Mateusz Radomiński, Rafał Chojnacki
Mateusz Radomiński, Rafał Chojnacki
Spółka jest rodzajem działalności osób
fizycznych, albo prawnych, która opiera się
na statucie bądź umowie. Taka działalność
ma umożliwić prowadzenie działalności
gospodarczej.
Spółka cywilna stanowi dziś jeden
z najprostszych sposobów prowadzenia
działalności gospodarczej przez co najmniej dwie
osoby
Zasady jej funkcjonowania zostały
uregulowane w Kodeksie cywilnym, w art. 860-
875.
Dla celów dowodowych umowa spółki
cywilnej powinna być sporządzona na piśmie.
Spółka cywilna posiada REGON i NIP a także
prowadzi (jako jednostka gospodarcza)
rachunkowość
Spółka cywilna nie jest osobą prawną tzn.
nie może we własnym imieniu nabywać
jakichkolwiek praw, ani zaciągać zobowiązań.
Spółkę mogą zawierać osoby fizyczne jak i osoby
prawne
W spółce cywilnej przedsiębiorcami
są wspólnicy, którzy razem prowadzą
działalność gospodarczą.
Spółka cywilna powinna występować pod
określoną nazwą (indywidualizującym
oznaczeniem)
Należy jednak pamiętać, że w obrocie (np.
na umowach) należy podawać także nazwiska
wszystkich wspólników, a nie tylko nazwę spółki
Nazwa spółki jako samodzielne oznaczenie
występuje jedynie dokumentacji statystycznej
(REGON) oraz dla celów podatku VAT
Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, zatem
podatek dochodowy płacą wspólnicy, a nie spółka
cywilna. Płatnikiem podatku od towarów i usług
(VAT) jest spółka.
Przy spółce cywilnej dozwolone jest
opodatkowanie na zasadach ogólnych oraz stałe
19%, tj.:
Skala podatkowa
Podatek liniowy
Podstawą prawną rozpoczęcia działalności
gospodarczej na podstawie umowy spółki cywilnej
jest zawarcie umowy spółki, którą wspólnicy
zobowiązani są zgłosić do właściwego urzędu
skarbowego, bowiem czynność ta podlega
opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilno
prawnych.
Umowę zawiera się w formie pisemnej, jest to
tzw. forma prawna ad probationem, czyli dla
celów dowodowych, a nie pod rygorem
nieważności.
Do koniecznych postanowień, jakie powinny
się znaleźć w umowie należą:
•
oznaczenie wkładów wnoszonych przez wspólników
do spółki
•
wskazanie celu gospodarczego, który może być
określony dowolnie
Zwykle jednak w umowie spółki cywilnej
oprócz celu gospodarczego i oznaczenia wkładów, a
także danych wspólników oraz daty i miejsca
zawarcia umowy, znajdują się również inne
postanowienia, jak na przykład:
•
przedmiot działalności według Polskiej Klasyfikacji
Działalności,
•
czas trwania spółki,
•
sposób podziału zysku i strat,
•
odmienne niż przewidziane w ustawie zasady
prowadzenia spraw spółki i reprezentacji.
Mając na uwadze wspomnianą regulację,
zgodnie z którą status przedsiębiorcy mają
wspólnicy spółki cywilnej, to właśnie oni a nie
spółka, podlegają obowiązkowi wpisu do
właściwego rejestru przedsiębiorców.
gdy planujemy prowadzić działalność
mniejszych rozmiarów
gdy planujemy jednorazowe
przedsięwzięcie, dotyczące realizacji
określonego celu
gdy wspólników ma być dwóch (przy
większej ilości wspólników lepiej
zdecydować się na inną spółkę)
gdy współdziałanie wspólników jest
przede wszystkim oparte na osobistych
kontaktach i współpracy
gdy zależy nam na uproszczonej
strukturze organizacyjnej
umożliwiającej każdemu wspólnikowi
wpływ na wspólnie podjętą działalność i
jej kontrolę,
gdy zależy nam na szerokich
możliwościach co do ustalania sposobu
współdziałania wspólników, swobody
kształtowania ich praw i obowiązków.
Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki
własności lub innych praw albo na świadczeniu usług.
Domniemywa się, że wkłady wspólników mają
jednakową wartość
Reprezentacja spółki tym różni się od prowadzenia
jej spraw, że dotyczy stosunków zewnętrznych.
Polega przede wszystkim na składaniu i
przyjmowaniu oświadczeń woli w stosunkach
cywilnoprawnych (przeważnie wspólnik reprezentujący
spółkę składa podpisy pod umowami przez nią
zawieranymi). W braku odmiennej umowy
bądź uchwały wspólników, każdy z nich może
reprezentować spółkę w takich granicach, w jakich
uprawniony jest do prowadzenia jej spraw (art.
866 k.c.)
Bezwzględnie obowiązującą zasadą jest,
że wspólnicy odpowiadają
solidarnie za zobowiązania spółki (art. 864 k.c.)
Solidarna odpowiedzialność wspólników
oznacza, że wierzyciel może żądać całości lub
części świadczenia od wszystkich dłużników
łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna,
według własnego wyboru
(art. 366 par. 1 k.c.)
Ustawa nakłada na każdego ze wspólników
prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki (art.
865 par.1 k.c.). Każdy ze wspólników może bez
zgody innych, wyrażonej w formie uchwały,
prowadzić sprawy spółki nie przekraczające zakresu
zwykłego zarządu
Chodzi o decyzje wchodzące w zakres
codziennych czynności związanych np. z
prowadzeniem przedsiębiorstwa spółki.
W umowie spółki możliwe jest jednak
pozbawienie prowadzenia spraw spółki albo
ograniczenie takiego prawa w stosunku do któregoś
ze wspólników czy nawet wobec kilku. Kodeks
cywilny milczy jednak na temat powierzania zarządu
spółką osobom trzecim z wyłączeniem wszystkich
wspólników
Zasadą jest równy udział w zyskach i
stratach, niezależnie od rodzaju i wartości wkładu.
W umowie spółki wolno jednak inaczej ustalić te
proporcje.
Można nawet niektórych wspólników (ale
nigdy wszystkich) zwolnić od udziału w stratach
(art. 867 par.1 k.c.). Nie ma to oczywiście
wpływu na solidarną odpowiedzialność za
zobowiązania spółki (mówiący o niej przepis art.
864 k.c. jest bezwzględnie obowiązujący).
Rozwiązanie spółki cywilnej, która przecież
jest umową przedsiębiorców, jest bardziej
skomplikowane niż zakończenie innych kontraktów
Trudność bierze się stąd, że umowa umową,
ale uczestnicy spółki, co wynika z jej istoty,
zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu
gospodarczego i żeby sprostać temu zadaniu
przeważnie prowadzą przedsiębiorstwo (art. 551
k.c.). Co więcej, mimo że definitywnie odebrano
spółce cywilnej wszelkie przejawy podmiotowości,
właściwe innym spółkom osobowym (handlowym),
po rozwiązaniu jej trzeba przeprowadzić likwidację
Likwidacja spółki cywilnej jest następstwem
jej rozwiązania. W zależności od rodzaju
przyczyny zakończenia umowy spółki będzie
przebiegała rozmaicie. Zawsze jednak musi
polegać na zakończeniu interesów spółki
W tej sytuacji, bez względu na to, czy
sposób likwidacji określa w indywidualny sposób
umowa, czy trzeba zastosować przepisy kodeksu,
zawsze niezbędne jest zgromadzenie kwot
pozwalających na spłatę długów spółki
•
łatwość zawiązywania i likwidacji spółki;
• możliwość zredagowania umowy
dostosowanej do potrzeb konkretnych
wspólników;
• brak wymagań kapitałowych i prawo do
świadczenia usług na rzecz spółki zamiast
wnoszenia tytułem wkładu pieniędzy lub
rzeczy,
• niewielki formalizm i nieduże koszty związane
z wpisywaniem spółki do ewidencji
działalności gospodarczej (przy wpisach
przedsiębiorców-wspólników),
• możliwość zastosowania wszystkich
uproszczeń podatkowych i rachunkowych
proponowanych małym przedsiębiorcom.
•
ponoszenie przez wspólników osobistej, solidarnej
odpowiedzialności za wszystkie zobowiązania spółki;
• niemożność prowadzenia działalności w większym
rozmiarze (konieczność przekształcenia w spółkę
jawną spółki cywilnej, która osiągnie w ciągu dwóch
kolejnych lat obroty stanowiące równowartość 800
tys. euro).
nowy wspólnik może przystąpić tylko dzięki zmianie
umowy spółki, w dodatku za zgodą wierzycieli spółki.
Nie jest natomiast dopuszczalne takie przeniesienie
udziału w spółce (jest to termin nieścisły, ale
używany dla uproszczenia) na osobę trzecią (art. 863
par. 1 k.c.), jak w innych spółkach (handlowych).
Możliwe jest jednak uzyskanie członkostwa w spółce
w wyniku wstąpienia spadkobierców w miejsce
zmarłego wspólnika, jeżeli umowa spółki tak stanowi
(art. 872 k.c.).
Przepis art. 22 § 1 obowiązującego Kodeksu
spółek handlowych definiuje spółkę jawną
jako spółkę osobową, która prowadzi
przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie
jest inną spółką handlową
Z zastrzeżeniem, że każdy wspólnik
odpowiada za jej zobowiązania w sposób
osobisty i nieograniczony
Do elementów przedmiotowo istotnych
spółki jawnej należy:
Wspólny dla wspólników cel w postaci
prowadzenia przedsiębiorstwa o
określonym przedmiocie działalności
Firma ujawniająca istnienie spółki pod
którą przedsiębiorstwo ma być
prowadzone
Osobiste współdziałanie wspólników dla
realizacji obranego celu
Osobista odpowiedzialność wspólników
za zobowiązania zaciągane w ramach
prowadzonej działalności
gdy planujemy prowadzić działalność
większych rozmiarów
spółka będzie stroną wielu kontraktów i
zobowiązań
gdy chcemy być bardziej wiarygodni dla
naszych kontrahentów
Spółkę jawną mogą założyć osoby, które
chcą prowadzić działalność, wraz z
zaufanymi osobami. Rejestracja spółki
jawnej wymaga wpisu w KRS-ie.
Każdą uchwałę wspólników trzeba ogłaszać
w Krajowym Rejestrze Sądowym co wiąże
się z kosztami. Prowadzenie spółki jawnej
jest w związku z tym droższe od
prowadzenia spółki cywilnej.
Umowa spółki jawnej powinna być zawarta na
piśmie pod rygorem nieważności i powinna
zawiera następujące składniki:
Firmę i siedzibę spółki
Określenie wkładów wnoszonych przez
każdego wspólnika i ich wartość
Wszelkie prawa jakie wniesie wspólnik do
spółki, uważa się za przeniesione na spółkę.
Należy wskazać, iż udział kapitałowy wspólnika
odpowiada rzeczywistości wniesionego
wkładu.
Spółka jawna nie jest podatnikiem.
Podatnikami są wyłącznie poszczególni
wspólnicy spółki jawnej – podatek
dochodowy od osób fizycznych
(proporcjonalny do przychodów lub
liniowy)
należy pamiętać, że wybór
opodatkowania według stawki liniowej
skutkuje opodatkowaniem w tej formie
wszystkich dochodów z działalności
gospodarczej
Z mocy samego prawa(ustąpienie lub śmierć
wspólnika, upadłość spółki,
upadłość wspólnika, śmierć wspólnika),
Z przyczyn ustalonych w umowie spółki (upływ
czasu, na który spółkę zawarto, osiąganie przez
spółkę strat w ciągu określonej ilości kolejnych lat
obrotowych),
Z woli wspólników, osób trzecich albo na mocy
orzeczenia sądowego (jednomyślna uchwała
wszystkich wspólników, wypowiedzenie umowy
przez wspólnika, wypowiedzenie przez wierzyciela
osobistego wspólnika.
Spółka jawna należy do spółek
handlowych niemających osobowości
prawnej, dlatego jeżeli na dzień likwidacji
będzie posiadała na stanie towary, to musi
naliczyć od ich wartości VAT.
W przypadku rozwiązania spółki powinna
nastąpić jej likwidacja mająca na celu
zakończenie interesów spółki i upłynnienie jej
majątku oraz jego podział po zaspokojeniu
zobowiązań
Przyczyny powodujące rozwiązanie spółki
nie wywołują automatycznie zakończenia
bytu prawnego spółki, która z tą chwilą
przekształca się jedynie ze spółki jawnej w
spółkę jawną w likwidacji
Warunki niezbędne do przekształcenia
spółki jawnej w spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością określa art. 556
Kodeksu spółek handlowych:
sporządzenie planu przekształcenia spółki
wraz z załącznikami oraz opinią biegłego
rewidenta,
powzięcie uchwały o przekształceniu spółki,
Powołanie członków organów spółki
przekształconej albo określenie
wspólników prowadzących sprawy tej
spółki i reprezentujących ją
Zawarcie umowy albo podpisanie
statutu spółki przekształconej
Dokonanie w rejestrze wpisu spółki
przekształconej i wykreślenie spółki
przekształcanej
W świetle powyższego przepisu
przekształcenie spółki jawnej w spółkę z
ograniczoną odpowiedzialnością nie
wywołuje konsekwencji podatkowych
Możliwość reprezentowania spółki przez
każdego wspólnika
Możliwość wyłączenia w umowie
wspólnika z reprezentacji spółki
Rozłożenie ryzyka finansowego na
wszystkich wspólników
Swoboda w formułowaniu treści umowy
spółki
Możliwość wyłączenia biznesu spod
działania podatku VAT przy niskich
obrotach
Fakt, że nie posiada osobowości prawnej -
wspólnicy są odpowiedzialni za
zobowiązania spółki
Odpowiedzialność cywilną wspólników
wobec osób trzecich, która rozciąga się na
cały majątek wspólników i ich rodzin
Finansowanie, które jest ograniczone
wniesionymi wkładami wspólników
Obowiązek sporządzania co roku
sprawozdania finansowego do 30 czerwca
każdego roku i składania go do KRS-u co
wiąże się z dodatkowymi opłatami
Kasę fiskalną - jest wymagana przy
obrotach rocznych większych niż 50.000 zł
Możliwość wystąpienia wewnętrznych
konfliktów
obie spółki charakteryzują się małą liczbą
wspólników którzy praktycznie na
podobnych zasadach prowadzą sprawy obu
typów spółek
nieograniczoną odpowiedzialność za
zobowiązania powstałe w związku z
działalnością spółek
spółka jawna jest spółką osobową i
przedsiębiorcą
spółkę jawną należy traktować jako odrębny
od wspólników podmiot prawa
spółka jawna - jest najmniejszą spółką
osobową, która ma charakter gospodarczy
Spółka cywilna, w samym założeniu została
przewidziana do działań niegospodarczych