Polityka pieniężna i

fiskalna

w gospodarce

Założenie:
- stałość cen;
- stopa procentowa jest jedyną zmienną

wiążącą rynek pieniężny i dóbr.

źródło: Begg D., Fischer S., Dornbusch R.,
Makroekonomia, PWN

Rekapitulacja

1. Spadek stopy procentowej prowadzi do

wzrostu popytu inwestycyjnego, skłaniając

przedsiębiorstwa do przemieszczania się

wzdłuż krzywej popytu inwestycyjnego.

Stopa
Procentowa

Popyt inwestycyjny

r1

r2

I1

I2

Rekapitulacja

2. Spadek stopy procentowej spowoduje wzrost

popytu konsumpcyjnego, zwiększając rozmiary
majątku gospodarstw domowych i przesuwając
w górę krzywą popytu konsumpcyjnego (wpływ
popytu autonomicznego).

Dlaczego
?

Rekapitulacja

2. Spadek stopy procentowej spowoduje wzrost

popytu konsumpcyjnego, zwiększając rozmiary
majątku gospodarstw domowych i przesuwając
w górę krzywą popytu konsumpcyjnego (wpływ
popytu autonomicznego).

- Efekt majątkowy – przesunięcie funkcji konsumpcji w górę
(w dół) pod wpływem wzrostu (spadku) zasobów
majątkowych gospodarstw domowych i zwiększenia
(spadku) wydatków na każdym poziomie rozporządzalnych
dochodów osobistych.

- Zmiany w rozmiarach kredytu na cele konsumpcyjne –
spadek stóp procentowych to obniżka kosztu kredytu
konsumpcyjnego i większy poziom zaciąganych pożyczek
przez gospodarstwa domowe

Rekapitulacja

3. Wzrost podaży pieniądza spowoduje obniżenie stopy

procentowej równoważącej rynek, gdyż to zapewnia
wzrost wielkości zapotrzebowania na pieniądz i
pozwala zachować równowagę na rynku pieniężnym.

Jak teraz łatwo zauważyć !!!!

Wzrost podaży pieniądza wywołuje

przesunięcie w górę krzywej popytu

globalnego oraz podniesienie poziomu

dochodu i produkcji zapewniającego

równowagę

Ale to nie koniec !!!

Pojawia się efekt tłumienia!!

W sytuacji wzrostu popytu globalnego
przedsiębiorstwa korygują w górę swe plany
inwestycyjne, a gospodarstwa domowe zwiększają
konsumpcję, dochód zwiększa się. W miarę wzrostu
dochodu zwiększa się popyt na pieniądz.
Przy braku kolejnego wzrostu podaży pieniądza,
pojawi się nadwyżka popytu na pieniądz i stopa
procentowa będzie musiała wzrosnąć dla
przeciwwagi, aby utrzymać równowagę na rynku
pieniężnym.
Krzywa popytu globalnego będzie także musiała
przesunąć się teraz nieco w dół.

Ekspansywna Polityka fiskalna i
wypieranie

Zwiększone wydatki Państwa początkowo

powodują przesunięcie krzywej popytu
globalnego w górę. Wyższy dochód prowadzi
jednak do wzrostu popytu na pieniądz i
podniesienie poziomu stopy procentowej, tym
samym ograniczając popyt inwestycyjny i
przesuwając funkcję konsumpcji w dół.

Zmiany te zniwelują początkowy efekt

przemieszczenia krzywej popytu globalnego w
górę nie niwelując go jednak całkowicie.

Wypieranie

Wypieranie – polega na ograniczeniu wielkości

popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego
sektora prywatnego pod wpływem wzrostu
wydatków Państwa, który powoduje
zwiększenie rozmiarów popytu globalnego i w
konsekwencji – wzrost stopy procentowej.

Zadanie: Zastanów się nad przebiegiem omówionych
procesów w przypadku obniżki podatków
dochodowych???

Model IS - LM

Krzywa IS
Zbiór różnych kombinacji dochodu i stopy

procentowej przy których rynek dóbr znajduje
się w równowadze.

Krzywa IS

AD

1

E

1

r

1

Y

Popyt globalny

dochód

Stopa procentowa

E

o

AD

o

r

o

IS

Załóżmy, że następuje spadek stóp
procentowych z r

0

do r

1

co powoduje

większy popyt inwestycyjny, a funkcja
konsumpcji przesunie się w górę do AD

1

Krzywa LM

r

1

Krzywa LM
Zbiór różnych kombinacji stopy procentowej i
dochodu, przy których rynek pieniężny jest w
równowadze.

LL

1

Podaż pieniądza = constans

dochód

Stopa procentowa

r

o

Realne zasoby pieniądza

LL

o

E

0

Y

0

Y

1

LM

Załóżmy, że dochód zwiększy się do Y

1,

, krzywa popytu na pieniądz przesunie się

w górę do położenia LL

1,

stopa procentowa zapewniająca równowagę wyniesie r

1

Równowaga na rynku dóbr i
pieniądza

Stopa
procentowa

IS

0

LM

0

E

0

r

0

Y

0

Wzrost wydatków Państwa wywołuje przesuniecie krzywej IS z IS

0

do IS

1

(ekspansywna polityka fiskalna)
Zwiększając podaż pieniądza wywołuje efekt przesunięcia krzywej LM z
LM

0

do LM

1

(ekspansywna polityka pieniężna)

IS

1

LM

1

E

1

Y

1

Określoną wielkość dochodu można osiągnąć w

wyniku zastosowania łagodnej (ekspansywnej)
polityki fiskalnej i restrykcyjnej polityki
pieniężnej albo odwrotnej ich kombinacji. W
tym pierwszym przypadku stopa procentowa
odpowiadająca warunkom równowagi będzie
wyższa, zaś udział wydatków sektora
prywatnego w dochodzie i całkowitych
wydatkach będzie niższy.

Zarządzanie popytem a polityka
gospodarcza

Zarządzanie popytem a charakter
polityki gospodarczej

Stopa
procentowa

IS

0

LM

0

E

3

r

1

Y

IS

1

LM

1

E

4

E

1

E

2

r

2

Ekspansywna polityka fiskalna

I

Restrykcyjna polityka

pieniężna

Restrykcyjna polityka fiskalna

I

Ekspansywna polityka

pieniężna

Zarządzanie popytem

Zarządzanie popytem polega na

wykorzystaniu polityki fiskalnej w celu
stabilizacji dochodu w pobliżu wysokiego
przeciętnego jego poziomu