Choroby

wątroby.



U bydła wątroba jest dostępna do

badanie fizykalnego po stronie prawej
w 10-11 przestrzeni międzyżebrowej
(omacywanie i opukiwanie).



U koni brak dostępności w warunkach

fizjologicznych.



Zazwyczaj u zwierząt gospodarskich

występują wtórne choroby tego
narządu.

Objaw główny chorób wątroby

- Żółtaczka \ Icterus \.

o

hemolityczna - związana jest z nadmiernym
rozpadem krwinek czerwonych.

o

wątrobopochodna - powstaje przy działaniu
na komórki wątrobowe toksyn, czynników
infekcyjnych lub jako wynik zatkania lub
uciśnięcia przewodów żółciowych

o

żółtaczkę oceniamy na błonach śluzowych i
na skórze w okolicy wymienia.

• Barwniki żółciowe występują we krwi w dwu postaciach:

bilirubina pośrednia (wolna) i bilirubina bezpośrednia

(związana), która składa się z pigmentu I i II. Całość

stanowi bilirubinę całkowitą.

Poziom bilirubiny całkowitej we krwi wynosi:

• u krowy od 0,1 do 0,4 mg% (1,9-7,0 µmol/l),

• u konia 0,8 - 1,5 mg% (13,7-25,6 µmol/l).

UWAGA!

Takie poziomy bilirubiny powodują, że u konia objawy

żółtaczki występują stosunkowo szybko (np.: żółtaczka

głodowa), natomiast u bydła pojawienie się żółtaczki jest

zawsze objawem znacznego uszkodzenia wątroby (należy

prowadzić dokładny monitoring poziomu bilirubiny we

krwi).

Inne objawy towarzyszące

schorzeniom wątroby:



zaburzenia żołądkowo - jelitowe (biegunki

na przemian z zaparciami),



niestrawność,



wzrost parametrów ogólnych,



śpiączka wątrobowa (coma hepatica), gdy

ustaną funkcje wątroby (hepatargia),



zespól wątrobowo-mózgowy (syndroma

hepatocerebrale) - objawy podobne do

zapalenia mózgu: szał na przemian z apatią

(wynik wpływu amoniaku, mocznika,

metioniny na centralny układ nerwowy),

Badania fizykalne wątroby:

a) oglądanie: okolica prawego dołu

głodowego (brak zmian za wyjątkiem
marskości

przerostowej

/cirrhosis

hepatis hypertrophica/ w przebiegu
której dochodzi do powiększenie powłok
brzusznych),

b) omacywanie: rozpoczynamy je od

8-9 pmż. idąc z przodu do tyłu, w
pierwszej lini opukowej, a następnie z
góry

na

dół

w

kolejnych

przestrzeniach między- żebrowych,
oceniając objawy bolesności lub
podwyższenie ciepłoty

c) opukiwanie: w pierwszej linii opukowej

płuc, najpierw od przodu ku tyłowi, a

następnie w miejscu przejścia wypuku

jawnego płuc (w okolicy 10-11 pmż.) w

pole stłumienia wątrobowego dodatkowo z

góry na dół w poszczególnych pmż.

Uwaga!

W stanach chorobowych zazwyczaj dochodzi

do powiększenia pola stłumienia

wątrobowego w kierunku przednio -

dolnym (np.: u owiec w przebiegu motylicy

wątrobowej, u koni w przebiegu białaczki,

u bydła przy hepatosteatosis).

d) punkcja:
wykonujemy ją po stronie prawej w

środku pola stłumienia wątrobowego
lub w miejscu przecięcia przez linię
łączącą staw barkowy z guzem
biodrowym

u konia 14 pmż.,
u krowy 11 pmż.,
u owiec i psów 8 pmż..

Próby czynnościowe i enzymatyczne

oraz badania dodatkowe przydatne w

diagnozowaniu schorzeń wątroby:

poziom bilirubiny,
poziom cholesterolu,
poziom glukozy,
poziom białka i jego frakcji (proteinogram),
badania enzymatyczne: AST, ALT, GGT,

GLDH, arginaza i inne próby wątrobowe,

badania dodatkowe: RTG, USG, biopsja.

Podział chorób wątroby:

Zapalenia

Zwyrodnienia

Marskość

Choroby dróg żółciowych

Ogólnie dzielimy je na:

miejscowe i rozsiane.

Zapalenia

ropne ( hepatitis purulenta)

 u przeżuwaczy bardzo często w przebiegu

zapalenia

żwacza

jako

zespól

żwaczowo-

wątrobowy (w postaci zapalenie lub ropni wątroby,

rumenitis liver abscessus ) - przyczyną infekcji jest

uszkodzenie przez drobnoustroje chorobotwórcze

błony śluzowej żwacza, a następnie przerzuty do

wątroby,

 u jagniąt i cieląt przyczyną ropni są przerzuty

infekcji z naczyń żylnych pępka

 ropnie mogą powstawać w przebiegu urazowego

zapalenia czepca i otrzewnej.

nieropne (hepatitis non purulenta)

 limfocytarne, często przy salmonellozie.

Objawy kliniczne zapalenia wątroby:

o

mało typowe, gdyż bardzo często na plan
pierwszy wysuwają się objawy choroby, w
trakcie której doszło do rozwoju zapalenia,

o

zażółcenie błon śluzowych,

Rozpoznanie opiera się na badaniu fizykalnym

przez omacywanie i opukiwanie

(łatwe u

bydła, psów).

U bydła w stanach ropnych,

przy mało specyficznym obrazie choroby,
podstawą jest stwierdzenie

powiększenia

pola stłumienia wątrobowego, podwyższenia
poziomu prób wątrobowych oraz leukocytozy
z przesunięciem obrazu w lewo (neutrofilia).

Zwyrodnienia

∞

u bydła występuje najczęściej tłuszczowe zwyrodnienie

wątroby (hepatosteatosis) - rozsiana, przewlekła choroba

wątroby (jest to nadmierne odkładanie się tłuszczu w

hepatocytach, stwierdzana gdy przynajmniej 5% komórek

uległo stłuszczeniu). Przyczyną są zaburzenia gospodarki

węglowodanowo-tłuszczowej.

∞

mogą

być

spowodowane

zatruciem

preparatami

fosforanowymi, arsenowymi, ołowiem, nadmiarem pasz

białkowych,

∞

martwicze zwyrodnienie wątroby może być następstwem

hemoglobinurii poporodowej. Bakteryjna hemoglobinuria

bydła i owiec (wywołuje Clostridium hemoliticum) występuje

najczęściej na pastwiskach powodziowych, a jej objawy to:

nadostra toksemia, gorączka, bradykardia i niemiarowość,

charakterystyczne występowanie hemoglobiny w moczu,

uszkodzenie nerek (w moczu białko i wałeczki), żółtaczka,

może dochodzić do śpiączki. W wątrobie występują drobne

wybroczyny i ogniska martwicze.

∞

rozpoznanie: powiększenie wątroby, dodatnie testy

wątrobowe i głównie biopsja.

Marskość

przerostowa

▓

rozrost tkanki śródmiąższowej i równoczesny zanik

miąższu wątroby, co prowadzi do bardzo znacznego

powiększenia

wątroby

(wygląd

guzowaty)

i

wodobrzusza,

▓

występuje u wszystkich gatunków zwierząt, ale niezbyt

często,

▓

związana jest z pewnymi rejonami kraju, gdzie panuje

określony system żywienia. Opisywano ją po zatruciu

koniczyną szwecką, makuchami lnianymi, brachą

ziemniaczaną,

▓

towarzyszy schorzeniom inwazyjnym, głównie motylicy

wątrobowej,

▓

najczęściej obserwowano ją u koni (objawy: otępienie,

szybkie męczenie, chudnięcie, objawy morzyskowe

oraz powiększenie pola stłumienia wątrobowego - tuż

za tylnym brzegiem płuc po stronie prawej).

zanikowa

▓

występuje u świń, koni i psów

Choroby dróg żółciowych

np. zapalenie dróg żółciowych na tle motylicy wątrobowej.

Kamica żółciowa (cholelithiasis)



obecność kamieni w woreczku lub złogów w przewodach żółciowych



w naszym klimacie sporadycznie, często w krajach o surowym klimacie



do kamicy usposabia przebieg ciąży.



bezpośrednio kamicę powodują: procesy zapalne w drogach żółciowych

i zahamowanie odpływu żółci ( tworzy się rdzeń - najczęściej mogą to

być bakterie, leukocyty, włóknik, złuszczony nabłonek, na którym

osadzają się sole mineralne, zwykle cholesterol i bilirubinian wapnia,



powyższy rodzaj kamicy jest mniej kłopotliwy od osadu przyściennego,

który gromadzi się w naczyniach i może zamurować przewody

żółciowe,



najmniej uciążliwy jest piasek



objawy: - niekiedy brak, - ostre powstają gdy kamień zostaje

przesunięty i zatka przewód żółciowy. Objawy kolkowe występują

nagle, a po 2-3 dniach pojawia się żółtaczka oraz zaburzenia w

trawieniu, następnie obserwuje się objawy samozatrucia, może także

dojść do zejścia śmiertelnego. Lekami z wyboru są środki

przeciwbólowe i rozkurczowe np. Biovetalgin, oraz osłona

antybiotykowa.

Ogólne zasady leczenie

schorzeń wątrobowych:

leczenie choroby podstawowej

wspomaganie w tworzeniu glukozy

(glukoneogeneza):

propionian sodowy,

glikol propylenowy,

glicerol,

glikokortykoidy,

neopropiowet,

propiosan.

usuwanie tłuszczu z komórek

wątroby (substancje o działaniu

lipotropowym):

metionina: iv,

chlorek choliny: per os,

Co,
Zn,

Cu,

witamina B12 (intrawit im, sc).

ochrona wątroby przed

szkodliwymi substancjami:

metionina,

cysteina,

witaminy C, E,

antybiotyki,

evetsel: im.

zmniejszenie ketogenezy wątroby:

glukoza 20, 40%: iv,

glicerol,

glikol propylenowy,

propionian sodowy,

ketomix: per os,

Neopropiowet.

zwiększenie wydzielania żółci:

bykahepar: iv, im, sc,

clanohepar i.m.,

menbuton i.m.,

vetahepar i.m.

zwiększenie usuwania endo- i

egzogennych toksyn z przewodu

pokarmowego:

(środki przeczyszczające, środki

pochłaniające):

natrium i magnesium sulfuricum,

oleum parafini,

carbo medicinalis: per os.