Bez tytułu slajdu

DEFINICJA

Cukrzyca jest zespołem endokrynologiczno-
metabolicznym, którego typową cechą jest
postępującą

niewydolność

komórek

układu wyspowego trzustki produkującej
insulinę.

ISTOTĄ CUKRZYCY JEST NIEDOBÓR
INSULINY

Etiologiczna klasyfikacja cukrzycy:

Cukrzyca typu 1

(zniszczenie komórek ,

powodujące bezwzględny niedobór insuliny)

Cukrzyca typu 2

(zakres zaburzeń: od przewagi

insulinooporności ze względnym niedoborem
insuliny do przewagi defektu wydzielania z
insulinoopornością

Cukrzyca ciężarnych

(ujawniona lub rozpoznana

w czasie ciąży nietolerancja glukozy)

Inne określone rodzaje cukrzycy

(sterydowa,

polekowa …)

KLASYFIKACJA CUKRZYCY

EPIDEMIOLOGIA

Współczynnik

zapadalności

mieści

się

granicach od 1 do 45 na 100.000 mieszkańców.

Polska

znajduje się w grupie państw o niskiej

zapadalności

5,8-6,2

100.000

porównaniu z np. Finlandią - 45 na 100.000, czy
Danią -13.2 na 100.000.

PATOGENEZA CUKRZYCY TYPU 1

Podłożem rozwoju cukrzycy typu 1 jest
rozwijający się miesiącami lub latami proces
autoimmunologiczny,

skierowany

przeciwko

wyspom trzustkowym.
Do

rozwoju

choroby

dochodzi

osób

predysponowanych

genetycznie

wyniku

działania czynników środowiskowych w kolejno
występujących po sobie etapach: (

periinsulitis,

insulitis, prediabetes i cukrzyca objawowa.)

PATOGENEZA CUKRZYCY TYPU 1

W etiologii cukrzycy typu 1 odgrywają rolę 3
zasadnicze grupy czynników:

genetyczne,
środowiskowe
i immunologiczne

Podkreśla

się

również

wpływ

czynników

metabolicznych.

ROLA ZAKAŻEŃ WIRUSOWYCH

Wśród czynników etiopatogennych cukrzycy typu
1  zakażenia  wirusowe  stawiane  są  na  jednym  z
pierwszych  miejsc  Wiadomo  powszechnie,  że
wiele  wirusów  np.

Coxsackie

świnki, różyczki,

cytomegalii

może namnażać się w trzustce,

doprowadzając do zniszczenia komórekwysp

trzustkowych

ujawnienia

cukrzycy

insulinozależnej.
Duże zainteresowanie budzi mechanizm zaburzeń
immunologicznych, które prowadzą do niszczenia
komórek , oraz zjawisko diabetogenności

niektórych tylko szczepów wirusa

Coxsackie B4

CZYNNIKI METABOLICZNE

W  okresie  poprzedzającym  wystąpienie  cukrzycy
insulinozależnej  pojawiają  się  swoiste  zaburzenia
metaboliczne.  Pierwszym  objawem  dysfunkcji
komórekjest  obniżone  wydzielanie  insuliny  w

odpowiedzi na podawaną dożylnie glukozę.
Dożylne podanie glukozy powoduje dwufazową
odpowiedź insulinową, z której pierwsza tzw.

”pik

wczesny“

jest uważana za czuły marker zaburzeń

insulinosekrecji

LECZENIE CUKRZYCY INSULINOZALEŻNEJ

Leczeniem dzieci chorych na cukrzycę zajmuje się

“Zespół

Diabetologiczny”

skład

którego

wchodzą:

lekarz

diabetolog

lub

pediatra

posiadający doświadczenie w prowadzeniu dzieci
chorych na cukrzycę,

pielęgniarka-edukatorka

dietetyk

oraz

psycholog.

INSULINOTERAPIA

Leczenie cukrzycy typu 1 u dzieci wiąże się z
różnymi schematami prowadzonej insulinoterapii,
których celem jest zapewnienie okołonormoglikemii
i

dobrego

wyrównania

metabolicznego.

Jednocześnie  sposób  podawania  insulin  jest  u
małych pacjentów i młodzieży uzależniony od wielu
czynników m. in. wieku, dobowego zapotrzebowania
na insulinę, trybu życia, możliwości intelektualnych
rodziców  i  opiekunów,  okresów  rozwojowych
(specyfika  insulinoterapii  u  bardzo  małego  dziecka,
okres  dojrzewania  –  zazwyczaj  związany  z
pogorszeniem

wyrównania

związku

narastającymi problemami natury psychologicznej
oraz zmianami hormonalnymi).

INSULINOTERAPIA CD.

Schematy insulinoterapii nie różnią się zasadniczo
od modeli stosowanych u ludzi dorosłych. Możemy
je podzielić na:

•

metodę konwencjonalną

•

metodę insulinoterapii czynnościowej.

INSULINOTERAPIA CD.

Metoda konwencjonalna

polega na dwóch

wstrzyknięciach  insulin:  podawaniu  insuliny
krótko  działającej  i  insuliny  o  przedłużonym
działaniu  przed  śniadaniem  oraz  przed  pierwszą
kolacją.

INSULINOTERAPIA CD.

Metoda intensywna:

•intensywna

insulinoterapia

pomocą

wielokrotnych

wstrzyknięć

insuliny

krótko

działającej  lub  analogu  przed  spożywanymi
posiłkami  (pod  postacią  bolusów,  które  stanowią
30%-50%  dobowego  zapotrzebowania  na  insulinę)
oraz  podaży  insuliny  o  przedłużonym  działaniu  –
najczęściej  - przed snem, bądź przed śniadaniem i
przed  snem,  której  zadaniem  jest  zapewnienie
stałego  podstawowego  stężenia  insuliny  co
stanowi

ogół

50%-70%

całkowitego

zapotrzebowania dobowego.

INSULINOTERAPIA CD.

Metoda intensywna:

 intensywna insulinoterapia za pomocą

stałego

podskórnego wlewu insuliny

(CSII) za pomocą

pompy insulinowej (obecnie na polskim rynku
używane są w dziecięcej diabetologii pompy
insulinowe firm: Disetronic i MiniMed).

Bezpieczeństwo

Solenoidowy silnik

– niemożliwe

przedawkowanie

Specjalny system kontroli

– każda minuta,

każde naciśnięcie przycisku czy zmiana

programowania; 125.000 kontroli w ciągu godziny

Inteligentny alarm

– jeżeli brak reakcji na alarm

w ciągu 10 min.- włącza się syrena

Pomoc MiniMed

przedstawiciele dostępni pod

telefonem. Przeszkolone zespoły medyczne w

całej Polsce

INSULINOTERAPIA CD

Leczenie

ciągłym podskórnym wlewem insuliny

zgodnie  z  ostatnimi  doniesieniami  z  Konferencji
Sekcji  Pediatrycznej  Polskiego  Towarzystwa
Diabetologicznego  zapewnia:

• poprawę jakości życia dziecka chorego na
cukrzycę

• eliminację zjawiska “brzasku” i zmniejszenie
epizodów hipoglikemii

• poprawę kontroli metabolicznej mierzoną
statystycznie znamiennym spadkiem HbA1c

• zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę przy
braku zmiany wskaźnika BMI

INSULINOTERAPIA CD

Należy  dodać,  że  żaden  z  wyżej  wymienionych
schematów  leczenia  –  a  zwłaszcza  intensywna
insulinoterapia  -    nie  da  odpowiednich  efektów
bez  właściwej,  regularnej    samokontroli  –
polegającej  m.in.  na  częstym

monitorowaniu

poziomów glikemii we krwi

(SMBG – self

monitoring of blood glucose)
z jednoczesnym modyfikowaniem dawek
insuliny w zależności od:

• wyników pomiaru glikemii ,

• planu dnia (aktywność fizyczna),

• infekcji,

• rodzaju i wielkości posiłków

KONTROLA GLIKEMII

Należy dążyć do takiej sytuacji aby program
samokontroli był jak najbardziej dostosowany do
możliwości

intelektualnych

finansowych

pacjentów.
Jak  wspomnieliśmy  podstawą  samokontroli  jest
częste  (  co  najmniej  4  oznaczenia  w  ciągu  doby,
raz  w  tygodniu  profil  glikemii  złożony  z  7-8
oznaczeń  )  oznaczanie  glikemii  we  krwi  zalecane
szczególnie

przypadku

intensywnej

insulinoterapii oraz w cukrzycy o chwiejnym
przebiegu.

KONTROLA GLIKEMII CD.

W dzisiejszej dobie SMBG może być prowadzony
za pomocą nowoczesnych glukometrów, które
m.in. zapewniają:

• uzyskiwanie dokładnych i powtarzalnych
wyników

• prostą obsługę

• coraz krótszy czas pomiaru

• małą kroplozależność /niwelowanie błędów
spowodowanych zbyt małą próbką krwi/

• możliwość zapamiętywania wyników

• możliwość transmisji i analizy danych za pomocą
komputera

• dyskretny i atrakcyjny wygląd.

PERSPEKTYWY LECZENIA CUKRZYCY

Podejmowane są próby takiego przygotowania
komórek  do

transplantacji

, które likwidowałoby

konieczność stosowania immunosupresji. Polega
to na zamykaniu transplantowanych komórek w
specjalnie

spreparowanych

mikrokapsułkach

Błona

taka

celu

uniemożliwienie

wydostawania  się  z  wnętrza  mikrokapsuły  białka
komórkowego  stanowiącego  antygen,  a  tym
samym  ma  zapobiegać  wytwarzaniu  przeciwciał
przeciw przeszczepionym komórkom.

PERSPEKTYWY LECZENIA CUKRZYCY CD.

W tej chwili badania zmierzają w trzech zasadniczych
kierunkach:

•

poszukiwanie

metod,

pozwalających

pozbawienie, przygotowanych do transplantacji
komórek , działania immunogenego,

co pozwoliło by

rezygnacje

stosowania

leków

immunosupresyjnych,

• poszukiwanie

alternatywnych źródeł pozyskiwania

komórek

do transplantacji z odnawialnych źródeł,

komórek zdolnych zarówno do samoodnawiania jak i
do wielolinijnego różnicowania,

• wielkie nadzieje budzi wykorzystanie inżynierii
genetycznej

dla

zahamowania

procesów

autoimmunizacji i apoptozy komórek ,

zarówno u

osób z ryzykiem rozwoju cukrzycy jak i u chorych po
transplantacji komórek wyspowych.

DIETA CUKRZYCOWA

Prawidłowe

żywienie

cukrzycy

jest

podstawowym  elementem  leczenia  i  edukacji
dziecka  chorego  –  dlatego  dietetyk  powinien  być
integralną  częścią  wielodyscyplinarnego  zespołu
diabetologicznego.
Należy  podkreślić,  że  nowoczesne  standardy
żywieniowe  dla  dzieci  chorych  na  cukrzycę  są
podobne do zaleceń jak w populacji ogólnej.
Naszym  zadaniem  jest

promowanie zdrowego

trybu życia.

DIETA CUKRZYCOWA CD.

Najlepszym

dowodem

prawidłowo

przeprowadzonej

edukacji

prowadzonego

leczenia dietetycznego powiązanego ze zdrowym
stylem odżywiania, opartym na zaleconych
produktach są:

•

prawidłowy rozwój fizyczny dziecka

(siatki

centylowe),

• jego

dobre samopoczucie

• dobre

wyrównanie metaboliczne

cukrzycy.

KONTROLOWANY WYSIŁEK FIZYCZNY

Kontrolowany wysiłek fizyczny jest integralną
częścią procesu leczniczego. Wynikające korzyści
terapeutyczne to:

•

wzrost insulinowrażliwości

prowadzący do

spadku
zapotrzebowania na insulinę,

• lepsza

kontrola masy ciała

• poprawa samopoczucia,

integracja z grupą

rówieśniczą

mniejsze poczucie “inności”,

•

zmniejszenie ryzyka chorób układu sercowo-

naczyniowego

(obniżenie TG i VLDL, wzrost poziomu HDL
cholesterolu –
szczególnie frakcji HDL3).

Document Outline