WRODZONE ZWICHNIĘCIE
WRODZONE ZWICHNIĘCIE
STAWU BIODROWEGO
STAWU BIODROWEGO
DYSPLAZJA STAWÓW
DYSPLAZJA STAWÓW
BIODROWYCH
BIODROWYCH
Określenia „dysplazja i wrodzone
Określenia „dysplazja i wrodzone
zwichnięcie stawu biodrowego”
zwichnięcie stawu biodrowego”
oznaczają kolejno:
oznaczają kolejno:
zaburzenia w kształtowaniu i rozwoju
zaburzenia w kształtowaniu i rozwoju
stawu biodrowego (nie
stawu biodrowego (nie
ukształtowanie się lub niedorozwój
ukształtowanie się lub niedorozwój
stawu biodrowego, które mogą być
stawu biodrowego, które mogą być
wrodzone lub rozwinąć się w okresie
wrodzone lub rozwinąć się w okresie
noworodkowym lub niemowlęcym)
noworodkowym lub niemowlęcym)
wysunięcie się głowy kości udowej z
wysunięcie się głowy kości udowej z
panewki tego stawu
panewki tego stawu
Zwichnięcie rozwija się przeważnie na
Zwichnięcie rozwija się przeważnie na
podłożu dysplazji, która stwarza warunki
podłożu dysplazji, która stwarza warunki
do zwichnięcia i dlatego jest określana
do zwichnięcia i dlatego jest określana
także mianem stanu
także mianem stanu
przedzwichnięciowego.
przedzwichnięciowego.
ETIOLOGIA
ETIOLOGIA
Etiologia dysplazji i zwichnięcia jest
Etiologia dysplazji i zwichnięcia jest
złożona. W mechanizmie i wśród
złożona. W mechanizmie i wśród
przyczyn powstawania tych stanów
przyczyn powstawania tych stanów
biorą udział czynniki:
biorą udział czynniki:
mechaniczny
mechaniczny
hormonalny
hormonalny
genetyczny
genetyczny
czynniki mechaniczne
czynniki mechaniczne
tzw. ultrapozycje lub inaczej - pozycje
tzw. ultrapozycje lub inaczej - pozycje
ultrafizjologiczne, czyli nadmierne,
ultrafizjologiczne, czyli nadmierne,
utrzymujące się przez pewien czas
utrzymujące się przez pewien czas
zgięcie bioder w życiu płodowym, które
zgięcie bioder w życiu płodowym, które
poprzez rozluźnienie torebki stawowej
poprzez rozluźnienie torebki stawowej
usposabia do przesuwania głowy kości
usposabia do przesuwania głowy kości
udowej;
udowej;
działanie sił przywodzących i
działanie sił przywodzących i
rotujących na zewnątrz znajdujące
rotujących na zewnątrz znajdujące
się w ultrapozycji udo
się w ultrapozycji udo
zanik, wgniecenie lub wywinięcie
zanik, wgniecenie lub wywinięcie
chrzęstnego brzegu panewki,
chrzęstnego brzegu panewki,
występujące z powodu ucisku głowy
występujące z powodu ucisku głowy
kości udowej wysuwającej się z
kości udowej wysuwającej się z
panewki
panewki
małowodzie – utrudnienie obrotu
małowodzie – utrudnienie obrotu
płodu
płodu
masa powyżej 4000 g
masa powyżej 4000 g
ułożenie plecami ku lewemu bokowi
ułożenie plecami ku lewemu bokowi
matki
matki
ciąża u pierwiastki – mniejsza
ciąża u pierwiastki – mniejsza
rozciągliwość mięśni, pionowe
rozciągliwość mięśni, pionowe
ustawienie płodu i ucisk na kończyny
ustawienie płodu i ucisk na kończyny
miednicowe położenie płodu zupełne
miednicowe położenie płodu zupełne
(50-70%)- podczas porodu, zwłaszcza
(50-70%)- podczas porodu, zwłaszcza
nóżkowego (ciąg za nogę)
nóżkowego (ciąg za nogę)
nagłe lub długotrwałe prostowanie
nagłe lub długotrwałe prostowanie
bioder:
bioder:
- podczas zabiegów reanimacyjnych
- podczas zabiegów reanimacyjnych
(odśluzowanie noworodka poprzez
(odśluzowanie noworodka poprzez
uniesienie go za nóżki, sztuczne
uniesienie go za nóżki, sztuczne
oddychanie poprzez zginanie i
oddychanie poprzez zginanie i
prostowanie nóg)
prostowanie nóg)
- podczas nieprawidłowej pielęgnacji
- podczas nieprawidłowej pielęgnacji
(niewłaściwe powijanie niemowlęcia,
(niewłaściwe powijanie niemowlęcia,
niewłaściwe unoszenie go podczas
niewłaściwe unoszenie go podczas
zabiegów pielęgnacyjnych,
zabiegów pielęgnacyjnych,
nieprawidłowe noszenie)
nieprawidłowe noszenie)
czynniki hormonalne
czynniki hormonalne
udowodniono wpływ hormonów
udowodniono wpływ hormonów
matki, takich jak relaksyna i
matki, takich jak relaksyna i
estrogeny na wiotkość torebki i
estrogeny na wiotkość torebki i
więzadeł stawu biodrowego
więzadeł stawu biodrowego
w przypadku płodów płci żeńskiej,
w przypadku płodów płci żeńskiej,
działanie hormonów własnych
działanie hormonów własnych
sumuje się z działaniem hormonów
sumuje się z działaniem hormonów
matki, co uzasadnia częściowo
matki, co uzasadnia częściowo
większą częstość występowania
większą częstość występowania
wrodzonej dysplazji u dziewcząt
wrodzonej dysplazji u dziewcząt
czynniki genetyczne
czynniki genetyczne
ryzyko u zdrowych rodziców - 6%
ryzyko u zdrowych rodziców - 6%
wada u jednego z rodziców – 12%
wada u jednego z rodziców – 12%
wada u rodzeństwa – 36%
wada u rodzeństwa – 36%
wiotkość wielostawowa
wiotkość wielostawowa
WYSTĘPOWANIE
WYSTĘPOWANIE
jedna z najczęstszych wad wrodzonych
jedna z najczęstszych wad wrodzonych
wśród ludzi rasy białej
wśród ludzi rasy białej
w Polsce u ok. 5% noworodków można
w Polsce u ok. 5% noworodków można
stwierdzić objawy wyraźnej dysplazji
stwierdzić objawy wyraźnej dysplazji
stawu biodrowego a u 2% stwierdza się
stawu biodrowego a u 2% stwierdza się
przemieszczenie głowy kości udowej
przemieszczenie głowy kości udowej
(zwichnięcie)
(zwichnięcie)
stosunek płci żeńskiej do męskiej =
stosunek płci żeńskiej do męskiej =
4 : 1
4 : 1
rodzinne występowanie dysplazji
rodzinne występowanie dysplazji
stawu biodrowego wynosi ok. 1%
stawu biodrowego wynosi ok. 1%
dysplazja lewego stawu biodrowego
dysplazja lewego stawu biodrowego
jest około 2 razy częstsza niż
jest około 2 razy częstsza niż
prawego
prawego
L > P
L > P
bardzo często dotyczy obu stawów
bardzo często dotyczy obu stawów
OBJAWY KLINICZNE
OBJAWY KLINICZNE
asymetria fałdów udowych, szpary
asymetria fałdów udowych, szpary
sromowej i pośladków
sromowej i pośladków
ograniczenie odwiedzenie uda,
ograniczenie odwiedzenie uda,
nadmierne jego przywodzenie i
nadmierne jego przywodzenie i
rotacja
rotacja
objaw pompowania
objaw pompowania
objaw przeskakiwania –
objaw przeskakiwania –
objaw
objaw
Ortolaniego
Ortolaniego
zmniejszenie kąta Wiberga
zmniejszenie kąta Wiberga
Objawy późne
Objawy późne
opóźnienie
opóźnienie
rozpoczęcia
rozpoczęcia
chodzenia
chodzenia
(do
(do
14-16 mca)
14-16 mca)
utykanie przy nierozpoznanym
utykanie przy nierozpoznanym
zwichnięciu, chód kaczkowaty
zwichnięciu, chód kaczkowaty
i
i
hiperlordoza lędźwiowa przy zwichnięciu
hiperlordoza lędźwiowa przy zwichnięciu
obustronnym
obustronnym
skrócenie wymiaru względnego
skrócenie wymiaru względnego
kończyny
kończyny
(
(
objaw Galeazzi -
objaw Galeazzi -
obniżenie kolana po stronie
obniżenie kolana po stronie
chorej w pozycji zgięcia kkd 45 - 90˚)
chorej w pozycji zgięcia kkd 45 - 90˚)
ograniczenie odwiedzenia
ograniczenie odwiedzenia
biodra
biodra
wynikające z przykurczu mm przywodzących i
wynikające z przykurczu mm przywodzących i
iliopsoas
iliopsoas
poszerzenie obrysów stawu biodrowego
poszerzenie obrysów stawu biodrowego
hiperrotabilitas
hiperrotabilitas
- nadmierne ruchy rotacyjne
- nadmierne ruchy rotacyjne
w stawie biodrowym
w stawie biodrowym
wysoko
wysoko
położony
położony
krętarz większy
krętarz większy
-
-
powyżej
powyżej
linii Rosera-Nelatona
linii Rosera-Nelatona
łączącej kolec biodrowy
łączącej kolec biodrowy
przedni górny z guzem kulszowym
przedni górny z guzem kulszowym
wgłębienie okolicy trójkąta Scarpy
wgłębienie okolicy trójkąta Scarpy
brak głowy w panewce
brak głowy w panewce
pod więzadłem
pod więzadłem
pachwinowym
pachwinowym
objaw
objaw
Trendelenburga
Trendelenburga
W normalnych
W normalnych
warunkach w czasie
warunkach w czasie
stania na jednej
stania na jednej
nodze mięśnie
nodze mięśnie
pośladkowy średni i
pośladkowy średni i
mały (odwodziciele)
mały (odwodziciele)
powodują
powodują
przesunięcie środka
przesunięcie środka
ciężkości
ciężkości
(cg)
(cg)
(S2) w
(S2) w
ponad nogę
ponad nogę
podpierającą
podpierającą
(a)
(a)
Przy zwichnięciu
Przy zwichnięciu
stawu biodrowego
stawu biodrowego
krętarz większy
krętarz większy
miejsce przyczepu
miejsce przyczepu
mięśni
mięśni
przemieszczony jest
przemieszczony jest
ku górze – przyczepy
ku górze – przyczepy
się zbliżają mięśnie
się zbliżają mięśnie
tracą napięcie –
tracą napięcie –
miednica opada po
miednica opada po
stronie uniesionej
stronie uniesionej
kończyny
kończyny
–
–
obniżenie pośladka i
obniżenie pośladka i
fałdu pośladkowego
fałdu pośladkowego
objaw Duchenne’a
objaw Duchenne’a
Przy wysokim
Przy wysokim
zwichnięciu oraz
zwichnięciu oraz
większej niewydolności
większej niewydolności
mm pośladkowych lub
mm pośladkowych lub
gdy staw jest bolesny
gdy staw jest bolesny
dodatkowo występuje
dodatkowo występuje
objaw przechylania
objaw przechylania
części tułowia ponad
części tułowia ponad
miednicą w kierunku
miednicą w kierunku
obciążanego stawu
obciążanego stawu
biodrowego
biodrowego
Dodatni objaw jest
Dodatni objaw jest
wynikiem próby
wynikiem próby
zmniejszenie obciążenia
zmniejszenie obciążenia
niestabilnego stawu
niestabilnego stawu
Objawy radiologiczne
Objawy radiologiczne
dysplazji:
dysplazji:
stromość daszka panewki oraz
stromość daszka panewki oraz
przemieszczenie kości udowej ku górze i
przemieszczenie kości udowej ku górze i
na zewnątrz
na zewnątrz
Objawy radiologiczne
Objawy radiologiczne
zwichnięca
zwichnięca
przerwanie linii Shentona-Manarda –
przerwanie linii Shentona-Manarda –
dolna krawędź szyjki i górna gałąź k.
dolna krawędź szyjki i górna gałąź k.
łonowej
łonowej
BADANIE
BADANIE
Na badanie składają się:
Na badanie składają się:
Badanie podmiotowe
Badanie podmiotowe
pośladkowe położenie płodu
pośladkowe położenie płodu
małowodzie
małowodzie
przedwczesny poród
przedwczesny poród
duża waga urodzeniowa
duża waga urodzeniowa
ciąża mnoga
ciąża mnoga
obecność innych wad wrodzonych
obecność innych wad wrodzonych
Badanie przedmiotowe
Badanie przedmiotowe
objaw Ortolaniego
objaw Ortolaniego
(przeskakiwania) - na skutek
(przeskakiwania) - na skutek
wiotkości torebki stawowej, w czasie
wiotkości torebki stawowej, w czasie
przywodzenia zgiętej w stawie
przywodzenia zgiętej w stawie
biodrowym kończyny dochodzi do
biodrowym kończyny dochodzi do
przemieszczenia głowy kości udowej
przemieszczenia głowy kości udowej
ku tyłowi poza panewkę i repozycji
ku tyłowi poza panewkę i repozycji
po odwiedzeniu kończyny
po odwiedzeniu kończyny
objaw Barlowa
objaw Barlowa
- prowokacja
- prowokacja
zwichnięcia po zastosowaniu
zwichnięcia po zastosowaniu
nacisku w długiej osi zgiętego w
nacisku w długiej osi zgiętego w
stawie biodrowym do 90˚uda
stawie biodrowym do 90˚uda
objaw pompowania
objaw pompowania
ograniczenie odwiedzenia
ograniczenie odwiedzenia
świadczące o decentracji głowy w
świadczące o decentracji głowy w
panewce (u noworodków)
panewce (u noworodków)
nierówne fałdy pośladkowo -
nierówne fałdy pośladkowo -
udowe
udowe
0bjaw Ortolaniego
0bjaw Ortolaniego
Dziecko leżące na plecach
Dziecko leżące na plecach
z kończynami dolnymi
z kończynami dolnymi
zgiętymi do kąta 90°
zgiętymi do kąta 90°
w stawach biodrowych i
w stawach biodrowych i
kolanowych,
kolanowych,
w pośredniej rotacji
w pośredniej rotacji
kończyny.
kończyny.
- chwyt oburącz za kolana,
- chwyt oburącz za kolana,
kciuk na wewnętrznej
kciuk na wewnętrznej
powierzchni uda,
powierzchni uda,
- palec III i wskaziciel
- palec III i wskaziciel
wzdłuż długiej osi uda na
wzdłuż długiej osi uda na
jego bocznej powierzchni.
jego bocznej powierzchni.
- palcem IV i V podtrzymuje
- palcem IV i V podtrzymuje
się podudzie.
się podudzie.
Wykonuje się umiarkowany ucisk pionowy na
Wykonuje się umiarkowany ucisk pionowy na
uda, a następnie kolejno je odwodzi.
uda, a następnie kolejno je odwodzi.
- przy kącie odwodzenia 50-60° wyczuwa się
- przy kącie odwodzenia 50-60° wyczuwa się
lekki opór utrudniający dalsze odwodzenie.
lekki opór utrudniający dalsze odwodzenie.
- należy nacisnąć na krętarz większy za
- należy nacisnąć na krętarz większy za
pomocą wskaziciela i palca III - wyczuwa się
pomocą wskaziciela i palca III - wyczuwa się
wówczas wejście głowy kości udowej do
wówczas wejście głowy kości udowej do
panewki (przeskakiwanie).
panewki (przeskakiwanie).
Należy podkreślić, że objaw ten jest tylko
Należy podkreślić, że objaw ten jest tylko
wyczuwalny, a nie słyszalny.
wyczuwalny, a nie słyszalny.
Objaw Barlowa
Objaw Barlowa
Dziecko leży na
Dziecko leży na
plecach zwrócone
plecach zwrócone
nóżkami do
nóżkami do
badającego,
badającego,
biodra zgina się
biodra zgina się
do kąta 90° i
do kąta 90° i
odwodzi do kąta
odwodzi do kąta
45°.
45°.
Kolana znajdują
Kolana znajdują
się w pełnym
się w pełnym
zgięciu.
zgięciu.
P
P
alec III każdej ręki znajduje się ponad krętarzem
alec III każdej ręki znajduje się ponad krętarzem
większym, natomiast kciuk na wewnętrznej stronie uda,
większym, natomiast kciuk na wewnętrznej stronie uda,
naprzeciwko krętarza mniejszego.
naprzeciwko krętarza mniejszego.
I częsć
I częsć
Za pomocą palca III stosuje się nacisk na krętarz większy w
Za pomocą palca III stosuje się nacisk na krętarz większy w
kierunku przednim na przemian przez jedną i drugą rękę,
kierunku przednim na przemian przez jedną i drugą rękę,
podczas gdy przeciwna ręka stabilizuje udo i miednicę.
podczas gdy przeciwna ręka stabilizuje udo i miednicę.
Jeżeli podczas tego badania stwierdza się wślizgiwanie się
Jeżeli podczas tego badania stwierdza się wślizgiwanie się
głowy kości udowej do panewki, świadczy to o dysplazji z
głowy kości udowej do panewki, świadczy to o dysplazji z
przemieszczeniem.
przemieszczeniem.
II część testu polega na naciskaniu uda w
II część testu polega na naciskaniu uda w
kierunku ku tyłowi i na zewnątrz za pomocą
kierunku ku tyłowi i na zewnątrz za pomocą
kciuka
kciuka
jeżeli wyczuwamy wyślizgiwanie się głowy kości
jeżeli wyczuwamy wyślizgiwanie się głowy kości
udowej ponad tylnym brzegiem panewki i powrót
udowej ponad tylnym brzegiem panewki i powrót
głowy do pozycji anatomicznej po zwolnieniu
głowy do pozycji anatomicznej po zwolnieniu
nacisku, biodro jest niestabilne, ale nie wykazuje
nacisku, biodro jest niestabilne, ale nie wykazuje
zwichnięcia.
zwichnięcia.
Objawy Ortolaniego i Barlowa są
Objawy Ortolaniego i Barlowa są
najbardziej typowym sprawdzianem
najbardziej typowym sprawdzianem
dysplazji dla okresu noworodkowego
dysplazji dla okresu noworodkowego
W miarę wzrostu dziecka częstość ich
W miarę wzrostu dziecka częstość ich
występowania szybko maleje.
występowania szybko maleje.
Do 3-4 mies. życia objawy Barlowa i
Do 3-4 mies. życia objawy Barlowa i
Ortolaniego ZANIKAJĄ!!! niezależnie od
Ortolaniego ZANIKAJĄ!!! niezależnie od
stanu głowy kości udowej.
stanu głowy kości udowej.
Po 3 miesiącu życia najbardziej
Po 3 miesiącu życia najbardziej
miarodajnym objawem wskazującym na
miarodajnym objawem wskazującym na
dysplazję stawu biodrowego jest
dysplazję stawu biodrowego jest
OGRANICZENIE ODWODZENIA.
OGRANICZENIE ODWODZENIA.
ZALECENIA
ZALECENIA
U wszystkich noworodków powinno być
U wszystkich noworodków powinno być
przeprowadzone przesiewowe badanie
przeprowadzone przesiewowe badanie
przedmiotowe (lekarz, pielęgniarka,
przedmiotowe (lekarz, pielęgniarka,
fizjoterapeuta)
fizjoterapeuta)
Jeśli w czasie badania noworodka
Jeśli w czasie badania noworodka
wykrywa się objaw Ortolaniego lub
wykrywa się objaw Ortolaniego lub
Barlowa – dziecko należy skierować do
Barlowa – dziecko należy skierować do
ortopedy.
ortopedy.
Objaw Ortolaniego lub Barlowa u 2-
Objaw Ortolaniego lub Barlowa u 2-
tygodniowego noworodka wskazuje na
tygodniowego noworodka wskazuje na
zwichnięcie stawu biodrowego, ale nie
zwichnięcie stawu biodrowego, ale nie
stwierdza się tych objawów w wieku 3-4
stwierdza się tych objawów w wieku 3-4
mies.
mies.
Jeśli wyniki badania przedmiotowego są
Jeśli wyniki badania przedmiotowego są
wątpliwe (delikatne kliknięcie, asymetria
wątpliwe (delikatne kliknięcie, asymetria
fałdów, ale brak obj. Ortolaniego i
fałdów, ale brak obj. Ortolaniego i
Barlowa) – powtórzenie badania przez
Barlowa) – powtórzenie badania przez
pediatrę za 2 tygodnie.
pediatrę za 2 tygodnie.
Jeśli wyniki badnia przedmiotowego są
Jeśli wyniki badnia przedmiotowego są
dodatnie (stwierdza się oba objawy) NIE
dodatnie (stwierdza się oba objawy) NIE
MA potrzeby zlecania badania USG.
MA potrzeby zlecania badania USG.
Decyzję o leczeniu podejmuje się na
Decyzję o leczeniu podejmuje się na
podstawie badania przedmiotowego, a
podstawie badania przedmiotowego, a
nie obrazu USG.
nie obrazu USG.
Nie ma wskazań do zakładania
Nie ma wskazań do zakładania
potrójnych pieluszek po
potrójnych pieluszek po
stwierdzeniu u noworodka objawów
stwierdzeniu u noworodka objawów
patologicznych.
patologicznych.
W przypadku jawnego zwichnięcia
W przypadku jawnego zwichnięcia
może opóźnić właściwe leczenie.
może opóźnić właściwe leczenie.
Poród pośladkowy – zawsze (poród
Poród pośladkowy – zawsze (poród
siłami natury, cięcie cesarskie)
siłami natury, cięcie cesarskie)
Kontrolne USG w wieku 6 tygodni
Kontrolne USG w wieku 6 tygodni
Rtg w wieku 4 miesięcy
Rtg w wieku 4 miesięcy
BADANIE OBRAZOWE
BADANIE OBRAZOWE
Badanie USG
Badanie USG
Badanie RTG
Badanie RTG
Szczególna wartość badania USG
Szczególna wartość badania USG
polega na tym, że może być ono
polega na tym, że może być ono
wykonywane już w pierwszych dniach
wykonywane już w pierwszych dniach
życia dziecka, co umożliwia
życia dziecka, co umożliwia
natychmiastowe podjęcia działań
natychmiastowe podjęcia działań
profilaktyczno-leczniczych.
profilaktyczno-leczniczych.
Podział wg Grafa
Podział wg Grafa
I – staw zdrowy
I – staw zdrowy
II a) – staw wątpliwy – możliwie
II a) – staw wątpliwy – możliwie
dysplastyczny (do 3 m-ca)
dysplastyczny (do 3 m-ca)
II b) – staw dysplastyczny
II b) – staw dysplastyczny
II c) – IV – stawy niestabilne
II c) – IV – stawy niestabilne
II c) - duża dysplazja panewki, głowa
II c) - duża dysplazja panewki, głowa
centruje
centruje
II d) - typ D – staw zdecentrowany z
II d) - typ D – staw zdecentrowany z
dysplazją
dysplazją
Typ III - podwichnięcie
Typ III - podwichnięcie
Typ IV - zwichnięcie
Typ IV - zwichnięcie
W metodzie Harcke’go badanie
W metodzie Harcke’go badanie
wykonuje się w trzech pozycjach, a
wykonuje się w trzech pozycjach, a
na jego podstawie stawy biodrowe
na jego podstawie stawy biodrowe
określa się jako:
określa się jako:
prawidłowe lub niestabilne
prawidłowe lub niestabilne
podwichnięte lub zwichnięte
podwichnięte lub zwichnięte
Badanie radiologiczne
Badanie radiologiczne
RTG – stawy biodrowe w wyproście,
RTG – stawy biodrowe w wyproście,
pozycja pośrednia
pozycja pośrednia
ujęcie całej miednicy + bliższy
ujęcie całej miednicy + bliższy
koniec kości udowej
koniec kości udowej
symetria obrazu !!!
symetria obrazu !!!
do oceny radiogramy po 3 m-cu
do oceny radiogramy po 3 m-cu
życia, można wykonać wcześniej w
życia, można wykonać wcześniej w
celach różnicowania
celach różnicowania
Ocena
Ocena
linii Menarda – Shentona – dolna
linii Menarda – Shentona – dolna
krawędź szyjki i górnej gałęzi k.
krawędź szyjki i górnej gałęzi k.
łonowej
łonowej
linii Calve – kontruje zew. łuk talerza
linii Calve – kontruje zew. łuk talerza
k. biodrowej i szyjki k. udowej
k. biodrowej i szyjki k. udowej
linii międzyipsilonowej (linia
linii międzyipsilonowej (linia
Putiego)
Putiego)
kąta szyjkowo-trzonowego – między
kąta szyjkowo-trzonowego – między
linią przechodzącą przez środek
linią przechodzącą przez środek
głowy k. udowej a osią anatomiczną
głowy k. udowej a osią anatomiczną
trzonu kości udowej
trzonu kości udowej
kąta antetorsji – u zdrowego
kąta antetorsji – u zdrowego
noworodka 20-40 st.
noworodka 20-40 st.
kąta pokrycia głowy k. udowej przez
kąta pokrycia głowy k. udowej przez
panewkę – kąt Wiberga
panewkę – kąt Wiberga
LECZENIE
LECZENIE
Profilaktyczne
Profilaktyczne
Zachowawcze
Zachowawcze
Operacyjne
Operacyjne
Postępowanie profilaktyczne łączy w sobie
Postępowanie profilaktyczne łączy w sobie
następujące elementy:
następujące elementy:
profilaktykę okołoporodową
profilaktykę okołoporodową
odpowiednią pielęgnację noworodka i
odpowiednią pielęgnację noworodka i
niemowlęcia (szerokie pieluszki i
niemowlęcia (szerokie pieluszki i
odpowiedni sposób noszenia dziecka)
odpowiedni sposób noszenia dziecka)
Leczenie zachowawcze
Leczenie zachowawcze
majtki Weickerta,
majtki Weickerta,
pieluszka Frejki - mają
pieluszka Frejki - mają
postać bardzo szerokich i
postać bardzo szerokich i
usztywnionych majtek na
usztywnionych majtek na
szelkach, które stosuje się
szelkach, które stosuje się
u niemowląt
u niemowląt
szelki Pavlika (lub Grucy) -
szelki Pavlika (lub Grucy) -
wskazane w przypadku
wskazane w przypadku
bioder zagrożonych
bioder zagrożonych
niestabilnością. Przy ich
niestabilnością. Przy ich
stosowaniu konieczne jest
stosowaniu konieczne jest
układanie dziecka na
układanie dziecka na
brzuchu i twarzą do
brzuchu i twarzą do
matki. Mają postać
matki. Mają postać
szelek, które zapina się
szelek, które zapina się
na nóżkach i ramionach
na nóżkach i ramionach
dziecka
dziecka
szyna Koszli
szyna Koszli
(rozwórka Koszli) -
(rozwórka Koszli) -
stosuje się w
stosuje się w
doleczaniu dysplazji
doleczaniu dysplazji
biodra. Ma postać
biodra. Ma postać
szyny, którą wkłada
szyny, którą wkłada
się pomiędzy nogi
się pomiędzy nogi
dziecka.
dziecka.
a nawet opatrunek
a nawet opatrunek
gipsowy
gipsowy
W przypadkach
W przypadkach
zaniedbanych
zaniedbanych
(leczenie opóźnione
(leczenie opóźnione
do 3 roku życia)
do 3 roku życia)
repozycję można
repozycję można
uzyskać poprzez
uzyskać poprzez
tzw. wyciąg ponad
tzw. wyciąg ponad
głowę
głowę over head
extension
.
.
Postępowanie chirurgiczne
Postępowanie chirurgiczne
W zależności od potrzeb leczenie to
W zależności od potrzeb leczenie to
uwzględnia różne zabiegi i ich
uwzględnia różne zabiegi i ich
kombinacje – najczęściej:
kombinacje – najczęściej:
otwartą repozycję zwichnięcia
otwartą repozycję zwichnięcia
plastykę stawu
plastykę stawu
plastykę daszka
plastykę daszka
osteotomię miednicy
osteotomię miednicy
osteotomie podkrętarzowe i
osteotomie podkrętarzowe i
międzykrętarzowe
międzykrętarzowe
Fizjoterapia pooperacyjna dzieli się na
Fizjoterapia pooperacyjna dzieli się na
3 okresy:
3 okresy:
okres gipsu biodrowego
okres gipsu biodrowego
usprawnianie w 2-3 dniu po zabiegu
usprawnianie w 2-3 dniu po zabiegu
ćw.oddechowe
ćw.oddechowe
2 tydz. – ćw. kkg i obręczy barkowej
2 tydz. – ćw. kkg i obręczy barkowej
ćw. izometryczne mięśni tułowia i
ćw. izometryczne mięśni tułowia i
kończyn (ipsi/kontra-lateralne)
kończyn (ipsi/kontra-lateralne)
okres gipsu czynnościowego
okres gipsu czynnościowego
ćwiczenia bierne kkd
ćwiczenia bierne kkd
bierno-czynne
bierno-czynne
czynne
czynne
wprowadza się ruch rotacji dopiero po 2
wprowadza się ruch rotacji dopiero po 2
miesiącach !
miesiącach !
ćwiczenia w pozycji siedzącej
ćwiczenia w pozycji siedzącej
ćwiczeń NIE WOLNO wykonywać w KLĘKU
ćwiczeń NIE WOLNO wykonywać w KLĘKU
i pozycji STOJĄCEJ
i pozycji STOJĄCEJ
masaż
masaż
elektrostymulacje
elektrostymulacje
ćwiczenia w wodzie – co 2 dzień
ćwiczenia w wodzie – co 2 dzień
okres pooperacyjny
okres pooperacyjny
obciążanie kończyny po upływie 4-6
obciążanie kończyny po upływie 4-6
miesięcy
miesięcy
nauka chodu
nauka chodu
Jak postępować z niemowlakiem
Jak postępować z niemowlakiem
bez względu na to, czy ma
bez względu na to, czy ma
dysplazję, czy nie:
dysplazję, czy nie:
często układać dziecko na brzuchu,
często układać dziecko na brzuchu,
a w pierwszych 3 miesiącach unikać
a w pierwszych 3 miesiącach unikać
kładzenia go na boku
kładzenia go na boku
naturalną pozycją dla nóżek dziecka
naturalną pozycją dla nóżek dziecka
jest ustawienie „żabki” - nie prostować
jest ustawienie „żabki” - nie prostować
więc maluchowi nóg i nie krępować ich
więc maluchowi nóg i nie krępować ich
becikiem ani ciasnymi ubrankami
becikiem ani ciasnymi ubrankami
przez pierwszych 6 tygodni życia
przez pierwszych 6 tygodni życia
dziecka stosować szerokie
dziecka stosować szerokie
pieluchowanie (pampersy)
pieluchowanie (pampersy)
przy podkładaniu pieluszki unosić
przy podkładaniu pieluszki unosić
delikatnie pupę dziecka - w żadnym
delikatnie pupę dziecka - w żadnym
razie nie łapać go za stopki i nie
razie nie łapać go za stopki i nie
ciągnąć do góry
ciągnąć do góry
podczas noszenia dziecka
podczas noszenia dziecka
dopilnować, aby jego nóżki zawsze
dopilnować, aby jego nóżki zawsze
były w rozkroku, np. sadzając je
były w rozkroku, np. sadzając je
okrakiem na swoim biodrze
okrakiem na swoim biodrze
wykonywać wszelkie ćwiczenia w
wykonywać wszelkie ćwiczenia w
odwiedzeniu i rotacji wewnętrznej
odwiedzeniu i rotacji wewnętrznej
OŚRODKI SPECJALISTYCZNE
OŚRODKI SPECJALISTYCZNE
istnieją poradnie preluksacyjne, gdzie
istnieją poradnie preluksacyjne, gdzie
dzieci z podejrzeniem dysplazji
dzieci z podejrzeniem dysplazji
stawów biodrowych są wysyłane
stawów biodrowych są wysyłane
przez lekarzy pediatrów podstawowej
przez lekarzy pediatrów podstawowej
opieki zdrowotnej i gdzie są badane.
opieki zdrowotnej i gdzie są badane.
brak rozwiązań systemowych
brak rozwiązań systemowych
wychodzących naprzeciw postulatom
wychodzących naprzeciw postulatom
środowisk zajmujących się ortopedią
środowisk zajmujących się ortopedią
dziecięcą.
dziecięcą.
te zalecenia rekomendują wykonanie
te zalecenia rekomendują wykonanie
badania USG u każdego narodzonego
badania USG u każdego narodzonego
dziecka.
dziecka.
nie ma jednak przesiewowego,
nie ma jednak przesiewowego,
populacyjnego programu badania
populacyjnego programu badania
stawów biodrowych u wszystkich
stawów biodrowych u wszystkich
urodzonych dzieci w ramach NFZ
urodzonych dzieci w ramach NFZ
dlatego decyzja o przeprowadzeniu
dlatego decyzja o przeprowadzeniu
badania usg stawów biodrowych na
badania usg stawów biodrowych na
oddziale noworodkowym powinna
oddziale noworodkowym powinna
należeć do rodziców
należeć do rodziców
Ośrodkiem modelowym jest Szpital
Ośrodkiem modelowym jest Szpital
ortopedyczny prof. R.Grafa w
ortopedyczny prof. R.Grafa w
Stolzalpe w Austrii
Stolzalpe w Austrii
Klinika Ortopedii Dziecięcej i
Klinika Ortopedii Dziecięcej i
Rehabilitacji AM w Lublinie.
Rehabilitacji AM w Lublinie.
Poradnia Ortopedyczna w
Poradnia Ortopedyczna w
Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym
Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym
w Krakowie.
w Krakowie.
BIBLIOGRAFIA
BIBLIOGRAFIA
A.Zembaty,
A.Zembaty, Kinezyterapia,
PZWL
PZWL
,
,
Warszawa,1983
Warszawa,1983
J.Nowotny,
J.Nowotny, Podstawy kliniczne fizjoterapii
w dysfunkcjach narządu ruchu,
Warszawa,2006
Warszawa,2006
M.Kasperkiewicz,
M.Kasperkiewicz, Miasto dla najmłodszych
[online]. [dostęp; 14
[online]. [dostęp; 14
października 2010]
października 2010]
[http://krakow.pl/portal_glowny/pliki/866]
[http://krakow.pl/portal_glowny/pliki/866]