RYNEK DÓBR 

KONSUMPCYJNYCH

Wykład 7

 

 

DETERMINANTY WYDATKÓW KONSUMPCYJNYCH – 
MODEL MAKROEKONOMICZNY

bY

a

C





• 

konsumpcja 

autonomiczna

• krańcowa skłonność do 
konsumpcji

 

 



teoria dochodu stałego



teoria cyklu życia



inne determinanty poziomu 
konsumpcji

DETERMINANTY WYDATKÓW KONSUMPCYJNYCH – 
MODEL MAKROEKONOMICZNY

 

 

POPYT POTENCJALNY I EFEKTYWNY



Wielkość (wartość) popytu – ilość dobra, które 
konsumenci zechcą zakupić w określonym czasie po 
danej cenie



Popyt potencjalny (chłonność rynku) – wielkość 
sprzedaży danego dobra pożądana przez nabywców na 
określonym rynku, ograniczana ich możliwościami 
dochodowymi



Popyt efektywny - chęć nabycia towaru poparta 
możliwościami dochodowymi klientów.

 

 

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU



zmiany w wielkości popytu na dane 
dobro, wywołane zmianami czynników 
oddziałujących na popyt:

D

Y

dY

dD

Y

dY

D

dD

Y

Y

D

D

E

y













:

 elastyczność 
dochodowa

 elastyczność cenowa

 elastyczność krzyżowa

D

P

dP

dD

E

y





y

x

x

y

yx

D

P

dP

dD

E





 

 

ELASTYCZNOŚĆ DOCHODOWA 
POPYTU



Zmiany popytu na określone dobro wywołane 
zmianami poziomu dochodu



Elastyczność dochodowa popytu równa 0,5 
oznacza, że wzrost dochodu o 1% spowoduje 
wzrost popytu na dane dobro o 0,5% (wzrost 
ilości sprzedanych jednostek danego dobra)

 

 

POZIOMY ELASTYCZNOŚCI DOCHODOWEJ 
POPYTU



popyt elastyczny oznacza, że wzrost dochodu klientów 

o 1% spowoduje wzrost popytu na dane dobro o więcej 

niż 1%



popyt proporcjonalny oznacza, że wzrost dochodu o 

1% spowoduje wzrost popytu na dane dobro o 1%



popyt nieelastyczny oznacza, że wzrost dochodu o 1% 

spowoduje wzrost popytu na dane dobro o mniej niż 

1%



popyt sztywny oznacza, że popyt na dane dobro 

będzie taki sam, niezależnie od poziomu dochodu 

klientów

 

 

POZIOMY ELASTYCZNOŚCI 
DOCHODOWEJ POPYTU



E

Y

>1



E

Y

=1



0<E

Y

<1



E

Y

=0



E

Y

<0

popyt elastyczny
popyt proporcjonalny
popyt nieelastyczny
popyt sztywny
popyt odwrotnie elastyczny

 

 

KRZYWE ENGLA 

 

 

ELASTYCZNOŚĆ DOCHODOWA 
POPYTU



w miarę wzrostu dochodu popyt rośnie i zmienia się jego 

struktura:

•

zmniejsza się procentowy udział wydatków na żywność i 

dobra niższego rzędu

•

udział wydatków na odzież i obuwie nie ulega większym 

zmianom

•

nieznacznie rośnie udział wydatków na mieszkanie, 

światło i opał

•

wzrasta procentowy udział wydatków na dobra trwałego 

użytku, a następnie na zaspokojenie potrzeb wyższego 

rzędu w zakresie kultury, ochrony zdrowia, rekreacji, 

edukacji itd.

 

 

ELASTYCZNOŚĆ CENOWA



E

P

< -1



E

P 

= -1



-1 < E

P 

< 0



E

P 

= 0



E

P 

> 0

popyt elastyczny
popyt proporcjonalny
popyt nieelastyczny
popyt sztywny
popyt odwrotnie elastyczny

 

 

ELASTYCZNOŚĆ CENOWA POPYTU

A

 

 

NIETYPOWE ZALEŻNOŚCI MIĘDZY 
CENĄ A POPYTEM



paradoks Giffena



paradoks Veblena



paradoks spekulacyjny

 

 

ELASTYCZNOŚĆ KRZYŻOWA 
(MIESZANA) POPYTU



Reakcja popytu na dobro y pod 
wpływem zmiany ceny na dobro x



Dobra komplementarne – uzupełniają 
się w spełnianiu danej potrzeby, klienci 
kupują je razem.



Dobra substytucyjne – mogą być 
wzajemnie zastępowane

 

 

ELASTYCZNOŚĆ KRZYŻOWA 
(MIESZANA) POPYTU

dobra x i y są substytutami; wzrost ceny 
dobra x powoduje wzrost popytu na dobro y

dobra x i y są niezależne

dobra x i y są komplementarne; wzrost ceny 
dobra x powoduje spadek popytu na dobro y



E

xy

 > 

0



E

xy

 = 0



E

xy

 <

 0

 

 

CECHY DÓBR TRWAŁYCH



nieciągłość zakupów



popyt nowy (pierwotny) i restytucyjny



wysoka cena jednostkowa

 

 

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POPYT 
PIERWOTNY NA TRWAŁE DOBRA 
KONSUMPCYJNE



liczba gospodarstw domowych



cechy gospodarstw domowych



czynniki dochodowe

•

wysokość bieżących dochodów

•

dynamika wzrostu

•

ceny dóbr i usług komplementarnych



nastroje społeczne

 

 

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POPYT 
RESTYTUCYJNY NA TRWAŁE DOBRA 
KONSUMPCYJNE



cechy techniczne (jakość) dobra



intensywność eksploatacji



warunki użytkowania



kultura techniczna użytkownika



zużycie moralne



czynniki ekonomiczne

 

 

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE POPYT NA 
ŻYWNOŚĆ



czynniki demograficzne



dochody



ceny



tradycje i zwyczaje