BUDOWNICTWO   OGÓLNE I MATERIAŁY 

BUDOWLANE

 

projekt 

8

 

OBCIĄŻENIA STAŁE I ZMIENNE

Dr inż. Wojciech Słomka, Instytut Inżynierii Ochrony 

Środowiska 

Klasyfikacja 

obciążeń

OBCIĄŻENIA STAŁE

Wielkości obciążeń stałych, pochodzących od 

ciężaru własnego elementów  budowli określa się 

według wymiarów projektowych, przyjmując masy 

jednostkowe (albo obciążenie jednostkowe) według 

norm lub katalogów. 

W przypadku danych dotyczących masy dla 

uzyskania obciążenia można przyjmować  wartość  

g = 10 m/s

2

.

Obciążenie gruntem 
Obciążenie gruntem należy ustalać określając 

schemat obliczeniowy podłoża i parametry 

geotechniczne zgodnie z PN-81/B-03020. 

Wartości charakterystyczne ciężaru objętościowego 

gruntu, jeżeli nie zostały wyznaczone 

doświadczalnie, można przyjmować na podstawie 

załącznika 3 normy 

PN-82/B-02001 

OBCIĄŻENIA

Wartości współczynnika obciążenia (obciązenia stałe i 
zmienne)

Lp

.

Nazwa konstrukcji,  gruntu, obciążenia

γ

f

1

Konstrukcje betonowe, żelbetowe, kamienne, 
murowe, metalowe i drewniane

1,1 

(0,9)

2

Konstrukcje i wyroby z betonów lekkich, 
izolacyjne, warstwy 
wyrównujące i wykończ . (podłogi, wyprawy, 
ścianki działowe)
- wykonane w warunkach fabrycznych
- wykonane na placu budowy

1,2 

(0,9)

1,3 

(0,8)

3

Grunty rodzime

1,1 

(0,9)

4

Grunty nasypowe

1,2 

(0,8)

5

Ciężary własne materiałów wypełniających 
rurociągi – ciecze

 – pozostałe 

materiały

1,05 (-)

1,1 (-)

6

Obciążenie od pojazdów mechanicznych

1,2 (-)

7

Obciążenia zmienne skupione 

1,2 (-)

OBCIĄŻENIA 

Wartości współczynnika obciążenia

 

Wartości γ

f

 <1,0 podane w nawiasach należy stosować wówczas, gdy 

zmniejszenie obciążenia powoduje zmniejszenie bezpieczeństwa konstrukcji (np. 

przy sprawdzaniu konstrukcji na stateczność)

Ciężary jednostkowe (objętościowe) materiałów 

budowlanych podano w tabelach normy PN-82/B-

02001

dla obciążeń stałych, zmiennych i ciężaru gruntów

Lp

. Nazwa konstrukcji,  gruntu, obciążenia

γ

f

8

Obciążenia zmienne równomiernie rozłożone

-

 do 

2,0 kN/m

2

zależnie od wielkości:

-

 

2,0÷5,0

 

kN/m

2

 

- 

>5,0

 

kN/m

2

1,4 (-)
1,3 (-)
1,2 (-)

9

Obciążenia śniegiem

1,4 (-)

10

Obciążenia wiatrem

1,3 (-)

OBCIĄŻENIA ZMIENNE

Przy ustalaniu obciążeń zmiennych należy 

kierować się zasadą, że ich  wielkość, 
charakter 

(obciążenie skupione, równomiernie rozłożone 

itp.)

 

i położenie powinny możliwie ściśle 

odpowiadać przewidywanym warunkom 
eksploatacji. 

Z definicji obciążenia wynika ponadto, 
że mogą one nie  występować lub działać tylko 

na część konstrukcji. 

OBCIĄŻENIA ZMIENNE

Fakt ten należy mieć na  uwadze przy ustalaniu 

sumarycznych obciążeń działających na 
konstrukcję . 

Wielkości obciążeń zmiennych ustala się na 

podstawie norm, danych  technologicznych lub 
innych informacji dotyczących warunków 
lokalizacji  i eksploatacji budowli. 

W obliczeniach statycznych należy uwzględniać 

także  skutki dynamicznego działania 
niektórych obciążeń (np. od dźwigów,  pojazdów 
itp.).

OBCIĄŻENIA ZMIENNE 

Obciążenia ściankami działowymi

Zgodnie z PN-82/B-02003 obciążenie ściankami  działowymi jest 

 obciążeniem zmiennym długotrwałym. 

Wielkość  i położenie

 obciążeń ściankami działowymi ustala 

się na podstawie rzeczywistej lub projektowanej struktury i 

rozmieszczenia na stropie. 

Nie uwzględnia się otworów o powierzchni mniejszej niż 

4m

2

.

 

Gdy ciężar ≤ 2,5 kN/m

2

,

 

do obliczeń podciągów w stropach oraz 

pionowych  konstrukcji wsporczych (słupy, ściany nośne) można 

przyjmować obciążenia  zastępcze, równomiernie rozłożone na 

stropie o wielkościach podanych w tabeli 3 wg PN-82/B-02003. 

Jeżeli wysokość ścianki l

s

 jest większa  niż 2,65 m dane z 

tabeli należy zwiększyć proporcjonalnie do stosunku 

l

s

/2,65.

 

Obciążenia zastępcze od ścianek 
działowych

Obciążenia zmienne

Belki stropowe projektuje się z uwzględnieniem pozycji 
ścianki (prostopadle lub równolegle do belek) oraz 
rzeczywistego ciężaru. 
Obciążenie  od ścianek ustawionych wzdłuż żeber stropów 
żelbetowych gęstożebrowych można rozłożyć na 3 żebra, 
przy czym żebro bezpośrednio obciążone przejmuje 
50% obciążenia zaś żebra sąsiednie po 25%. 
W przypadku  projektowania poszerzonego i 
wzmocnionego pasma stropu, utworzonego np. z dwóch 
belek prefabrykowanych, przyjmujemy, że całe obciążenie  
od ścianki (tj. 100%) przekazuje się na żebro poszerzone.

Obciążenia technologiczne  

równomiernie rozłożone (użytkowe)

Obciążenie 

w 

obiektach 

użyteczności 

powszechnej 

wynikające  ze  sposobu    ich  użytkowania,  a  pochodzące  od 
ciężaru  ludzi,  sprzętu,  wyposażenia  itp.    traktuje  się  jako 
równomiernie  rozłożone  na  całej  powierzchni  stropu    w 
danym pomieszczeniu. 
Charakterystyczne  wielkości  tych  obciążeń  w  niektórych 
typach  budynków  zgodnie  z  PN-82/B-02003  podają  tabele. 
Długotrwałą  część  obciążenia  określa  się  przez  pomnożenie 
wielkości  obciążenia  zmiennego  przez  współczynnik  Ψ

d 

podany w tabeli w normie

P

kd

 = P

k

 Ψ

d 

W 

obliczeniach 

belek 

podciągów, 

słupów, 

ścian, 

fundamentów i podłoży  budowli można zmniejszyć wartości 
charakterystyczne  obciążeń  zmiennych    (użytkowych) 
mnożąc  je  przez  współczynniki  redukcji  obciążeń  również 
podane w tabeli normy.

Obciążenia 

Długotrwała część obciążenia zmiennego

 Redukcja charakterystycznego obciążenia 

zmiennego

Obciążenia zmienne -montażowe

Obciążenia występujące w trakcie 
budowy 
i montażu konstrukcji, przypadające na 1 
m

2

 stropu, należy przyjmować zgodnie ze 

schematami i projektami  montażu, lecz 
nie mniej niż:

- 0,50 kN/m

2

 -  dla konstrukcji stalowych i 

drewnianych,
- 0,60 kN/m

2

 -  dla konstrukcji murowych i żelbetowych

        wykonywanych  metodami tradycyjnymi,
-0,75 kN/m

2

 -   dla konstrukcji żelbetowych

                        prefabrykowanych.

Obciążenia zmienne skupione

Obciążenia te pochodzą najczęściej od maszyn i urządzeń, 
a ich wielkość i rozmieszczenie ustala się na podstawie 
katalogów lub dokumentacji montażowej.
W przypadku dachów, pokryć, schodów, balkonów, loggi itp. 
uwzględnia się obciążenie skupione ciężarem człowieka lub 
sprzętu z pominięciem obciążenia równomiernie rozłożonego. 
Najmniejsza wartość obciążenia pionowego skupionego, którą 
powinien przenieść każdy element konstrukcyjny, na którym 
może stanąć noga człowieka z narzędziami (stopień schodów, 
gzyms itp.), wynosi 1,0 kN. 

Jeżeli z przewidywanego sposobu użytkowania (np. transport 

sprzętu) nie wynikają wartości większe, to przyjmuje się 

następujące wartości charakterystyczne obciążeń skupionych:
• dla przekryć i schodów co najmniej 1,5 kN,
• dla strychów, pokryć tarasów, balkonów 1,0 kN,
• dla pokryć, na których można poruszać się tylko po kładkach 

0,5 kN.

Obciążenia poziome

Równomiernie rozłożone lub skupione
obciążenie poręczy balkonów, galerii, tarasów,
klatek schodowych itp. przyjmuje się 
jako równe:

- 

1,0 kN/m

  w budynkach mieszkalnych, 

przedszkolach, żłobkach, zakładach 
leczniczych oraz w innych budynkach 
i pomieszczeniach,

- 

1,5 kN/m

  na trybunach sportowych i innych,

- 

0,3 kN/m

  na pomostach i przejściach dla 

pojedynczych ludzi.