Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego



mniej poprawnie

Organizacja Paktu

Północnoatlantyckiego

(ang.

North Atlantic

Treaty Organisation

, NATO, fr.

Organisation du

Traité de l'Atlantique Nord

, OTAN), w skrócie

NATO

, potocznie

Pakt Północnoatlantycki

organizacja polityczno-wojskowa powstała w

wyniku podpisania 4 kwietnia 1949 roku Traktatu

Północnoatlantyckiego przez 10 krajów

europejskich: państw-członków Unii Zachodniej

(Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka

Brytania) wraz z pięcioma dodatkowymi krajami

(Dania, Islandia, Norwegia, Portugalia, Włochy)

oraz USA i Kanadę. Początkowym celem istnienia

organizacji, na mocy traktatu waszyngtońskiego,

była obrona militarna przed atakiem ZSRR.

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



18 lutego 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i

Turcja,



5 maja 1955 r. RFN,



30 maja 1982 r. – Hiszpania.



12 marca 1999 roku do NATO przystąpiły

pierwsze państwa należące dawniej do Układu

Warszawskiego: Czechy, Węgry i Polska,



29 marca 2004 r. Bułgaria, Estonia, Łotwa,

Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia.

Oficjalnymi kandydatami do członkostwa są

Albania, Chorwacja, Macedonia.

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego

Członkowie



Etapy rozszerzania NATO w

Europie



Belgia



Bułgaria (od 2004 r.)



Czechy (od 1999 r.)



Dania



Estonia (od 2004 r.)



Grecja (od 1952 r.)



Hiszpania (od 1982 r.)



Holandia



Islandia



Kanada



Litwa (od 2004 r.)



Luksemburg



Łotwa (od 2004 r.)



Niemcy (od 1955 r.)



Norwegia



Polska (od 1999 r.)



Portugalia



Rumunia (od 2004 r.)



Słowacja (od 2004 r.)



Słowenia (od 2004 r.)



Stany Zjednoczone



Turcja (od 1952 r.)



Węgry (od 1999 r.)



Wielka Brytania



Włochy

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



Najmłodszych członków NATO: Litwę,

Łotwę, Estonię, Słowację, Słowenię,

Rumunię i Bułgarię zaproszono do

członkostwa na szczycie w Pradze

(listopad 2002 r.). Kraje te stały się

członkami NATO 2 kwietnia 2004.

Oficjalnymi kandydatami do

członkostwa są Albania, Macedonia i

Chorwacja.

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



Państwa członkowskie nie

uczestniczące w strukturach

wojskowych NATO:



Grecja – od 14 sierpnia 1974 do 20

października 1980,



Francja – wystąpiła w 1966 roku,

częściowo powróciła w 1995 roku,



Hiszpania – od momentu przystąpienia

do 1997.

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



17 marca 1948: Benelux, Francja, oraz Wielka Brytania

podpisały Układ Brukselski, będący prekursorem

Paktu

Północnoatlantyckiego



4 kwietnia 194: Został podpisany

Pakt

Północnoatlantycki

w Waszyngtonie.



14 maja 1955: Podpisanie Układu Warszawskiego w

Warszawie przez Związek Radziecki oraz państwa bloku

wschodniego, w celu stworzenia przeciwwagi dla NATO.

NATO i Układ Warszawski stanowiły opozycję względem

siebie w czasie zimnej wojny. Po upadku żelaznej kurtyny

w 1989 roku, Pakt Warszawski został rozwiązany.



1966: Charles de Gaulle podjął decyzję o wycofaniu

Francji ze struktur militarnych NATO, aby kraj ten mógł

rozwijać własny program obrony jądrowej. Doprowadziło

to do przeniesienia głównej siedziby NATO z Paryża do

Brukseli w Belgii 16 października 1967 roku. O ile w

Brukseli mieści się od tamtej pory siedziba polityczna

Sojuszu, główne dowództwo wojskowe osadzone zostało

na południu od Brukseli, w mieście Mons.

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego



31 marca 1991: Układ Warszawski został rozwiązany 1

lipca 1991 roku.



8 lipca 1997: Trzy podległe niegdyś Związkowi

Radzieckiemu państwa – Węgry, Czechy i Polska – zostały

zaproszone do przystąpienia do NATO. Akcesja nastąpiła w

1999 roku.



24 marca 1999: NATO zaangażowało się w pierwszy

konflikt zbrojny w Kosowie. 11-tygodniowa akcja militarna,

związana z bombardowaniem Jugosławii, zakończona 11

czerwca 1999 roku. W wyniku nalotów, śmierć poniosło ok.

2000 mieszkańców Jugosławii. Działania NATO

doprowadziły do zaprzestania czystek etnicznych,

dokonywanych przez armię serbską w Kosowie.



12 września 2001: Po raz pierwszy w historii NATO

uruchomiło procedury związane z tzw. Artykułem Piątym,

który mówi, że atak na dowolne państwo, należące do

NATO, równe jest z atakiem na cały Sojusz. Stanowiło to

odpowiedź na atak na Stany Zjednoczone, który miał

miejsce 11 września 2001 roku.

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



21 listopada 2002: Podczas szczytu w Pradze

(Czechy), siedem nowych państw otrzymało

zaproszenia do rozpoczęcia negocjacji odnośnie ich

przystąpienia do Sojuszu. Były to: Estonia, Łotwa,

Litwa, Słowenia, Słowacja, Bułgaria i Rumunia.

Przystąpiły one do NATO 29 marca 2004 roku. W 2002

roku rozmowy odnośnie swojego członkostwa w NATO

rozpoczęła Chorwacja.



10 lutego 2003: W NATO nastąpił kryzys po tym, jak

Francja i Belgia zawetowały uruchomienie

specjalnych procedur mających na celu zapewnienie

bezpieczeństwa Turcji na wypadek wojny w Iraku.

Niemcy odmówiły skorzystania z przysługującego im

prawa zablokowania procesu, ale poparły weto.

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego



16 kwietnia 2003: NATO wyraziło zgodę na przejęcie w

sierpniu dowództwa nad Międzynarodowymi Siłami

Wspierającymi Bezpieczeństwo (ISAF) w Afganistanie.

Decyzję taką podjęto na prośbę Niemiec i Holandii, które

dotychczas dowodziły operacją ISAF. 19 ambasadorów

NATO podjęło decyzję jednomyślnie. Przekazanie

dowództwa nastąpiło 11 sierpnia. Była to pierwsza w

historii sytuacja w której NATO prowadziło operację poza

regionem północnego Atlantyku. Pierwotnie kontrolę nad

misją ISAF miała przejąć Kanada.



19 czerwca 2003: Nastąpiła znacząca restrukturyzacja

dowództwa NATO.



29 marca 2004: Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia,

Słowacja i Słowenia stały się państwami członkowskimi

NATO.



26 kwietnia 2005: NATO przychyla się do prośby Unii

Afrykańskiej o wsparcie logistyczne misji w Darfurze.

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego

Organizacja i działanie



W ramach ustaleń na konferencji NATO w

Pradze w 2003 roku, zmianie uległa struktura

ośrodków decyzyjnych sojuszy. Nowa struktura

odchodzi od geograficznego podziału

dowództw na rzecz podziału

kompetencyjnego. Funkcje operacyjne zostały

podzielone pomiędzy nowo powołane

Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds.

Operacji (ACO) i Dowództwo Sił Sojuszniczych

NATO ds. Transformacji (ACT).

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



Rada Północnoatlantycka (NAC, czyli Rada

Ministerialna) – jedyny organ traktatowy

NATO



Komitet Planowania Obronnego (DPC)



Grupa Planowania Nuklearnego (NPG)



Komitet Wojskowy NATO (MC)



Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji

(ACO)



Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds.

Transformacji (ACT)

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



Wysoki Komitet Planowania Centralnego na

Sytuacje Nadzwyczajnych Zagrożeń (SCEPC)



Zarząd planowania żeglugi oceanicznej

(PBOS)



Zarząd planowania europejskiego transportu

śródlądowego (PBEIST)



Komitet planowania lotnictwa cywilnego

(CAPC)



Komitet planowania ds. żywności i rolnictwa

(FAPC)

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



Komitet planowania przemysłowego

(IPC)



Komitet planowania ds. ropy naftowej

(PPC)



Wspólny komitet medyczny (JMC)



Komitet planowania łączności

cywilnej (CCPC)



Komitet Ochrony Cywilnej (CPC)

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



Sekretarze generalni



Hastings Lionel Ismay (Wielka Brytania): 4 kwietnia

1952 – 16 maja 1957



Paul-Henri Spaak (Belgia): 16 maja 1957 – 21

kwietnia 1961



Dirk Stikker (Holandia): 21 kwietnia 1961 – 1 sierpnia

1964



Manlio Brosio (Włochy): 1 sierpnia 1964 – 1

października 1971



Joseph Luns (Holandia): 1 października 1971 – 25

czerwca 1984



Peter Carington

(Wielka Brytania): 25 czerwca

1984 – 1 lipca 1988



Manfred Wörner

(Niemcy): 1 lipca 1988 – 13

sierpnia 1994

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



Sergio Balanzino

(Włochy): 13 sierpnia – 17

października 1994



Willy Claes (Belgia): 17 października 1994 – 20

października 1995



Sergio Balanzino

(Włochy): 20 października – 5

grudnia 1995



Javier Solana (Hiszpania): 5 grudnia 1995 – 6

października 1999



George Robertson (Wielka Brytania): 14

października 1999 – 1 stycznia 2004



Jaap de Hoop Scheffer (Holandia): 1 stycznia 2004

– .

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Operacje



Misja pokojowa IFOR w Bośni i Hercegowinie, prowadzona

między 20 grudnia 1995 a 20 grudnia 1996.



Misja pokojowa SFOR w Bośni i Hercegowinie,

prowadzona między 21 grudnia 1996 a 2 grudnia 2004.



Kampania lotnicza przeciw Serbii i Czarnogórze od 24

marca do 10 czerwca 1999 roku.



Obecność Kosovo Force (KFOR) w Kosowie od 12 czerwca

1999 roku.



Zabezpieczenie Cieśniny Gibraltarskiej po 11 września

2001 r. w ramach operacji Active Endeavour.



Obecność Międzynarodowych Sił Wspierających

Bezpieczeństwo (ISAF) w Afganistanie od grudnia 2001

roku.



Wsparcie logistyczne Unii Afrykańskiej w Darfurze w 2005

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego

Debata na temat przyszłości



Upadek "wroga świata zachodniego" w Europie

Wschodniej oraz niezgoda państw członkowskich

odnośnie decyzji o podjęciu interwencji w Iraku

powoduje, iż często pada pytanie – zarówno w

Ameryce Północnej jak i w Europie – czy NATO

jest jeszcze potrzebne. Domniemane zagrożenie

terrorystyczne może stanowić podstawę dla

istnienia Sojuszu jeszcze przez kilka lat, ale

wiele osób sądzi, że to nowe wyzwanie wymaga

stworzenia nowych struktur politycznych i

wojskowych, oraz innych form walki niż te, na

podstawie których NATO zostało zbudowane.

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



Wiele osób uważa także, że istnienie

NATO pozostaje w konflikcie z

ewentualną integracją Europy w zakresie

polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w

ramach Unii Europejskiej. Zwolennicy

prowadzenia Wspólnej polityki

zagranicznej i bezpieczeństwa (CFSP)

chcą rozwiązania NATO, oraz realizacji

wspólnej polityki obronnej i zagranicznej

przez istniejące instytucje Unii

Europejskiej.

Organizacja Traktatu

Północnoatlantyckiego



W listopadzie 2004 po zwycięstwie

Georga W. Busha w wyborach w Stanach

Zjednoczonych, premier Norwegii Kjell

Magne Bondevik poddał pod publiczną

debatę kwestię, czy Norwegia zyskałaby

w przypadku zwiększenia współpracy z

Unią Europejską w zakresie obrony. Wielu

norweskich analityków politycznych, jak i

politycy w innych krajach, uważa NATO

za instytucję "martwą politycznie". Ten

punkt widzenia z pewnością znajdzie

swoje odzwierciedlenie w ewentualnej

debacie na temat przyszłości NATO.

Document Outline