Czynnik Ludzki
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
Czynnik Ludzki
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
2
Cel szkolenia
Wyrobienie świadomości w obsłudze maszyn
i urządzeń o relacjach pomiędzy człowiekiem,
a
maszyną
i
ich
wpływem
na
bezpieczeństwo,
jakość
i skuteczność działania.
Świadomość tych relacji może wpłynąć na
redukcję błędów ludzkich i osiągana ona jest
poprzez
połączenie
rzetelnej
wiedzy
teoretycznej
i
praktycznej
personelu
zaangażowanego w proces produkcyjny oraz
wyrobienie pozytywnego stosunku personelu
produkcyjnego do działań powodujących
poprawę szeroko pojętego bezpieczeństwa
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
3
Szczegółowymi celami
szkolenia będą:
Uświadomienie personelowi
obsługującemu korzyści i zagrożeń
płynących z docenienia lub ignorowania
właściwości operatora,
Zapoznanie z ograniczeniami czynnika
ludzkiego tak indywidualnymi jak i
zespołowymi,
Uświadomienie o skutkach błędów
organizacji pracy na jej wydajność
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
4
Nabycie i rozwijanie umiejętności u
operatorów w celu:
prawidłowego komunikowania się,
prawidłowego przebiegu pracy zespołowej,
Właściwego zarządzania zadaniami,
Wyrabiania świadomości sytuacyjnej,
zmierzających do poprawy
bezpieczeństwa i zwiększenia
efektywności wykonywanych zadań.
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
5
Cele szczególne:
Wzbudzenie w personelu obsługującym
właściwego stosunku do działań
bezpiecznych
Unikanie działań prowadzących do stanów
niedozwolonych.
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
6
Czynnik ludzki wg JAR 145
JAR 145.30 (e) wymagania dotyczące
personelu:
Kompetencje personelu obsługowego związanego
z realizacją obsługi technicznej muszą być ściśle
określone i sprawdzane zgodnie z procedurą i
standardami akceptowanymi przez Nadzór
Lotniczy
Wiedza i umiejętności niezbędne na danym
stanowisku pracy muszą wypływać ze
zrozumienia CZYNNIKA LUDZKIEGO I
WYDOLNOŚCI LUDZKIEJ odpowiednio do funkcji
danej osoby w organizacji.
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
7
Czynnik ludzki wg JAR 145
JAR 145.30 (e) wymagania dotyczące
personelu:
Pkt.5 W celu zapewnienia właściwego
podejścia do problemu czynnika ludzkiego i
wydolności ludzkiej personel: obsługowy,
zarządzający i wykonujący audyty powinien:
Przejść szkolenia początkowe z zakresu
czynnika ludzkiego,
Odbywać szkolenia odświeżające z zakresu
czynnika ludzkiego
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
8
Czynnik ludzki wg JAR 145
Dotyczy to (JAR 145.30 (e)):
Personelu nominowanego, kierowników, dozoru
technicznego,
Personelu poświadczającego, techników mechaników,
Personelu pomocniczego: planiści, inżynierowie
Personelu kontroli jakości
Personelu specjalistycznego
Instruktorów
Personelu ogólnie pojętego zbytu i magazynowania
Operatorów sprzętu naziemnego
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
9
JAR 145.30 (e)
Pkt.6. Szkolenie początkowe powinno objąć:
1. Wiadomości ogólne z Human Factor
2. Ludzkie możliwości i ograniczenia
3. Psychologię społeczną
4. Czynniki wpływające na osiągi
5. Środowisko fizyczne
6. Zadania
7. Komunikację
8. Model ludzki
9. Ryzyko w miejscu pracy
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
10
JAR 145.30 (e)
Wymagania dotyczące personelu precyzują,
że
szkolenie
początkowe
personelu
powinno być zrealizowane w ciągu 6 m-cy
po rozpoczęciu przez niego pracy w
organizacji obsługowej:
Personel zatrudniony na czas określony
może wymagać przeszkolenia wkrótce po
rozpoczęciu pracy. Uwzględnić należy taką
potrzebę przeszkolenia w stosunku do
osób, które przeszły z innych organizacji
obsługowej
podlegającej
JAR 145
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
11
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
Pkt 7. JAR 145.30(e) określają cel szkoleń
odświeżających sprowadzających się do
zaznajomienia z bieżącym stanem w dziedzinie
czynnika ludzkiego
zebranie opinii od personelu obsługującego dla
Działu Jakości
poprawy niezgodności stwierdzonej w czasie audytów
jakości
analizy i usuwania błędów popełnianych w trakcie
obsługi technicznej
Szkolenie
może
być
realizowane
przez
organizacje
obsługową,
niezależnych
instruktorów akceptowanych przez Nadzór
Lotniczy.
12
W
dniu
15.07.2002r.
Przyjęto
rozporządzenie WE 1592/2002 powołujące
EASA,
zaś 20.11.2003r. Przyjęto rozporządzenie
WE 2042/2003 w sprawie ciągłej zdatności
do
lotu
statków
powietrznych,
podzespołów i wyrobów lotniczych oraz
zatwierdzania organizacji i personelu w
szeroko rozumianym przemyśle lotniczym
PRL - 1.05.2004
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
13
Zawiera ono załączniki dotyczące HF:
Z.I. Wymagania
dotyczące
utrzymania
zdatności
do lotu (Part M)
Z.II.
Zatwierdzenie
organizacji
obsługowych
(Part 145)
Z.III.
Personel poświadczający (Part 66)
Z.IV.
Wymagania dotyczące organizacji
szkoleniowej (Part 147)
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
14
Załącznik II do (WE) 2042/2003
145.A.30 (e) (½) mówi, że:
- Organizacja musi ustanowić i kontrolować
kompetencje personelu zajmującego
się
każdą
działalnością związaną z
obsługą
techniczną
zgodnie
z
procedurami i
standardami
uzgodnionym z Nadzorem Lotniczym
- Obok wiedzy specjalistycznej personel
musi
być zapoznany z problematyką
Czynnika
Ludzkiego i wydolności
ludzkiej.
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
15
Załącznik II do (WE) 2042/2003
145.A.30 (e) (2/2) mówi, że:
- Czynnik Ludzki są to zasady działania
człowieka w procesie projektowania,
wykonania, certyfikacji, szkolenia,
użytkowania
i obsłudze zapewniające
bezpieczne relacje
między ludźmi i
elementami systemu
- Wydolność ludzka są to możliwości i
ograniczenia ludzkie mające wpływ na
bezpieczeństwo i skuteczność wykonania
poszczególnych czynności.
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
16
HF w wymaganiach Part 145
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
145.A.45(
f)
145.A.45
(f)
Dostępność danych obsługowych
145.A.45
(c)
Procedura zgłaszania niejasności w
danych obsługowych
145.A.40
(a)
Dostępność wyposażenia i narzędzi
145.A.30(
e)
Program ramowy szkolenia z HF
145.A.30(
e)
Szkolenie pracowników w zakresie HF
145.A.35(
d)
145.A.35
(d)
Szkolenie personelu poświadczającego z
HF
Patrz
niżej
145.A.30
(e)
Kompetencje personelu w zakresie HF
145.A.30
(d)
Zasoby ludzkie, plan pracochłonności
145.A.25
145.A.25
Wymagania dla zaplecza technicznego
EASA GM-
145 ref
EASA
AMC-
145 ref
Part-145
ref
17
HF w wymaganiach Part 145
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
145.B.10(3)
145.B.10
Właściwe szkolenie
145.A.70(a)
145.A.70
Utrzymywanie aktualności MOE
145.A.65(b)
(3)
Poświadczanie
145.A.65(b)
(3)
145.A.65(b)
Wykrywanie błędów
145.A.65(b)
(1)
Projektowanie i prezentowanie
procedur
145.A.65(b)
(1)
145.A.65(b)
Uwzględnianie w procedurach
HF
145.A.65(a)
145.A.65(a),145.A
.70(a)
Polityka Bezpieczeństwa i
Jakości
145.60(b)
145.60(b)
Zgłaszanie zdarzeń
145.A.47(c)
145.A.47(c)
Przekazywanie zadań i zmian
145.A.47(b)
145.A.47(b)
Planowanie obsługi z
uwzględnieniem zmęczenia
145.A.47(a)
145.A.47
Planowanie obsługi
18
Organizacja obsługowa może dowolnie
łączyć, dzielić lub zmieniać kolejność
punktów
programu
szkolenia
–
dostosowując go do swoich potrzeb.
Warunek: wszystkie punkty muszą, być
zrealizowane.
-
Niektóre
tematy
mogą
być
prowadzone
oddzielnie
- Szkolenie prowadzić stosując ilustracje i
przykłady.
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski
19
HF wg Rozporządzenia (WE) 2042/2003
zgodnej z GM 145.A.30 (e)
1. Wprowadzenie do czynnika ludzkiego
2. Kultura bezpieczeństwa
3. Błędy ludzkie
4. Wydolność ludzka i ograniczenia
5. Otoczenie
6. Procedury, informacje i zwyczaje
7. Komunikacja
8. Praca w zespole
9. Profesjonalizm i uczciwość
10. Program działania organizacji w HF
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Gruszecki, mgr inż. Piotr Grzybowski