PODSTAWOWE

OBJAWY i

ALGORYTMY

DIAGNOSTYCZNE

Nowotwór we wczesnym

stadium, gdy można go

wyleczyć - rzadko powoduje

objawy swoiste.

Pełnoobjawowy - jest już

zazwyczaj nieuleczalny

Podstawowy

objaw

GUZ

GUZ !!!!

• Dostępny palpacyjnie
(

powłoki skórne, tarczyca, gruczoł

piersiowy, jądro, ślinianka, węzły
chłonne, błony śluzowe

)

• Narządów głębokich
• Wewnątrzczaszkowy
• Jam ciała i przestrzeni

pozaotrzewnowej

GUZ

• Pierwotny

Łagodny
Złośliwy
Zmiana nowotworopodobna

• Przerzut
• Wznowa

Guz w piersi

•

badanie kliniczne i BAC

•

chore powinny być kierowane do
specjalistycznych poradni

Inne podstawowe

objawy

•

zmiany skóry i błon śluzowych

–

(

owrzodzenie, zmiana wyglądu, niepokój!)

•

zaburzenia przewodu pokarmowego

–

(trudności w połykaniu, bóle brzucha,
„niestrawność”, śluz)

•

krew w wydzielinach, wydalinach

–

(stolec, mocz, drogi rodne, krwioplucie)

•

chrypka, uporczywy kaszel

Zmiana skóry lub błon

śluzowych

•

owrzodzenie, niegojąca się rana,
rosnąca zmiana niebarwnikowa

•

skierować do onkologa, który
pobierze wycinek (zmiany
podejrzane, trwające ponad 2
tygodnie)

Podejrzana zmiana

barwnikowa

•

Niepokój budzi przede wszystkim
wzrost, zmiana obrysu, koloru,
kształtu

•

Biopsja wycinająca (margines - kilka
mm)

Verucca
seborrhoica

Melano
ma

Uporczywy kaszel

Zdjęcia Rtg AP i bok (nie
małoobrazkowe!)

Badanie kliniczne

Zapalenie płuc u palacza,

szczególnie płatowe -
zdjęcia kontrolne po 6
tygodniach

Nieprawidłowe krwawienie z

dróg rodnych lub plamienie

•

badanie ginekologiczne

•

weryfikacja histologiczna

Długotrwała chrypka

Ponad 3 tygodnie -
obligatoryjna
laryngoskopia
(laryngolog!)

Osłabienie

•

objaw niecharakterystyczny, częsty

•

liczne przyczyny:

–

kacheksja

–

anemizacja

–

hiperkalcemia

–

gorączka

–

inne

Gorączka

•

Ok. 20% gorączek niewiadomego

pochodzenia to objaw nowotworu

(infekcja, kolagenozy)

•

najczęściej nowotwory

hematologiczne, rak płuca, piersi,

jelita grubego, nerki, wątroby

•

badanie krwi, podstawowe badania

obrazowe

PACJENT

podstawowe objawy

BÓL!!!

Ból

•

pomyśleć o nowotworze!

•

zawsze podstawowe badania -
morfologia, USG, Rtg

•

nie leczyć objawowo bez rozpoznania

Chudnięcie

•

zawsze budzi podejrzenie nowotworu!

•

uznawane niekiedy za sukces w
odchudzaniu

•

obowiązuje dokładna diagnostyka
(krew, badania obrazowe)

powiększenie węzłów chłonnych.

powiększenie węzłów chłonnych.

Powiększone węzły chłonne

• Wywiad, badanie przedmiotowe,

obrazowe, laboratoryjne

• Biopsja lub wycięcie
• Badanie histopatologiczne

Przyczyny nienowotworowe:

• zakażenia bakteryjne,
• wirusowe,
• pierwotniakowe,
• grzybicze z odczynowym

powiększeniem węzłów

• leki

• Swoiste zapalenie węzłów chłonnych
(gruźlica, kiła, toksoplazmoza,

mononukleoza zakaźna, bruceloza,
sarkoidoza, choroba kociego pazura )

• Choroby autoimmunologiczne
(rzs, LE i zespół Sjogrena)
• Choroby spichrzeniowe.

Nowotwory

• Łagodne guzy węzłów chłonnych

(np. choroba Castlemana.

• Złośliwe choroby układu chłonnego

(chłoniaki , białaczki)

• Pierwotne nowotwory złośliwe
(np. mięsak Kaposiego u HIV+)
• Przerzuty nowotworowe.

Podstawa rozpoznania

nowotworu

Badanie histopatologiczne

1. Gorączka - [czyli temperatura ponad 38

o

C ], nie

mająca innych przyczyn

2. Nocne poty - [mogą występować niezależnie od

gorączki]

3. Spadek masy ciała o co najmniej 10% w ciągu

6m-cy

1.

Gorączka

- [czyli temperatura ponad

38

o

C

], nie

mająca innych przyczyn

2.

Nocne poty

- [mogą występować niezależnie od

gorączki]

3.

Spadek masy ciała

o co najmniej

10%

w ciągu

6m-cy

Brak objawów ogólnych - A

Brak objawów ogólnych - A

Objawy ogólne - B

Objawy ogólne - B

Objawy ogólne w chłoniakach

złośliwych

Uogólniona limfadenopatia prawie zawsze

jest objawem chłoniaka.

Dokładne dane kliniczne

Dokładne dane kliniczne

rozpoznanie pierwotne

rozpoznanie pierwotne



czas trwania choroby

czas trwania choroby



stan i lokalizacja węzłów

stan i lokalizacja węzłów



stan wątroby, śledziony

stan wątroby, śledziony



lokalizacja pozawęzłowa

lokalizacja pozawęzłowa



morfologia krwi z rozmazem

morfologia krwi z rozmazem



opis mielogramu

opis mielogramu



dane o szczepieniu

dane o szczepieniu



stosowane leki

stosowane leki

(hydantoina, chemioterapia,

(hydantoina, chemioterapia,

karbamazepina, meprobamat, phenobarbital,

karbamazepina, meprobamat, phenobarbital,

sulfonamidy,PAS)

sulfonamidy,PAS)

Diagnostyka

Powiększonych węzłów

chłonnych podejrzanych o

proces nowotworowy

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa

BAC(+)

• Bardzo skuteczna w

diagnozowaniu przerzutów

BAC(-)

• Mniej skuteczna w diagnozowaniu

nowotworów układu chłonnego

• duże ryzyko błędu w przypadku

chłoniaków

• konieczność potwierdzenia

badaniem hist.- pat.

przypadków pozytywnych
negatywnych (przy niezgodności
klinicznej)

Węzły >1cm

niebolesne, nie ustępujące po

leczeniu przeciwzapalnym przez
okres nie dłuższy niż 2-3
tygodnie wymagają

weryfikacji histopatologicznej.

Biopsja chirurgiczna węzła

Biopsja chirurgiczna węzła

chłonnego

chłonnego



pobierać węzły najwcześniej powiększone

pobierać węzły najwcześniej powiększone



nie pobierać węzłów spoza pakietu (często

nie pobierać węzłów spoza pakietu (często

odczynowe)

odczynowe)



cały węzeł z torebką

cały węzeł z torebką



jeśli pakiet węzłów (głęboki wycinek klinowy)

jeśli pakiet węzłów (głęboki wycinek klinowy)



w razie możliwości nie pobierać węzłów

w razie możliwości nie pobierać węzłów

pachwinowych lub pachowych

pachwinowych lub pachowych



unikać zgniecenia

unikać zgniecenia

Markery

nowotworow

e:

• Wykrywane w surowicy krwi
• Charakteryzują się bardzo

zróżnicowaną czułością i swoistością

• Ułatwiają rozpoznanie nowotworu
• Wykorzystywane są w okresie

obserwacji pacjenta po zakończonym
leczeniu onkologicznym

• CEA-

marskość wątroby, palacze, przewlekłe

procesy zapalne, rak jelita grubego, rak płuca,

rak wątroby, rak trzustki, rak piersi, rak pęcherza

moczowego, rak szyjki macicy, rak stercza

• AFP

- rak wątrobowokomórkowy,

nienasieniakowe nowotwory jądra wywodzące

się z komórek rozrodczych (YST), rak żołądka i

jelita, nienowotworowe choroby wątroby

• Beta-HCG

- choroba trofoblastyczna, nowotwory

jądra, nowotwory zarodkowe: neuroblastoma,

nefroblastoma

• PLAP

- nasieniak jądra

• Ca125

- rak jajnika, procesy zapalne w

miednicy mniejszej, endometrioza, ciąża,

wodobrzusze, marskość wątroby, rak nerki, rak

żołądka

• Ca15.3

- rak piersi

• Tyreoglobulina-

rak pęcherzykowy i

brodawkowaty tarczycy

• Kalcytonina

- rak rdzeniasty tarczycy

• PSA

- rak stercza, uwaga na fPSA

(frakcja wolna) i PSAD (stężenia PSAx
objętość gruczołu krokowego ml
oceniona w USG)

• Ca19.9

- rak trzustki, rak jelita grubego

• Cyfra 21-

rak płuca, rak żołądka, rak

przełyku

• LDH i beta2 mikroglobulina-

chłoniaki

Odchylenia w badaniach laboratoryjnych

obserwowane w chorobach

nowotworowych:

• OB-

wzrasta w niektórych nowotworach,

szczególnie z towarzyszącą
paraproteinemią i dysproteinemią:

szpiczak mnogi, makroglobulinemia
Waldensroma, ziarnica złośliwa,
rzadziej inne nowotwory złosliwe

Odchylenia w badaniach

laboratoryjnych obserwowane w

chorobach nowotworowych:

• Proteinogram-

hipoproteinemia w

zaawansowanych nowotworach ze
znacznym katabolizmem lub
nadmiernym wzmożonym wydalaniem
białka,

• Paraproteinemia

w chorobach

rozrostowych układu limfatycznego,

• Hipergammaglobulinemia

w

zespołach paraneoplastycznych

Odchylenia w badaniach

laboratoryjnych obserwowane w

chorobach nowotworowych:

• Fosfataza zasadowa-

choroby

wątroby, szczególnie z cholestazą,
przerzuty nowotworowe do watroby,
choroby kości przebiegające z
kościotworzeniem, nowotwory kości
pierwotne i przerzutowe, zespoły
paraneoplastyczne

• Fosfataza kwaśna, PAP izoenzym

stercza-

zaawansowany rak stercza

• Hiperkalcemia-

spowodowana

najczęściej przerzutami do kości (rak

piersi, szpiczak mnogi, rak płuca, jelita

grubego, gruczołu krokowego) lub

wydzielaniem białka podobnego do

parathormonu (zesp. paraneoplastyczny

w raku płuca, nerki, raku urotelialnym)

• Hiponatremia-

w przebiegu biegunki,

wymiotów, potów, krwawienia, obrzęków,

nefropatii miąższowej po uszkodzeniu

przez cytostatyki, SIADH (SCLC,

pierwotne nowotwory mózgu), polekowe

• Zakrzepica- triada Virchowa

w

patomechanizmie powstawania
zakrzepów, każdy rodzaj leczenie
przeciwnowotworowego zwiększa
ryzyko powikłań, DIC

• Skazy krwotoczne-

choroby układy

krwiotwórczego, zajęcie szpiku lub jego
uszkodzenie, zespoły paraneoplstyczne,
uszkodzenie wątroby

Dolegliwości ze

strony układu

pokarmowego

• Utrudnione połykanie
• Uczucie pełności w nadbrzuszu,

zgaga, odbijanie

• Zaparcia, biegunki
• Śluz w stolcu
• Krew w stolcu

1. Wywiad i badanie przedmiotowe,

bpr.

2. Badanie na krew utajoną w kale.
3. Badania obrazowe i endoskopowe

mające na celu uwidocznienie
zmiany nowotworowej (guz,
owrzodzenie).

4. Pobranie materiału do badania

histopatologicznego (wycinek,
biopsja, materiał pooperacyjny).

Utrudnione

połykanie

• Gardło? przełyk? żołądek?
• Badanie endoskopowe albo

badanie radiologiczne górnego
odcinka przewodu pokarmowego

• Badanie laryngologiczne

Uczucie pełności w

nadbrzuszu, zgaga,

odbijanie

• Gastroskopia lub badanie

radiologiczne

• Usg jamy brzusznej
• Badanie kału na obecność krwi

utajonej

Bóle nadbrzusza, uczucie

pełności, objawy

dyspeptyczne

•

rak żołądka:

•

gastroskopia i/lub badanie
radiologiczne

•

nie! - leczenie objawowe bez
weryfikacji endoskopowej

•

Usg jamy brzusznej

•

Badanie kału na obecność krwi
utajonej

Podejrzenie raka żołądka,

przełyku-

gastroskopia!



andrea-digestive-

andrea-digestive-

clinic.com

clinic.com

Świeża krew lub śluz na stolcu,

ciemnobrunatny stolec,

naprzemienne biegunki i zaparcia,

wzdęcia

• Przy mało swoistych objawach: badanie

na obecność krwi utajonej w kale

• Bpr
• Rektoskopia
• Rektosigmoidoskopia
• Kolonoskopia lub badanie

dwukontrastowe

health.allrefer.com

Rak płuca

objawy wynikające z

rozsiewu nowotworu

 Bóle kostne, złamania

patologiczne /kości/

 Wzrost stężenia bilirubiny i fosfatazy

zasadowej, bóle pod prawym łukiem
żebrowym /wątroba/

 Objawy neurologiczne /OUN/
 Anemia /szpik kostny/
 Objawy towarzyszące zespołom

paraneoplastycznym

Rak płuca - diagnostyka

 Rtg klatki piersiowej

zawsze w 2 projekcjach

-podejrzenia raka płuca
- każde zapalenie miąższu płucnego!!
palacze>40 rż!!
- kontrola po 6 tyg. od zakończenia
antybiotykoterapii,
-uporczywy kaszel lub zmiana jego
charakteru
- nawracające zakażenia

-krwioplucie

Rak płuca - diagnostyka

• Badanie kliniczne
• Badania laboratoryjne
• Bronchoskopia
• CT klatki piersiowej
• Badania potwierdzające lub wykluczające

przerzuty:
- badania obrazowe jamy brzusznej (usg, CT)
- scyntygrafia kości (gdy są objawy)
- badanie szpiku kostnego (SCLC)
- CT mózgu

Rak płuca - diagnostyka

• Pobranie materiału do badania

histopatologicznego:

- bronchoskopia,
- BACC,
- badanie plwociny,
- diagnostyka zabiegowa

(wideotorakoskopia, mediastinoskopia,
torakotomia)

Guz płuca położony centralnie

-bronchoskopia

Guz płuca położony obwodowo-

BACC /TK

Guz śródpiersia

-mediastinoskopia

Rak jajnika -

objawy

 We wczesnym stadium –

często rozpoznanie przypadkowe –

bez objawów



Objawy niecharakterystyczne:

wzdęcia, zaparcia
uczucie pełności w jamie brzusznej
objawy dyzuryczne
bóle w podbrzuszu
powiększenie obwodu brzucha –

wodobrzusze

Rak jajnika - diagnostyka

 Czujność lekarzy pierwszego

kontaktu

 Badanie ginekologiczne dwuręczne

przez pochwę i przez odbytnicę

 Badania obrazowe

Usg przezbrzuszne i przezpochwowe
Tomografia jamy brzusznej i miednicy

mniejszej

Punkcja otrzewnej i badanie cytologiczne płynu
Stężenie markera CA-125

(AFP, ßHCG w nowotworach zarodkowych jajnika)

Rak jajnika - diagnostyka

• Każdy stwierdzony klinicznie guz

jajnika powinien być diagnozowany i
leczony jak nowotwór

• Co czwarty jest guzem

nowotworowym

•

Guzy jajnika powinny być
leczone chirurgicznie !!!

Dolegliwości ze

strony

układu

moczowego

• Krwiomocz
• Dysuria (uczucie parcia na mocz

pomimo niepełnego pęcherza
moczowego, trudności w oddawaniu
moczu)

1. Wywiad, badanie przedmiotowe,

badanie per rectum.

2. Badania laboratoryjne, markery,

badanie ogólne moczu.

3. Badania obrazowe i endoskopowe.
4. Pobranie materiału do badania

histopatologicznego.

5. Badanie ginekologiczne u kobiet.

Rak pęcherza

moczowego

objawy

Bezbolesny krwiomocz

– zawsze!!! powinien być

diagnozowany

Częstomocz
Objawy dyzuryczne
Osłabienie powodowane
niedokrwistością
Objawy wynikające z rozsiewu procesu
nowotworowego

Rak pęcherza

moczowego

diagnostyka

 Badane moczu z oceną

cytologiczną

 Badanie przedmiotowe z

badaniem per rectum

 Usg jamy brzusznej i miednicy

mniejszej

 Cystoskopia
 Pobranie wycinków do

badania histopatologicznego

w trakcie cystoskopii

 Badania pozwalające ustalić

występowanie przerzutów (rtg

klatki piersiowej, scyntygrafia

kości)

http://www.zdrowastrona.pl/uploads/images/sprzet_badania/ukl_mocz/cystoskopia.jpg
http://www.doctormed.pl/images/300px-Cystoscopy-im-20050425.jpg

Rak nerki –

objawy i diagnostyka

• Objawy pojawiają się w zaawansowanym stadium

choroby

•

Krwiomocz, czasem o charakterze okresowym, bóle

w okolicy lędźwiowej i w podbrzuszu naśladujące kolkę

nerkową (skrzepy w moczowodach), obrzęki kończyn

dolnych, wyczuwalny guz w jamie brzusznej

• Objawy ogólne (HA, poliglobulia, gorączka, anemia,

hiperkalcemia, jadłowstręt, kacheksja)

W przypadku każdego podejrzenia raka nerki
należy wykonać USG brzucha z oceną
nerek

Inne badania obrazowe (CT, RTG) wykonuje
się w celu oceny zaawansowania choroby

Angiografia jest często konieczna przed
planowanym zabiegiem operacyjnym

http://www.meddean.luc.edu/Lumen/Meded/Radio/curriculum/Harrisons/Oncology/re
nalcancer6c.jpg

Rak jądra - objawy

• Niebolesne

powiększenie jądra

• Bóle brzucha
• Kaszel i duszność
• Bóle kostne
• Objawy neurologiczne

http://breakingdaily.com/wp-content/uploads/istock_000001217691xsmall.jpg

Rak jądra - diagnostyka

•

USG jąder

•

Badanie histopatologiczne jadra
usuniętego z dostępu
pachwinowego

(nie przez

mosznę!)

• Morfologia i badania biochemiczne

(LHD, beta-HCG, AFP), badania
wykonać przed orchidektomią

• Badania obrazowe brzucha, miednicy

i klatki piersiowej (ocena
zaawansowania)

Nowotwory

tarczycy - objawy

 Guz szyi związany z tarczycą lub

nagłe powiększenie wola o
wieloletnim przebiegu

 Powiększenie węzłów chłonnych

szyjnych

 Nagła duszność, chrypka, zaburzenia

połykania

Nowotwory tarczycy -

diagnostyka

• Usg tarczycy
• BACC
• Rgt klatki piersiowej, CT szyi i klatki

piersiowej, scyntygrafia

• Badania laboratoryjne: TSH, fT3, fT4,

kalcytonina, wapń

Zespół

paraneoplastyczny

(zespół

paranowotworowy)

• – zmiana lub zespół zmian dających

charakterystyczne objawy, mogących
świadczyć o współistnieniu procesu
nowotworowego.

• Zwykle ustępują po wyeleminowaniu

przyczyny (skuteczne leczenie
nowotworu)

Zespół paraneoplastyczny

(zespół

paranowotworowy)

• mogą być pierwszym objawem

choroby

• niekiedy utrudniają rozpoznanie ze

względu na

niespecyficzny charakter
występują u 5-10% chorych

Podział zespołów

paraneoplastycznych:

• objawy systemowe
• zespoły skórne
• zespoły nefrologiczne
• zespoły neurologiczne
• zaburzenia hematologiczne
• zaburzenia układu krzepnięcia
• zespoły endokrynne i metaboliczne
• zespoły łącznotkanowe

Objawy

systemowe:

• zespół wyniszczenia

paraneoplastycznego

• gorączka paranowotworowa
• zespół wyczerpania

Endokrynopatie:

• zespół Cushinga

(ektopowe wydzielanie

ACTH

)

• hipoglikemia
• hiperkalcemia
• Policytemia (z powodu nadmiaru

erytropoetyny)

• zespół rakowiaka

spowodowany

serotoniną i bradykininą

zmiany skórne:

• Acanthosis nigricans maligna

• Acrokeratosis neoplastica
• zapalenie skórno-mięśniowe

(Dermatomyositis)

• rumień nekrotyczny wędrujący
• pęcherzyca paraneoplastyczna

Rogowacenie czarne

złośliwe

(acanthosis nigricans

maligna)

upload.wikimedia.
org

vgrd-pc.blogspot.com

activeforever.
com

Rogowacenie czarne

złośliwe

(acanthosis nigricans

maligna)

• Towarzyszy gruczolakorakom,

głównie przewodu pokarmowego:

• - rak żołądka (2/3 przypadków)
• Na ogół w chwili występowania

zmian skórnych nowotwór jest
zaawansowany, tylko w 20%
przypadków objawy skórne
wyprzedzają jego rozpoznanie.

Pęcherzyca

paraneoplastyczna

(paraneoplastic

pemphigus)

• Towarzyszy najczęściej rozrostom

limfoidalnym:

• - chłoniakom nieziarniczym
• - guzom Castelmana

Pęcherzyca

paraneoplastyczna

(paraneoplastic

pemphigus)

archderm.ama-assn.org

dermatology.cdlib.org

Rumień pełzakowaty
nekrolityczny
(erythema necrolyticum
migrans)

• towarzyszy w większości przypadków

wyspiakowi trzustki

wywodzącemu

się z komórek a (glukagonoma).

• W tzw. pseudozespole są najczęściej

związane z przewlekłym zapaleniem
trzustki, marskością wątroby, albo

guzami nerek lub płuc
wydzielającymi glukagon.

Rumień pełzakowaty

nekrolityczny

(erythema necrolyticum

migrans)

JOP. J Pancreas (Online) 2004; 5(4):179-185.

Zespół Bazexa

(acrokeratosis

paraneoplastica)

• Raki górnych dróg oddechowych

i przełyku (głównie
płaskonabłonkowe)

• Zmiany rogowaciejace i

łuszczycopodobne głównie na
kończynach

Zespół Bazexa

(acrokeratosis

paraneoplastica)

http://emedicine.medscape.com/article/1093193-
overview

zmiany skórne:

• piodermia zgorzelinowa
• zespół Sweeta

• zespół Lesera-Trélat

• półpasiec

• róża nowotworowa
• rybia łuska nabyta
• flushing (zaczerwienienie skóry

twarzy lub innych części ciała)

Zespół Leser-

Trelat

• gwałtowny , masywny wysiew

brodawek łojotokowych,
najczęściej na tułowiu, z
towarzyszącym silnym świądem skóry

• Najczęściej w gruczolakorakach

przewodu pokarmowego, raku piersi,
płuc, dróg moczowych i w chłoniakach

Zespół Leser-

Trelat

nejm.org

Paraneoplastyczne

zespoły

endokrynne i

metaboliczne:

• Najczęściej wynikają z ektopowego

wytwarzania hormonów oraz ich
prekursorów w komórkach
nowotworowych.

Substancje endokrynne

wydzielane

przez nowotwory:

• hormon adrenokortykotropowy (ACTH)
• gonadotropina kosmówkowa
• wazopresyna
• parathormon
• erytropoetyna
• hormon wzrostu
• prolaktyna
• gastryna
• glukagon
• somatostatyna

Zespół Cushinga

Wydzielanie hormonu

adrenokortykotropowego

(ACTH)

• Najczęściej w

raku płuca, głównie

drobnokomórkowym.

• Klinicznie objawy u kilku procent chorych

• Podwyższone stężenie kortyzolu u ok. połowy

chorych

• Obraz kliniczny:
- osłabienie
- zasadowica metaboliczna
- hipokaliemia
- przebarwienia skóry
- cukrzyca
- nagłe pojawienie się objawów

Nadmierne wydzielanie

hormonu

antydiuretycznego =

SIADH:

• Głównie w rakach płuca

(najczęściej

drobnokomórkowym)
• W rakach stercza, pęcherza

moczowego, trzustki.

• Objawy:
• - hiponatremia
• - niska osmolarność surowicy
• - wysoka osmolarność moczu

Hiperkalcemia:

wydzielania białka

podobnego do

parathormonu.

• Najczęściej występuje w przebiegu

raków

płaskonabłonkowych płuc, głowy i

szyi, przełyku

• przerzuty do kości, szpiczak lub chłoniaki.
• Niski poziom fosforu w surowicy.
• Wysoki poziom fosforu w moczu.

Hipoglikemia:

produkcja insulinopodobnego

czynnika wzrostu (IGF-II).

• Może towarzyszyć międzybłoniakom,

zaotrzewnowym mięsakom

• Wyspiaki trzustki (Insulinoma)

Paraneoplastyczne

zespoły

łącznotkankowe:

• zapalenie stawów - raki płuca, białaczki,

chłoniaki

• osteoartropatia przerostowa-

niedrobnokomórkowy rak płuca, nowotwory,

grasicy, rak przełyku

• toczeń układowy -chłoniaki, nowotwory układu

pokarmowego, rak wątroby

• zespół Sjögrena - chłoniaki
• skleroderma -rak płuca
• zespół Raynauda - rak nerki, rak jajnika,

nowotwory układu pokarmowego, rak płuca

• zapalenia naczyń- chłoniaki (głównie chłoniak

Hodgkina), rak płuca, rak nerki, nowotwory

przewodu pokarmowego

Paraneoplastyczne

zespoły

hematologiczne:

• niedokrwistości
• erytrocytoza
• granulocytoza - rak płaskonabłonkowy płuca,

rak

nerki
• eozynofila - chłoniak Hodgkina
• neutropenia autoimmunologiczna
• zaburzenia płytek krwi
• zaburzenia krzepnięcia:
• - zakrzepica żyły wrotnej
• - zespół wykrzepiania

wewnątrznaczyniowego

• - nabyta choroba von Willenbranda

Paraneoplastyczne

zespoły neurologiczne:

• Rzadkie

• najczęściej występuje

zespół Lamberta-

Eatona

(zmniejszenie uwalniania

acetylocholiny) w obrębie obwodowych

nerwów ruchowych

• Spotykany najczęściej

z rakiem

drobnokomórkowym płuca

• Objawy:

osłabienie siły mięśni i

odruchów oraz zaburzenia ze strony

układu autonomicznego

(takie jak:

zaburzenie potencji, hipotonia

ortostatyczna, suchość w ustach, zaburzenia

potliwości).

Wczesne wykrycie nowotworu...

• Pacjent

– Samoobserwacja złe

samopoczucie, ból

• Lekarz pierwszego kontaktu

–

czujność onkologiczna, znajomość i

poszukiwanie podstawowych objawów

• Onkolog

– badania dodatkowe,

diagnostyka wykluczająca nowotwór w
podejrzanych

przypadkach

• PATOLOG – ROZPOZNANIE

• Onkolog

- leczenie

PAMIĘTAJ O PRAWIDŁOWEJ

DIAGNOSTYCE

Diagnostyka

badanie przedmiotowe i podmiotowe

• Diagnozujemy objaw lub grupę objawów
Np.: kaszel, chrypkę, gorączkę,

ból brzucha i krwiomocz,
poty nocne, świąd skóry.

• Diagnozujemy zmianę
Np.: powiększony węzeł chłonny,

guzek w piersi
znamię na skórze
guzek/torbiel w jajniku

Diagnostyka c.d.

• Morfologia, biochemia, OB.,
poziom markerów nowotworowych
• Badanie kału, moczu, wydzielin
• Badania obrazowe :

RTG, USG, tomografia komputerowa,

rezonans magnetyczny

• Inne: badania endoskopowe,

scyntygrafia,

• BADANIE HISTOPATOLOGICZNE

Rozpoznanie histopatologiczne

Aby można rozpocząć leczenie

onkologiczne konieczne jest uzyskanie:

ROZPOZNANIA

HISTOPATOLOGICZNEGO
lub cytologicznego

Rozpoznanie histopatologiczne

• Metody uzyskania materiału:

– BAC
– BACC
– pobranie wycinków z guza
– pobranie całego guza
– pobranie węzła chłonnego
– materiał pooperacyjny
– BAG

Leczenie onkologiczne

Polega na zastosowaniu i wzajemnym

uzupełnianiu się kilku sposobów
leczenia:

• CHIRURGII
• LECZENIA SYSTEMOWEGO
• RADIOTERAPII

LECZENIE ONKOLOGICZNE

• Leczenie miejscowe procesu

nowotworowego:

CHIRURGIA

RADIOTERAPIA

• Leczenie systemowe:

CHEMIOTERAPIA
HORMONOTERAPIA

TERAPIA CELOWANA

Stopień zaawansowania

klinicznego choroby

• Różne nowotwory – różne klasyfikacje

np.: TNM
FIGO w rakach narządu rodnego
wg Dukesa w raku jelita grubego

• Stopień zaawansowania

klinicznego

musi być oceniony przed zaplanowaniem

i rozpoczęciem leczenia.