Wykład 12

Gospodarka planowa:

od wielkiego „pchnięcia“ do

stagnacji

kontekst

• peryferia / anty-Marx ? 

• wielki kryzys kapitalizmu / wojna

•  

• interwencjonizm / Keynes

•  

• Gospłan – przemysł !(Rosenstein-Rodan?)

•  

• niegraniczone zasoby siły roboczej (Lewis?)

•  

• mobilizacja inwestycji (Harrod-Domar ?)

ZMIANA

INSTYTUCJONALNA

• dyrektywy, nie rynek

(z góry lepiej widać)

•  

• rozdzielnictwo i racjonowanie

autarkia 

• upaństwowienie banków, przemysłu,

usług...

 

• ceny? zysk?

Fazy

• ‘wielki skok, no.1’

•  

• spowolnienie no.1

•  

• duży skok, no. 2

•  

• spowolnienie, no. 2

• .

• spowolnienie – stagnacja – recesja

kryzys

Polska 1938: na peryferiach

• Analfabetyzm: 33% (38% wieś, 19% miasto)

• Długość życia < 50 (Niemcy: >60) 

• Ludność wiejska > 70%

• 16% - bezrolni

• 2% - służba domowa

• ‘Dochód społeczny’

• PL: 610, Niemcy: 1760, Hiszpania: 750

• Japonia: 550, Argentyna 1550 

• Udział rolnictwa w ‘DS’

• PL: 74%, Niemcy: 34%

 

okres heroiczny: wielkie pchniecie 

mobilizacja zasobów + rezerw

 

PKB 1948 > PKB 1938 !

 

PKB PL = PKB Hiszpanii 1950 !

 

Zapowiedź problemów

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

1949

1955

PKB/M
INW/M
K/M

Inwestycje: nagłe ‘szarpnięcia’

Nagłe ‘hamowania’

INW/M

-30.0

-20.0

-10.0

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

1

9

4

9

1

9

5

5

1

9

7

0

1

9

8

5

INW/M

Inwestycje: nagłe ‘szarpnięcia’

Nagłe ‘hamowania’

‘Nie dało się przwidzieć trudności’

 

‘

NIEDOBORY

’

 

koordynacja? Inicjatywy resortowe/regionalne?

Planowanie Fikcją?

 

Bariera H.Z.

 

„Opór społeczny”?

Wzrost inwestycji a wzrost konsumpcji:

Konkurencja <1970 

Wzrost napędzany importem 1970-78 

Pokutowanie po 1979

 

-30.0

-20.0

-10.0

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

19

50

19

70

19

90

INW/M 14.8
K/M

Inwestycje → Kapitał

Kapitał + Pełne Zatrudnienie →PKB ?

 

PKB/M

-25.0

-20.0

-15.0

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

1

9

4

9

1

9

5

5

1

9

7

0

1

9

8

5

PKB/M

Inwestycje → Kapitał

Kapitał + Pełne Zatrudnienie

→PKB ?

A Produktywność? A Efektywność?

 

Jakość? Dostosowanie do potrzeb? Innowacyjność?

Różnorodność?

 

Nie ma ‘bodźca’, znikąd sygnałów ...

 

Bezwład strukturalny i technologiczny

PARADOX JAKOŚCI

1950:

PPP PKB PL > PPP PKB Hiszpanii

 

PL 1950-80: PKB 4,9% rocznie

 

Hiszpania: 4,7% rocznie

 

1980:

PPP PKB PL =

42%

PPP PKB H

Gospodarka Planowa

mobilizacja niewykorzystanych rezerw

 

stosunkowo krótkotrwała

 

z niskiego poziomu rozwoju

 
 

nie zastąpi wolnego rynku i własnosci prywatnej

 

Niech spoczywa w spokoju !!!