Zacznijmy od początku...
Słowo „gwiazda” kojarzy nam się z
ciałami niebieskimi, które widzimy
na niebie.
Oczywiście zapytani o największą
gwiazdę jaką znamy, odpowiemy
zgodnie: „Słońce”.
Są to sekwencje, które przechodzi
gwiazda, podczas swego życia.
Ewolucja to bardzo powolny
proces (trwa od miliona do
miliarda lat), zatem nie można
obserwować ich bezpośrednio.
Ewolucja gwiazd
Ewolucja gwiazd
Życie gwiazd
• Gwiazdy rodzą się z gazów (głównie
wodór- 75%) i pyłu
międzygwiezdnego.
• Te „składniki” gwiazd są
przyciągane przez siłę grawitacyjną
ku wspólnemu środkowi ciężkości.
• Powstająca gwiazda jest ukryta
między dyskami.
W gwiazdach, początkowo zachodzą
przemiany wodoru w hel, czyli
najprostsze
reakcje jądrowe, później dążą one do
metali ciężkich, kończąc na żelazie.
Towarzyszą im uwolnienie energii.
Synteza jądrowa pomaga utrzymać się
gwieździe przy życiu
Czerwony olbrzym
Gdy zapasy wodoru ulegają wyczerpaniu
Gdy zapasy wodoru ulegają wyczerpaniu
gwiazda staje się niestabilna, zapada się,
gwiazda staje się niestabilna, zapada się,
zwiększa się temperatura w jej wnętrzu
zwiększa się temperatura w jej wnętrzu
i zaczynają się nowe przemiany jądrowe.
i zaczynają się nowe przemiany jądrowe.
Nowe źródło energii rozsadza gwiazdę.
Nowe źródło energii rozsadza gwiazdę.
Dzięki temu gwiazda rośnie, a jej
Dzięki temu gwiazda rośnie, a jej
temperatura powierzchni spada.
temperatura powierzchni spada.
Wtedy nazywamy ją czerwonym
Wtedy nazywamy ją czerwonym
olbrzymem.
olbrzymem.
Supernowa
Po wyczerpaniu kolejnych zasobów swojej
energii gwiazda traci równowagę.
Wtedy przechodzi przez różne fazy
niestabilności- czasem są to tylko
pulsacje.
Gwiazda cyklicznie powiększa się
i zmniejsza.
Czasem mamy do czynienia z bardziej
dynamicznymi procesami.
Gwiazda nie tylko powiększa
gwałtownie rozmiary, ale też i
odrzuca zewnętrzne warstwy.
U gwiazd o wielkiej masie ma to
postać gigantycznej eksplozji.
Gwiazda świeci wtedy niezwykle
jasno- i tu mamy do czynienia z
supernową.
Biały karzeł
To niewielki obiekt, w przybliżeniu
wielkości Ziemi. Jego pole grawitacyjne
jest miliony razy cięższe niż ziemskie
Biały karzeł powoli stygnie,
wypromieniowując swoją energię
cieplną.
Widać wtedy przepiękną mgławicę
planetarną.
Mgławica planetarna NGC2440
zawiera najgorętszego, znanego,
białego karła.
Gwiazda neutronowa
Jak sama nazwa wskazuje- zbudowana jest
z neutronów.
W gwieździe neutronowej nie tylko atomy
zachodzą na siebie, ale i elektrony są
wciśnięte w jądra.
Łączą się one z protonami, tworząc neutrony-
stąd nazwa gwiazdy neutronowej.
Jej pole grawitacyjne jest znacznie silniejsze
od białego karła.
Dlaczego...
1. Każda gwiazda ma inny kolor?
– Kolor gwiazdy zależy od jej
temperatury.
2. Gwiazdy świecą?
– Temperatura w gwiazdach sięga do
milionów stopni. Energia pod postacią
ciepła przepływa od środka w
kierunku powierzchni, skąd zostaje
wypromieniowana.
Widma gwiazd
Tak samo jak pierwiastki, gwiazdy
mają swoje widma. Tak jak
wcześniej było
wspomniane- zależy
ono od temperatury gwiazdy.
Sklasyfikowano je wg. Liter:
O,B,A,F,G,K,M. To one określają
typ widmowy.
Klasyfikacja
VII Białe karły
VI
Podkarły
V
Ciąg główny
IV
Podolbrzymy
III
Olbrzymy
II
Jasne olbrzymy
I
Nadolbrzymy (dzielą się także na
podklasy)
Wykres Hertzspurga-
Russela
Czarna dziura= śmierć
gwiazdy
Czarna dziura jest źródłem bardzo
Czarna dziura jest źródłem bardzo
silnego
silnego
pola grawitacyjnego. Uniemożliwia
pola grawitacyjnego. Uniemożliwia
wydobywania się na zewnątrz materii
wydobywania się na zewnątrz materii
i promieniowania elektromagnetycznego.
i promieniowania elektromagnetycznego.
Czarna dziura jest zakończeniem żywota
Czarna dziura jest zakończeniem żywota
gwiazdy, gdyż gwiazda na sam koniec
gwiazdy, gdyż gwiazda na sam koniec
kurczy się bez końca.
kurczy się bez końca.
Nie możemy jej zobaczyć bezpośrednio,
ponieważ jej pole grawitacyjne jest na tyle
silne, że nawet światło nie może opuścić jej
powierzchni. Np. cząsteczki gazu, opadając
na czarną dziurę, zwiększają swoją
prędkość.
• Istnieją także gwiazdy podwójne,
np. Charon- księżyc Plutona
Ciekawostka
Żródła:
1. A. Kaczorowska, M. Łysik, „Fizyka i Astronomia 2”, wyd. Żak,
Warszawa 2003
2.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ewolucja_gwiazd
3.
http://slideshare.net/mac666/ewolucja-gwiazd-prezentacja
4. „Nowa encyklopedia od A do Z” , wyd. Naukowe PWN S.A.,
Warszawa 2004