Cechy

Cechy

organizacji

organizacji

wojskowej

wojskowej

państwa

państwa

Literatura:

Literatura:

•

Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku: wyzwania i

Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku: wyzwania i

strategie,

strategie,

red. nauk. Jakubczak R., Flis J., Warszawa 2006.

red. nauk. Jakubczak R., Flis J., Warszawa 2006.

•

Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa Polski w XXI wieku,

Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa Polski w XXI wieku,

pod red. Jakubczak R., Skrabacz A., Gąsiorek K., Warszawa 2008.

pod red. Jakubczak R., Skrabacz A., Gąsiorek K., Warszawa 2008.

1.

1.

DYSPONOWANIE ORAZ

DYSPONOWANIE ORAZ

MOŻLIWOŚĆ UŻYCIA POTENCJAŁU

MOŻLIWOŚĆ UŻYCIA POTENCJAŁU

BOJOWEGO

BOJOWEGO



Jakim jest szeroki zestaw broni

Jakim jest szeroki zestaw broni

oraz form sposobów jej

oraz form sposobów jej

bojowego wykorzystania,

bojowego wykorzystania,

tworzący olbrzymi potencjał

tworzący olbrzymi potencjał

niszczenia stanów osobowych,

niszczenia stanów osobowych,

obiektu, sprzętu, terenu i

obiektu, sprzętu, terenu i

środowiska naturalnego. Ten

środowiska naturalnego. Ten

potencjał wywiera decydujący

potencjał wywiera decydujący

wpływ za zachowanie

wpływ za zachowanie

społeczeństw i władz przez

społeczeństw i władz przez

sam fakt istnienia

sam fakt istnienia

(posiadania) i groźbę jego

(posiadania) i groźbę jego

użycia, a w ostateczności

użycia, a w ostateczności

przez bezpośrednie użycie.

przez bezpośrednie użycie.

2. PRZYGOTOWANIE I

2. PRZYGOTOWANIE I

ZDOLNOŚĆ PROWADZENIA

ZDOLNOŚĆ PROWADZENIA

WALKI ZBROJNEJ

WALKI ZBROJNEJ



W obronie państwa i operacjach

W obronie państwa i operacjach

wojskowych za granicą, często z

wojskowych za granicą, często z

przeciwnikiem przewyższającym

przeciwnikiem przewyższającym

potencjałem ludzkim, organizacyjnym

potencjałem ludzkim, organizacyjnym

czy technologicznym.

czy technologicznym.

3. A

3. A

utonomiczna

utonomiczna

struktura wojska

struktura wojska

Na którą składają się:

Na którą składają się:

•

Odrębny system prawny

Odrębny system prawny

•

Infrastruktura wojskowa

Infrastruktura wojskowa

•

System szkolnictwa wojskowego

System szkolnictwa wojskowego

•

System dowodzenia

System dowodzenia

•

System mobilizacji

System mobilizacji

•

Logistyka wojskowa

Logistyka wojskowa

•

Inżynieria wojskowa

Inżynieria wojskowa

•

Łączność

Łączność

•

Żandarmeria Wojskowa

Żandarmeria Wojskowa

4.

4.

Scentralizowany system

Scentralizowany system

dowodzenia oparty na

dowodzenia oparty na

dyscyplinie wojskowej

dyscyplinie wojskowej



Dowodzenie wojskowe - forma kierowania

ludźmi oparta na hierarchizacji stopni i

stanowisk wojskowych i dyscyplinie wojskowej



Dowodzenie wojskami jest procesem,

poprzez który dowódca narzuca swoją wolę i

zamiary podwładnym oraz w ramach którego

wspomagany przez swój sztab planuje,

organizuje, koordynuje i ukierunkowuje

działania podległych mu wojsk przez użycie

standardowych procedur działania i wszelkich

dostępnych środków przekazywania

informacji.

System dowodzenia wojskami zawiera

następujące podsystemy i elementy:



1.   Podsystem decyzyjny (sterujący,

regulacyjny) – którego zadaniem jest

gromadzenie informacji, ocena sytuacji oraz

podejmowanie decyzji



2.   Podsystem wykonawczy – który realizuje

postawione przez podsystem decyzyjny

zadania.



3.    Podsystem informacyjny – zbieranie i

wymiana informacji



4.   Podsystem zabezpieczenia technicznego i

ochrony – zadaniem jest zapewnienie

sprawności technicznych środków dowodzenia i

odpowiednich warunków funkcjonowania

personelu na stanowiskach dowodzenia.



Zasada dyscypliny

Zasada dyscypliny

–

–

wszyscy

wszyscy

żołnierze powinni przestrzegać

żołnierze powinni przestrzegać

przepisów i regulaminu oraz stosować

przepisów i regulaminu oraz stosować

się do zarządzeń przełożonych w danej

się do zarządzeń przełożonych w danej

sytuacji, bez względu na narodowe,

sytuacji, bez względu na narodowe,

sojusznicze lub kulturowe odmienności.

sojusznicze lub kulturowe odmienności.

5.

5.

Duża mobilność sił

Duża mobilność sił

zbrojnych

zbrojnych



Mobilność jest jedną z cech sił

Mobilność jest jedną z cech sił

zbrojnych, która

zbrojnych, która

„

„

umożliwia

umożliwia

podjęcie i prowadzenie

podjęcie i prowadzenie

akcji i operacji

akcji i operacji

wojskowych w dowolnym

wojskowych w dowolnym

obszarze państwa, a także

obszarze państwa, a także

poza jego granicami

poza jego granicami

”.

”.



Na mobilność składa się:

Na mobilność składa się:



Zdolność przemieszczania się

Zdolność przemieszczania się

(lądem powietrzem i morzem)

(lądem powietrzem i morzem)



Autonomiczność logistyczna

Autonomiczność logistyczna



Autonomiczność rozpoznawcza

Autonomiczność rozpoznawcza



Autonomiczność inżynieryjna

Autonomiczność inżynieryjna



Zdolność wsparcia wojskowego i

Zdolność wsparcia wojskowego i

cywilnego

cywilnego

dla armii znajdującej się

dla armii znajdującej się

poza terytorium państwa.

poza terytorium państwa.

6. Stała gotowość

6. Stała gotowość

bojowa wojsk

bojowa wojsk



Jest to ciągła zdolność wydzielonych

Jest to ciągła zdolność wydzielonych

sił i środków do natychmiastowego

sił i środków do natychmiastowego

podjęcia działań bojowych czy też

podjęcia działań bojowych czy też

wsparcia wojskowego dla władzy i

wsparcia wojskowego dla władzy i

społeczeństwa oraz osiągania

społeczeństwa oraz osiągania

wyższych stopni gotowości bojowej,

wyższych stopni gotowości bojowej,

aż do pełnej gotowości bojowej

aż do pełnej gotowości bojowej

włącznie.

włącznie.

7. Morale

7. Morale

wojskowe

wojskowe

Są to wbrew pozorom najważniejsze cechy

Są to wbrew pozorom najważniejsze cechy

organizacji wojskowych, które mają decydujący

organizacji wojskowych, które mają decydujący

wpływ nie tylko na sprawność armii, ale wręcz

wpływ nie tylko na sprawność armii, ale wręcz

decyduje o wyniku walki czy wojny.

decyduje o wyniku walki czy wojny.

Najważniejsze z nich to:

Najważniejsze z nich to:



Męstwo

Męstwo



Posłuszeństwo

Posłuszeństwo



Wytrzymałość

Wytrzymałość



Wielkoduszność

Wielkoduszność



Cierpliwość

Cierpliwość



Sprawność szybkiej decyzji

Sprawność szybkiej decyzji



Sprawności regulujące nasz stosunek do kraju i

Sprawności regulujące nasz stosunek do kraju i

towarzyszy broni

towarzyszy broni

8. Sztuka wojenna

8. Sztuka wojenna



Dziedzina wiedzy i umiejętności dotycząca przygotowania i

Dziedzina wiedzy i umiejętności dotycząca przygotowania i

prowadzenia walki zbrojnej z uzbrojonym przeciwnikiem, w której

prowadzenia walki zbrojnej z uzbrojonym przeciwnikiem, w której

obydwie strony wykorzystując broń dążą do zniszczenia bądź

obydwie strony wykorzystując broń dążą do zniszczenia bądź

obezwładnienia przeciwnika oraz zdobycia bądź też obrony

obezwładnienia przeciwnika oraz zdobycia bądź też obrony

terenu

terenu



Występujący w terminie „sztuka wojenna” wyraz „sztuka” a nie

Występujący w terminie „sztuka wojenna” wyraz „sztuka” a nie

„technologia”, „procedura” czy „schemat” oznacza że decyzja

„technologia”, „procedura” czy „schemat” oznacza że decyzja

dowódcy w walce zbrojnej to nie dowolny czy schematyczny

dowódcy w walce zbrojnej to nie dowolny czy schematyczny

pomysł osiągnięcia celu działania, ale twórczy, niepowtarzalny

pomysł osiągnięcia celu działania, ale twórczy, niepowtarzalny

dobór środków i sposobów walki zbrojnej umożliwiających

dobór środków i sposobów walki zbrojnej umożliwiających

podwyższenie, złamanie sztuki wojny przeciwnika, tj.

podwyższenie, złamanie sztuki wojny przeciwnika, tj.

zniweczenie jego silnych atutów oraz wykorzystaniem słabych

zniweczenie jego silnych atutów oraz wykorzystaniem słabych

stron do wykonania rozstrzygających uderzeń. Sztuka wojenna

stron do wykonania rozstrzygających uderzeń. Sztuka wojenna

wyraża się w stałym dążeniu do unikania strat, unikania

wyraża się w stałym dążeniu do unikania strat, unikania

zwycięstwa za wszelką cenę w myśl dyrektywy ekonomizacji

zwycięstwa za wszelką cenę w myśl dyrektywy ekonomizacji

walki zbrojnej: Wojować tak aby samemu ponosić jak najmniejsze

walki zbrojnej: Wojować tak aby samemu ponosić jak najmniejsze

straty, zadać jednocześnie nieprzyjacielowi największe. Chodzi

straty, zadać jednocześnie nieprzyjacielowi największe. Chodzi

więc o unikanie „pyrrusowych zwycięstw” których istotę oddaję

więc o unikanie „pyrrusowych zwycięstw” których istotę oddaję

słynna wypowiedź króla Epiru Pyrrusa (319-272 p.n.e.): „Jeszcze

słynna wypowiedź króla Epiru Pyrrusa (319-272 p.n.e.): „Jeszcze

jedno takie zwycięstwo a będziemy skończeni”

jedno takie zwycięstwo a będziemy skończeni”



Uznając twórczą działalność

Uznając twórczą działalność

dowódców i wodzów na podstawę

dowódców i wodzów na podstawę

sztuki wojennej, nie można pominąć

sztuki wojennej, nie można pominąć

tzw. Rzemiosła wojennego, czyli

tzw. Rzemiosła wojennego, czyli

sprawności organów dowodzenia i

sprawności organów dowodzenia i

jednostek wojskowych w realizacji

jednostek wojskowych w realizacji

zadań bojowych będących pochodną

zadań bojowych będących pochodną

organizacji, uzbrojenia i wyposażenia,

organizacji, uzbrojenia i wyposażenia,

morale, a przede wszystkich

morale, a przede wszystkich

wyszkolenia bojowego. W najszerszym

wyszkolenia bojowego. W najszerszym

znaczeniu sztuka wojenna a także

znaczeniu sztuka wojenna a także

przygotowywanie i utrzymywanie

przygotowywanie i utrzymywanie

najwyższego rzemiosła wojennego

najwyższego rzemiosła wojennego

organizacji wojskowej państwa

organizacji wojskowej państwa

9. Wsparcie władz i

9. Wsparcie władz i

społeczeństwa w sytuacjach

społeczeństwa w sytuacjach

szczególnych zagrożeń i

szczególnych zagrożeń i

potrzeb

potrzeb



Ta cecha odnosi się zarówno do działań

Ta cecha odnosi się zarówno do działań

zewnętrznych, jak i do udziału wojska w

zewnętrznych, jak i do udziału wojska w

misjach zagranicznych w ramach

misjach zagranicznych w ramach

operacji humanitarnych czy

operacji humanitarnych czy

pokojowych.

pokojowych.

Współcześnie zakres przygotowania i wykorzystywania

Współcześnie zakres przygotowania i wykorzystywania

armii do niesienia pomocy władzy i społeczeństwu

armii do niesienia pomocy władzy i społeczeństwu

znacznie się rozszerzył i wszystko wskazuje na to, że

znacznie się rozszerzył i wszystko wskazuje na to, że

będzie się dalej rozszerzał. Składa się na to kilka

będzie się dalej rozszerzał. Składa się na to kilka

przyczyn:

przyczyn:

•

Wielka przydatność organizacji wojskowej,

Wielka przydatność organizacji wojskowej,

•

Rosnąca skala zagrożeń niemilitarnych oraz strat ludzkich

Rosnąca skala zagrożeń niemilitarnych oraz strat ludzkich

i materialnych,

i materialnych,

•

Niewydolność stałych służb cywilnych w sytuacjach

Niewydolność stałych służb cywilnych w sytuacjach

szczególnych zagrożeń. W sytuacjach zagrożeń i

szczególnych zagrożeń. W sytuacjach zagrożeń i

potrzeb występuje nie tylko potrzeba, ale konieczność

potrzeb występuje nie tylko potrzeba, ale konieczność

wsparcia wojskowego,

wsparcia wojskowego,

•

„

„

Rozmycie” tradycyjnych rozgraniczeń między

Rozmycie” tradycyjnych rozgraniczeń między

zagrożeniami militarnymi a niemilitarnymi, np. terroryzm,

zagrożeniami militarnymi a niemilitarnymi, np. terroryzm,

skażeń promieniotwórczych czy bakteriologicznych.

skażeń promieniotwórczych czy bakteriologicznych.

Nastąpił również zanik tradycyjnych rozgraniczeń na

Nastąpił również zanik tradycyjnych rozgraniczeń na

wojskowe i niewojskowe metody przeciwdziałania

wojskowe i niewojskowe metody przeciwdziałania

zagrożeniom. Przykładem może być to iż policja została

zagrożeniom. Przykładem może być to iż policja została

zmuszona do stosowania w walce z terrorystami i

zmuszona do stosowania w walce z terrorystami i

przestępcami metod i środków typowych dla walki

przestępcami metod i środków typowych dla walki

zbrojnej.

zbrojnej.

10.

10.

Bezinteresowność

Bezinteresowność

poświęcenia

poświęcenia

żołnierskiego dla

żołnierskiego dla

ojczyzny

ojczyzny



Wykładnię tej cechy marsz. J. Piłsudski przedstawił

Wykładnię tej cechy marsz. J. Piłsudski przedstawił

następująco: „(…) Żołnierz jest tą istotą, która

następująco: „(…) Żołnierz jest tą istotą, która

musi żyć i umierać nie dla siebie, a dla innych. (…)

musi żyć i umierać nie dla siebie, a dla innych. (…)

Żołnierz walczy i żyje dla wszystkich, podczas gdy

Żołnierz walczy i żyje dla wszystkich, podczas gdy

wszyscy inni walczą o swoje jedynie interesy. Jest

wszyscy inni walczą o swoje jedynie interesy. Jest

coś, co duszę żołnierską, gdy jest prawdziwa,

coś, co duszę żołnierską, gdy jest prawdziwa,

podnosi, coś, co go czyni piękniejszym wewnętrznie

podnosi, coś, co go czyni piękniejszym wewnętrznie

od innych, co łączy wszystkich żołnierzy w jedno –to

od innych, co łączy wszystkich żołnierzy w jedno –to

jest symbol i emblemat narodowy”.

jest symbol i emblemat narodowy”.



Jeden z artykułów Konstytucji 3 maja 1791 r. głosił :

Jeden z artykułów Konstytucji 3 maja 1791 r. głosił :

„Naród winien wojsku swemu nagrodę i poważanie

„Naród winien wojsku swemu nagrodę i poważanie

za to, iż się poświęca jedynie dla jego obrony ”.

za to, iż się poświęca jedynie dla jego obrony ”.



Powszechna służba wojskowa w suwerennej i

Powszechna służba wojskowa w suwerennej i

demokratycznej Rzeczypospolitej stanowiła najwyższe

demokratycznej Rzeczypospolitej stanowiła najwyższe

urzeczywistnienie postawy patriotycznej i

urzeczywistnienie postawy patriotycznej i

obywatelskiej Polaków.

obywatelskiej Polaków.

11.

11.

Powszechne wychowanie i

Powszechne wychowanie i

szkolenie wojskowe młodzieży i

szkolenie wojskowe młodzieży i

dorosłych

dorosłych



Część ogólnego systemu edukacji narodowej,

Część ogólnego systemu edukacji narodowej,

której decydująca rola w tworzeniu systemu

której decydująca rola w tworzeniu systemu

jest niekwestionowana.

jest niekwestionowana.



J. Nowak-Jeziorański pisze: „Najważniejsza

J. Nowak-Jeziorański pisze: „Najważniejsza

strategiczna dziedzina jaką są sprawy

strategiczna dziedzina jaką są sprawy

młodzieży i jej wychowania w duchu naszych

młodzieży i jej wychowania w duchu naszych

tradycyjnych wartości.

tradycyjnych wartości.



Wg stwierdzenia gen. Sikorskiego można

Wg stwierdzenia gen. Sikorskiego można

stwierdzić, że wychowanie i wyszkolenie

stwierdzić, że wychowanie i wyszkolenie

młodzieży i dorosłych jest głównym i

młodzieży i dorosłych jest głównym i

niezastąpionym źródłem ciągłego tworzenia siły

niezastąpionym źródłem ciągłego tworzenia siły

obronnej państwa, a zarazem siły narodowej.

obronnej państwa, a zarazem siły narodowej.



Istota szkolenia i wychowania młodzieży wg

Istota szkolenia i wychowania młodzieży wg

prof. Teologii Stanisławy Grabskiej –

prof. Teologii Stanisławy Grabskiej –

samo

samo

słuchanie jeszcze nikogo nie wychowało.

słuchanie jeszcze nikogo nie wychowało.

Umoralniające nauki w kościele czy w szkole

Umoralniające nauki w kościele czy w szkole

nie wystarczają do ukształtowania młodego

nie wystarczają do ukształtowania młodego

człowieka.

człowieka.



„

„

Słuchania” nie brakuje w wychowaniu i

Słuchania” nie brakuje w wychowaniu i

szkoleniu wojskowym, to jednak wyróżnia się

szkoleniu wojskowym, to jednak wyróżnia się

ono praktyką i to intensywną w nabyciu i

ono praktyką i to intensywną w nabyciu i

utrwaleniu takich cech żołnierskich i

utrwaleniu takich cech żołnierskich i

obywatelskich, jak: posłuszeństwo, porządek,

obywatelskich, jak: posłuszeństwo, porządek,

obowiązkowość, wytrzymałość i cierpliwość,

obowiązkowość, wytrzymałość i cierpliwość,

współdziałanie w grupie, zdecydowanie,

współdziałanie w grupie, zdecydowanie,

pokora, wiara we własne siły, duma z

pokora, wiara we własne siły, duma z

włączenia się do współodpowiedzialności za

włączenia się do współodpowiedzialności za

państwo, za bezpieczeństwo narodu i swoich

państwo, za bezpieczeństwo narodu i swoich

bliskich.

bliskich.



Wychowanie i wyszkolenie młodzieży to

Wychowanie i wyszkolenie młodzieży to

również tradycyjne paramilitarne

również tradycyjne paramilitarne

stowarzyszenia młodzieżowe np. harcerstwo,

stowarzyszenia młodzieżowe np. harcerstwo,

jak i klasy o profilu wojskowym w liceach.

jak i klasy o profilu wojskowym w liceach.

12.

12.

Niezależna

Niezależna

infrastruktura wojskowa

infrastruktura wojskowa



Określana jest jako ogół obiektów,

Określana jest jako ogół obiektów,

urządzeń i instytucji wojskowych

urządzeń i instytucji wojskowych

zapewniających funkcjonowanie

zapewniających funkcjonowanie

systemu wojskowego państwa.

systemu wojskowego państwa.



Organizacyjnie i administracyjnie

Organizacyjnie i administracyjnie

infrastruktura wojskowa jest ujęta w

infrastruktura wojskowa jest ujęta w

system garnizonów wojskowych-

system garnizonów wojskowych-

względnie autonomiczną i

względnie autonomiczną i

samowystarczalną strukturę w

samowystarczalną strukturę w

infrastrukturze państwa. Stanowi ona

infrastrukturze państwa. Stanowi ona

olbrzymią bazę administracyjną,

olbrzymią bazę administracyjną,

logistyczną, szkolną, mobilizacyjną i

logistyczną, szkolną, mobilizacyjną i

operacyjną zapewniającą tworzenie i

operacyjną zapewniającą tworzenie i

funkcjonowanie siły obronnej państw,

funkcjonowanie siły obronnej państw,

a jej stan techniczny i liczbowy jest

a jej stan techniczny i liczbowy jest

jednym z głównych wyznaczników

jednym z głównych wyznaczników

potencjału i wizerunku obronnego

potencjału i wizerunku obronnego

państwa.

państwa.



W każdym państwie, a zwłaszcza w państwie

W każdym państwie, a zwłaszcza w państwie

suwerennym i demokratycznym , infrastruktura

suwerennym i demokratycznym , infrastruktura

wojskowa służy również potrzebom władz i

wojskowa służy również potrzebom władz i

społeczeństwa, zwłaszcza w sytuacjach

społeczeństwa, zwłaszcza w sytuacjach

szczególnych zagrożeń i potrzeb. Baza koszarowa

szczególnych zagrożeń i potrzeb. Baza koszarowa

wojska wykorzystywana jest również jako rezerwa

wojska wykorzystywana jest również jako rezerwa

dla zapewnienia czasowego bytowania i schronienia

dla zapewnienia czasowego bytowania i schronienia

ludności w sytuacjach nadzwyczajnych potrzeb, np.

ludności w sytuacjach nadzwyczajnych potrzeb, np.

klęsk żywiołowych i katastrof technicznych.

klęsk żywiołowych i katastrof technicznych.



Infrastruktura wojskowa wraz z infrastrukturą

Infrastruktura wojskowa wraz z infrastrukturą

cywilnej organizacji obrony narodowej tworzy

cywilnej organizacji obrony narodowej tworzy

infrastrukturę obronną państwa. Natomiast

infrastrukturę obronną państwa. Natomiast

operacyjne przygotowanie obszaru kraju do obrony

operacyjne przygotowanie obszaru kraju do obrony

to całość obiektów, urządzeń i instytucji

to całość obiektów, urządzeń i instytucji

przygotowanych w czasie pokoju i

przygotowanych w czasie pokoju i

rozbudowywanych bądź budowanych w okresie

rozbudowywanych bądź budowanych w okresie

kryzysu czy wojny stosownie do planów obrony

kryzysu czy wojny stosownie do planów obrony

państwa przeznaczonych do przygotowania

państwa przeznaczonych do przygotowania

rozwinięcia i prowadzenia obrony narodowej.

rozwinięcia i prowadzenia obrony narodowej.