Dochody i wydatki publiczne,
przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa
Dochody i wydatki publiczne, przychody i rozchody
Dochodami publicznymi sÄ…:
1) daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku
przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a także inne
świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek
samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora
finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw;
2) inne dochody budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek
sektora finansów publicznych należne na podstawie odrębnych ustaw lub umów
międzynarodowych;
3) wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora finansów
publicznych;
4) dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych, do których zalicza się w
szczególności:
a. wpływy z umów najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze,
b. odsetki od środków na rachunkach bankowych,
c. odsetki od udzielonych pożyczek i od posiadanych papierów wartościowych,
d. dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych;
5) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz jednostek sektora finansów
publicznych;
6) odszkodowania należne jednostkom sektora finansów publicznych;
7) kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu udzielonych poręczeń i
gwarancji;
8) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów ze sprzedaży
papierów wartościowych oraz z prywatyzacji majątku SP i JST.
(paragrafy dochodów  załącznik nr 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2
marca 2010 w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i
rozchodów oraz środków pochodzących ze z
ródeł zagranicznych)
Dochodami jednostek samorzÄ…du terytorialnego sÄ…:
1) dochody własne;
2) subwencja ogólna;
3) dotacje celowe z budżetu państwa.
W rozumieniu ustawy dochodami własnymi jednostek samorządu terytorialnego są również udziały
we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób
prawnych.
1
Dochody i wydatki publiczne,
przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa
Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być:
1) środki pochodzące ze z
ródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi;
2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej;
3) inne środki określone w odrębnych przepisach.
y
ródłami dochodów własnych gminy są:
1) wpływy z podatków:
a. od nieruchomości,
b. rolnego,
c. leśnego,
d. od środków transportowych,
e. dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej,
f. od spadków i darowizn,
g. od czynności cywilnoprawnych;
2) wpływy z opłat:
a. skarbowej,
b. targowej,
c. miejscowej, uzdrowiskowej i od posiadania psów,
d. eksploatacyjnej  w części określonej w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo
geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947, z póz
n. zm.3),
e. innych stanowiących dochody gminy, uiszczanych na podstawie odrębnych
przepisów;
3) dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe gminy oraz wpłaty od gminnych
zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych gminnych jednostek budżetowych;
4) dochody z majÄ…tku gminy;
5) spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy;
6) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach;
7) 5,0 % dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu
administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie
stanowiÄ… inaczej;
8) odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;
9) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody gminy;
10) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych gminy, o ile odrębne
przepisy nie stanowiÄ… inaczej;
11) dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego;
12) inne dochody należne gminie na podstawie odrębnych przepisów.
Przychodami w rozumieniu UOFP są przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu
terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące:
a) ze sprzedaży papierów wartościowych oraz z innych operacji finansowych,
b) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,
2
Dochody i wydatki publiczne,
przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa
c) ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych,
d) z otrzymanych pożyczek i kredytów,
e) z innych operacji finansowych,
oraz przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie
działalności oraz pochodzące z innych z
ródeł.
(paragrafy przychodów  załącznik nr 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2
marca 2010 w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i
rozchodów oraz środków pochodzących ze z
ródeł zagranicznych)
Przychodami w sektorze publicznym będą:
1) w budżecie  zwrotne wpływy pochodzące:
a. ze sprzedaży papierów wartościowych oraz innych operacji finansowych,
b. z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu
terytorialnego,
c. ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych,
d. z otrzymanych pożyczek i kredytów.
2) w jednostkach budżetowych - przychody stanowiące dochody budżetowe oraz przychody jako
z
ródło dochodów własnych jednostek budżetowych, niebędące dochodami budżetu,
3) w gospodarce pozabudżetowej  przychody działalności podstawowej (statutowej) z tytułu
sprzedaży produktów, towarów, otrzymanych dotacji, a także przychody z operacji finansowych
oraz uzyskane w pozostałej działalności operacyjnej m.in. w wyniku sprzedaży środków trwałych,
wartości niematerialnych i prawnych, inwestycji, materiałów i odpadów po likwidacji składników
majÄ…tkowych.
Wydatki publiczne
Przez wydatki publiczne należy rozumieć wydatkowanie środków pieniężnych przez podmioty sektora
publicznego, czyli państwo, i inne związki publicznoprawne w celu zabezpieczenia potrzeb
publicznych  na zadania, których realizacja umożliwia funkcjonowanie państwa jako całości oraz jest
związana z usługami świadczonymi przez samorządy terytorialne na rzecz społeczności lokalnych i
regionalnych.
Wydatki budżetowe to wszystkie kwoty podjęte z rachunku bieżącego związane z realizacją funkcji,
celów i zadań władz państwowych i samorządowych. Ustawa o finansach publicznych nie wymienia
wprost rodzajów wydatków ani ich nie definiuje.
(paragrafy wydatków  załącznik nr 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2
marca 2010 w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i
rozchodów oraz środków pochodzących ze z
ródeł zagranicznych)
3
Dochody i wydatki publiczne,
przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa
Wydatki budżetu państwa przeznaczane są:
1) utrzymanie i funkcjonowanie organów władzy publicznej, kontroli i ochrony prawa,
2) zadania wykonywane przez administracjÄ™ rzÄ…dowÄ…,
3) funkcjonowanie sądów i trybunałów,
4) subwencje ogólne i dotacje dla jst,
5) środki wpłacane do budżetu UE, zwane  środkami własnymi UE ,
6) subwencje dla partii politycznych,
7) dotacje na zadania określone odrębnymi ustawami,
8) obsługę długu publicznego
9) finansowanie programów i projektów, na realizację których uzyskano środki z budżetu UE, zwane
 współfinansowaniem ,
10) realizację wspólnej polityki rolnej.
Wydatki budżetu państwa dzielą się na:
1) dotacje i subwencje;
2) świadczenia na rzecz osób fizycznych;
3) wydatki bieżące jednostek budżetowych;
4) wydatki majÄ…tkowe;
5) wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa;
6) wpłaty środków własnych Unii Europejskiej.
Wydatki publiczne JST
Wydatki bieżące związane z codziennym funkcjonowaniem jednostek organizacyjnych samorządu
terytorialnego, w tym: wynagrodzenia i pochodne tych wynagrodzeń, wydatki związane z
utrzymaniem infrastruktury,
Wydatki na obsługę długu jednostki samorządu terytorialnego
Wydatki majątkowe, np. wydatki inwestycyjne, tj. zakup lub wybudowanie materialnych składników
majątku potrzebnych do realizacji zadań
Rozchody publiczne
To kwoty przeznaczone na spłatę zobowiązań powstałych w wyniku pozyskiwania środków na
finansowanie deficytu występującego w ciągu roku, ale także kwoty udzielonych pożyczek i
założonych lokat. Z reguły przeznaczone są na:
1) spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów,
2) wykup papierów wartościowych,
3) udzielone pożyczki i kredyty,
4) płatności wynikające z innych ustaw, których z
ródłem finansowania są przychody z prywatyzacji
majątku Skarbu Państwa oraz majątku jst,
5) inne operacje finansowe związane z zarządzaniem długiem publicznym i płynnością,
6) płatności związane z udziałami Skarbu Państwa w międzynarodowych instytucjach finansowych.
(paragrafy rozchodów  załącznik nr 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2
marca 2010 w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i
rozchodów oraz środków pochodzących ze z
ródeł zagranicznych)
4
Dochody i wydatki publiczne,
przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa
Rozchody publiczne
Spłaty otrzymanych pożyczek np. powiat spłaca otrzymaną pożyczkę bankową
Wykup papierów wartościowych oraz inne miasto na prawach powiatu wykupuje
operacje finansowe zwiÄ…zane z zarzÄ…dzaniem wyemitowane przez siebie obligacje
długiem publicznym
Udzielone pożyczki Skarb Państwa udziela gminie pożyczki ramach
postępowania naprawczego
Inne płatności
·ð wynikajÄ…ce z odrÄ™bnych ustaw, których
z
ródłem finansowania są przychody z
prywatyzacji majÄ…tku SP oraz majÄ…tku JST
·ð inne operacje finansowe zwiÄ…zane z
zarządzaniem długiem publicznym i
płynnością.
Klasyfikacja budżetowa
Rodzaj podziałki Charakterystyka
Część Jest podziałką o charakterze podmiotowo-przedmiotowym, oznaczoną
symbolem dwucyfrowym.
Części dotyczą:
dotyczy 1) organów władzy publicznej, kontroli i ochrony prawa, administracji rządowej,
tylko sądów i trybunałów, innych organów wymienionych w art. 121 ust. 2 ustawy o
budżetu finansach publicznych,
państwa 2) wyodrębnionych zadań:
- rezerw ogólnych i celowych,
- subwencji ogólnych dla jednostek samorządu terytorialnego,
- obsługi długu Skarbu Państwa,
5
Dochody i wydatki publiczne,
przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa
- środków własnych Unii Europejskiej,
- przychodów i rozchodów związanych z finansowaniem potrzeb pożyczkowych
budżetu państwa,
- dochodów, o których mowa w art. 96 pkt 16 ustawy o finansach publicznych,
3) innych urzędów, jednostek i zadań ogólnych, jeżeli wyodrębnienie części jest
uzasadnione.
Przykład 01. Kancelaria Prezydenta RP
&
79. Obsługa długu krajowego
80. Regionalne izby obrachunkowe
&
85/00 Województwa
02. Województwo dolnośląskie
Rodzaj podziałki Charakterystyka
Dział Jest podziałką o charakterze przedmiotowym. Oznacza dział gospodarki
narodowej. Każdy dział jest oznaczony symbolem trzycyfrowym. Podział na działy
jest identyczny dla dochodów i wydatków zarówno w budżecie państwa, jak i w
budżetach jednostek samorządowych. Występują jednak dwa nietypowe działy:
1) dział 756  Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i innych jednostek
nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem", w
którym ujmuje się dochody budżetowe z tytułu podatku dochodowego
2) dział 758  Różne rozliczenia", służący do ujmowania różnych rozliczeń, których
nie można przypisać do żadnego innego działu (rezerwy budżetowe, rozliczenia
finansowe pomiędzy jednostkami sektora publicznego, wpływy do rozliczenia)
Przykład 010 Rolnictwo
&
630 Turystyka
&
801 Oświata i wychowanie
Rodzaj podziałki Charakterystyka
Rozdział Jest podziałką przedmiotową o bardziej szczegółowym charakterze. Rozdziały są
tworzone w ramach działów dla grup jednostek organizacyjnych albo dotyczą
określonych zadań wykonywanych przez jednostki organizacyjne sektora
finansów publicznych.
Przykład 01001 Centrum Doradztwa Rolniczego
01002 Wojewódzkie Ośrodki Doradztwa Rolniczego
&
63001 Ośrodki Informacji Turystycznej
63002 Polska Organizacja Turystyczna
63078 Usuwanie skutków klęsk żywiołowych
&
80101 Szkoły podstawowe
80104 Przedszkola
80110 Gimnazja
6
Dochody i wydatki publiczne,
przychody i rozchody oraz klasyfikacja budżetowa
Rodzaj podziałki Charakterystyka
Paragraf Jest podziałką o charakterze rodzajowym. W sposób szczegółowy określa formę
pobierania dochodów i rodzaj wydatków budżetowych.
występują 1. Po stronie paragrafu dochodowego występują między innymi: podatek
dopiero po dochodowy od osób fizycznych, prawnych, cła, podatek od towarów i usług.
uchwaleniu 2. Po stronie paragrafu wydatkowego występują: dotacje, subwencje,
budżetu świadczenia społeczne, stypendia, zakup energii i inne.
Klasyfikacja według paragrafów obejmuje również przychody i rozchody budżetu.
Przykład Dochody
001 Podatek dochodowy od osób fizycznych
002 Podatek dochodowy od osób prawnych
003 Zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych
201 Dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących
z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminie (związkom
gmin) ustawami
Wydatki
201 Dotacje celowe przekazane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących
z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminom (związkom
gmin) ustawami
302 Wydatki osobowe niezaliczone do wynagrodzeń
426 Zakup energii
7