GUZY KANAŁU

GUZY KANAŁU

KRĘGOWEGO

KRĘGOWEGO

GUZY KRĘGOSŁUPA

GUZY KRĘGOSŁUPA

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

- nowotwory nieczęste, 3-10/100000

- nowotwory nieczęste, 3-10/100000

proporcja do guzów mózgu

proporcja do guzów mózgu

1:10

1:10

- proporcja guzów zewnątrzoponowych do

- proporcja guzów zewnątrzoponowych do

śródoponowych 2:3 (w materiałach polskich

śródoponowych 2:3 (w materiałach polskich

przeważają guzy zewnatrzoponowe)

przeważają guzy zewnatrzoponowe)

- najczęstsze występowanie w wieku średnim,

- najczęstsze występowanie w wieku średnim,

- u kobiet 5 razy częściej

- u kobiet 5 razy częściej

- najczęstszy poziom występowania:

- najczęstszy poziom występowania:

piersiowy

piersiowy

,

,

- 90% to guzy łagodne, potencjalnie usuwalne

- 90% to guzy łagodne, potencjalnie usuwalne

(a zewnątrzoponowe ?)

(a zewnątrzoponowe ?)

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

-

guzy zewnątrzoponowe: przerzuty, rzadziej

guzy zewnątrzoponowe: przerzuty, rzadziej

pierwotne guzy kości

pierwotne guzy kości

w tej grupie

w tej grupie

guzy kręgosłupa

guzy kręgosłupa

- guzy śródoponowe: nerwiaki (schwannoma),

- guzy śródoponowe: nerwiaki (schwannoma),

oponiaki,

oponiaki,

- guzy śródrdzeniowe: astrocytoma,

- guzy śródrdzeniowe: astrocytoma,

ependymoma, guzy dysontogenetyczne:

ependymoma, guzy dysontogenetyczne:

epidermoid

epidermoid

KLINIKA

KLINIKA

TETRADA

TETRADA

objawów o różnym stopniu nasilenia i czasie

objawów o różnym stopniu nasilenia i czasie

występowania:

występowania:

- bóle miejscowe, później

- bóle miejscowe, później korzeniowe,

- zaburzenia czucia poniżej poziomu guza,

- zaburzenia czucia poniżej poziomu guza,

parestezje na poziomie

parestezje na poziomie

- zaburzenia ruchowe, niedowład czy

- zaburzenia ruchowe, niedowład czy

porażenie kończyn głównie dolnych

porażenie kończyn głównie dolnych

- zaburzenia zwieraczy

- zaburzenia zwieraczy

PODSTAWOWY PODZIAŁ

PODSTAWOWY PODZIAŁ

Położenie w stosunku do opony twardej

Położenie w stosunku do opony twardej

i rdzenia (klasyfikacja anatomiczna):

i rdzenia (klasyfikacja anatomiczna):

- guzy zewnątrzoponowe

- guzy zewnątrzoponowe

- guzy wewnątrzoponowe (podoponowe) używa się

- guzy wewnątrzoponowe (podoponowe) używa się

też

też

pojęcia: zewnątrzrdzeniowe (Marchel)

pojęcia: zewnątrzrdzeniowe (Marchel)

- guzy wewnątrzoponowe (podoponowe)

- guzy wewnątrzoponowe (podoponowe)

wewnątrzrdzeniowe

wewnątrzrdzeniowe

LECZENIE OPERACYJNE

LECZENIE OPERACYJNE

- pierwsza operacja 1887 Sir Victor Horsley,

- pierwsza operacja 1887 Sir Victor Horsley,

rozpoznanie

rozpoznanie

guza: Wiliam Gowers, pacjent po operacji z

guza: Wiliam Gowers, pacjent po operacji z

paraplegią

paraplegią

ale samodzielny

ale samodzielny

GUZY

GUZY

ZEWNĄTRZOPONOWE

ZEWNĄTRZOPONOWE

GUZY KRĘGOSŁUPA

GUZY KRĘGOSŁUPA

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

choroba nowotworowa kręgosłupa częściej
uszkadza rdzeń niż uraz

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

mężczyźni dwukrotnie częściej

mężczyźni dwukrotnie częściej

guzy przerzutowe najczęściej w odcinku

guzy przerzutowe najczęściej w odcinku

piersiowym

piersiowym

(2x częściej niż w lędźwiowym)

(2x częściej niż w lędźwiowym)

PATOLOGIA

PATOLOGIA

przerzut prowadzi do niestabilności

przerzut prowadzi do niestabilności

ucisku i uszkodzenia rdzenia

ucisku i uszkodzenia rdzenia

objawy neurologiczne

objawy neurologiczne

LECZENIE

LECZENIE

Cel:

Cel:

uwolnienie od bólu

uwolnienie od bólu

zatrzymanie ubytków neurologicznych

zatrzymanie ubytków neurologicznych

poprzez stabilizację systemem implantów

poprzez stabilizację systemem implantów

LECZENIE - WSKAZANIA

LECZENIE - WSKAZANIA

mocno uzależnione od stanu ogólnego

mocno uzależnione od stanu ogólnego

stanu neurologicznego

stanu neurologicznego

GUZY

GUZY

PODOPONOWE

PODOPONOWE

WEWNĄTRZOPONOWE

WEWNĄTRZOPONOWE

ZEWNĄTRZRDZENIOWE

ZEWNĄTRZRDZENIOWE

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

-

-

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

- rzadziej torbiele naskórzaste i skórzaste i obłoniaki

- rzadziej torbiele naskórzaste i skórzaste i obłoniaki

(?)

(?)

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

- rzadziej torbiele naskórzaste i skórzaste i obłoniaki

- rzadziej torbiele naskórzaste i skórzaste i obłoniaki

(?)

(?)

- oponiaki: szczyt szósta dekada, wcześniej im chory

- oponiaki: szczyt szósta dekada, wcześniej im chory

młodszy, tym rzadziej, nieco częściej kobiety

młodszy, tym rzadziej, nieco częściej kobiety

3% oponiaków cun

3% oponiaków cun

piersiowy, szyjny, rzadziej l-s

piersiowy, szyjny, rzadziej l-s

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

- rzadziej torbiele naskórzaste i skórzaste i obłoniaki

- rzadziej torbiele naskórzaste i skórzaste i obłoniaki

(?)

(?)

- oponiaki: szczyt szósta dekada, wcześniej im chory

- oponiaki: szczyt szósta dekada, wcześniej im chory

młodszy, tym rzadziej, nieco częściej kobiety

młodszy, tym rzadziej, nieco częściej kobiety

3% oponiaków cun

3% oponiaków cun

piersiowy, szyjny, rzadziej l-s

piersiowy, szyjny, rzadziej l-s

- oponiaki w piersiowym przeważnie tylno-bocznie

- oponiaki w piersiowym przeważnie tylno-bocznie

a w szyjnym przeważnie przednio-bocznie

a w szyjnym przeważnie przednio-bocznie

(korzystne !)

(korzystne !)

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

- rzadziej torbiele naskórzaste i skórzaste i obłoniaki

- rzadziej torbiele naskórzaste i skórzaste i obłoniaki

(?)

(?)

- oponiaki: szczyt szósta dekada, wcześniej im chory

- oponiaki: szczyt szósta dekada, wcześniej im chory

młodszy, tym rzadziej, nieco częściej kobiety

młodszy, tym rzadziej, nieco częściej kobiety

3% oponiaków cun

3% oponiaków cun

piersiowy, szyjny, rzadziej l-s

piersiowy, szyjny, rzadziej l-s

- oponiaki w piersiowym przeważnie tylno-bocznie

- oponiaki w piersiowym przeważnie tylno-bocznie

a w szyjnym przeważnie przednio-bocznie

a w szyjnym przeważnie przednio-bocznie

(korzystne !)

(korzystne !)

- raczej nie przekraczają opony miękkiej, mniej

- raczej nie przekraczają opony miękkiej, mniej

nasilone

nasilone

przyleganie do rdzenia

przyleganie do rdzenia

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

- przeważnie osłoniaki i oponiaki

- rzadziej torbiele naskórzaste i skórzaste i obłoniaki

- rzadziej torbiele naskórzaste i skórzaste i obłoniaki

(?)

(?)

- oponiaki: szczyt szósta dekada, wcześniej im chory

- oponiaki: szczyt szósta dekada, wcześniej im chory

młodszy, tym rzadziej, nieco częściej kobiety

młodszy, tym rzadziej, nieco częściej kobiety

3% oponiaków cun

3% oponiaków cun

piersiowy, szyjny, rzadziej l-s

piersiowy, szyjny, rzadziej l-s

- oponiaki w piersiowym przeważnie tylno-bocznie

- oponiaki w piersiowym przeważnie tylno-bocznie

a w szyjnym przeważnie przednio-bocznie

a w szyjnym przeważnie przednio-bocznie

(korzystne !)

(korzystne !)

- raczej nie przekraczają opony miękkiej, mniej

- raczej nie przekraczają opony miękkiej, mniej

nasilone

nasilone

przyleganie do rdzenia

przyleganie do rdzenia

- oponiaki zewnątrzoponowe dużo rzadsze (1/10), ale

- oponiaki zewnątrzoponowe dużo rzadsze (1/10), ale

bardziej agresywne i częściej u mężczyzn

bardziej agresywne i częściej u mężczyzn

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

- osłoniaki nerwowe wcześniej w 4. i 5. dekadzie

- osłoniaki nerwowe wcześniej w 4. i 5. dekadzie

życia

życia

- nieco częstsze od oponiaków 6/5

- nieco częstsze od oponiaków 6/5

PATOLOGIA

PATOLOGIA

- oponiaki przede wszystkim

- oponiaki przede wszystkim

piaszczakowate

piaszczakowate

meningotelialne

meningotelialne

- 90% to postacie zwane łagodnymi, z możliwością

- 90% to postacie zwane łagodnymi, z możliwością

całkowitego usunięcia

całkowitego usunięcia

PATOLOGIA

PATOLOGIA

- osłoniaki – guzy osłonkowe: wzrost najczęściej z

- osłoniaki – guzy osłonkowe: wzrost najczęściej z

korzeni tylnych na każdym poziomie

korzeni tylnych na każdym poziomie

- korzeń zazwyczaj uwikłany w masę guza

- korzeń zazwyczaj uwikłany w masę guza

- często kształt klepsydrowaty

- często kształt klepsydrowaty

- jeśli na zewnątrz opon to przede wszystkim w

- jeśli na zewnątrz opon to przede wszystkim w

odcinku

odcinku

szyjnym

szyjnym

- wewnatrzrdzeniowo bardzo rzadko

- wewnatrzrdzeniowo bardzo rzadko

- w NF mnogie

- w NF mnogie

KLINIKA

KLINIKA

- początek i przebieg: ok. 2 l.

- początek i przebieg: ok. 2 l.

- bóle karku i pleców (oponiaki) i korzeniowe

- bóle karku i pleców (oponiaki) i korzeniowe

(osłoniaki)

(osłoniaki)

DIAGNOSTYKA W MR

DIAGNOSTYKA W MR

- standard i badanie z wyboru (bez i z cm)

- standard i badanie z wyboru (bez i z cm)

- T1 i T2 w płaszczyźnie strzałkowej i poprzecznej

- T1 i T2 w płaszczyźnie strzałkowej i poprzecznej

- T1: obydwa najczęstsze izo i hipodensyjne

- T1: obydwa najczęstsze izo i hipodensyjne

- T2: nieco hiperintensywne

- T2: nieco hiperintensywne

- po cm wzmocnienie: homogenne w oponiakach

- po cm wzmocnienie: homogenne w oponiakach

bardziej heterogenne w nerwiakach

bardziej heterogenne w nerwiakach

UWAGI DO DIAGNOSTYKI

UWAGI DO DIAGNOSTYKI

OBRAZOWEJ

OBRAZOWEJ

- oponiaków nie ma w otworach międzykręgowych

- oponiaków nie ma w otworach międzykręgowych

- osłoniaki poszerzają otwory, destrukcja kości,

- osłoniaki poszerzają otwory, destrukcja kości,

wyrastają do sąsiadujących jam ciała

wyrastają do sąsiadujących jam ciała

- guzy mnogie – uwaga na NF

- guzy mnogie – uwaga na NF

KLINIKA

KLINIKA

- zaburzenia ruchowe (uszkodzenie centralnego

- zaburzenia ruchowe (uszkodzenie centralnego

neuronu

neuronu

ruchowego) do 80%

ruchowego) do 80%

- zaburzenia czucia z poziomem u 50%

- zaburzenia czucia z poziomem u 50%

- zaburzenia zwieraczy u 15%

- zaburzenia zwieraczy u 15%

- uwaga !

- uwaga !

objawy ruchowe po stronie guza

objawy ruchowe po stronie guza

a czuciowe po przeciwnej 1 do 2. segmentów niżej

a czuciowe po przeciwnej 1 do 2. segmentów niżej

objawy

objawy

tutu cd Marchela

tutu cd Marchela

LECZENIE –

LECZENIE –

ŚCISŁE WSKAZANIA

ŚCISŁE WSKAZANIA

- gdy objawy ucisku rdzenia bezdyskusyjnie

- gdy objawy ucisku rdzenia bezdyskusyjnie

- termin zależy od nasilania objawów i dynamiki

- termin zależy od nasilania objawów i dynamiki

LECZENIE OPERACYJNE

LECZENIE OPERACYJNE

CEL

CEL

- całkowite usunięcie guza, aby przywrócić

- całkowite usunięcie guza, aby przywrócić

prawidłową

prawidłową

funkcję rdzenia

funkcję rdzenia

LECZENIE – DOSTĘPY OPERACYJNE

LECZENIE – DOSTĘPY OPERACYJNE

ODCINEK SZYJNY

ODCINEK SZYJNY

- hemilaminektomia

- hemilaminektomia

- laminoforaminotomia tylna

- laminoforaminotomia tylna

- skośna korpektomia

- skośna korpektomia

LECZENIE – DOSTĘPY OPERACYJNE

LECZENIE – DOSTĘPY OPERACYJNE

ODCINEK PIERSIOWY

ODCINEK PIERSIOWY

- hemilaminektomia czy laminektomia

- hemilaminektomia czy laminektomia

- hemilaminektomia z dostępem przeznasadowym

- hemilaminektomia z dostępem przeznasadowym

- kostotranwersektomia

- kostotranwersektomia

- kostotranwersektomia poszerzona

- kostotranwersektomia poszerzona

LECZENIE – DOSTĘPY OPERACYJNE

LECZENIE – DOSTĘPY OPERACYJNE

ODCINEK LĘDŹWIOWY

ODCINEK LĘDŹWIOWY

- laminektomia ew hemilaminektomia

- laminektomia ew hemilaminektomia

LECZENIE – DOSTĘPY OPERACYJNE

LECZENIE – DOSTĘPY OPERACYJNE

DODATKOWE UWAGI

DODATKOWE UWAGI

- hemilaminektomia zawsze jak najbardziej bocznie

- hemilaminektomia zawsze jak najbardziej bocznie

- w osłoniakach należy otworzyć otwór

- w osłoniakach należy otworzyć otwór

międzykręgowy

międzykręgowy

LECZENIE OPERACYJNE

LECZENIE OPERACYJNE

DODATKOWE UWAGI

DODATKOWE UWAGI

- najpierw pomniejszanie od wewnątrz, potem

- najpierw pomniejszanie od wewnątrz, potem

oddzielanie

oddzielanie

od struktur nerwowych i naczyniowych

od struktur nerwowych i naczyniowych

- otwieranie nad guzem, nad przemieszczonym

- otwieranie nad guzem, nad przemieszczonym

rdzeniem

rdzeniem

niekoniecznie

niekoniecznie

- guz tworzy korytarz operacyjny (

- guz tworzy korytarz operacyjny (

co to znaczy ?

co to znaczy ?

)

)

- sterydy ?

- sterydy ?

LECZENIE – POWIKŁANIA

LECZENIE – POWIKŁANIA

- aseptyczne zapalenie opon

- aseptyczne zapalenie opon

- pseudomeningocele

- pseudomeningocele

LECZENIE – TRUDNOŚCI

LECZENIE – TRUDNOŚCI

- guzy mocno zwapniałe

- guzy mocno zwapniałe

- guz na przedniej powierzchni całkowicie (z

- guz na przedniej powierzchni całkowicie (z

wyjątkiem

wyjątkiem

szyjnego)

szyjnego)

LECZENIE – GUZY BEZOBJAWOWE

LECZENIE – GUZY BEZOBJAWOWE

- raczej monitorowanie stanu neurologicznego i ew

- raczej monitorowanie stanu neurologicznego i ew

wzrostu

wzrostu

w MR i odraczanie operacji

w MR i odraczanie operacji

LECZENIE – EWENTUALNE WZNOWY

LECZENIE – EWENTUALNE WZNOWY

- bardzo rzadko po całkowitym usunięciu nerwiaka

- bardzo rzadko po całkowitym usunięciu nerwiaka

- po usunięciu oponiaka nie ma wznów do 5 lat,

- po usunięciu oponiaka nie ma wznów do 5 lat,

a do 10 lat – do 13%

a do 10 lat – do 13%

- wystarcza koagulacja przyczepu (!) [Marchel

- wystarcza koagulacja przyczepu (!) [Marchel

PSzNch]

PSzNch]

- w postaciach złośliwych całkowita resekcja i

- w postaciach złośliwych całkowita resekcja i

radioterapia

radioterapia

LECZENIE - WYNIKI

LECZENIE - WYNIKI

- wynik lepszy, gdy przedoperacyjny stan

- wynik lepszy, gdy przedoperacyjny stan

neurologiczny

neurologiczny

lepszy

lepszy

- > 90% poprawa lub przynajmniej stabilizacja

- > 90% poprawa lub przynajmniej stabilizacja

- poprawa nawet w głębokich deficytach

- poprawa nawet w głębokich deficytach

GUZY

GUZY

WEWNĄTRZRDZENIOWE

WEWNĄTRZRDZENIOWE

INTRAMEDULLARY

INTRAMEDULLARY

TUMORS

TUMORS

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

- 95% guzów sródrdzeniowych to

- 95% guzów sródrdzeniowych to

astrocytoma, ependymoma i

astrocytoma, ependymoma i

hemangioblastoma

hemangioblastoma

guz śródrdzeniowy w odcinku szyjnym

guz śródrdzeniowy w odcinku szyjnym

WYNIKI LECZENIA

WYNIKI LECZENIA

-

-

pięcioletnie przeżycie ponad 90%

pięcioletnie przeżycie ponad 90%

leczonych

leczonych

- wg Brotchi: poprawa 40%, bez zmian

- wg Brotchi: poprawa 40%, bez zmian

50%

50%

,

,

pogorszenie 5%

pogorszenie 5%

- stan neurologiczny po operacji zależy od

- stan neurologiczny po operacji zależy od

stanu wyjściowego

stanu wyjściowego