NAJDAWNIEJSZE DZIEJE CZŁOWIEKA

1.

Pochodzenie człowieka – antropogeneza

2.

Osiągnięcia ludzi w czasach
prehistorycznych

3.

Znaczenie rewolucji neolitycznej

4.

Zróżnicowanie językowe ludów
starożytności

  Tanzania, Laetoll 3,7 mln. lat temu   

Księżyc lipiec 1969 rok

Antropogeneza, filogeneza człowieka, pochodzenie człowieka,

historia rodowa człowieka i człowiekowatych, procesy biologiczne,

które doprowadziły do powstania człowieka.

• Ewolucja, powolny, nieodwracalny i kierunkowy proces rozwoju

organizmów, którego efektem jest coraz większa różnorodność, złożoność
i organizacja świata żywego i któremu podlegają całe populacje

KAROL DARWIN 1809- 1882

ZAŁOŻENIE DARWIONOWSKIEJ EWOLUCJI

1. NADPRODUKCJA – liczba wydanego

na świat potomstwa jest znacznie

większa niż liczba osobników

osiągających zdolność do reprodukcji

2. ZMIEMMOŚĆ – w potomstwie

występują różnice międzyosobnicze

(Darwin doceniał znaczenie zmienności,

ale nie znał jej genetycznego podłoża)

3. WSPÓŁZAWODNICTWO – organizmy

konkurują ze sobą, o ograniczone,

dostępne dla nich zasoby (walka o byt)

4. PRZEŻYĆ, ABY SIĘ ROZMNOŻYĆ –

osobniki odznaczające się

najkorzystniejszymi cechami maja

największe szanse przeżycia i

reprodukcji

Proces doboru naturalnego (selekcji

naturalnej) powoduje zatem wzrost

liczby korzystnych i spadek liczby

niekorzystnych genów w populacji. Taka

populacja staje się lepiej przystosowana

do miejscowych warunków. Po pewnym

czasie zmiany te kumulują się w

populacjach geograficznie od siebie

oddzielonych i mogą być na tyle

znamienne, ze spowodują powstanie

nowego gatunku.

Darwin uważał, ze osobniki przekazują

swe cechy następnym pokoleniom, ale

nie potrafił tego wyjaśnić

"O powstawaniu gatunków drogą doboru

naturalnego

Lucy— potoczna nazwa AL

288-1, kompletnego w

40% szkieletu żeńskiego

osobnika Australopithecus

afarensis odkrytego 24

listopada 1974 roku w

Etiopii.Wiek kości

określono na ok. 3,2 mln

lat.

• Lucy była istotą dwunożną,

o małym mózgu i dużej

twarzy. Miała ok. 1 metra

wysokości i ważyła 30 kg.

Zmarła w wieku ok. 25 lat,

prawdopodobnie utonęła

Hominizacja – proces wykształcania się u istot człekokształtnych

cech ludzkich:

• pionowa postawa
• dwunożny chód
• powiększanie się pojemności

mózgu

• wykształcanie umiejętności mowy
• umiejętność myślenia

(rozumowania)

• technologia wytwarzania narzędzi

i posługiwania się nimi

• tworzenie kultury umysłowej

( życie duchowe)

• społeczny podział pracy
• Zdolność przekazywania nabytych

doświadczeń

„Być albo nie być”

FORMY CZŁOWIEKOWATYCH

AUSTRALOPITEK

Żyły od ok. 4,2 do ok. 1 mln lat temu (

pliocen

i wczesny

plejstocen

),

początkowo w Afryce Wschodniej, na terytorium

Wielkich Rowów

Afrykańskich

. Ich wzrost niewiele przekraczał 100 cm, a nogi,

stopy, biodra i dłonie zbliżone były do ludzkich. Małpie były

natomiast ich czaszki (o dużych szczękach), w których

mieścił się mózg o objętości ok. 450-600 cm3, czyli niewiele

większy niż u goryla. Poruszały się w pozycji wyprostowanej.

Australopiteki zamieszkiwały sawanny, gdyż mogły tam

łatwo znaleźć pożywienie. W czasie polowań i zajęć codziennych

używały prymitywnych narzędzi (ostro zakończone kamienie, kije).

Żyły w grupach.

HOMO HABILIS

Homo habilis (człowiek zręczny) – kopalny gatunek

człowieka

z

Afryki Wschodniej

, który żył 2,5-1 mln lat temu.

Opanował sztukę wytwarzania narzędzi kamiennych,

ćwiartowania zwierząt,

gospodarki łowiecko - zbierackiej

Otoczaki – narzędzia łupane

HOMO ERECTUS

Homo erectus (człowiek wyprostowany).

Kolebką Homo erectus jest środkowo-wschodnia

Afryka

, gdzie pojawił się ok. 1,8 - 1,7 miliona lat temu.

Umiał posługiwać się

ogniem

, żył w rodzinach

monogamicznych

, wynalazł

bolas

i

oszczep

udoskonalił

narzędzi (gładzenie) – pięściaki, polował

na duże zwierzęta, tworzył osady

NEANDERTALCZYK

Człowiek neandertalski, neandertalczyk

(Homo neanderthalensis) – przez

niektórych klasyfikowany jako podgatunek

Homo sapiens

. Żył od ok. 400 000 do

ok. 24 500 lat temu.

Umiejętność wzniecania ognia,

posługiwanie się mową,

początek osiadłego trybu życia,

wykształcenie się wyższych potrzeb

(wierzenia)

la Chapelle aux saints – grób neandertalczyka

HOMO SAPIENS

•

Człowiek rozumny (Homo sapiens) –
jedyny występujący współcześnie
gatunek z rodzaju

człowiek

(Homo)

zamieszkujący całą

Ziemię

. Człowiek

anatomicznie współczesny powstał
200–150 tysięcy lat temu w Afryce.
Mniej więcej 100 tysięcy lat temu
dotarł na Bliski Wschód, ok. 60 tys. lat
temu do Australii, a prawie 40 tys. lat
temu do Europy (był to tzw.
kromaniończyk, czyli człowiek z Cro
Magnon - od nazwy stanowiska
archeologicznego we Francji).

*wytwarzanie

kamiennych grotów,

oszczepów,

* wynalezienie łuku,

koła garncarskiego

* budowa stałych

siedzib: szałasów

z paleniskiem

* umiejętność uprawy

ziemi i hodowli

* początki rzemiosła

i metalurgii (miedź)

MIGRACJA HOMO SAPIENS

Wenus z
Willendorfu

( Austria)

23 000 lat temu

Lascaux malowidła z ok.. 15000 lat temu

szaman

fryz koników chińskich

Scena polowania ze zranionym bizonem

Hiszpania, Altamira malowidło naskalne, upadający bizon sprzed 15000 lat

Stonhenge 2500 r. p.n.e.

REWOLUCJA NEOLITYCZNA – termin określający przechodzenie skupisk

ludzkich od wędrownego trybu życia związanego ze zbieractwem, myślistwem

i łowieniem ryb do trybu osiadłego, w którym źródłem utrzymania stało się

rolnictwo, w tym chów zwierząt.

Początek rewolucji około 10 000 lat p.n.e.
wśród ludów Bliskiego Wschodu

Skutki rewolucji neolitycznej:

• osiadły tryb życia

• rolnictwo kopieniacze i

irygacyjne

• chów zwierząt

• wytwarzanie tzw.

produktów wtórnych

chowu

• handel i usługi

• profesjonalizacja życia

społecznego

• wynalezienie

garncarstwa i tkactwa

• eksplozja

demograficzna

• stworzenie społecznej

hierarchii, powstanie

klas

• eksploatacja zasobów

naturalnych na

niespotykaną wcześniej

skalę

• zasiedlanie nowych

terenów

• regulatory przyrostu

naturalnego: konflikty

zbrojne, klęski głodu i

epidemie

Çatal Höyük ok.. 9000 lat temu

REWOLUCJA METALIRGICZNA

Nazwa epoki

Czas trwania (w latach przed naszą erą)

Od

Do

Epoka miedzi

5 tysięcy

2,5 tysiąca

Epoka brązu

2,5 tysiąca

tysięcznego

Epoka żelaza

Tysięczny

700 roku

dymarki

PODZIAŁY JĘZYKOWE LUDÓW W STAROŻYTNOŚCI

GRUPY JĘZYKOWE

JĘZYKI SEMICKIE

JĘZYKI INDOEUROPEJSKIE

1. AKADYJSKI
2. ARAMEJSKI
3. ASYRYJSKI
4. BABILOŃSKI
5. FENICKI
6. HEBRAJSKI

1. GREKA
2. ŁACINA
3. PERSKI
4. HINDUSKI
5. JĘZYKI ROMAŃSKIE
6. JĘZYKI CELTYCKIE
7. JĘZYKI GERMAŃSKIE
8. JĘZYKI SŁOWIAŃSKIE
9. JĘZYKI BAŁTYJSKIE