dr hab. Jerzy Supernat

Instytut Nauk Administracyjnych

Uniwersytet Wrocławski

Władza w organizacji

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Organizacja jako system czy systemy
wła-dzy: powiązane wzajemnie ciągi



osób wydających polecenia (order-givers)



osób wykonujących polecenia (order-

followers).

Organizację

można

postrzegać

jako

narzędzie, za pomocą którego osoby
dysponujące władzą mogą używać innych
osób w celu osiągnięcia określo-nych celów.

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Robert A. Dahl

:

„A ma władzę nad B w takim zakresie, w
jakim może spowodować, że B zrobi coś,
czego w prze-ciwnym wypadku by nie
zrobił” (A has power over B to the extent
that he can get B to do something B would
not otherwise do).

Definicja ta wskazuje na ważny, a często pomijany
wymiar władzy: władza ma charakter relacyjny.
Władza doty-czy relacji pomiędzy dwoma (lub
więcej osobami), w któ-rych zachowanie jednej
zależy od zachowania drugiej.

Robert. A. Dahl, ur.
1915

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Władza prawomocna

Max Weber

:

Władza prawomocna (racjonalno-legalna,
charyz-matyczna i tradycyjna) jest to
władza oparta na dobrowolnej akceptacji
prawa do stanowienia norm lub wydawania
poleceń.

Max Weber (1864-
1920)

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Richard H. Hall

,

Pamela S. Tolbert

:

Władza prawomocna jest typem władzy,
która jest oparta na akceptacji przez innych
uzasadnio-nego prawa danej osoby do
stanowienia norm i wydawania poleceń.
Tym samym polecenia są przestrzegane,
ponieważ uważa się, że powinny być
przestrzegane; od ich adresatów oczekuje
się „zawieszenia osądu” i dobrowolnego
podporzą-dkowania.

Władza

prawomocna

może

zostać

wzmocniona lub osłabiona przez inne typy
władzy w organizacji.

Pamela S. Tolbert

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Sanford M. Dornbusch

i

W. Richard Scott

wyróżnili:

•

władzę aprobowaną (endorsed power)

•

władzę autoryzowaną (authorized power)

Z władzą aprobowaną mamy do czynienia
wówczas, kiedy podwładni akceptują i stosują się
do poleceń przełożonych (bottom up view of
authority).

Władza autoryzowana istnieje wówczas, kiedy
polecenia osoby są wspierane i egzekwowane
przez osoby na wyż-szych szczeblach organizacji, a
w ostateczności przez całe społeczeństwo (top
down view of authority).

Sanford M.
Dornbusch

W. Richard Scott

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Pozostałe typy władzy w organizacji oparte są
na

zależności

(dependency):

jedna

strona

potrzebuje

czy

pożąda

zasobów,

którymi

dysponuje (czy które kontroluje) i których może
dostarczyć druga strona. W grę wchodzą takie
zasoby (power resources), jak:

•

ludzie

•

informacje

•

zasoby rzeczowe

•

zasoby finansowe

•

niematerialne zasoby społeczne

Posiadanie czy dysponowanie tymi „zasobami władzy” przez
członków organizacji pozwala im zyskać władzę wykraczającą
poza posiadaną przez nich formalną władzę prawomocną.

Władza w organizacji

Dostęp

do

„zasobów

władzy” dają:



formalna pozycja w

organi-zacji



miejsce

w

sieci

kontaktów



cechy osobiste

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Ogólna ilość, a także struktura władzy w
organi-zacji ulega stałym zmianom czy
przesunięciom:

•

delegowanie

(dekoncentracja

wewnętrzna)

•

empowerment

•

employeeship

powodują zwiększenie władzy jednocześnie
kiero-wników i pracowników i – w
konsekwencji – ogól-ny wzrost ilości władzy
w organizacji.

Władza w organizacji

Następstwa władzy w organizacji:



podporządkowanie i zaangażowanie

- alienacyjne
- kalkulacyjne
- moralne



perswadowanie



odejście z organizacji

- ostateczne
- psychologiczne



konflikt

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Konflikt pojawia się zawsze wtedy, kiedy
osoby, grupy lub jednostki organizacyjne
widzą różnice w swoich preferencjach
dotyczących następstw de-cyzji i korzystają
z władzy, aby dać pierwszeń-stwo swoim
preferencjom przed preferencjami innych.
Istnieje

tendencja

do

postrzegania

konfliktów ja-ko szkodliwych czy złych dla
organizacji.

Liczne

badania

wskazują

jednak, że konflikt może także pełnić
pozytywne funkcje w organizacji.

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Elementy sytuacji konfliktowej:

•

strony konfliktu

•

pole konfliktu

•

dynamika sytuacji konfliktowej

•

kierowanie konfliktem

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Rozwiązania konfliktu w koncepcji

Mary P.

Follett

:

•

dobrowolne ustąpienie jednej strony

•

walkę i zwycięstwo jednej strony nad
drugą

•

kompromis

•

integracja

Mary Parker Follett (1868-
1933)

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Integracja

wymaga

wyartykułowania

(uzewnę-trznienia),

zbadania

i

oceny

interesów stron kon-fliktu, jako że taka
ocena często oznacza pono-wną ocenę,
pozwalającą osiągnąć postęp.

Pomieszczenie interesów stron konfliktu w
jed-nym polu widzenia (dostrzeżenie całego
pola

pra-gnień),

ich

porównanie

i

równoczesna ponowna ocena może z kolei
doprowadzić do tego, że inte-resy te zaczną
do siebie pasować i wszystkie znaj-dą swoje
miejsce w ostatecznym rozwiązaniu.

Władza w organizacji

dr hab. Jerzy Supernat

Rozwiązanie konfliktu prowadzi do stanu,
który znany jest jako pokłosie (aftermath).

Jest to użyteczne pojęcie, ponieważ
rozwiązanie konfliktu nie prowadzi do stanu
całkowitego uspo-kojenia. Na przykład jeżeli
podstawowa

kwestia

nie

została

rozwiązana, częścią pokłosia jest po-tencjał
przyszłego, może nawet poważniejszego
konfliktu.

Jeżeli

rozwiązanie

konfliktu

prowadzi do bardziej otwartej komunikacji i
współpracy mię-dzy stronami, to również
jest to część pokłosia.

Myśl końcowa

dr hab. Jerzy Supernat

We look forward to the time when the
Power of Love will replace the Love of
Power. Then will our world know the
blessings of peace.

William E. Gladstone, 1809-1898