Główne przyczyny tonięcia 

i utonięcia

 

 

Właściwości H2O

• Woda jest 770 razy gęstsza od powietrza
• Woda 25-krotnie szybciej przewodzi 

ciepło i ma 4-krotnie większą pojemność 
ciepła

Człowiek w żaden sposób nie jest 

przystosowany swoją budową 

anatomiczną do środowiska wodnego.

 

 

UTONIĘCIE

Gwałtowne uduszenie w wyniku 

zalania wodą górnych dróg 
oddechowych.

Utopienie – opadnięcie ciała na dno, 

śmierć następuje z innych przyczyn 
niż utonięcie.

 

 

UTONIĘCIA TYPOWE

Pięciokresowy podział

:

I OKRES

(5-15s)

faza wstępnej paniki

II 
OKRES

(30-

60s)

faza świadomego oporu

III 
OKRES

(60-

90s)

faza nasilonych wdechów

IV 
OKRES

(60-

90s)

faza zaniku czucia i 

pobudliwości

V 

OKRES

(30-

50s)

faza zaniku czynności życiowych
                

Ś M I E R Ć

Ś M I E R Ć

 

 

UTONIĘCIA 

NIETYPOWE

Wywołane  są  zmianami  w  narządach 
wewnętrznych, 

zapaścią 

po 

zadrażnieniu 

błon 

śluzowych 

nosogardzieli  i  głównie  chorobami 
układu  sercowo-naczyniowego,  atakiem 
padaczkowym,  upojeniem  alkoholowym 
–  w  wyniku  czego  w  procesie  agonii 
dochodzi również do zalewania dróg 
oddechowych przez wodę.

 

 

Główne przyczyny 

tonięcia i utonięcia

• Wstrząs termiczny
• Nadmierne oziębienie organizmu
• Przykurczę mięśni
• Niewłaściwa ocena swoich 

umiejętność

• Niekorzystne warunki wodne

 

 

Wstrząs termiczny

Powstaje  wskutek  nagłej  zmiany  temperatury 
otoczenia z wysokiej na niską – lub odwrotnie

Mechanizm działania: w wyniku skurczu naczyń 
krwionośnych w skórze, nagle duża ilość krwi dostaje 
się do krwioobiegu. Serce przestaje pracować

.

Czynniki sprzyjające:



  nieprzystosowalność do nagłych zmian temperatury



  zły stan zdrowia



  zmęczenie



  alkohol



  nagłe wejście do wody, będąc wcześniej rozgrzanym 

na 

słońcu

 

 

Nadmierne oziębienie 

organizmu

Niska  temperatura  wody  wpływa  na  skurcz  naczyń 

krwionośnych. Upośledza to funkcję wszystkich układów,

a  szczególnie  układu  nerwowego  i  krwionośnego.

W  końcowej  fazie  przechłodzenia  może  dojść  do 

niedotlenienia mózgu. 

Hipotermia:



 

spadek temperatury wewnętrznej ciała poniżej 35

o

C

.

Objawy hipotermii:



 

zmęczenie,



 słaba koordynacja ruchów,



 odrętwienie, trudności w mówieniu,



 utrata orientacji,



 zaburzenia umysłowe. 

 

 

Nadmierne oziębienie 

organizmu

Postępowanie:
• zapobieganie dalszej utraty ciepła 

(zdjęcie mokrego ubrania, okrycie 
kocem poszkodowanego)

• stopniowe ogrzewanie chorego
• tętno u chorego z hipotermią należy 

badać przez 60s 

(wolna czynność 

serca)

 

 

Przykurcze mięśni

Powstają  w  wyniku  działania  niskiej  temperatury  na  organizm 

wywołując  skurcz  naczyń  krwionośnych  i  upośledzenie 

transportu ubocznych produktów przemiany materii. Powodują 

równomierne  i  długotrwale  utrzymujące  się  bolesne  napięcie 

kurczących się mięśni, uniemożliwiające jakikolwiek ruch 

Przykurczą mięśni sprzyjają:



 zmęczenie fizyczne pracujących mięśni



 napłynięcie na zimne prądy



 pływanie po posiłku (koncentracja organizmu na 

trawieniu)



 obecność alkoholu we krwi

 

 

Sposoby uwalniania się od przykurczy 

mięśni



przykurcz mięśni podudzia



przykurcz mięśni prostowników przedniej części 
uda



przykurcz mięśni zginaczy tylnej części uda



przykurcz mięśni stopy



przykurcz mięśni palców



przykurcz mięśni brzucha



przykurcz mięśni krtani
UWALNIANIE SIĘ OD PRZYKÓRCZU POLEGA 
NA ROZCIĄGNIĘCIU MIĘŚNIA KTÓRY 
DOZNAŁ SKURCZU

 

 

 

 

 

 

 

 

Niekorzystne warunki 

wodne



wiry wodne



zimne prądy



wodorosty



miejsca bagniste



załamanie się lodu

 

 

Wiry wodne

• Wiry wodne 

tworzą się za 
przeszkodami 
zanurzonymi w 
wodzie. Mogą być 
poziome, 
pionowe, 
wciągające i 
wyrzucające.

 

 

Wiry wodne

• Aby wydostać się 

z wiru, uciekamy 
z niego w 
kierunku nurtu 
przyjmując 
pozycje poziomą.

• W ostateczności 

nurkujemy do 
podstawy wiru.

 

 

Zimne prądy

• Nagłe wpłynięcie w zimny prąd 

może spowodować panikę, utratę 

orientacji, wstrząs termiczny.

Powstawanie zimnych i ciepłych 

prądów wiąże się z różną gęstością 

wody, są to jakby „rzeki” w toni 

jeziora czy morza.

Nagła zmiana temperatury wody 

występuje również w termoklinie.

 

 

Wodorosty

•

Zachowujemy spokój

•

Kładziemy się na 
plecy 

•

Nie wykonujemy 
gwałtownych 
ruchów

•

Spokojnie 
pracujemy nogami 
do kraula

 

 

Miejsca bagniste

• Nie wyciągamy nogi która zapadła 

się w bagno

• Kładziemy się na plecach i w tej 

pozycji czołgamy się do brzegu

• Podajemy kija, ręcznik lub inny 

przedmiot

 

 

Załamanie się lodu

• Rozkładamy ciężar na 

jak największą 
powierzchnię

• Podajemy ratowanemu 

np.: szali, sanki

• Gdy sami wpadniemy 

do przerębla próbujemy 
wczołgać się na lud

• Nawet po wyciągnięciu 

istnieje zagrożenie 
HIPOTERMIĄ