Mateusz Radomiński, Rafał Chojnacki

Spółka jest rodzajem działalności osób

fizycznych, albo prawnych, która opiera się
na statucie bądź umowie. Taka działalność
ma umożliwić prowadzenie działalności
gospodarczej.

Spółka cywilna stanowi dziś jeden

z najprostszych sposobów prowadzenia

działalności gospodarczej przez co najmniej dwie

osoby

Zasady jej funkcjonowania zostały

uregulowane w Kodeksie cywilnym, w art. 860-

875.

Dla celów dowodowych umowa spółki

cywilnej powinna być sporządzona na piśmie.

Spółka cywilna posiada REGON i NIP a także

prowadzi (jako jednostka gospodarcza)

rachunkowość

Spółka cywilna nie jest osobą prawną tzn.

nie może we własnym imieniu nabywać

jakichkolwiek praw, ani zaciągać zobowiązań.

Spółkę mogą zawierać osoby fizyczne jak i osoby

prawne

W spółce cywilnej przedsiębiorcami

są wspólnicy, którzy razem prowadzą

działalność gospodarczą.

Spółka cywilna powinna występować pod

określoną nazwą (indywidualizującym

oznaczeniem)

Należy jednak pamiętać, że w obrocie (np.

na umowach) należy podawać także nazwiska

wszystkich wspólników, a nie tylko nazwę spółki

Nazwa spółki jako samodzielne oznaczenie

występuje jedynie dokumentacji statystycznej

(REGON) oraz dla celów podatku VAT

Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, zatem

podatek dochodowy płacą wspólnicy, a nie spółka

cywilna. Płatnikiem podatku od towarów i usług

(VAT) jest spółka.

Przy spółce cywilnej dozwolone jest

opodatkowanie na zasadach ogólnych oraz stałe

19%, tj.:



Skala podatkowa



Podatek liniowy

Podstawą prawną rozpoczęcia działalności

gospodarczej na podstawie umowy spółki cywilnej
jest zawarcie umowy spółki, którą wspólnicy
zobowiązani są zgłosić do właściwego urzędu
skarbowego, bowiem czynność ta podlega
opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilno
prawnych.

Umowę zawiera się w formie pisemnej, jest to

tzw. forma prawna ad probationem, czyli dla
celów dowodowych, a nie pod rygorem
nieważności.

Do koniecznych postanowień, jakie powinny

się znaleźć w umowie należą:

•

oznaczenie wkładów wnoszonych przez wspólników

do spółki

•

wskazanie celu gospodarczego, który może być

określony dowolnie

Zwykle jednak w umowie spółki cywilnej

oprócz celu gospodarczego i oznaczenia wkładów, a

także danych wspólników oraz daty i miejsca

zawarcia umowy, znajdują się również inne

postanowienia, jak na przykład:

•

przedmiot działalności według Polskiej Klasyfikacji

Działalności,

•

czas trwania spółki,

•

sposób podziału zysku i strat,

•

odmienne niż przewidziane w ustawie zasady

prowadzenia spraw spółki i reprezentacji.

Mając na uwadze wspomnianą regulację,

zgodnie z którą status przedsiębiorcy mają
wspólnicy spółki cywilnej, to właśnie oni a nie
spółka, podlegają obowiązkowi wpisu do
właściwego rejestru przedsiębiorców.



gdy planujemy prowadzić działalność

mniejszych rozmiarów



gdy planujemy  jednorazowe

przedsięwzięcie, dotyczące realizacji

określonego celu



gdy wspólników ma być dwóch (przy

większej ilości wspólników lepiej

zdecydować się na inną spółkę)



gdy współdziałanie wspólników jest

przede wszystkim oparte na osobistych

kontaktach i współpracy



gdy zależy nam na uproszczonej

strukturze organizacyjnej

umożliwiającej każdemu wspólnikowi

wpływ na wspólnie podjętą działalność i

jej kontrolę,



gdy zależy nam na szerokich

możliwościach co do ustalania sposobu

współdziałania wspólników, swobody

kształtowania ich praw i obowiązków.



Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki

własności lub innych praw albo na świadczeniu usług.

Domniemywa się, że wkłady wspólników mają

jednakową wartość



Reprezentacja spółki tym różni się od prowadzenia

jej spraw, że dotyczy stosunków zewnętrznych.

Polega przede wszystkim na składaniu i

przyjmowaniu oświadczeń woli w stosunkach

cywilnoprawnych (przeważnie wspólnik reprezentujący

spółkę składa podpisy pod umowami przez nią

zawieranymi). W braku odmiennej umowy

bądź uchwały wspólników, każdy z nich może

reprezentować spółkę w takich granicach, w jakich

uprawniony jest do prowadzenia jej spraw (art.

866 k.c.)

Bezwzględnie obowiązującą zasadą jest,

że wspólnicy odpowiadają

solidarnie za zobowiązania spółki (art. 864 k.c.)

Solidarna odpowiedzialność wspólników

oznacza, że wierzyciel może żądać całości lub

części świadczenia od wszystkich dłużników

łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna,

według własnego wyboru

(art. 366 par. 1 k.c.)

Ustawa nakłada na każdego ze wspólników

prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki (art.

865 par.1 k.c.). Każdy ze wspólników może bez

zgody innych, wyrażonej w formie uchwały,

prowadzić sprawy spółki nie przekraczające zakresu

zwykłego zarządu

Chodzi o decyzje wchodzące w zakres

codziennych czynności związanych np. z

prowadzeniem przedsiębiorstwa spółki.

W umowie spółki możliwe jest jednak

pozbawienie prowadzenia spraw spółki albo

ograniczenie takiego prawa w stosunku do któregoś

ze wspólników czy nawet wobec kilku. Kodeks

cywilny milczy jednak na temat powierzania zarządu

spółką osobom trzecim z wyłączeniem wszystkich

wspólników

Zasadą jest równy udział w zyskach i

stratach, niezależnie od rodzaju i wartości wkładu.
W umowie spółki wolno jednak inaczej ustalić te
proporcje.

Można nawet niektórych wspólników (ale

nigdy wszystkich) zwolnić od udziału w stratach
(art. 867 par.1 k.c.). Nie ma to oczywiście
wpływu na solidarną odpowiedzialność za
zobowiązania spółki (mówiący o niej przepis art.
864 k.c. jest bezwzględnie obowiązujący).

Rozwiązanie spółki cywilnej, która przecież

jest umową przedsiębiorców, jest bardziej

skomplikowane niż zakończenie innych kontraktów

Trudność bierze się stąd, że umowa umową,

ale uczestnicy spółki, co wynika z jej istoty,

zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu

gospodarczego i żeby sprostać temu zadaniu

przeważnie prowadzą przedsiębiorstwo (art. 551

k.c.). Co więcej, mimo że definitywnie odebrano

spółce cywilnej wszelkie przejawy podmiotowości,

właściwe innym spółkom osobowym (handlowym),

po rozwiązaniu jej trzeba przeprowadzić likwidację

Likwidacja spółki cywilnej jest następstwem

jej rozwiązania. W zależności od rodzaju
przyczyny zakończenia umowy spółki będzie
przebiegała rozmaicie. Zawsze jednak musi
polegać na zakończeniu interesów spółki

W tej sytuacji, bez względu na to, czy

sposób likwidacji określa w indywidualny sposób
umowa, czy trzeba zastosować przepisy kodeksu,
zawsze niezbędne jest zgromadzenie kwot
pozwalających na spłatę długów spółki

•

łatwość zawiązywania i likwidacji spółki;

• możliwość zredagowania umowy

dostosowanej do potrzeb konkretnych

wspólników;

• brak wymagań kapitałowych i prawo do

świadczenia usług na rzecz spółki zamiast

wnoszenia tytułem wkładu pieniędzy lub

rzeczy,

• niewielki formalizm i nieduże koszty związane

z wpisywaniem spółki do ewidencji

działalności gospodarczej (przy wpisach

przedsiębiorców-wspólników),

• możliwość zastosowania wszystkich

uproszczeń podatkowych i rachunkowych

proponowanych małym przedsiębiorcom.

•

ponoszenie przez wspólników osobistej, solidarnej

odpowiedzialności za wszystkie zobowiązania spółki;

• niemożność prowadzenia działalności w większym

rozmiarze (konieczność przekształcenia w spółkę

jawną spółki cywilnej, która osiągnie w ciągu dwóch

kolejnych lat obroty stanowiące równowartość 800

tys. euro).



nowy wspólnik może przystąpić tylko dzięki zmianie

umowy spółki, w dodatku za zgodą wierzycieli spółki.

Nie jest natomiast dopuszczalne takie przeniesienie

udziału w spółce (jest to termin nieścisły, ale

używany dla uproszczenia) na osobę trzecią (art. 863

par. 1 k.c.), jak w innych spółkach (handlowych).

Możliwe jest jednak uzyskanie członkostwa w spółce

w wyniku wstąpienia spadkobierców w miejsce

zmarłego wspólnika, jeżeli umowa spółki tak stanowi

(art. 872 k.c.).



Przepis art. 22 § 1 obowiązującego Kodeksu
spółek handlowych definiuje spółkę jawną
jako spółkę osobową, która prowadzi
przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie
jest inną spółką handlową



Z zastrzeżeniem, że każdy wspólnik
odpowiada za jej zobowiązania w sposób
osobisty i nieograniczony



Do elementów przedmiotowo istotnych
spółki jawnej należy:



Wspólny dla wspólników cel w postaci
prowadzenia przedsiębiorstwa o
określonym przedmiocie działalności



Firma ujawniająca istnienie spółki pod
którą przedsiębiorstwo ma być
prowadzone



Osobiste współdziałanie wspólników dla
realizacji obranego celu



Osobista odpowiedzialność wspólników
za zobowiązania zaciągane w ramach
prowadzonej działalności



gdy planujemy prowadzić działalność
większych rozmiarów 



spółka będzie stroną wielu kontraktów i
zobowiązań



gdy chcemy być bardziej wiarygodni dla
naszych kontrahentów



Spółkę jawną mogą założyć osoby, które
chcą prowadzić działalność, wraz z
zaufanymi osobami. Rejestracja spółki
jawnej wymaga wpisu w KRS-ie.



Każdą uchwałę wspólników trzeba ogłaszać
w Krajowym Rejestrze Sądowym co wiąże
się z kosztami. Prowadzenie spółki jawnej
jest w związku z tym droższe od
prowadzenia spółki cywilnej.



Umowa spółki jawnej powinna być zawarta na
piśmie pod rygorem nieważności i powinna
zawiera następujące składniki:



Firmę i siedzibę spółki



Określenie wkładów wnoszonych przez
każdego wspólnika i ich wartość



Wszelkie prawa jakie wniesie wspólnik do
spółki, uważa się za przeniesione na spółkę.
Należy wskazać, iż udział kapitałowy wspólnika
odpowiada rzeczywistości wniesionego
wkładu.



Spółka jawna nie jest podatnikiem.



Podatnikami są wyłącznie poszczególni

wspólnicy spółki jawnej – podatek

dochodowy od osób fizycznych

(proporcjonalny do przychodów lub

liniowy)



należy pamiętać, że wybór

opodatkowania według stawki liniowej

skutkuje opodatkowaniem w tej formie

wszystkich dochodów z działalności

gospodarczej



Z mocy samego prawa(ustąpienie lub śmierć
wspólnika, upadłość spółki,
upadłość wspólnika, śmierć wspólnika),



Z przyczyn ustalonych w umowie spółki (upływ
czasu, na który spółkę zawarto, osiąganie przez
spółkę strat w ciągu określonej ilości kolejnych lat
obrotowych),



Z woli wspólników, osób trzecich albo na mocy
orzeczenia sądowego (jednomyślna uchwała
wszystkich wspólników, wypowiedzenie umowy
przez wspólnika, wypowiedzenie przez wierzyciela
osobistego wspólnika.



Spółka jawna należy do spółek

handlowych niemających osobowości

prawnej, dlatego jeżeli na dzień likwidacji

będzie posiadała na stanie towary, to musi

naliczyć od ich wartości VAT.



W przypadku rozwiązania spółki powinna

nastąpić jej likwidacja mająca na celu

zakończenie interesów spółki i upłynnienie jej

majątku oraz jego podział po zaspokojeniu

zobowiązań



Przyczyny powodujące rozwiązanie spółki

nie wywołują automatycznie zakończenia

bytu prawnego spółki, która z tą chwilą

przekształca się jedynie ze spółki jawnej w

spółkę jawną w likwidacji



Warunki niezbędne do przekształcenia
spółki jawnej w spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością określa art. 556
Kodeksu spółek handlowych:



sporządzenie planu przekształcenia spółki
wraz z załącznikami oraz opinią biegłego  
rewidenta,



powzięcie uchwały o przekształceniu spółki,



Powołanie członków organów spółki

przekształconej albo określenie

wspólników prowadzących sprawy tej 

spółki i reprezentujących ją



Zawarcie umowy albo podpisanie

statutu spółki przekształconej



Dokonanie w rejestrze wpisu spółki

przekształconej i wykreślenie spółki

przekształcanej



W świetle powyższego przepisu

przekształcenie spółki jawnej w spółkę z

ograniczoną odpowiedzialnością nie

wywołuje konsekwencji podatkowych



Możliwość reprezentowania spółki przez
każdego wspólnika



Możliwość wyłączenia w umowie
wspólnika z reprezentacji spółki



Rozłożenie ryzyka finansowego na
wszystkich wspólników



Swoboda w formułowaniu treści umowy
spółki



Możliwość wyłączenia biznesu spod
działania podatku VAT przy niskich
obrotach



Fakt, że nie posiada osobowości prawnej -
wspólnicy są odpowiedzialni za
zobowiązania spółki



Odpowiedzialność cywilną wspólników
wobec osób trzecich, która rozciąga się na
cały majątek wspólników i ich rodzin



Finansowanie, które jest ograniczone
wniesionymi wkładami wspólników



Obowiązek sporządzania co roku
sprawozdania finansowego do 30 czerwca
każdego roku i składania go do KRS-u co
wiąże się z dodatkowymi opłatami



Kasę fiskalną - jest wymagana przy
obrotach rocznych większych niż 50.000 zł



Możliwość wystąpienia wewnętrznych
konfliktów



obie spółki charakteryzują się małą liczbą
wspólników którzy praktycznie na
podobnych zasadach prowadzą sprawy obu
typów spółek



nieograniczoną odpowiedzialność za
zobowiązania powstałe w związku z
działalnością spółek



spółka jawna jest spółką osobową i
przedsiębiorcą



spółkę jawną należy traktować jako odrębny
od wspólników podmiot prawa



spółka jawna - jest najmniejszą spółką
osobową, która ma charakter gospodarczy



Spółka cywilna, w samym założeniu została
przewidziana do działań niegospodarczych