nazwie oznaczenia

„Spółdzielnia Socjalna”;

•

zmniejszenia się liczby członków poniżej pięciu w
przypadku osób fizycznych i dwóch w przypadku
osób

prawnych

lub

zwiększenia

powyżej

pięćdziesięciu;

•

przekroczenia limitu, polegającego na tym iż więcej
niż 50% ogólnej liczby członków spółdzielni socjalnej
nie mogą stanowić osoby nie zaliczane do grona
podmiotów uprawnionych do założenia spółdzielni
socjalnej i taki stan rzeczy trwa nieprzerwanie przez
6 miesięcy;

Likwidacja spółdzielni socjalnej -

przyczyny:

•

naruszenia zasad podziału nadwyżki bilansowej;

•

niespełnienie warunku dotyczącego zatrudnienia
określonej

liczby

osób

przez

organizacje

pozarządowe, kościelne osoby prawne lub jednostki
samorządu terytorialnego.

Dziękuję za uwagę