APOLLO



Apollo

- bóg grecki czczony

w Rzymie jeszcze przed VI
wiekiem p.n.e. Poświęcone mu
były igrzyska wprowadzone
w III wieku p.n.e. Specjalnego
kultu doznawał od czasu, gdy
Oktawian August w podzięce za
zesłane zwycięstwo pod Akcjum
wzniósł mu wspaniałą świątynię
na Palatynie. W tej świątyni
przechowywano księgi sybilińskie
- urzędowe przepowiednie
rzymskie.

AMOR

Amor

- bóg miłości, syn Wenery,

identyfikowany z greckim
Erosem.

BACHUS



Bachus

- bóg owoców

i wina, przejęty przez

Rzymian wraz z religią

grecką. Co roku w dniu

17 marca obchodzono

w Rzymie święto

Liberalia, wtedy chłopcy,

którzy ukończyli 17 lat

życia, wkładali togę

męską i byli zapisywani

na listę obywatelską.

CERERA



Cerera

- staroitalska

bogini roślinności
wegetatywnej, córka
Saturna i bogini Ops,
utożsamiana z grecką
Demeter. Uratowała
Rzymian od głodu w
czasie ataku etruskich
wojsk Porsenny.

DIS



Dis

- bóg świata podziemnego

identyfikowany z greckim

Hadesem, zwany też Plutonem.

Mąż Prozerpiny. Władzy jego

podlegały Furie i Libitina, bogini

śmierci. W świecie podziemnym

przebywały również dusze

zmarłych czczone jako bóstwa

życzliwe ludziom - Manes, bądź

jako bóstwa szkodzące żywym -

Larvae i straszące ludzi na

ziemi, Lemures.

DIANA



Diana

- bogini italska

identyfikowana z grecką
Artemidą. Czczona w
Kapui jako Diana Tifatina
i w Aricji koło Rzymu jako
Diana Nemorensis, o
której kult troszczył się
kapłan, rex nemorensis.

ESKULAP



Eskulap

- grecki bóg medycyny,

którego kult wprowadzono do
Rzymu w III wieku p.n.e. Miał
świątynie na wyspie Tybru.

EOL

Eol

- bóg wiatrów, któremu

podlegały wiatry-bogowie:



północno-wschodni - Aquilo



północny - Boreas



południowo-wschodni - Eurus, Volturnus



południowy - Notus, Auster



północno-zachodni - Favonius



północno-zachodni wiejący od przylądka
Iapygium i Brundisium w stronę Grecji -
Iapex



wschodni - Solanus

FORTUNA

Fortuna

- bogini losu

i szczęścia,
utożsamiana grecką
Tyche. Zaznawała w
Rzymie kultu jako
Fortuna Redux i jako
Fortuna Huiusce.

FAUN



Faun

- italski bóg pasterzy, stad

i pastwisk, utożsamiany z greckim

Panem i rodzimym Sylwanem, bogiem

lasów. Czczono go pod wezwaniem

Fatuus i Lupercus. W epoce klasycznej

wierzono w istnienie faunów-demonów

łąk i lasów, odpowiadającym greckim

satyrom. Faun doznawał czci

w grocie Lupercal na zboczu Palatynu,

o kult boga dbali kapłani Luperkowie.

Święto ku jego czci przypadało na dzień

15 lutego.

JOWISZ



Jowisz

- bóg nieba, światła,

grzmotów, piorunów, pogody
i opiekun całego państwa
rzymskiego. Zsyłał wojskom
zwycięstwa, wspierał je w walce.
Największy i najlepszy z bogów
doznawał szczególnego kultu na
Kapitolu w Rzymie oraz na Górze
Albańskiej od wszelkich plemion
latyńskich. Ku czci tego boga
Rzymianie obchodzili specjalne
święto. Kapłan Jowisza zaznawał
w Rzymie wielkiego poważania.
Z czasem Rzymianie utożsamili
Jowisza z greckim bogiem Zeusem
i złączyli z jego postacią
wszystkie mity otaczające boga
greckiego.

JUNONA



Junona

- bogini nieba i światła, czczona

na Kwirynale i wraz z

Jowiszem i Minerwą na Kapitolu.

Stanowiła wraz z nimi najważniejszą

trójcę bogów w religii rzymskiej.

Utożsamiana z grecką Herą, stała na

straży państwa. Była małżonką

Jowisza, królową nieba i ziemi,

przestrzegała Rzymian przed

niebezpieczeństwem, opiekowała się

pannami, matronami, małżeństwami

i narodzinami. W dniu 1 czerwca

kobiety obchodziły uroczyście jej

święto.

LUNA



Luna

- bogini Księżyca

utożsamiana z grecką
Selene, doznawała czci
w świątyni na
Awentynie.

LARY



Lary

- rzymskie bóstwa pochodzenia etruskiego czczone

jako duchy przodków, opiekunów życia rodzinnego.

Każdy dom rzymski miał swego Lara. Posążki Larów,

przedstawianych w postaci młodzieńców i Penatów,

bóstw-opiekunów ogniska i spiżarni domowej, czczono w

kapliczkach przy ognisku w atrium. Przystrajano je

w wieńce przy każdej okazji. Wizerunki państwowych

Larów i Penatów przechowywano w świątyni Westy.

MARS



Mars

- staroitalski bóg młodości, wiosny, opiekun

rolnictwa i ziemi uprawnej, od III wieku p.n.e. bóg

wojny identyfikowany z greckim Aresem. Pierwotnie

czczono go pod postacią włóczni. Atrybutem Marsa

była święta tarcza, która miała spaść z nieba:

przechowywano ją na rozkaz króla Numy wraz

z jedenastoma podobnymi w pałacu królewskim na

Forum Romanum, by zabezpieczyć ją w ten sposób

przed kradzieżą. Mars, ojciec Romulusa i Remusa,

doznawał czci jako protoplasta i opiekun całego ludu

rzymskiego. O kult boga troszczył się specjalny

kapłan oraz 12 kapłanów wchodzących w skład

kolegium Saliów. Imieniem boga nazwano w Rzymie

pierwszy, a później w nowym podziale roku trzeci

miesiąc roku, a także pole ćwiczeń wojskowych.

Wielka świątynia Marsa Mściciela stała na Forum

Romanum. Żoną, czy siostrą, boga była Bellona,

bogini wojny. Atrybutami boga były: pies, wilk, koń,

dzięcioł.

MERKURY



Merkury

- bóg handlu i rzemiosła,

identyfikowany z greckim
Hermesem, miał świątynie koło
Circus Maximus na zboczu
Awentynu, stanowiącym centrum
handlu miejskiego. Uchodził za ojca
Larów.

MINERWA



Minerwa

- bogini mądrości i

rzemiosł, utożsamiana
z grecką Ateną,
doznawała szczególnej czci
na Kapitolu wraz z Jowiszem
i Junoną. Uczniowie,
wszyscy rzemieślnicy,
artyści i lekarze obchodzili
19 marca pięciodniowe
święto ku czci bogini.

NEPTUN

Neptun - bóg mórz

i oceanów. Modlono

się do niego podczas

suszy i w czasie

święta w dniu 23 lipca.

Świątynia Neptuna stała

koło Circus Maximus.

Żoną Neptuna była

Salacia, personifikacja

słonej wody.

PRIAP



Priap

- grecki bóg

ogrodów i sadów czczony
również w Rzymie.
Podobnie Wertumnus był
bogiem ogrodów, Pomona
boginią owoców oraz Flora
boginią kwiatów.

SOL



Sol

- sabiński bóg Słońca,

czczony również w Rzymie
jako opiekun zawodów
sportowych; utożsamiany
z greckim
Heliosem.

SATURN



Saturn

- italski bóg zasiewów,

utożsamiany z greckim
Kronosem. Za jego rządów
panował złoty wiek ludzkości,
którego wspomnienie
przetrwało w radosnym
święcie Saturnalia, kiedy to
panowie usługiwali swoim
niewolnikom. Żoną Saturna
była Ops, identyfikowana
z grecką Reą.

WESTA



Westa

- utożsamiana z grecką Hestią

bogini ogniska domowego. Kult jej miał

wprowadzić do Rzymu sam Romulus.

W świątyni Westy na Forum Romanum

sześć dziewiczych Westalek pod

kierunkiem Virgo Vestalis Maxima

utrzymywało stały ogień i zanosiło do

bogini modły za cały naród rzymski.

WENERA



Wenera

- bogini ogrodów, później

miłości, a nawet śmierci, w której

świątyni przechowywano narzędzia

pogrzebowe. U schyłku II wieku

p.n.e. została utożsamiona

z Afrodytą.Ród Julijski, jak i

cały naród rzymski wywodził swe

pochodzenie od Eneasza, syna

Wenery czczonej pod wezwaniem

rodzicielki.

WULKAN



Wulkan

- bóg ognia, wulkanów

i rzemiosła kowalskiego,

utożsamiany z greckim Hefajstosem.

Doznawał czci na krytym ognisku na

komicjum i w świątyni na Campus

Martius. Święto boga obchodzili

Rzymianie 23 sierpnia. W czasie

uroczystości wrzucano do ognia

rybki, a niekiedy i inne zwierzęta -

relikt

dawnych ofiar z ludzi. Wulkana

wzywano przy gaszeniu pożarów.

WIKTORIA



Wiktoria

- bogini zwycięstwa,

utożsamiana z grecką Nike.