– zjawisko optyczne i
meteorologiczne występujące w postaci
charakterystycznego wielobarwnego łuku,
widocznego gdy Słońce oświetla krople wody
w ziemskiej atmosferze. Tęcza
powstaje w wyniku dyspersji (rozszczepienia
światła) oraz przez załamanie i odbicie
światła przez niemal kuliste krople wody.
Tęcza w literaturze i sztuce
Tęcza jest często podmiotem utworów literackich i dzieł sztuki,
malowali ją m.in.
Peter
Paul Rubens i George Inness
(zobacz też
skrót do Wikicytatów po prawej stronie). Jak wspomniano powyżej,
tęcza wspomniana jest w Biblii – Biblia Gdańska, Stary Testament,
Księga Rodzaju, Rozdział 9 (
hebr.
תשק qeszet):
[...]
12 Tedy rzekł Bóg: To jest znak przymierza, który Ja dawam
między mną i między wami, i między każdą duszą żywiącą, która
jest z wami, w rodzaje wieczne.
13 Łuk mój położyłem na obłoku, który będzie na znak
przymierza między mną, i między ziemią.
14 I stanie się, gdy wzbudzę ciemny obłok nad ziemią, a ukaże
się łuk na obłoku:
15 Że wspomnę na przymierze moje, które jest między mną i
między wami, i między każdą duszą żywiącą w każdem ciele; i nie
będą więcej wody na potop, ku wytraceniu wszelkiego ciała.
[...]
Tęcza występuje również w wielu utworach literatury międzynarodowej – należy tutaj wymienić takich twórców jak
Maria Konopnicka
napisała wiersz zatytułowany Tęcza:
A kto ciebie, śliczna tęczo,
Siedmiobarwny pasie,
Wymalował na tej chmurce
Jakby na atłasie?
[...]
O tęczy również napisał
Antoni Kucharczyk:
Po długiej niepogodzie zajaśniało słońce,
Na niebie zachmurzonym, na kształt pół-obręczy
Zajaśniał łuk świetlany siedmiobarwnej tęczy,
Piją zbyteczne wody obydwa jej końce.
[...]
Pomimo faktu, że w tęczy występuje niemal ciągłe widmo kolorów,
tradycyjnie uznaje się, że kolorami tęczy są:
czerwony
(na zewnątrz łuku),
pomarańczowy
,
żółty
,
zielony
,
niebieski
,
indygo
i
fioletowy
(wewnątrz łuku).
Barwy podstawowe
– minimalne zestawy kolorów, które łączone umożliwiają
uzyskanie dowolnych kolorów z podanego zakresu. Do stosowania u ludzi, układy są
oparte o trzy kolory, do addytywnego składania barw stosowanych np w
wyświetlaczach, zwykle używane są kolory czerwony, zielony i niebieski lub czerwony,
żółty i niebieski. Dla subtraktywnycego mieszania kolorów, jak mieszanie pigmentów
lub barwników, zwykle wykorzystywane są magenta, cyjan i żółty
Ogólnie panującym, aczkolwiek błędnym przeświadczeniem jest, że trzy podstawowe
kolory to: czerwony, niebieski i żółty.
Jeśli zachodzi mieszanie światła emitowanego, wówczas zachodzi zjawisko syntezy
addytywnej. W oparciu o syntezę addytywną mieszania barw pracują monitory oraz
inne wyświetlacze kolorowe, emitując wiązki świateł Red (czerwony), Green (zielony),
Blue (niebieski) (RGB). Czarny ekran to wynik braku emisji światła, a biały to wynik
złożenia świateł R + G + B z jednakową jasnością.
Jeśli natomiast zachodzi mieszanie kolorów światła odbitego (np. wydruk na papierze
lub zestaw filtrów szklanych), wówczas występuje zjawisko syntezy subtraktywnej. W
takim przypadku przyjmuje się najczęściej trzy podstawowe kolory to magenta
(fioletoworóżowy), cyjan (błękitny) i żółty. Zjawisko to wykorzystuje się m.in. do druku
na białym papierze. Farba drukarska, pokrywając papier tworzy filtr, a niepochłonięte
długości fal świetlnych docierają do oka wywołując wrażenia określonej barwy.
Tęcza pierwotna i wtórna,
tęczę światła odbitego oraz odbicie tęczy w wodzie.
Koniec/początek tęczy.
Koniec/początek tęczy.
Koniec/początek tęczy.
Podwójna tęcza uwidoczniona
na obrazie olejnym autorstwa Petera Rubensa