LEKI HAMUJĄCE 

LEKI HAMUJĄCE 

UKŁAD

UKŁAD

PRZYWSPÓŁCZULN

PRZYWSPÓŁCZULN

Y 

Y 

BUDOWA  ANATOMICZNA 

 

CZĘŚCI

 

PRZYWSPÓŁCZULNEJ  

AUN

ośrodki

1. Rdzeń przedłużony

• ośrodki nerwów czaszkowych III, VII, 

IX, X, XI

2. Rdzeń kręgowy

• ośrodki w części krzyżowej

włókna

przedzwojow

e

długie

pozazwojowe krótkie

zwoje

położone obwodowo w pobliżu 
narządu

receptory

zwoje

r. cholinergiczny N

zakończenia 
pozazwojowe

r. cholinergiczny M

 

-Antagoniści 
receptorów 
muskarynowych

-Leki cholinolityczne

MECHANIZM 

DZIAŁANIA

• Blokowanie receptorów 

cholinergicznych,które stają się 
niewrażliwe na uwalnianą w 
zakończeniach nerwów 
przywspółczulnych acetylocholinę.

• działają na receptory muskarynowe

HAMOWANIE AKTYWNOŚCI 

UKŁADU 

PRZYWSPÓŁCZULNEGO,

• POWODUJE:
• rozluźnienie mięśni gładkich 

przewodu pokarmowego

• dróg żółciowych i moczowych
• rozszerzenie oskrzeli i źrenic
• przyspieszenie czynności serca
• zmniejszenie wydzielania gruczołów 

wydzielania zewnętrznego

LEKI 

CHOLINOLITYCZNE

•

Pochodne tropanu

Pochodne tropanu

• naturalne alkaloidy i ich półsyntetyczne 

pochodne 

•

związki syntetyczne

związki syntetyczne

Leki 
parasympatykolityczn
e 

leki, które porażają układ przywspółczulny (receptory) i wyłączają 
wszystkie narządy spod jego wpływu. 

Ponieważ działają one na receptory muskarynowe, nazywamy je 
też lekami antymuskarynowymi. 

Leki parasympatykolityczne 
powodują: 

- Zmniejszenie napięcia mięśni gładkich przewodu 
pokarmowego, dróg moczowych, żółciowych i 
oskrzeli. 

- Zahamowanie wydzielania łez, śliny, śluzu, soku 
żołądkowego i jelitowego, potu. 

- Rozszerzenie źrenic ze światłowstrętem i wzrostem 
ciśnienia śródgałkowego. 

- Przyspieszenie czynności serca. 

- Skurcz naczyń krwionośnych z następowym 
wzrostem ciśnienia krwi. 

ALKALOIDY  

ALKALOIDY  

TROPANOWE

TROPANOWE

ATROPINA

• Atropina działa obwodowo parasympatykolitycznie i 

ośrodkowo pobudzająco - działanie to jest silne i długotrwałe. 

Zastosowanie: 

Zastosowanie: 

- W biegunce, wymiotach, kolkach jelitowych, żółciowych, 

nerkowych. 

- W nadmiernym wydzielaniu soku żołądkowego. 

- W dychawicy oskrzelowej - ipratropium. 

- W okulistyce - w celu rozpoznawczego rozszerzenia źrenicy 

oraz w leczeniu zrostów tęczówki (nie stosować w jaskrze). 

   - W parkinsonizmie, w stanach po zapaleniu mózgu

- W rzadkoskurczu wywołanym odruchowym pobudzeniem 

nerwu błędnego. 

- W zatruciach środkami fosforoorganicznymi. 

- W premedykacji do znieczulenia ogólnego. 

 HIOSCYJAMINA

• DZIAŁANIE:
• znosi wpływ nerwu błędnego na serce
• hamuje gruczoły wydzielnicze w przewodzie 

pokarmowym oraz gruczoły potowe i ślinowe

• rozszerza naczynia krwionośne skóry
• rozszerza źrenicę i podnosi ciśnienie 

śródgałkowe na długi okres, blokując 
receptory muskarynowe

• powoduje problemy z oddawaniem moczu

HIOSCYNA

• DZIAŁANIE:

• Blokuje działanie acetylocholiny w receptorze 

muskarynowym

• Depresyjnie na OUN, słabiej od atropiny

• W małych dawkach uspokajająco,nasennie i otępiająco

• W większych dawkach-stany delirium z bólem oraz 

rozszerzeniem źrenic i paraliżem mięśni oka

• Przeciwwymiotnie i przeciwkonwulsyjnie

• Stosowana przed zabiegami operacyjnymi

• Toksyczna

• Przedawkowanie:majaczenie,halucynacje,dezorientacj

a 

    paraliże i śmierć.

ADYFENINA

•

SKŁAD

SKŁAD:Aminophenazone,Allobarbitalum,

                   Adiphenine hydrochloride

•

DZIAŁANIE:

DZIAŁANIE:

• rozkurczająco na mięśnie gładkie

• przeciwbólowo,przeciwgorączkowo(aminiofenazon)

• uspakajająco i nasennie(allobarbital)

•

ZASTOSOWANIE: 

ZASTOSOWANIE: skurcze przewodu pokarmowego,

   bóle miesięczne,kolka nerkowa i żółciowa,w chorobie 

wrzodowej.

CYKLOPENTOLA

T

• Działa podobnie jak atropina lecz 

szybciej i krócej.

SYNTETYCZNE LEKI 

PARASYMPATYKOLITYCZNE

- porażają zakończenia parasynaptyczne 

(spazmolityki o dzialaniu pośrednim)

- hamują kolki jelita grubego orazwydzielanie kwasu 

solnego w żołądku.

- Powodują suchość w jamie ustnej, trudności w 

oddawaniu moczu, zaburzenia widzenia tachykardię 

bezsenność, nadmierne napięcie nerwowe.

- Niestosować w jaskrze,przeroście gruczołu 

krokowego,ciązy atonii jelit,niedrożności porażennej.

OKSYFENONIU

M

• lek rozkurczowy do stosowania doustnego, 

wykazujący obwodowe działanie 

cholinolityczne podobne do atropiny.

•

ZASTOSOWANIE: 

ZASTOSOWANIE: kolka jelitowa i żółciowa, 

pomocniczo w chorobie wrzodowej 

żołądka i dwunastnicy,napięcie błony 

mięśniowej przełyku.

OKSYFENCYKLI

MINA

• - działa obwodowo cholinolitycznie słabiej 

niż atropina

- działanie utrzymuje się przez 12 godzin

- stosowań we wrzodach, stanach 
skurczowych wpustu i odźwiernika oraz 
kamicy i dyskinezie pęcherzyka 
żółciowego.

TROPIKAMID

• W diagnostyce okulistycznej w celu 

rozszerzenia źrenicy do badania dna oka oraz 

do oceny soczewki. 

• Przed zabiegami chirurgicznymi. 
•

W celach terapeutycznych: 

W celach terapeutycznych: leczenie 

schorzeń zapalnych przedniego odcinka błony 

naczyniowej, po zabiegach chirurgicznych 

wszczepień soczewek wewnątrzgałkowych 

oraz po operacjach jaskry.

PREPARATY

• Preparaty złożone zawierające cholinolityki

• Tolargin
• Alax
• Belergot
• Reasec
• Scopolan compositum
• Vegantalgin H

• Na  rynku  farmaceutycznym  obecnie  są  preparaty  złożone 

zawierające 

połączenia 

leków 

cholinolitycznych, 

leków 

przeciwbólowych 

i 

rozkurczających, 

np:

                       

atropina  +  papaweryna  + 

pyralgina