19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
1
1
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
2
2
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
Gniazdo procesora
Gniazda modułów
pamięci RAM
Gniazda PCI
Gniazdo ISA
Zasilanie bateryjne
Magistrala AGP
Gniazda wyprowadzeń
BIOS
Chipset
(n
orth i south bridge
)
Złącze IDE (dysków)
oraz Floppy (dyskietek)
Slot 1
Slot A
Socked 370
Socked A
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
3
3
Budowa płyty
Budowa płyty
głównej
głównej
Gniazdo procesora
Gniazda modułów
pamięci RAM
Gniazda PCI
Gniazdo ISA
Zasilanie bateryjne
Magistrala AGP
Gniazda wyprowadzeń
BIOS
Chipset
(n
orth i south bridge
)
Złącze IDE (dysków)
oraz Floppy (dyskietek)
Slot 1
Slot A
Socked 370
Socked A
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
4
4
Gniazda wyprowadzeń
Gniazda wyprowadzeń
Gniazdo procesora
PS/2 MYSZ
PS/2 KLAWIATURA
USB 1
USB 0
COM 1
COM 2
LPT
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
5
5
Gniazda wyprowadzeń
Gniazda wyprowadzeń
Gniazdo procesora
PS/2 MYSZ
PS/2 KLAWIATURA
USB 1
USB 0
COM 1
COM 2
LPT
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
6
6
Płyta główna jest centralnym elementem
komputera PC. Stanowi podstawę dla
instalacji mikroprocesora, modułów
pamięci RAM oraz różnych kart rozszerzeń
(graficzna, muzyczna, sieciowa,
telewizyjna, modem wewnętrzny, inne).
Umożliwia podłączenie zewnętrznych
napędów magnetycznych (stacja dysków
elastycznych, dysk twardy) i optycznych
(CD-ROM, DVD, nagrywarka płyt CD-R i
CD-RW). Poprzez gniazda interfejsów
zintegrowane z płytą następuje
komunikacja z urządzeniami wejścia
(klawiatura, mysz, skaner, mikrofon) oraz
wyjścia (monitor, drukarka, ploter,
głośniki). Architektura systemu
mikroprocesorowego jest bardzo złożona.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
7
7
Płyta główna jest jednym z
Płyta główna jest jednym z
najważniejszych elementów
najważniejszych elementów
składowych komputera. Jest
składowych komputera. Jest
jego fundamentem, w głównej
jego fundamentem, w głównej
mierze decyduje (obok procesora) o
mierze decyduje (obok procesora) o
prędkości działania i wydajności
prędkości działania i wydajności
systemu ponadto ma wpływ na ilość
systemu ponadto ma wpływ na ilość
podzespołów w komputerze. Płyty
podzespołów w komputerze. Płyty
główne mogą różnic się miedzy sobą
główne mogą różnic się miedzy sobą
formatem. Najczęściej spotykane
formatem. Najczęściej spotykane
płyty to ATX, mini ATX, makro ATX
płyty to ATX, mini ATX, makro ATX
oraz baby AT. Ta ostatnia jest
oraz baby AT. Ta ostatnia jest
najstarszym i najszerzej
najstarszym i najszerzej
rozpowszechnionym formatem płyty
rozpowszechnionym formatem płyty
głównej.
głównej.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
8
8
ATX jest w stosunku do formatu
ATX jest w stosunku do formatu
baby AT poprawiony pod kilkoma
baby AT poprawiony pod kilkoma
względami. Najważniejsza z
względami. Najważniejsza z
poprawek polega na tym, że
poprawek polega na tym, że
wszystkie złącza można
wszystkie złącza można
wykorzystać w ich pełnej długości,
wykorzystać w ich pełnej długości,
podczas gdy w przypadku płyty
podczas gdy w przypadku płyty
baby AT czasem przyłączenie karty
baby AT czasem przyłączenie karty
dźwiękowej za złączem ISA nie było
dźwiękowej za złączem ISA nie było
możliwe, ze względu na to, ze
możliwe, ze względu na to, ze
kolidowało ono z gniazdem CPU.
kolidowało ono z gniazdem CPU.
Typowa płyta ATX przypomina
Typowa płyta ATX przypomina
baby- AT obróconą o 90 stopni.
baby- AT obróconą o 90 stopni.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
9
9
Standard ATX - jest przeznaczona
Standard ATX - jest przeznaczona
przede wszystkim dla
przede wszystkim dla
komputerowców majsterkowiczów,
komputerowców majsterkowiczów,
którzy szaleją na punkcie zmieniania,
którzy szaleją na punkcie zmieniania,
eksperymentowania, a także
eksperymentowania, a także
testowania i częstego wymieniania
testowania i częstego wymieniania
różnych podzespołów, np. procesorów
różnych podzespołów, np. procesorów
czy kart rozszerzających. Płyta ATX
czy kart rozszerzających. Płyta ATX
zapewnia łatwy i wygodny dostęp do
zapewnia łatwy i wygodny dostęp do
takich elementów jak procesor,
takich elementów jak procesor,
moduły pamięci czy zworki. Gniazda
moduły pamięci czy zworki. Gniazda
zasilania oraz gniazda podłączenia
zasilania oraz gniazda podłączenia
dysku twardego i stacji dyskietek, są
dysku twardego i stacji dyskietek, są
rozmieszczone w tak sprytny sposób,
rozmieszczone w tak sprytny sposób,
że kable nie plączą, się po całym
że kable nie plączą, się po całym
wnętrzu obudowy.
wnętrzu obudowy.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
10
10
Interfejs klawiatury, myszki, urządzeń
Interfejs klawiatury, myszki, urządzeń
szeregowych i równoległych są w przypadku
szeregowych i równoległych są w przypadku
standardu ATX zintegrowane na płycie,
standardu ATX zintegrowane na płycie,
podczas gdy w płytach baby AT gniazda są
podczas gdy w płytach baby AT gniazda są
umieszczone na zewnętrznych blachach
umieszczone na zewnętrznych blachach
(„śledziach”), które są przymocowane do
(„śledziach”), które są przymocowane do
obudowy komputera. Dlatego tez płyty w
obudowy komputera. Dlatego tez płyty w
formacie baby AT polecane są dla tych
formacie baby AT polecane są dla tych
którzy chcą mieć wszystko upakowane na
którzy chcą mieć wszystko upakowane na
możliwie małej powierzchni nie zamierzają
możliwie małej powierzchni nie zamierzają
rozbudowywać swojego peceta.
rozbudowywać swojego peceta.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
11
11
Innym udogodnieniem płyty ATX
Innym udogodnieniem płyty ATX
jest programowa kontrola zasilania,
jest programowa kontrola zasilania,
dzięki czemu komputer może zostać
dzięki czemu komputer może zostać
automatycznie wyłączony po
automatycznie wyłączony po
zamknięciu systemu, zaletą jest
zamknięciu systemu, zaletą jest
możliwość wykorzystania
możliwość wykorzystania
wentylatora zasilacza do chłodzenia
wentylatora zasilacza do chłodzenia
radiatora procesora, dzięki czemu
radiatora procesora, dzięki czemu
zmniejsza się poziom hałasu
zmniejsza się poziom hałasu
wytwarzanego przez komputer.
wytwarzanego przez komputer.
Płyty mini ATX są nieco mniejsze od
Płyty mini ATX są nieco mniejsze od
płyt głównych ATX, ale
płyt głównych ATX, ale
charakteryzują się takimi samymi
charakteryzują się takimi samymi
właściwościami.
właściwościami.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
12
12
Płyty mikro ATX są jeszcze
Płyty mikro ATX są jeszcze
mniejsze i umożliwiają przyłączanie
mniejsze i umożliwiają przyłączanie
najwyżej 4 kart PCI (płyty ATX oraz
najwyżej 4 kart PCI (płyty ATX oraz
mini ATX – dla porównania mają
mini ATX – dla porównania mają
zwykle 7 złączy kart rozszerzeń).
zwykle 7 złączy kart rozszerzeń).
Płyty mikro ATX pozawalają przy
Płyty mikro ATX pozawalają przy
tym na wykorzystanie najwyżej
tym na wykorzystanie najwyżej
dwóch modułów DIMM. Są one
dwóch modułów DIMM. Są one
tańsze, i nie dają się rozszerzać tak
tańsze, i nie dają się rozszerzać tak
dobrze jak dwie pozostałe.
dobrze jak dwie pozostałe.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
13
13
Serce płyty głównej -
Serce płyty głównej -
Chipset
Chipset
Szczegóły budowy
NORTH BRIDGE
PROCESOR
KONTROLER
GRAFICZNY 3D
CACHE
KARTY PCI
DRAM
ISA/IDE
BIOS
ROM
Klawiatura/mys
z
USB
Funkcje kontrolne
(np. zasilanie,
temp)
SOUTH BRIDGE
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
14
14
CHIPSET - który jest sercem każdej
CHIPSET - który jest sercem każdej
płyty głównej. To od niego zależą
płyty głównej. To od niego zależą
możliwości płyty głównej, a dokładniej
możliwości płyty głównej, a dokładniej
to układ scalony stanowiący integralną
to układ scalony stanowiący integralną
cześć płyty głównej. Chipset składa się
cześć płyty głównej. Chipset składa się
z kilku modułów, których zadaniem jest
z kilku modułów, których zadaniem jest
integracja oraz zapewnienie
integracja oraz zapewnienie
współpracy poszczególnych
współpracy poszczególnych
komponentów komputera [procesora,
komponentów komputera [procesora,
dysków twardych, monitora,
dysków twardych, monitora,
klawiatury, magistrali AGP, PCI, pamięci
klawiatury, magistrali AGP, PCI, pamięci
SDRAM (DDR, RDRAM) i innych].
SDRAM (DDR, RDRAM) i innych].
Współczesne chipsety charakteryzują
Współczesne chipsety charakteryzują
się obsługą protokołu transmisyjnego
się obsługą protokołu transmisyjnego
ATA 100 oraz obsługą procesorów
ATA 100 oraz obsługą procesorów
pracujących na magistrali systemowej
pracujących na magistrali systemowej
266 Mhz a wkrótce 333 Mhz.
266 Mhz a wkrótce 333 Mhz.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
15
15
W strukturze chipsetu można
W strukturze chipsetu można
wyodrębnić dwa zasadnicze elementy:
wyodrębnić dwa zasadnicze elementy:
1. Mostek północny (North bridge) –
1. Mostek północny (North bridge) –
nadzoruje prace pamięci operacyjnej,
nadzoruje prace pamięci operacyjnej,
portu AGP i procesora.
portu AGP i procesora.
2. Mostek południowy (South bridge)
2. Mostek południowy (South bridge)
– zarządza magistralą PCI, USB,
– zarządza magistralą PCI, USB,
kontrolerami (UDMA, klawiatury,
kontrolerami (UDMA, klawiatury,
myszki), portem podczerwieni,
myszki), portem podczerwieni,
drukarką, pamięcią stałą (EPROM)
drukarką, pamięcią stałą (EPROM)
oraz zintegrowanymi urządzeniami
oraz zintegrowanymi urządzeniami
takimi jak karta sieciowa czy
takimi jak karta sieciowa czy
dźwiękowa.
dźwiękowa.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
16
16
Obydwa układy
Obydwa układy
komunikują się ze sobą
komunikują się ze sobą
poprzez wewnętrzną
poprzez wewnętrzną
magistrale o bardzo
magistrale o bardzo
dużej przepustowości i
dużej przepustowości i
w przypadku chipsetu
w przypadku chipsetu
VIA Apollo P4X266A jest
VIA Apollo P4X266A jest
to 266 MB/s.
to 266 MB/s.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
17
17
Płyta główna to całość systemu
Płyta główna to całość systemu
szyn i synchronizacja wymiany
szyn i synchronizacja wymiany
danych pomiędzy nimi. Rolę
danych pomiędzy nimi. Rolę
elementów synchronizujących
elementów synchronizujących
pełnią mostki między szynowe, a
pełnią mostki między szynowe, a
ich konstrukcja w dużym stopniu
ich konstrukcja w dużym stopniu
determinuje sprawność działania
determinuje sprawność działania
płyty, zwłaszcza w przypadku
płyty, zwłaszcza w przypadku
niestandardowych częstotliwości
niestandardowych częstotliwości
zegara FSB. Na czym polega
zegara FSB. Na czym polega
problem synchronizacji?
problem synchronizacji?
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
18
18
W standardowej konstrukcji płyty
W standardowej konstrukcji płyty
przystosowanej do pracy z
przystosowanej do pracy z
zegarem FSB 66 MHz szyna PCI jest
zegarem FSB 66 MHz szyna PCI jest
taktowana zegarem 33 MHz,
taktowana zegarem 33 MHz,
przewidzianym jako standardowy.
przewidzianym jako standardowy.
Ale także stosuje się wyższe
Ale także stosuje się wyższe
częstotliwości zegara FSB,
częstotliwości zegara FSB,
niekoniecznie stanowiące
niekoniecznie stanowiące
wielokrotność 33 MHz.
wielokrotność 33 MHz.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
19
19
Może to pociągać za sobą pewne
Może to pociągać za sobą pewne
problemy - jeśli zegary szyn są
problemy - jeśli zegary szyn są
bezpośrednio przeliczane z zegara
bezpośrednio przeliczane z zegara
FSB, ustawienie np. 75 Mhz może
FSB, ustawienie np. 75 Mhz może
spowodować, zależnie od
spowodować, zależnie od
konstrukcji mostków, obniżenie
konstrukcji mostków, obniżenie
częstotliwości zegara PCI do 25
częstotliwości zegara PCI do 25
Mhz lub jego podwyższenie do 37,5
Mhz lub jego podwyższenie do 37,5
Mhz. W pierwszym przypadku
Mhz. W pierwszym przypadku
nastąpi obniżenie wydajności, w
nastąpi obniżenie wydajności, w
drugim - mogą się pojawić
drugim - mogą się pojawić
problemy we współpracy z kartami.
problemy we współpracy z kartami.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
20
20
Z podobnymi problemami można
Z podobnymi problemami można
się spotkać w przypadku zegara
się spotkać w przypadku zegara
FSB 83,3 Mhz. Lekarstwem na
FSB 83,3 Mhz. Lekarstwem na
takie problemy są mostki pseudo
takie problemy są mostki pseudo
synchroniczne, które dzięki
synchroniczne, które dzięki
odpowiednio rozwiązanemu
odpowiednio rozwiązanemu
buforowaniu danych, umożliwiają
buforowaniu danych, umożliwiają
ich przesyłanie pomiędzy szynami
ich przesyłanie pomiędzy szynami
o częściowo asynchronicznych
o częściowo asynchronicznych
zegarach.
zegarach.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
21
21
Oprócz szyn i złączy systemowych,
Oprócz szyn i złączy systemowych,
jak ISA, PCI czy AGP, płyta główna
jak ISA, PCI czy AGP, płyta główna
zawiera również zestaw interfejsów
zawiera również zestaw interfejsów
peryferyjnych. Część z nich to
peryferyjnych. Część z nich to
interfejsy wewnętrzne - jak interfejs
interfejsy wewnętrzne - jak interfejs
dyskowy ATA (EIDE) czy sterownik
dyskowy ATA (EIDE) czy sterownik
napędów dyskietek - część zaś służy
napędów dyskietek - część zaś służy
do komunikacji z urządzeniami
do komunikacji z urządzeniami
zewnętrznymi. Zestaw interfejsów
zewnętrznymi. Zestaw interfejsów
zewnętrznych współczesnej płyty
zewnętrznych współczesnej płyty
głównej zawiera standardowo dwa
głównej zawiera standardowo dwa
porty szeregowe i port równoległy,
porty szeregowe i port równoległy,
dwa porty USB, a także sterownik
dwa porty USB, a także sterownik
klawiatury i interfejs myszy PS/2.
klawiatury i interfejs myszy PS/2.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
22
22
W najbliższym czasie na płytach
W najbliższym czasie na płytach
pojawi się jeszcze jeden interfejs –
pojawi się jeszcze jeden interfejs –
Fire Wire, czyli bardzo szybki port
Fire Wire, czyli bardzo szybki port
szeregowy. Fire Wire i USB mogą z
szeregowy. Fire Wire i USB mogą z
czasem zrewolucjonizować
czasem zrewolucjonizować
konstrukcję PC, zastępując
konstrukcję PC, zastępując
konwencjonalne interfejsy, ale
konwencjonalne interfejsy, ale
raczej nie w dobiegającym do
raczej nie w dobiegającym do
końca stuleciu.
końca stuleciu.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
23
23
GNIAZDO PROCESORA – W zależności
GNIAZDO PROCESORA – W zależności
od producenta procesora występują
od producenta procesora występują
różne standardy gniazd. AMD do
różne standardy gniazd. AMD do
swoich procesorów stosuje gniazda
swoich procesorów stosuje gniazda
„socket A”, natomiast INTEL „Socket
„socket A”, natomiast INTEL „Socket
478” dla Pentium 4 i „FCPGA’ dla
478” dla Pentium 4 i „FCPGA’ dla
Celerona. Płyty główne przeznaczone
Celerona. Płyty główne przeznaczone
dla potężnych serwerów zawierają
dla potężnych serwerów zawierają
dwa lub więcej gniazd pod procesor.
dwa lub więcej gniazd pod procesor.
Do takich zastosowań projektowane
Do takich zastosowań projektowane
są specjalne chipsety obsługujące tak
są specjalne chipsety obsługujące tak
dużą ilość procesorów.
dużą ilość procesorów.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
24
24
TYLNY PANEL PŁYTY –VIA P4XB
TYLNY PANEL PŁYTY –VIA P4XB
MA Znajdują się na nim gniazda
MA Znajdują się na nim gniazda
(damskie i męskie), do których
(damskie i męskie), do których
możemy przyłączyć myszkę,
możemy przyłączyć myszkę,
klawiaturę drukarkę itd. -PS/2 – są
klawiaturę drukarkę itd. -PS/2 – są
to standardowe gniazda do
to standardowe gniazda do
podłączenia myszki i klawiatury.
podłączenia myszki i klawiatury.
-RJ-45 LAN PORT – jest to gniazdo
-RJ-45 LAN PORT – jest to gniazdo
od zintegrowanej karty sieciowej
od zintegrowanej karty sieciowej
Realtek RTL8100L do łączenia się z
Realtek RTL8100L do łączenia się z
siecią komputerową (LAN). -USB
siecią komputerową (LAN). -USB
PORT – port przeznaczony do
PORT – port przeznaczony do
obsługi urządzeń zewnętrznych o
obsługi urządzeń zewnętrznych o
przepustowości danych do 12 MB/s.
przepustowości danych do 12 MB/s.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
25
25
Pojedyncze gniazdo USB potrafi
Pojedyncze gniazdo USB potrafi
obsłużyć do 127 urządzeń takich
obsłużyć do 127 urządzeń takich
jak klawiatura, mysz, modemy
jak klawiatura, mysz, modemy
joysticki i inne. -LPT 1 (port
joysticki i inne. -LPT 1 (port
równoległy) – port wejścia/wyjścia
równoległy) – port wejścia/wyjścia
wykorzystany głównie do
wykorzystany głównie do
przyłączania drukarki lub skanera.
przyłączania drukarki lub skanera.
-JOYSTICK/MIDI –można do niego
-JOYSTICK/MIDI –można do niego
podłączyć joystick do gier
podłączyć joystick do gier
LINE OUT, LINE IN, MIC – są to
LINE OUT, LINE IN, MIC – są to
gniazda wejścia i wyjścia od
gniazda wejścia i wyjścia od
zintegrowanej karty muzycznej
zintegrowanej karty muzycznej
Realtek ALC201A AC`97.
Realtek ALC201A AC`97.
SLOTY
SLOTY
-czyli gniazda kart rozszerzeń.
-czyli gniazda kart rozszerzeń.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
26
26
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
27
27
Im więcej slotów tym łatwiej
Im więcej slotów tym łatwiej
rozbudować komputer. Najbardziej
rozbudować komputer. Najbardziej
znane to: -ISA - (można je łatwo
znane to: -ISA - (można je łatwo
rozpoznać na płycie, gdyż są koloru
rozpoznać na płycie, gdyż są koloru
czarnego) występowały one w
czarnego) występowały one w
starszych płytach głównych. -AGP –
starszych płytach głównych. -AGP –
„Accelerated Graphics Port” szybki
„Accelerated Graphics Port” szybki
port graficzny. Dzięki niemu karta
port graficzny. Dzięki niemu karta
graficzna może używać dowolnej
graficzna może używać dowolnej
ilości pamięci operacyjnej
ilości pamięci operacyjnej
umieszczonej na płycie głównej, a
umieszczonej na płycie głównej, a
niezależna szyna zapewnia
niezależna szyna zapewnia
bezpośredni transfer danych.
bezpośredni transfer danych.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
28
28
Przepustowość złącza wynosi 1056
Przepustowość złącza wynosi 1056
MB/s. -PCI- magistrala PCI została
MB/s. -PCI- magistrala PCI została
opracowana przez firmę INTEL w
opracowana przez firmę INTEL w
roku 1992.
roku 1992.
Magistrala pracuje z
Magistrala pracuje z
częstotliwością 33 Mhz, przesyłając
częstotliwością 33 Mhz, przesyłając
dane całą szerokością 64-bitowej
dane całą szerokością 64-bitowej
szyny. Pozwala wiec przesyłać dane
szyny. Pozwala wiec przesyłać dane
z maksymalną szybkością 264
z maksymalną szybkością 264
MB/s. W PCI matujemy dodatkowe
MB/s. W PCI matujemy dodatkowe
urządzenia takie jak: karta
urządzenia takie jak: karta
sieciowa, karta muzyczna,
sieciowa, karta muzyczna,
dodatkowe kontrolery itp.
dodatkowe kontrolery itp.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
29
29
CNR- ten slot znajduje się
CNR- ten slot znajduje się
jeszcze na niektórych
jeszcze na niektórych
starszych płytach
starszych płytach
GNIAZDA FDD i IDE -FDD
GNIAZDA FDD i IDE -FDD
(Floppy Disk Drive) – gniazdo
(Floppy Disk Drive) – gniazdo
do podłączenia stacji dysków.
do podłączenia stacji dysków.
IDE1 i IDE2 – są to gniazda do
IDE1 i IDE2 – są to gniazda do
podłączenia dysków twardych,
podłączenia dysków twardych,
CD-ROM`u, nagrywarki lub
CD-ROM`u, nagrywarki lub
DVD.
DVD.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
30
30
BIOS-„Basic Input Output System”-
BIOS-„Basic Input Output System”-
podstawowy system wejścia / wyjścia.
podstawowy system wejścia / wyjścia.
Najniższy poziom oprogramowania
Najniższy poziom oprogramowania
komputera umożliwiający działanie
komputera umożliwiający działanie
innych programów i operacji
innych programów i operacji
wykonywanych przez komputer. BIOS
wykonywanych przez komputer. BIOS
jest łącznikiem między sprzętem, a
jest łącznikiem między sprzętem, a
uruchamianymi programami. Procedura
uruchamianymi programami. Procedura
BIOSU została zapisana w pamięci stałej
BIOSU została zapisana w pamięci stałej
komputera, w odpowiednich układach
komputera, w odpowiednich układach
scalonych, w postaci, rozkazów języka
scalonych, w postaci, rozkazów języka
maszynowego. Procedury te można
maszynowego. Procedury te można
odczytać, ale nie można ich
odczytać, ale nie można ich
zmodyfikować. Zdecydowana większość
zmodyfikować. Zdecydowana większość
producentów płyt głównych stosuje
producentów płyt głównych stosuje
BIOS firmy AWARD.
BIOS firmy AWARD.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
31
31
Często spotykanym dodatkowym
Często spotykanym dodatkowym
wyposażeniem płyt głównych wyższej
wyposażeniem płyt głównych wyższej
klasy jest wbudowany na stałe sterownik
klasy jest wbudowany na stałe sterownik
SCSI, natomiast niektóre płyty klasy
SCSI, natomiast niektóre płyty klasy
popularnej wyposażane są we
popularnej wyposażane są we
wspomaganie pracy tanich i niezbyt
wspomaganie pracy tanich i niezbyt
złożonych kart sterowników SCSI (zwykle
złożonych kart sterowników SCSI (zwykle
opartych na procesorze NCR). Te tanie
opartych na procesorze NCR). Te tanie
rozwiązania okazują się przeważnie
rozwiązania okazują się przeważnie
całkowicie wystarczające. Jeśli zatem
całkowicie wystarczające. Jeśli zatem
przewidujemy zastosowanie w naszym
przewidujemy zastosowanie w naszym
komputerze sterownika SCSI, warto
komputerze sterownika SCSI, warto
upewnić się, że płyta jest wyposażona w
upewnić się, że płyta jest wyposażona w
odpowiednie rozszerzenie BIOS-u.
odpowiednie rozszerzenie BIOS-u.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
32
32
Montaż płyty głównej w
Montaż płyty głównej w
obudowie
obudowie
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
33
33
Po zainstalowaniu wszystkich
Po zainstalowaniu wszystkich
komponentów na płycie głównej
komponentów na płycie głównej
należy wpiąć w odpowiednie
należy wpiąć w odpowiednie
otwory plastikowe kołki. Następnie
otwory plastikowe kołki. Następnie
zainstalować płytę tak, aby każdy z
zainstalować płytę tak, aby każdy z
plastikowych kołków wszedł w
plastikowych kołków wszedł w
podłużny otwór w blacie. Uwaga! W
podłużny otwór w blacie. Uwaga! W
standardzie ATX plastykowe kołki
standardzie ATX plastykowe kołki
należy najpierw wkręcić w blat, a
należy najpierw wkręcić w blat, a
dopiero potem zainstalować płytę
dopiero potem zainstalować płytę
główną. Płytę powinno się także
główną. Płytę powinno się także
przykręcić do metalowego kołka, co
przykręcić do metalowego kołka, co
usztywni konstrukcję.
usztywni konstrukcję.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
34
34
Zatem płyta płycie nierówna, nawet z
Zatem płyta płycie nierówna, nawet z
tym samym chipsetem. Różnice między
tym samym chipsetem. Różnice między
płytami tworzy również ich konstrukcja
płytami tworzy również ich konstrukcja
mechaniczna - zarówno sam standard
mechaniczna - zarówno sam standard
konstrukcyjny (AT, ATX, micro ATX czy
konstrukcyjny (AT, ATX, micro ATX czy
NLX), jak i konkretna realizacja, tj. na
NLX), jak i konkretna realizacja, tj. na
przykład liczba gniazd poszczególnych
przykład liczba gniazd poszczególnych
szyn i wzajemna ich relacja (tzn.
szyn i wzajemna ich relacja (tzn.
możliwość równoczesnego korzystania
możliwość równoczesnego korzystania
z ISA i PCI), a także wynikające z
z ISA i PCI), a także wynikające z
rozmieszczenia elementów na płycie
rozmieszczenia elementów na płycie
ograniczenia wymiarów kart, jakie
ograniczenia wymiarów kart, jakie
można włożyć w poszczególne gniazda.
można włożyć w poszczególne gniazda.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
35
35
To także mniejszy lub większy
To także mniejszy lub większy
stopień poprawności implementacji
stopień poprawności implementacji
najrozmaitszych funkcji
najrozmaitszych funkcji
dodatkowych, od których co prawda
dodatkowych, od których co prawda
nie zależy bezpośrednio zdolność
nie zależy bezpośrednio zdolność
naszego PC do wykonywania
naszego PC do wykonywania
różnych programów, natomiast
różnych programów, natomiast
zależy od niego nasza wygoda.
zależy od niego nasza wygoda.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
36
36
Przyjrzyjmy się dokładniej
Przyjrzyjmy się dokładniej
zadaniom, jakie mają do spełnienia
zadaniom, jakie mają do spełnienia
poszczególne podsystemy płyty
poszczególne podsystemy płyty
głównej. Zasilanie elementów i
głównej. Zasilanie elementów i
podzespołów to rzecz niby prosta i
podzespołów to rzecz niby prosta i
oczywista - ale od czasu powstania
oczywista - ale od czasu powstania
pierwszego PC warunki zasilania
pierwszego PC warunki zasilania
elementów znacznie się zmieniły:
elementów znacznie się zmieniły:
napięcie 5 V, dostarczane przez
napięcie 5 V, dostarczane przez
standardowy zasilacz, jest coraz
standardowy zasilacz, jest coraz
mniej użyteczne, ponieważ nowsze
mniej użyteczne, ponieważ nowsze
technologie wymagają
technologie wymagają
zdecydowanie niższego napięcia
zdecydowanie niższego napięcia
zasilania.
zasilania.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
37
37
Tutaj dobrym przykładem może być
Tutaj dobrym przykładem może być
procesor - jeszcze w czasach 486
procesor - jeszcze w czasach 486
zrezygnowano z początkowego napięcia
zrezygnowano z początkowego napięcia
zasilającego 5 V, redukując je do wartości
zasilającego 5 V, redukując je do wartości
3,3 V. Ale nie koniec na tym, w miarę
3,3 V. Ale nie koniec na tym, w miarę
wzrostu częstotliwości zegara procesora,
wzrostu częstotliwości zegara procesora,
nawet 3,3 V okazało się zbyt wiele -
nawet 3,3 V okazało się zbyt wiele -
obecnie większość procesorów zasilanych
obecnie większość procesorów zasilanych
jest dwoma napięciami: 3,3 V zasila
jest dwoma napięciami: 3,3 V zasila
"zewnętrzną warstwę" procesora, czyli te
"zewnętrzną warstwę" procesora, czyli te
jego układy, które bezpośrednio
jego układy, które bezpośrednio
komunikują się z otoczeniem, natomiast
komunikują się z otoczeniem, natomiast
jądro układu, realizujące jego funkcje
jądro układu, realizujące jego funkcje
przetwarzania danych, zasilane jest
przetwarzania danych, zasilane jest
niższym napięciem, w zakresie 2-3 V.
niższym napięciem, w zakresie 2-3 V.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
38
38
Również pamięć cache L2 w
Również pamięć cache L2 w
najnowszych technologiach wymaga
najnowszych technologiach wymaga
niższego od 5 V napięcia zasilania,
niższego od 5 V napięcia zasilania,
podobnie coraz częściej realizowane
podobnie coraz częściej realizowane
są moduły pamięci. Płyta główna
są moduły pamięci. Płyta główna
musi zatem mieć wydajny zasilacz
musi zatem mieć wydajny zasilacz
przetwarzający dostarczane do niej
przetwarzający dostarczane do niej
napięcie 5 V na całą gamę napięć,
napięcie 5 V na całą gamę napięć,
służących do zasilania
służących do zasilania
poszczególnych bloków
poszczególnych bloków
funkcjonalnych.
funkcjonalnych.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
39
39
Parametry charakterystyczne
Parametry charakterystyczne
płyt głównych to zarówno
płyt głównych to zarówno
określenie gamy procesorów, dla
określenie gamy procesorów, dla
których dana płyta jest
których dana płyta jest
przeznaczona, jak i bardziej
przeznaczona, jak i bardziej
szczegółowe dane, które można
szczegółowe dane, które można
przedstawić w dwu grupach: te,
przedstawić w dwu grupach: te,
które wynikają z zastosowanego
które wynikają z zastosowanego
chipsetu i te, które stanowią wybór
chipsetu i te, które stanowią wybór
producenta płyty, podyktowany
producenta płyty, podyktowany
takimi czy innymi czynnikami.
takimi czy innymi czynnikami.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
40
40
Pierwszą, wynikającą z
Pierwszą, wynikającą z
zastosowanego chipsetu core logic
zastosowanego chipsetu core logic
grupę parametrów stanowią:
grupę parametrów stanowią:
-
wielkość obsługiwanej pamięci RAM
wielkość obsługiwanej pamięci RAM
i dostępne tryby jej obsługi (FPM
i dostępne tryby jej obsługi (FPM
DRAM, EDO, SDRAM, RDRAM),
DRAM, EDO, SDRAM, RDRAM),
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
41
41
-
obszar pamięci RAM obsługiwany
obszar pamięci RAM obsługiwany
za pośrednictwem cache L2
za pośrednictwem cache L2
(dotyczy socket7),
(dotyczy socket7),
- pojemność i parametry (czas
- pojemność i parametry (czas
dostępu i tryb obsługi) pamięci
dostępu i tryb obsługi) pamięci
cache L2 (dotyczy socket7),
cache L2 (dotyczy socket7),
dostępny zakres częstotliwości
dostępny zakres częstotliwości
zegara FSB i sposoby współpracy
zegara FSB i sposoby współpracy
szyny FSB z szynami peryferyjnymi.
szyny FSB z szynami peryferyjnymi.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
42
42
Druga grupa parametrów,
Druga grupa parametrów,
stanowiąca wybór producenta, to:
stanowiąca wybór producenta, to:
-
liczba gniazd ISA i PCI,
liczba gniazd ISA i PCI,
-
BIOS (producent, wersja) i Setup,
BIOS (producent, wersja) i Setup,
czyli program konfiguracyjny,
czyli program konfiguracyjny,
- zakres napięć zasilających jądro
- zakres napięć zasilających jądro
procesora - ta informacja staje się
procesora - ta informacja staje się
szczególnie istotna w przypadku
szczególnie istotna w przypadku
konieczności zmiany procesora.
konieczności zmiany procesora.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
43
43
Oszczędność energii
Oszczędność energii
to nie tylko wymysł ochrony
to nie tylko wymysł ochrony
środowiska to przede wszystkim
środowiska to przede wszystkim
mniej wydzielanego wewnątrz
mniej wydzielanego wewnątrz
obudowy ciepła, lepsze warunki
obudowy ciepła, lepsze warunki
pracy podzespołów, zapewniające
pracy podzespołów, zapewniające
większą niezawodność, a wreszcie -
większą niezawodność, a wreszcie -
mniej hałasu robionego przez
mniej hałasu robionego przez
rozliczne wentylatorki. Pobór energii
rozliczne wentylatorki. Pobór energii
przez PC to w dużym stopniu moc
przez PC to w dużym stopniu moc
pobierana przez płytę główną wraz
pobierana przez płytę główną wraz
ze znajdującym się na niej
ze znajdującym się na niej
procesorem i pamięcią. Jak można
procesorem i pamięcią. Jak można
oszczędzać na zasilaniu
oszczędzać na zasilaniu
najważniejszych elementów?
najważniejszych elementów?
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
44
44
Nowoczesne systemy oszczędzania
Nowoczesne systemy oszczędzania
energii, wbudowane w płytę główną,
energii, wbudowane w płytę główną,
to przede wszystkim ACPI (Application
to przede wszystkim ACPI (Application
Controlled Power Interface), system,
Controlled Power Interface), system,
w którym poszczególne aplikacje
w którym poszczególne aplikacje
sterują parametrami komputera tak,
sterują parametrami komputera tak,
by zminimalizować pobór energii.
by zminimalizować pobór energii.
Niestety, wiele aplikacji nie korzysta z
Niestety, wiele aplikacji nie korzysta z
tego interfejsu, dlatego w płyty
tego interfejsu, dlatego w płyty
wbudowywane są również
wbudowywane są również
mechanizmy czasowe, pozwalające na
mechanizmy czasowe, pozwalające na
samodzielne przełączenie komputera
samodzielne przełączenie komputera
w stany oczekiwania lub uśpienia w
w stany oczekiwania lub uśpienia w
sytuacjach braku aktywności
sytuacjach braku aktywności
użytkownika.
użytkownika.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
45
45
Mechanizmy takie wymagają
Mechanizmy takie wymagają
również pewnych dodatkowych
również pewnych dodatkowych
środków dla "budzenia
środków dla "budzenia
komputera", aby było możliwe
komputera", aby było możliwe
przywracanie jego aktywności nie
przywracanie jego aktywności nie
tylko przez bezpośrednie działanie
tylko przez bezpośrednie działanie
użytkownika, np. naciśniecie
użytkownika, np. naciśniecie
klawisza czy ruch myszy, ale także
klawisza czy ruch myszy, ale także
np. przez wywołanie z sieci LAN lub
np. przez wywołanie z sieci LAN lub
modemu. Umożliwiają to
modemu. Umożliwiają to
dodatkowe złącza "wake on LAN" i
dodatkowe złącza "wake on LAN" i
funkcje "wake on modem".
funkcje "wake on modem".
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
46
46
Nowoczesna płyta główna zawiera
Nowoczesna płyta główna zawiera
również system monitorowania
również system monitorowania
swojego środowiska pracy: napięć
swojego środowiska pracy: napięć
zasilających, temperatury
zasilających, temperatury
procesora itp. Oprócz sygnalizacji
procesora itp. Oprócz sygnalizacji
ewentualnych nieprawidłowości,
ewentualnych nieprawidłowości,
system taki powinien sterować
system taki powinien sterować
wydajnością wentylatorów,
wydajnością wentylatorów,
chłodzących poszczególne
chłodzących poszczególne
elementy zestawu - płyta musi
elementy zestawu - płyta musi
zatem mieć odpowiednie gniazda
zatem mieć odpowiednie gniazda
do ich przyłączenia.
do ich przyłączenia.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
47
47
Elementy, na które warto zwrócić
Elementy, na które warto zwrócić
uwagę przy zakupie płyty:
uwagę przy zakupie płyty:
-
Liczba slotów na pamięć RAM
Liczba slotów na pamięć RAM
-
Maksymalna pamięć do
Maksymalna pamięć do
zainstalowania
zainstalowania
- Rodzaj obsługiwanej pamięci RAM
- Rodzaj obsługiwanej pamięci RAM
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
48
48
Elementy, na które warto zwrócić
Elementy, na które warto zwrócić
uwagę przy zakupie płyty
uwagę przy zakupie płyty
- Monitorowanie funkcji procesora
- Monitorowanie funkcji procesora
- Częstotliwość pracy i mnożnik
- Częstotliwość pracy i mnożnik
- Temperatura pracy
- Temperatura pracy
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
49
49
Elementy,
Elementy,
na które warto
na które warto
zwrócić uwagę przy zakupie
zwrócić uwagę przy zakupie
płyty
płyty
- Zgodność z formatem ATX
- Zgodność z formatem ATX
- Gniazdo AGP
- Gniazdo AGP
- Ilość złączy PCI i ISA
- Ilość złączy PCI i ISA
- Złącze USB
- Złącze USB
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
50
50
Elementy,
Elementy,
na które warto
na które warto
zwrócić uwagę przy zakupie
zwrócić uwagę przy zakupie
płyty
płyty
Gniazda procesora -
Gniazda procesora -
każde do innego typu
każde do innego typu
procesora
procesora
Slot A
Slot 1
Socked A
Socked 370
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
51
51
- Rodzaje płyt głównych
- Rodzaje płyt głównych
- Płyty główne z gniazdami PCI
- Płyty główne z gniazdami PCI
- Płyty główne z gniazdami VESA-Local-
- Płyty główne z gniazdami VESA-Local-
Bus
Bus
- Płyty główne pod procesor 8086
- Płyty główne pod procesor 8086
- Płyty główne pod procesor 8088
- Płyty główne pod procesor 8088
- Płyty główne pod procesor 286
- Płyty główne pod procesor 286
- Płyty główne pod procesor 386
- Płyty główne pod procesor 386
- Płyty główne pod procesor 486
- Płyty główne pod procesor 486
- Płyty główne pod procesor Pentium
- Płyty główne pod procesor Pentium
- Płyty główne pod procesor Pentium PRO
- Płyty główne pod procesor Pentium PRO
- Płyty główne pod procesor Pentium
- Płyty główne pod procesor Pentium
MMX
MMX
- Płyty główne pod procesor Pentium II
- Płyty główne pod procesor Pentium II
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
52
52
Zintegrowane płyty główne to
Zintegrowane płyty główne to
płyty, na których poza
płyty, na których poza
podstawowymi elementami,
podstawowymi elementami,
producenci umieścili inne peryferia
producenci umieścili inne peryferia
takie jak: karta graficzna,
takie jak: karta graficzna,
dźwiękowa, kontroler SCSI i inne.
dźwiękowa, kontroler SCSI i inne.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
53
53
Płyty te pomimo niewątpliwych
Płyty te pomimo niewątpliwych
walorów ekonomicznych (cena dużo
walorów ekonomicznych (cena dużo
niższa od kupowanej osobno płyty,
niższa od kupowanej osobno płyty,
karty graficznej, dźwiękowej i
karty graficznej, dźwiękowej i
innych) nie cieszą się, szczególnie
innych) nie cieszą się, szczególnie
na polskim rynku, specjalnym
na polskim rynku, specjalnym
zainteresowaniem. Integracja nie
zainteresowaniem. Integracja nie
zawsze wychodzi na dobre.
zawsze wychodzi na dobre.
Zwłaszcza w przypadku
Zwłaszcza w przypadku
zintegrowanych procesorów
zintegrowanych procesorów
graficznych powinniśmy zwrócić
graficznych powinniśmy zwrócić
szczególną uwagę na to, czy
szczególną uwagę na to, czy
spełniają one nasze wymagania.
spełniają one nasze wymagania.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
54
54
Niekiedy chipsety mają
Niekiedy chipsety mają
zredukowane funkcje. Również
zredukowane funkcje. Również
kontrolery SCSI lepiej mieć na
kontrolery SCSI lepiej mieć na
oddzielnej karcie, tym bardziej, że
oddzielnej karcie, tym bardziej, że
nie oszczędzimy wiele kupując płytę
nie oszczędzimy wiele kupując płytę
z zintegrowanym kontrolerem SCSI.
z zintegrowanym kontrolerem SCSI.
Warto również zwrócić uwagę na to,
Warto również zwrócić uwagę na to,
że zintegrowanych elementów płyty
że zintegrowanych elementów płyty
głównej nie będzie można przełożyć
głównej nie będzie można przełożyć
do kolejnej konfiguracji
do kolejnej konfiguracji
komputerowej, jako że nie da się ich
komputerowej, jako że nie da się ich
od tejże płyty odłączyć, podczas
od tejże płyty odłączyć, podczas
gdy karty rozszerzeń można.
gdy karty rozszerzeń można.
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
55
55
19.04.21
19.04.21
01:26 PM
01:26 PM
Budowa płyty głównej
Budowa płyty głównej
56
56