Proces integracji

Proces integracji

walutowej

walutowej



Łacińska Unia Monetarna

Łacińska Unia Monetarna

(1865) - Belgia, Francja,

(1865) - Belgia, Francja,

Szwajcaria i Włochy; (1869) Grecja

Szwajcaria i Włochy; (1869) Grecja



Cel

Cel

- standaryzacja monet pięciofrankowych

- standaryzacja monet pięciofrankowych

(bimetalizm). Oficjalna likwidacja Unii w 1926

(bimetalizm). Oficjalna likwidacja Unii w 1926



Skandynawska Unia Walutowa

Skandynawska Unia Walutowa

(1873) - Dania i

(1873) - Dania i

Szwecja (1875) Norwegia. Do I wojny.

Szwecja (1875) Norwegia. Do I wojny.

Cel

Cel

–

–



wspólny system monetarny oparty na standardzie

wspólny system monetarny oparty na standardzie

złota

złota



swobodny obieg pieniędzy narodowych na obszarze

swobodny obieg pieniędzy narodowych na obszarze

Unii

Unii



wzajemne gwarantowanie stosunku wymiany

wzajemne gwarantowanie stosunku wymiany

wyrażonego w tych samych jednostkach

wyrażonego w tych samych jednostkach



korony duńska, szwedzka i norweska jako ustawowy

korony duńska, szwedzka i norweska jako ustawowy

środek płatniczy na terenie Unii

środek płatniczy na terenie Unii

Proces integracji

Proces integracji

walutowej

walutowej



Niemcy

Niemcy

- integracja księstw przez unifikację

- integracja księstw przez unifikację

walutową i wprowadzeniem raichs-marki

walutową i wprowadzeniem raichs-marki

(1871)

(1871)



Porozumienie genewskie

Porozumienie genewskie

1922 roku

1922 roku

regulujące kurs franka francuskiego w

regulujące kurs franka francuskiego w

stosunku do złota (z tej koncepcji korzystali

stosunku do złota (z tej koncepcji korzystali

twórcy systemu z Bretton-Woods: J.M. Keynes i

twórcy systemu z Bretton-Woods: J.M. Keynes i

H.D. White).

H.D. White).



Beneluks

Beneluks

- połączenie odrębnie emitowanych

- połączenie odrębnie emitowanych

walut narodowych, niezależnych państw, w

walut narodowych, niezależnych państw, w

ramach Unii Gospodarczej Belgii i

ramach Unii Gospodarczej Belgii i

Luksemburga od 1921 roku.

Luksemburga od 1921 roku.

Europejska Unia Płatnicza

Europejska Unia Płatnicza

(1950-1958)

(1950-1958)



Cel - ułatwienie rozliczeń między krajami Europy

Cel - ułatwienie rozliczeń między krajami Europy

Zachodniej w okresie zawieszenia

Zachodniej w okresie zawieszenia

wymienialności walut

wymienialności walut



Mechanizm podobny do mechanizmu izby

Mechanizm podobny do mechanizmu izby

rozrachunkowej - każdy z 15 krajów

rozrachunkowej - każdy z 15 krajów

członkowskich miał rachunek wyrażony w

członkowskich miał rachunek wyrażony w

jednostkach rozrachunkowych równych dolarowi

jednostkach rozrachunkowych równych dolarowi

amerykańskiemu oraz kwotę, do wysokości

amerykańskiemu oraz kwotę, do wysokości

której mógł się zadłużać lub posiadać należność.

której mógł się zadłużać lub posiadać należność.



Rozliczeń dokonywał Bank Rozrachunków

Rozliczeń dokonywał Bank Rozrachunków

Międzynarodowych w Bazylei

Międzynarodowych w Bazylei



System ułatwiał rozliczenia i sprzyjał wymianie

System ułatwiał rozliczenia i sprzyjał wymianie

handlowej

handlowej

Europejski Układ

Europejski Układ

Walutowy

Walutowy



zastąpił Europejską Unię Płatniczą (28

zastąpił Europejską Unię Płatniczą (28

grudnia 1958 ) z chwilą przywrócenia

grudnia 1958 ) z chwilą przywrócenia

wymienialności walut 6 państw (Belgii,

wymienialności walut 6 państw (Belgii,

Francji, Holandii, RFN, Luksemburga, Włoch i

Francji, Holandii, RFN, Luksemburga, Włoch i

Wielkiej Brytanii).

Wielkiej Brytanii).



Gwarantował wymienialność walut oraz

Gwarantował wymienialność walut oraz

utrzymywanie wartości walut członkowskich

utrzymywanie wartości walut członkowskich

w określonym stosunku do złota lub dolara.

w określonym stosunku do złota lub dolara.



Fundusz Europejski (krótkoterminowe

Fundusz Europejski (krótkoterminowe

pożyczki dla zrównoważenia bilansu

pożyczki dla zrównoważenia bilansu

płatniczego) oraz Wielostronny System

płatniczego) oraz Wielostronny System

Rozliczeń.

Rozliczeń.



Działał do końca 1972 roku.

Działał do końca 1972 roku.

Początki współpracy

Początki współpracy

walutowej w Europie

walutowej w Europie



Traktat Rzymski

Traktat Rzymski

(1957) - każde

(1957) - każde

państwo członkowskie powinno

państwo członkowskie powinno

dążyć do stabilizacji poziomu cen

dążyć do stabilizacji poziomu cen

(art. 104), równowagi bilansu

(art. 104), równowagi bilansu

płatniczego, oraz koordynacji

płatniczego, oraz koordynacji

polityki walutowej (art. 105) i

polityki walutowej (art. 105) i

polityki kształtowania kursów

polityki kształtowania kursów

walutowych w ramach Wspólnoty

walutowych w ramach Wspólnoty

(art. 107)

(art. 107)

'wąż walutowy'

'wąż walutowy'



Pierwsza forma integracji walutowej

Pierwsza forma integracji walutowej

(lata 70-te) w postaci grupy małych

(lata 70-te) w postaci grupy małych

krajów skupionych wokół marki

krajów skupionych wokół marki

niemieckiej

niemieckiej



System ograniczał skuteczność krajowej

System ograniczał skuteczność krajowej

polityki monetarnej, z wyjątkiem

polityki monetarnej, z wyjątkiem

Niemiec, uważany za strefę DM (

Niemiec, uważany za strefę DM (

DM-

DM-

zone

zone

) kierowaną przez Bundesbank

) kierowaną przez Bundesbank



Częste zmiany parytetów walut

Częste zmiany parytetów walut

uczestników węża walutowego

uczestników węża walutowego

Europejski System

Europejski System

Walutowy ESW

Walutowy ESW



(

(

European Monetary System – EMS

European Monetary System – EMS

) -

) -

1979

1979



Belgia, Dania, Francja, Holandia, Irlandia,

Belgia, Dania, Francja, Holandia, Irlandia,

Luksemburg, RFN, Wielka Brytania, Włochy, Grecja

Luksemburg, RFN, Wielka Brytania, Włochy, Grecja

1985, Hiszpania 1987, Portugalia 1987 (Wielka

1985, Hiszpania 1987, Portugalia 1987 (Wielka

Brytania w ERM od 1990)

Brytania w ERM od 1990)



ESW oparto na trzech zasadach:

ESW oparto na trzech zasadach:



stałości kursu walutowego,

stałości kursu walutowego,



podziału kosztów interwencji kursowych

podziału kosztów interwencji kursowych



rozwoju współpracy między krajami

rozwoju współpracy między krajami

członkowskimi

członkowskimi

Decyzja o zmianie kursu podstawowego danej

Decyzja o zmianie kursu podstawowego danej

waluty w ramach ESW mogła być podjęta

waluty w ramach ESW mogła być podjęta

tylko na podstawie jednogłośnej decyzji

tylko na podstawie jednogłośnej decyzji

krajów członkowskich

krajów członkowskich

EMS

EMS

‘

‘

opcja silnej waluty’

opcja silnej waluty’

–

–



wykorzystywanie zdolności kredytowych

wykorzystywanie zdolności kredytowych

systemu do celów antyinflacyjnych

systemu do celów antyinflacyjnych

poprzez związanie się z restrykcyjną

poprzez związanie się z restrykcyjną

polityką monetarną Bundesbanku.

polityką monetarną Bundesbanku.



Stabilizacja kursu walutowego w

Stabilizacja kursu walutowego w

ramach EMS pozwalała na uniknięcie

ramach EMS pozwalała na uniknięcie

spekulacji.

spekulacji.



Kraje wykazujące deficyt bilansu mogły

Kraje wykazujące deficyt bilansu mogły

liczyć na pomoc finansową ze wspólnych

liczyć na pomoc finansową ze wspólnych

funduszy ESW

funduszy ESW

Mechanizm kursów

Mechanizm kursów

walutowych

walutowych

(

(

Exchange Rate Mechanism – ERM

Exchange Rate Mechanism – ERM

)

)



umożliwiał realizację zasady stałości kursu

umożliwiał realizację zasady stałości kursu

walutowego ograniczając wahania kursów walut,

walutowego ograniczając wahania kursów walut,

każda waluta miała kurs centralny wyrażony w

każda waluta miała kurs centralny wyrażony w

ECU oraz kurs bilateralny określony w walutach

ECU oraz kurs bilateralny określony w walutach

narodowych.

narodowych.



dopuszczalny margines wahań między walutami

dopuszczalny margines wahań między walutami

określono w granicach +/-2,25%, a w przypadku

określono w granicach +/-2,25%, a w przypadku

wyjątkowych trudności gospodarczych na +/-6%.

wyjątkowych trudności gospodarczych na +/-6%.

Jej przekroczenie miało uruchamiać system

Jej przekroczenie miało uruchamiać system

symetrycznych interwencji walutowych

symetrycznych interwencji walutowych



Kryzysy 1992 / 1993 - rozszerzenie do 15%

Kryzysy 1992 / 1993 - rozszerzenie do 15%

marginesów wahań kursu (do 1999 r.)

marginesów wahań kursu (do 1999 r.)

Europejska Jednostka

Europejska Jednostka

Walutowa

Walutowa

Poprzedniczką ECU była (1975)

Poprzedniczką ECU była (1975)

Europejska Jednostka Rozrachunkowa UCE

Europejska Jednostka Rozrachunkowa UCE

(Unite de Compte Europeene) –

(Unite de Compte Europeene) –



określanie rozmiarów pomocy

określanie rozmiarów pomocy

przyznawanej krajom rozwijającym

przyznawanej krajom rozwijającym



rozliczenia w ramach Wspólnot,

rozliczenia w ramach Wspólnot,



oparta na koszyku 8 walut

oparta na koszyku 8 walut



sieć wzajemnych dwustronnych kursów

sieć wzajemnych dwustronnych kursów

walut, za pomocą której określano dla

walut, za pomocą której określano dla

każdej waluty progi wahań minimalnych,

każdej waluty progi wahań minimalnych,

średnich i maksymalnych

średnich i maksymalnych

ECU (

ECU (

European Unit

European Unit

Currency

Currency

)

)



koszyk walut krajów członkowskich (basket

koszyk walut krajów członkowskich (basket

currency) marka niemiecka, funt szterling,

currency) marka niemiecka, funt szterling,

frank francuski, lir włoski, floren holenderski,

frank francuski, lir włoski, floren holenderski,

frank belgijski, frank luksemburski, korona

frank belgijski, frank luksemburski, korona

duńska, funt irlandzki.

duńska, funt irlandzki.



Wpłaty na rachunek Europejskiego Funduszu

Wpłaty na rachunek Europejskiego Funduszu

Współpracy Walutowej 20% swoich rezerw w

Współpracy Walutowej 20% swoich rezerw w

złocie i 20% rezerw brutto w dolarach

złocie i 20% rezerw brutto w dolarach



Znaczenie walut w koszyku uzależnione od

Znaczenie walut w koszyku uzależnione od

PKB, udziału w handlu z krajami Wspólnoty

PKB, udziału w handlu z krajami Wspólnoty

oraz od kwot w systemie krótkoterminowej

oraz od kwot w systemie krótkoterminowej

pomocy walutowej. Wahania walut

pomocy walutowej. Wahania walut

silniejszych miały na koszyk walut większy

silniejszych miały na koszyk walut większy

wpływ.

wpływ.

ECU jako wspólna jednostka

ECU jako wspólna jednostka

walutowa to:

walutowa to:



miernik wartości w mechanizmie

miernik wartości w mechanizmie

kursowym,

kursowym,



wskaźnik oceny rozbieżności kursów

wskaźnik oceny rozbieżności kursów

walutowych,

walutowych,



środek płatniczy w rozliczaniu interwencji

środek płatniczy w rozliczaniu interwencji

finansowo-kredytowych,

finansowo-kredytowych,



jednostka rozliczeniowa do równoważenia

jednostka rozliczeniowa do równoważenia

sald między bankami centralnymi i

sald między bankami centralnymi i

między krajami oraz jako środek rezerw.

między krajami oraz jako środek rezerw.

Etapy wdrażania EMU

Etapy wdrażania EMU

(Economic and Monetary

(Economic and Monetary

Union)

Union)

ETAP I

ETAP I

(ART. 109)

(ART. 109)

1 LIPIEC 1990

1 LIPIEC 1990



ZNIESIENIE RESTRYKCJI W PRZEPŁYWIE KAPITAŁU

ZNIESIENIE RESTRYKCJI W PRZEPŁYWIE KAPITAŁU



KONWERGENCJA GOSPODARCZA I MONETARNA

KONWERGENCJA GOSPODARCZA I MONETARNA



ZAMROŻENIE KOSZYKA ECU PO RATYFIKACJI TRAKTATU Z

ZAMROŻENIE KOSZYKA ECU PO RATYFIKACJI TRAKTATU Z

MAASTRICHT

MAASTRICHT

ETAP II

ETAP II

(ART. 109 E.3)

(ART. 109 E.3)

1 STYCZEŃ 1994

1 STYCZEŃ 1994



POWOŁANIE EUROPEJSKIEGO INSTYTUTU MONETARNEGO

POWOŁANIE EUROPEJSKIEGO INSTYTUTU MONETARNEGO



ZAKAZ FINANSOWANIA BUDŻETU PRZEZ BANK CENTRALNY

ZAKAZ FINANSOWANIA BUDŻETU PRZEZ BANK CENTRALNY



MONITORING DEFICYTU BUDŻETOWEGO

MONITORING DEFICYTU BUDŻETOWEGO



NIEZALEŻNOŚĆ NARODOWYCH BANKÓW CENTRALNYCH

NIEZALEŻNOŚĆ NARODOWYCH BANKÓW CENTRALNYCH

ETAP III EMU

ETAP III EMU

1 STYCZEŃ 1999

1 STYCZEŃ 1999



NIEODWOŁALNIE USZTYWNIENIE KURSÓW

NIEODWOŁALNIE USZTYWNIENIE KURSÓW



WSPÓLNA POLITYKA MONETARNA PROWADZONA PRZEZ EBC

WSPÓLNA POLITYKA MONETARNA PROWADZONA PRZEZ EBC



WPROWADZENIE EURO (EMITOWANEJ PRZEZ EBC)

WPROWADZENIE EURO (EMITOWANEJ PRZEZ EBC)



WYMIANA WALUT NARODOWYCH NA EURO

WYMIANA WALUT NARODOWYCH NA EURO

Kryteria konwergencji z

Kryteria konwergencji z

Maastricht

Maastricht



Wysoki stopień stabilizacji cen,

Wysoki stopień stabilizacji cen,

wyznaczony przez najniższy poziom inflacji

wyznaczony przez najniższy poziom inflacji

w trzech krajach członkowskich. Oznacza

w trzech krajach członkowskich. Oznacza

to, że wzrost cen w kraju kandydującym w

to, że wzrost cen w kraju kandydującym w

roku poprzedzającym przyjęcie do unii

roku poprzedzającym przyjęcie do unii

może być wyższy nie więcej niż o półtora

może być wyższy nie więcej niż o półtora

punktu procentowego od średniej stopy

punktu procentowego od średniej stopy

inflacji, która występuje w trzech krajach

inflacji, która występuje w trzech krajach

o najniższej inflacji w ESW (European

o najniższej inflacji w ESW (European

Monetary System);

Monetary System);



Uporządkowanie finansów publicznych -

Uporządkowanie finansów publicznych -

deficyt budżetowy nie powinien

deficyt budżetowy nie powinien

przekroczyć 3% PKB, a współczynnik

przekroczyć 3% PKB, a współczynnik

długu publicznego 60% PKB,

długu publicznego 60% PKB,

Kryteria konwergencji z

Kryteria konwergencji z

Maastricht

Maastricht



Zachowanie normalnych odchyleń kursu

Zachowanie normalnych odchyleń kursu

walutowego w ramach mechanizmu kursowego

walutowego w ramach mechanizmu kursowego

ESW przez okres co najmniej dwóch lat,

ESW przez okres co najmniej dwóch lat,

jednocześnie waluta nie może być w tym czasie

jednocześnie waluta nie może być w tym czasie

dewaluowana w stosunku do walut innych

dewaluowana w stosunku do walut innych

krajów z inicjatywy danego kraju

krajów z inicjatywy danego kraju

członkowskiego;

członkowskiego;



Trwałość osiągniętej konwergencji i

Trwałość osiągniętej konwergencji i

uczestnictwa w mechanizmie kształtowania

uczestnictwa w mechanizmie kształtowania

kursów ESW, co wyrażać się powinno poziomem

kursów ESW, co wyrażać się powinno poziomem

długoterminowej stopy procentowej, która może

długoterminowej stopy procentowej, która może

być wyższa nie więcej niż o dwa punkty

być wyższa nie więcej niż o dwa punkty

procentowe od analogicznego oprocentowania

procentowe od analogicznego oprocentowania

występującego w krajach o najniższej inflacji.

występującego w krajach o najniższej inflacji.

Scenariusz wprowadzania

Scenariusz wprowadzania

euro

euro

Etap A

Etap A

- przygotowanie EMU

- przygotowanie EMU

(rok

(rok

1998)

1998)



ustalenie listy państw

ustalenie listy państw

uczestniczących w EMU

uczestniczących w EMU



powołanie Europejskiego Banku

powołanie Europejskiego Banku

Centralnego

Centralnego



rozpoczęcie emisji banknotów i

rozpoczęcie emisji banknotów i

monet euro

monet euro

Etap B

Etap B

- początek EMU

- początek EMU

(lata 1999 - 2001)

(lata 1999 - 2001)



nieodwołalne usztywnienie kursów

nieodwołalne usztywnienie kursów



wejście w życie regulacji prawnych

wejście w życie regulacji prawnych

wprowadzających euro

wprowadzających euro



przyjęcie euro jako oficjalnej waluty zamiast

przyjęcie euro jako oficjalnej waluty zamiast

koszyka ECU

koszyka ECU



emisja obligacji państwowych w euro

emisja obligacji państwowych w euro



prowadzenie wspólnej polityki pieniężnej i

prowadzenie wspólnej polityki pieniężnej i

kursowej przez ESBC

kursowej przez ESBC



rozliczanie transakcji w euro na zasadzie

rozliczanie transakcji w euro na zasadzie

podwójnej ceny

podwójnej ceny

Etap C

Etap C

- definitywne przejście na euro ( początek

- definitywne przejście na euro ( początek

2002)

2002)



banknoty i monety euro w obiegu

banknoty i monety euro w obiegu



euro jako jednostka rozrachunkowa

euro jako jednostka rozrachunkowa



sukces euro zależny od stopnia wiarygodności

sukces euro zależny od stopnia wiarygodności