background image

Cechy 

Cechy 

organizacji 

organizacji 

wojskowej 

wojskowej 

państwa

państwa

background image

Literatura: 

Literatura: 

Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku: wyzwania i 

Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku: wyzwania i 

strategie,

strategie,

 red. nauk. Jakubczak R., Flis J., Warszawa 2006.

 red. nauk. Jakubczak R., Flis J., Warszawa 2006.

Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa Polski w XXI wieku, 

Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa Polski w XXI wieku, 

pod red. Jakubczak R., Skrabacz A., Gąsiorek K., Warszawa 2008. 

pod red. Jakubczak R., Skrabacz A., Gąsiorek K., Warszawa 2008. 

background image

1. 

1. 

DYSPONOWANIE ORAZ 

DYSPONOWANIE ORAZ 

MOŻLIWOŚĆ UŻYCIA POTENCJAŁU 

MOŻLIWOŚĆ UŻYCIA POTENCJAŁU 

BOJOWEGO

BOJOWEGO

 

 

Jakim jest szeroki zestaw broni 

Jakim jest szeroki zestaw broni 

oraz form sposobów jej 

oraz form sposobów jej 

bojowego wykorzystania, 

bojowego wykorzystania, 

tworzący olbrzymi potencjał 

tworzący olbrzymi potencjał 

niszczenia stanów osobowych, 

niszczenia stanów osobowych, 

obiektu, sprzętu, terenu i 

obiektu, sprzętu, terenu i 

środowiska naturalnego. Ten 

środowiska naturalnego. Ten 

potencjał wywiera decydujący 

potencjał wywiera decydujący 

wpływ za zachowanie 

wpływ za zachowanie 

społeczeństw i władz przez 

społeczeństw i władz przez 

sam fakt istnienia 

sam fakt istnienia 

(posiadania) i groźbę jego 

(posiadania) i groźbę jego 

użycia, a w ostateczności 

użycia, a w ostateczności 

przez bezpośrednie użycie.

przez bezpośrednie użycie.

background image

2. PRZYGOTOWANIE I 

2. PRZYGOTOWANIE I 

ZDOLNOŚĆ PROWADZENIA 

ZDOLNOŚĆ PROWADZENIA 

WALKI ZBROJNEJ

WALKI ZBROJNEJ

W obronie państwa i operacjach 

W obronie państwa i operacjach 

wojskowych za granicą, często z 

wojskowych za granicą, często z 

przeciwnikiem przewyższającym 

przeciwnikiem przewyższającym 

potencjałem ludzkim, organizacyjnym 

potencjałem ludzkim, organizacyjnym 

czy technologicznym.

czy technologicznym.

background image

3. A

3. A

utonomiczna 

utonomiczna 

struktura wojska

struktura wojska

Na którą składają się:

Na którą składają się:

Odrębny system prawny

Odrębny system prawny

Infrastruktura wojskowa 

Infrastruktura wojskowa 

System szkolnictwa wojskowego

System szkolnictwa wojskowego

System dowodzenia 

System dowodzenia 

System mobilizacji

System mobilizacji

Logistyka wojskowa

Logistyka wojskowa

Inżynieria wojskowa

Inżynieria wojskowa

Łączność 

Łączność 

Żandarmeria Wojskowa

Żandarmeria Wojskowa

background image

4. 

4. 

Scentralizowany system 

Scentralizowany system 

dowodzenia oparty na 

dowodzenia oparty na 

dyscyplinie wojskowej

dyscyplinie wojskowej

Dowodzenie wojskowe - forma kierowania 

ludźmi oparta na hierarchizacji stopni i 

stanowisk wojskowych i dyscyplinie wojskowej

Dowodzenie wojskami jest procesem, 

poprzez który dowódca narzuca swoją wolę i 

zamiary podwładnym oraz w ramach którego 

wspomagany przez swój sztab planuje, 

organizuje, koordynuje i ukierunkowuje 

działania podległych mu wojsk przez użycie 

standardowych procedur działania i wszelkich 

dostępnych środków przekazywania 

informacji.

background image

System dowodzenia wojskami zawiera 

następujące podsystemy i elementy: 

1.   Podsystem decyzyjny (sterujący, 

regulacyjny) – którego zadaniem jest 

gromadzenie informacji, ocena sytuacji oraz 

podejmowanie decyzji

2.   Podsystem wykonawczy – który realizuje 

postawione przez podsystem decyzyjny 

zadania.

3.    Podsystem informacyjny – zbieranie i 

wymiana informacji 

4.   Podsystem zabezpieczenia technicznego i 

ochrony – zadaniem jest zapewnienie 

sprawności technicznych środków dowodzenia i 

odpowiednich warunków funkcjonowania 

personelu na stanowiskach dowodzenia. 

background image

Zasada dyscypliny

Zasada dyscypliny

 

 

 

 

 wszyscy 

 wszyscy 

żołnierze powinni przestrzegać 

żołnierze powinni przestrzegać 

przepisów i regulaminu oraz stosować 

przepisów i regulaminu oraz stosować 

się do zarządzeń przełożonych w danej 

się do zarządzeń przełożonych w danej 

sytuacji, bez względu na narodowe, 

sytuacji, bez względu na narodowe, 

sojusznicze lub kulturowe odmienności.

sojusznicze lub kulturowe odmienności.

background image

5. 

5. 

Duża mobilność sił 

Duża mobilność sił 

zbrojnych

zbrojnych

Mobilność jest jedną z cech sił 

Mobilność jest jedną z cech sił 

zbrojnych, która 

zbrojnych, która 

umożliwia 

umożliwia 

podjęcie i prowadzenie 

podjęcie i prowadzenie 

akcji i operacji 

akcji i operacji 

wojskowych w dowolnym 

wojskowych w dowolnym 

obszarze państwa, a także 

obszarze państwa, a także 

poza jego granicami

poza jego granicami

”.

”.

 

 

background image

Na mobilność składa się:

Na mobilność składa się:

Zdolność przemieszczania się

Zdolność przemieszczania się

 

 

(lądem powietrzem i morzem)

(lądem powietrzem i morzem)

Autonomiczność logistyczna

Autonomiczność logistyczna

Autonomiczność rozpoznawcza

Autonomiczność rozpoznawcza

Autonomiczność inżynieryjna

Autonomiczność inżynieryjna

Zdolność wsparcia wojskowego i 

Zdolność wsparcia wojskowego i 

cywilnego

cywilnego

 dla armii znajdującej się 

 dla armii znajdującej się 

poza terytorium państwa.

poza terytorium państwa.

background image

6. Stała gotowość 

6. Stała gotowość 

bojowa wojsk

bojowa wojsk

Jest to ciągła zdolność wydzielonych 

Jest to ciągła zdolność wydzielonych 

sił i środków do natychmiastowego 

sił i środków do natychmiastowego 

podjęcia działań bojowych czy też 

podjęcia działań bojowych czy też 

wsparcia wojskowego dla władzy i 

wsparcia wojskowego dla władzy i 

społeczeństwa oraz osiągania 

społeczeństwa oraz osiągania 

wyższych stopni gotowości bojowej, 

wyższych stopni gotowości bojowej, 

aż do pełnej gotowości bojowej 

aż do pełnej gotowości bojowej 

włącznie.

włącznie.

background image

7. Morale 

7. Morale 

wojskowe

wojskowe

Są to wbrew pozorom najważniejsze cechy 

Są to wbrew pozorom najważniejsze cechy 

organizacji wojskowych, które mają decydujący 

organizacji wojskowych, które mają decydujący 

wpływ nie tylko na sprawność armii, ale wręcz 

wpływ nie tylko na sprawność armii, ale wręcz 

decyduje o wyniku walki czy wojny. 

decyduje o wyniku walki czy wojny. 

Najważniejsze z nich to:

Najważniejsze z nich to:

Męstwo

Męstwo

Posłuszeństwo

Posłuszeństwo

Wytrzymałość

Wytrzymałość

Wielkoduszność

Wielkoduszność

Cierpliwość

Cierpliwość

Sprawność szybkiej decyzji

Sprawność szybkiej decyzji

Sprawności regulujące nasz stosunek do kraju i 

Sprawności regulujące nasz stosunek do kraju i 

towarzyszy broni

towarzyszy broni

background image

8. Sztuka wojenna

8. Sztuka wojenna

 

 

Dziedzina wiedzy i umiejętności dotycząca przygotowania i 

Dziedzina wiedzy i umiejętności dotycząca przygotowania i 

prowadzenia walki zbrojnej z uzbrojonym przeciwnikiem, w której 

prowadzenia walki zbrojnej z uzbrojonym przeciwnikiem, w której 

obydwie strony wykorzystując broń dążą do zniszczenia bądź 

obydwie strony wykorzystując broń dążą do zniszczenia bądź 

obezwładnienia przeciwnika oraz zdobycia bądź też obrony 

obezwładnienia przeciwnika oraz zdobycia bądź też obrony 

terenu

terenu

Występujący w terminie „sztuka wojenna” wyraz „sztuka” a nie 

Występujący w terminie „sztuka wojenna” wyraz „sztuka” a nie 

„technologia”, „procedura” czy „schemat” oznacza że decyzja 

„technologia”, „procedura” czy „schemat” oznacza że decyzja 

dowódcy w walce zbrojnej to nie dowolny czy schematyczny 

dowódcy w walce zbrojnej to nie dowolny czy schematyczny 

pomysł osiągnięcia celu działania, ale twórczy, niepowtarzalny 

pomysł osiągnięcia celu działania, ale twórczy, niepowtarzalny 

dobór środków i sposobów walki zbrojnej umożliwiających 

dobór środków i sposobów walki zbrojnej umożliwiających 

podwyższenie, złamanie sztuki wojny przeciwnika, tj. 

podwyższenie, złamanie sztuki wojny przeciwnika, tj. 

zniweczenie jego silnych atutów oraz wykorzystaniem słabych 

zniweczenie jego silnych atutów oraz wykorzystaniem słabych 

stron do wykonania rozstrzygających uderzeń. Sztuka wojenna 

stron do wykonania rozstrzygających uderzeń. Sztuka wojenna 

wyraża się w stałym dążeniu do unikania strat, unikania 

wyraża się w stałym dążeniu do unikania strat, unikania 

zwycięstwa za wszelką cenę w myśl dyrektywy ekonomizacji 

zwycięstwa za wszelką cenę w myśl dyrektywy ekonomizacji 

walki zbrojnej: Wojować tak aby samemu ponosić jak najmniejsze 

walki zbrojnej: Wojować tak aby samemu ponosić jak najmniejsze 

straty, zadać jednocześnie nieprzyjacielowi największe. Chodzi 

straty, zadać jednocześnie nieprzyjacielowi największe. Chodzi 

więc o unikanie „pyrrusowych zwycięstw” których istotę oddaję 

więc o unikanie „pyrrusowych zwycięstw” których istotę oddaję 

słynna wypowiedź króla Epiru Pyrrusa (319-272 p.n.e.): „Jeszcze 

słynna wypowiedź króla Epiru Pyrrusa (319-272 p.n.e.): „Jeszcze 

jedno takie zwycięstwo a będziemy skończeni”

jedno takie zwycięstwo a będziemy skończeni”

background image

Uznając twórczą działalność 

Uznając twórczą działalność 

dowódców i wodzów na podstawę 

dowódców i wodzów na podstawę 

sztuki wojennej, nie można pominąć 

sztuki wojennej, nie można pominąć 

tzw. Rzemiosła wojennego, czyli 

tzw. Rzemiosła wojennego, czyli 

sprawności organów dowodzenia i 

sprawności organów dowodzenia i 

jednostek wojskowych w realizacji 

jednostek wojskowych w realizacji 

zadań bojowych będących pochodną 

zadań bojowych będących pochodną 

organizacji, uzbrojenia i wyposażenia, 

organizacji, uzbrojenia i wyposażenia, 

morale, a przede wszystkich 

morale, a przede wszystkich 

wyszkolenia bojowego. W najszerszym 

wyszkolenia bojowego. W najszerszym 

znaczeniu sztuka wojenna a także 

znaczeniu sztuka wojenna a także 

przygotowywanie i utrzymywanie 

przygotowywanie i utrzymywanie 

najwyższego rzemiosła wojennego 

najwyższego rzemiosła wojennego 

organizacji wojskowej państwa

organizacji wojskowej państwa

background image

9. Wsparcie władz i 

9. Wsparcie władz i 

społeczeństwa w sytuacjach 

społeczeństwa w sytuacjach 

szczególnych zagrożeń i 

szczególnych zagrożeń i 

potrzeb

potrzeb

Ta cecha odnosi się zarówno do działań 

Ta cecha odnosi się zarówno do działań 

zewnętrznych, jak i  do udziału wojska w 

zewnętrznych, jak i  do udziału wojska w 

misjach zagranicznych w ramach 

misjach zagranicznych w ramach 

operacji humanitarnych czy 

operacji humanitarnych czy 

pokojowych.

pokojowych.

background image

Współcześnie zakres przygotowania i wykorzystywania 

Współcześnie zakres przygotowania i wykorzystywania 

armii do niesienia pomocy władzy i społeczeństwu 

armii do niesienia pomocy władzy i społeczeństwu 

znacznie się rozszerzył  i wszystko wskazuje na to, że 

znacznie się rozszerzył  i wszystko wskazuje na to, że 

będzie się dalej rozszerzał. Składa się na to kilka 

będzie się dalej rozszerzał. Składa się na to kilka 

przyczyn:

przyczyn:

Wielka przydatność organizacji wojskowej,

Wielka przydatność organizacji wojskowej,

Rosnąca skala zagrożeń niemilitarnych oraz strat ludzkich 

Rosnąca skala zagrożeń niemilitarnych oraz strat ludzkich 

i materialnych,

i materialnych,

Niewydolność stałych służb cywilnych w sytuacjach 

Niewydolność stałych służb cywilnych w sytuacjach 

szczególnych zagrożeń. W    sytuacjach zagrożeń i 

szczególnych zagrożeń. W    sytuacjach zagrożeń i 

potrzeb występuje nie tylko potrzeba, ale konieczność 

potrzeb występuje nie tylko potrzeba, ale konieczność 

wsparcia wojskowego,

wsparcia wojskowego,

Rozmycie” tradycyjnych rozgraniczeń  między 

Rozmycie” tradycyjnych rozgraniczeń  między 

zagrożeniami militarnymi a niemilitarnymi, np. terroryzm, 

zagrożeniami militarnymi a niemilitarnymi, np. terroryzm, 

skażeń promieniotwórczych czy bakteriologicznych. 

skażeń promieniotwórczych czy bakteriologicznych. 

Nastąpił również zanik tradycyjnych rozgraniczeń  na 

Nastąpił również zanik tradycyjnych rozgraniczeń  na 

wojskowe i niewojskowe metody przeciwdziałania 

wojskowe i niewojskowe metody przeciwdziałania 

zagrożeniom. Przykładem może być to iż policja została 

zagrożeniom. Przykładem może być to iż policja została 

zmuszona do stosowania w walce z terrorystami i 

zmuszona do stosowania w walce z terrorystami i 

przestępcami metod i środków typowych dla walki 

przestępcami metod i środków typowych dla walki 

zbrojnej.

zbrojnej.

background image

10.

10.

 

 

Bezinteresowność 

Bezinteresowność 

poświęcenia 

poświęcenia 

żołnierskiego dla 

żołnierskiego dla 

ojczyzny

ojczyzny

Wykładnię tej cechy marsz. J. Piłsudski przedstawił 

Wykładnię tej cechy marsz. J. Piłsudski przedstawił 

następująco:  „(…) Żołnierz jest tą istotą, która 

następująco:  „(…) Żołnierz jest tą istotą, która 

musi żyć i umierać nie dla siebie, a dla innych. (…) 

musi żyć i umierać nie dla siebie, a dla innych. (…) 

Żołnierz walczy i żyje dla wszystkich, podczas gdy 

Żołnierz walczy i żyje dla wszystkich, podczas gdy 

wszyscy inni walczą o swoje jedynie interesy. Jest 

wszyscy inni walczą o swoje jedynie interesy. Jest 

coś, co duszę żołnierską, gdy jest prawdziwa, 

coś, co duszę żołnierską, gdy jest prawdziwa, 

podnosi, coś, co go czyni piękniejszym wewnętrznie 

podnosi, coś, co go czyni piękniejszym wewnętrznie 

od innych, co łączy wszystkich żołnierzy w jedno –to 

od innych, co łączy wszystkich żołnierzy w jedno –to 

jest symbol i emblemat narodowy”. 

jest symbol i emblemat narodowy”. 

Jeden z artykułów Konstytucji 3 maja 1791 r. głosił : 

Jeden z artykułów Konstytucji 3 maja 1791 r. głosił : 

„Naród winien wojsku swemu nagrodę i poważanie 

„Naród winien wojsku swemu nagrodę i poważanie 

za to, iż się poświęca jedynie dla jego obrony ”. 

za to, iż się poświęca jedynie dla jego obrony ”. 

Powszechna służba wojskowa w suwerennej i 

Powszechna służba wojskowa w suwerennej i 

demokratycznej Rzeczypospolitej stanowiła najwyższe 

demokratycznej Rzeczypospolitej stanowiła najwyższe 

urzeczywistnienie postawy patriotycznej i 

urzeczywistnienie postawy patriotycznej i 

obywatelskiej Polaków.

obywatelskiej Polaków.

background image

11.

11.

 

 

Powszechne wychowanie i 

Powszechne wychowanie i 

szkolenie wojskowe młodzieży i 

szkolenie wojskowe młodzieży i 

dorosłych

dorosłych

 

 

Część ogólnego systemu edukacji narodowej, 

Część ogólnego systemu edukacji narodowej, 

której decydująca rola w tworzeniu systemu 

której decydująca rola w tworzeniu systemu 

jest niekwestionowana.

jest niekwestionowana.

J. Nowak-Jeziorański pisze: „Najważniejsza 

J. Nowak-Jeziorański pisze: „Najważniejsza 

strategiczna dziedzina jaką są sprawy 

strategiczna dziedzina jaką są sprawy 

młodzieży i jej wychowania w duchu naszych 

młodzieży i jej wychowania w duchu naszych 

tradycyjnych wartości.

tradycyjnych wartości.

Wg stwierdzenia gen. Sikorskiego można 

Wg stwierdzenia gen. Sikorskiego można 

stwierdzić, że wychowanie i wyszkolenie 

stwierdzić, że wychowanie i wyszkolenie 

młodzieży i dorosłych jest głównym i 

młodzieży i dorosłych jest głównym i 

niezastąpionym źródłem ciągłego tworzenia siły 

niezastąpionym źródłem ciągłego tworzenia siły 

obronnej państwa, a zarazem siły narodowej.

obronnej państwa, a zarazem siły narodowej.

background image

Istota szkolenia i wychowania młodzieży wg 

Istota szkolenia i wychowania młodzieży wg 

prof. Teologii Stanisławy Grabskiej – 

prof. Teologii Stanisławy Grabskiej – 

samo 

samo 

słuchanie jeszcze nikogo nie wychowało. 

słuchanie jeszcze nikogo nie wychowało. 

Umoralniające nauki w kościele czy w szkole 

Umoralniające nauki w kościele czy w szkole 

nie wystarczają do ukształtowania młodego 

nie wystarczają do ukształtowania młodego 

człowieka. 

człowieka. 

 

 

Słuchania” nie brakuje w wychowaniu i 

Słuchania” nie brakuje w wychowaniu i 

szkoleniu wojskowym, to jednak wyróżnia się 

szkoleniu wojskowym, to jednak wyróżnia się 

ono praktyką i to intensywną w nabyciu i 

ono praktyką i to intensywną w nabyciu i 

utrwaleniu takich cech żołnierskich i 

utrwaleniu takich cech żołnierskich i 

obywatelskich, jak: posłuszeństwo, porządek, 

obywatelskich, jak: posłuszeństwo, porządek, 

obowiązkowość, wytrzymałość i cierpliwość, 

obowiązkowość, wytrzymałość i cierpliwość, 

współdziałanie w grupie, zdecydowanie, 

współdziałanie w grupie, zdecydowanie, 

pokora, wiara we własne siły, duma z 

pokora, wiara we własne siły, duma z 

włączenia się do współodpowiedzialności za 

włączenia się do współodpowiedzialności za 

państwo, za bezpieczeństwo narodu i swoich 

państwo, za bezpieczeństwo narodu i swoich 

bliskich.

bliskich.

background image

Wychowanie i wyszkolenie młodzieży to 

Wychowanie i wyszkolenie młodzieży to 

również tradycyjne paramilitarne 

również tradycyjne paramilitarne 

stowarzyszenia młodzieżowe np. harcerstwo, 

stowarzyszenia młodzieżowe np. harcerstwo, 

jak i klasy o profilu wojskowym w liceach.

jak i klasy o profilu wojskowym w liceach.

background image

12.

12.

 

 

Niezależna 

Niezależna 

infrastruktura wojskowa

infrastruktura wojskowa

Określana jest jako ogół obiektów, 

Określana jest jako ogół obiektów, 

urządzeń i instytucji wojskowych 

urządzeń i instytucji wojskowych 

zapewniających funkcjonowanie 

zapewniających funkcjonowanie 

systemu wojskowego państwa.

systemu wojskowego państwa.

     

     

Organizacyjnie i administracyjnie 

Organizacyjnie i administracyjnie 

infrastruktura wojskowa jest ujęta w 

infrastruktura wojskowa jest ujęta w 

system garnizonów wojskowych- 

system garnizonów wojskowych- 

względnie autonomiczną i 

względnie autonomiczną i 

samowystarczalną strukturę w 

samowystarczalną strukturę w 

infrastrukturze państwa. Stanowi ona 

infrastrukturze państwa. Stanowi ona 

olbrzymią bazę administracyjną, 

olbrzymią bazę administracyjną, 

logistyczną, szkolną, mobilizacyjną i 

logistyczną, szkolną, mobilizacyjną i 

operacyjną zapewniającą tworzenie i 

operacyjną zapewniającą tworzenie i 

funkcjonowanie siły obronnej państw, 

funkcjonowanie siły obronnej państw, 

a jej stan techniczny i liczbowy jest 

a jej stan techniczny i liczbowy jest 

jednym z głównych wyznaczników 

jednym z głównych wyznaczników 

potencjału i wizerunku obronnego 

potencjału i wizerunku obronnego 

państwa.

państwa.

     

     

background image

W każdym państwie, a zwłaszcza w państwie  

W każdym państwie, a zwłaszcza w państwie  

suwerennym i demokratycznym , infrastruktura 

suwerennym i demokratycznym , infrastruktura 

wojskowa służy również potrzebom władz i 

wojskowa służy również potrzebom władz i 

społeczeństwa, zwłaszcza w sytuacjach 

społeczeństwa, zwłaszcza w sytuacjach 

szczególnych zagrożeń i potrzeb. Baza koszarowa 

szczególnych zagrożeń i potrzeb. Baza koszarowa 

wojska wykorzystywana jest również jako rezerwa 

wojska wykorzystywana jest również jako rezerwa 

dla zapewnienia czasowego bytowania i schronienia 

dla zapewnienia czasowego bytowania i schronienia 

ludności w sytuacjach nadzwyczajnych potrzeb, np. 

ludności w sytuacjach nadzwyczajnych potrzeb, np. 

klęsk żywiołowych i katastrof technicznych. 

klęsk żywiołowych i katastrof technicznych. 

Infrastruktura wojskowa wraz z infrastrukturą 

Infrastruktura wojskowa wraz z infrastrukturą 

cywilnej organizacji obrony narodowej tworzy 

cywilnej organizacji obrony narodowej tworzy 

infrastrukturę obronną państwa. Natomiast 

infrastrukturę obronną państwa. Natomiast 

operacyjne przygotowanie obszaru kraju do obrony 

operacyjne przygotowanie obszaru kraju do obrony 

to całość obiektów, urządzeń i instytucji 

to całość obiektów, urządzeń i instytucji 

przygotowanych w czasie pokoju i 

przygotowanych w czasie pokoju i 

rozbudowywanych bądź budowanych w okresie 

rozbudowywanych bądź budowanych w okresie 

kryzysu czy wojny stosownie do planów obrony 

kryzysu czy wojny stosownie do planów obrony 

państwa przeznaczonych do przygotowania 

państwa przeznaczonych do przygotowania 

rozwinięcia i prowadzenia obrony narodowej.

rozwinięcia i prowadzenia obrony narodowej.


Document Outline