Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Podstawowe

Podstawowe

pojęcia

pojęcia

Wykład

MAKRO

MAKRO

€

€

konomia

konomia

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

„Ekonomia – jest nauką

badającą, w jaki sposób

społeczeństwo

gospodarujące decyduje o

tym:

1. Co?

2. Jak?

3. Dla kogo wytwarzać”

David Begg

Definicja ekonomii

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Ekonomia jej rodzaje i

funkcje

Ekonomia

pozytywna

– Funkcja

poznawcza
ekonomii

– Formułuje

stwierdzeni
a pozytywne

Ekonomia

normatywna

– Funkcja

aplikacyjna
ekonomii

– Formułuje

stwierdzenia
normatywne

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Ekonomia pozytywna

• Obiektywne i naukowe objaśnianie zasad

funkcjonowania gospodarki

• Badanie rzeczywistej gospodarki
• Dostarczanie wiedzy o zjawiskach i procesach

gospodarczych, o rządzących nimi

prawidłowościami oraz o ich przyczynach i

skutkach

• Odsłanianie panujących w danej gospodarce

mechanizmów rozwiązywania podstawowych

problemów społeczno-gospodarczych

• Próba znalezienia odpowiedzi na pytania: co,

jak i dla kogo produkować

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Sądy pozytywne

• Odwołują się do faktów
• Mają charakter bezstronny i

obiektywny

• Wyjaśniają zjawiska dotyczące

rzeczywistości

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Ekonomia normatywna

• Dostarczanie zaleceń i rekomendacji

opartych na subiektywnych sądach

wartościujących

• Formułowanie zaleceń dotyczących tego,

co powinno się czynić w gospodarce

• Dostarczanie wskazówek przydatnych

podmiotom działającym w gospodarce

• Oddziaływanie na przebieg procesów

gospodarczych

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Sądy normatywne

• Oparte na doświadczeniu i

odczuciach badacza

• Mają charakter subiektywny
• Narzucają pewien punkt

widzenia

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Mikroekonomia

Zajmuje się szczegółowym

badaniem indywidualnych decyzji

dotyczących pojedynczych

towarów

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Makroekonomia

Kładzie nacisk na wzajemne

związki zachodzące w gospodarce

jako całości. W swojej metodzie

celowo upraszcza ona analizę

poszczególnych elementów

badanej całości w trosce o

przejrzystość obrazu działania

całej gospodarki

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

jest to działalność ludzka

polegająca na wytwarzaniu dóbr

niezbędnych do zaspokojenia

potrzeb ludzkich

Produkcja

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Podział dóbr

• Produkty -

stają się one

własnością

osoby, która

je

wykorzystuje

• Usługi - nie

stają się one

własnością

osoby

korzystającej

z nich

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

P o d z i a ł p o tr z e b l u d z k i c h i ś r o d k ó w i c h

z a p o k a j a j ą c y c h

P o tr z e b y L u d z k i e

P o tr z e b y b io lo g ic z n e

...

P o tr z e b y k u ltu r o w e

Ś r o d k i z a s p o k a ja n i a

lu d z k ic h p o tr z e b

n a tu r a ln e

z a s o b y

p r z y r o d y

r z e c z y b ę d ą c e

w y n ik ie m

d z ia ła ln o ś c i c z ło w i e k a

M a te r ia ln e

p r z e k a z y w a n i e

w ie d z y i in f o r m a c ji

p o r a d y

le k a r s k ie i p r a w n e

d o s ta r c z a n ie

r o z r y w e k

.....

N ie m a te r ia ln e

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Czynniki produkcji cz.1

• Praca – zespół świadomych i

celowych czynności człowieka,

dzięki którym oddziałuje on na

otaczającą go przyrodę i

przekształca ją

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Czynniki produkcji cz.2

• Ziemia – obejmuje szeroko

rozumiane zasoby naturalne, czyli

ziemię w ścisłym tego słowa

znaczeniu oraz wszelkie zawarte w

niej bogactwa maturalne, drogi,

lasy, wody itp.

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Czynniki produkcji cz.3

• Kapitał – obejmuje potrzebne do

prowadzenia działalności

gospodarczej budynki, maszyny,

urządzenia, środki transportu,

narzędzia, surowce i zapasy

produktów oraz różnego typu

środki finansowe

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Dochody

• Nominalne – są

wyrażane w

jednostkach

pieniężnych i nie

uwzględniają

zmian poziomu

cen

• Realne -

wyrażają to, co

można nabyć za

dochód

nominalny przy

istniejącym

poziomie cen

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Rzadkość

• odnosi się do luki między ogólną

sumą dóbr i usług, których ludzie

potrzebują, aby zaspokoić swoje

różnorodne potrzeby,

a możliwościami ich wytworzenia

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Prawa ekonomiczne

• Są to sformułowane pewne ogólne

prawidłowości rządzące procesami

gospodarczymi

• Mogą mieć charakter uniwersalny

lub działać tylko w określonych
warunkach

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Cechy praw ekonomicznych

• Mają charakter prawidłowości typu

statystycznego (stochastycznego) –

tzn. nie ujawniają się w każdym

pojedynczym przypadku, lecz dopiero

przy masowym powtarzaniu się

danego rodzaju zdarzeń lub działań

• Działają obiektywnie – są realną

cechą procesu gospodarowania a ich

istnienie i działanie nie zależy od

woli i świadomości ludzi

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Rynek

• Jest formą poziomych więzi między różnymi

podmiotami gospodarczymi i konsumenckimi

próbującymi sprzedać i kupić towar

• Jest to całokształt transakcji kupna i sprzedaży

oraz warunków, w jakich one przebiegają

• Jest to ogół warunków ekonomicznych, w

których dochodzi do zawierania transakcji
wymiennych między sprzedawcami
oferującymi towary i usługi a nabywcami
reprezentującymi potrzeby poparte
określonymi funduszami nabywczymi

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Popyt

• Jest to takie zapotrzebowanie na

dane dobro, za które nabywca

gotowy jest zapłacić ustaloną na

rynku cenę, dysponując do tego

celu odpowiednią sumą dochodu

pieniężnego

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Rodzaje popytu:

• popyt na dane dobro
• popyt globalny
• popyt potencjalny
• popyt efektywny

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Wielkość popytu zależy

od:

• ceny danego dobra
• poziomu realnych dochodów ludności
• preferencji i gustów konsumentów
• cen dóbr substytucyjnych i

komplementarnych

• liczby i struktury ludności
• oczekiwań dotyczących zmian cen i

dochodów

• inne czynniki społeczne, np.

wykształcenie, płeć, wiek itp.

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Prawo popytu

rynkowego

- wraz ze wzrostem ceny produktu

zmniejsza się, ceteris paribus, popyt

na ten produkt, natomiast wraz ze

spadkiem ceny popyt wzrasta.

Założenia: niezmienność pozostałych

warunków (czynników) wpływających

na dane zjawisko ekonomiczne. W

rzeczywistości gospodarczej na popyt

wpływają bowiem nie tylko ceny, ale

również czynniki wymienione w

poprzednim punkcie

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

DD

Krzywa popytu rynkowego

Q

B

Q

A

p

A

p

B

B

Popy

t

[szt.]

Cena

[zł}

A

Krzywa popytu rynkowego

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Q

1

Q

2

p

2

p

1

Przesuwanie się krzywej popytu

rynkowego

DD

2

DD

DD

1

A

2

A

1

A

Popy

t

[szt.

]

Cen

a

[zł]

Przesuwanie się krzywej

popytu rynkowego

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Podaż

• Jest definiowana jako ilość dobra,

która jest dostarczana przy danej

cenie w danym okresie

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Prawo podaży

• wzrost ceny rynkowej produktu

prowadzi, ceteris paribus, do

wzrostu oferowanych ilości tego

produktu.

• spadek ceny produktów

wywołuje, ceteris paribus,
zmniejszenie oferowanych ilości
produktów

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

S

Krzywa podaży rynkowej.

Q

B

Q

A

p

A

p

B

B

Poda

ż

[szt.]

Cen

a

[zł}

A

Krzywa podaży rynkowej

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Czynniki wpływające na

wielkość podaży

• cena danego dobra
• ceny czynników produkcji
• technologie
• Cel działalności przedsiębiorstwa
• Oczekiwania dotyczące

przyszłych cen

• Polityka ekonomiczna rządu

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

p

1

S

2

S

1

S

Przesuwanie się krzywej podaży.

Q

1

Q

2

Q

p

Poda

ż

[szt.]

Cena

[zł}

Przesuwanie krzywej podaży

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Prawo popytu i podaży

• Zgodnie z tym prawem na

konkurencyjnym rynku występuje

tendencja do ustalania się cen

produktów na poziomie

równoważącym popyt na nie z ich

podażą

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Niedobór

Nadwyżka

Cen

a

[zł}

DD

S

Cena równowagi rynkowej.

p

E

p

2

p

1

Popyt

(DD) i

podaż

(S)

E

Cena równowagi rynkowej

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Cena równowagi rynkowej

• Jest to cena, przy której wielkość

popytu równa się wielkości podaży.

Jest to cena, przy której przecinają

się krzywa popytu i krzywa

podaży.

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Nadwyżka

• Występuje przy cenie wyższej od ceny

równowagi.

• Popyt jest mniejszy od podaży.
• Jest to sytuacja korzystna dla nabywcy.
• Konkurencja między sprzedającymi

doprowadzi do spadku ceny, co
implikuje wzrost popytu i spadek
podaży.

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Katedra Ekonomii i Zarządzania Gospodarką

Niedobór

• Występuje przy cenie niższej od ceny

równowagi.

• Popyt jest większy od podaży
• Niska cena zachęca nabywców do

zwiększenia popytu przy równoczesnym
ograniczaniu podaży przez producentów.

• Konkurencja między kupującymi,

doprowadzi do wzrostu ceny, który
spowoduje spadek popytu i wzrost podaży.