Funkcjonowanie

zadaniowe grup II

Wstęp do psychologii

społecznej II

I rok studiów

wykład 9, 17-18.05.2005

Marek Cielecki

Burza mózgów

• Jest to grupowa procedura uzyskiwania

produktów poznawczych w zadaniach
otwartych.

• Uczestników grupy zachęca się do:

– powstrzymywania się od oceny pomysłów w

fazie ich generowania

– generowania jak największej liczby

pomysłów

– „rozkręcania się”
– korzystania nawzajem ze swoich pomysłów,

ich zestawiania i ulepszania.

Burza mózgów - c. d.:

• Efekty bada się przy pomocy różnych

zadań, takich jak wymyślanie sposobów,
przewidywanie konsekwencji,
nadawanie nazw, znajdowanie
zastosowań, poszukiwanie przyczyn,
wymyślanie pytań.

• Wskaźnikami mogą być:

– liczba nietożsamych pomysłów
– zróżnicowanie pomysłów
– wyjątkowość pomysłów
– subiektywna ocena jakości pomysłów.

Czynniki poznawcze regulujące

poziom wykonania zadania w burzy

mózgów:

Zakłócające

• rozproszenie uwagi
• przeciążenie poznawcze
• podejmowanie

zachowań nie
związanych z zadaniem

• ujednolicenie

poznawcze

• wolniejsze

wykonywanie zadań

• blokowanie wymiany

Sprzyjające

• stymulacja poznawcza

– różnorodność zasobów
– komplementarność zasobów
– interakcja zasobów
– konflikt poznawczy
– uczenie się strategii

myślenia dywergencyjnego

– inkubacja

• wzajemna korekta błędów
• zapobieganie powtarzaniu

Czynniki społeczne regulujące

poziom wykonania zadania w burzy

mózgów:

Zakłócające

• lęk przed oceną
• próżniactwo

społeczne

• złudzenie

produktywności

• dostosowywanie się

do średniej

• porównywanie

społeczne „w dół”

Sprzyjające

• rywalizacja
• kompensacja

społeczna

• porównywanie

społeczne „w górę”

Czy burza mózgów jest efektywna?

• Porównuje się grupy rzeczywiste z nominalnymi.
• Porównania „między” pokazują, że bardziej

efektywne są grupy nominalne.

• Porównania „wewnątrz” pokazują, że

uczestnictwo w burzy mózgów może zwiększać
oryginalność pomysłów indywidualnych

• Porównania grup pracujących zgodnie z

procedurą burzy mózgów ze zwykłymi
interakcyjnymi pokazują, że ilość pomysłów jest
większa w tych pierwszych, lecz jakość nie różni
się.

Dlaczego jest wobec tego stosowana?

• Praca grupowa może mieć pozytywne

skutki

– dla otoczenia organizacyjnego
– dla produktywności indywidualnej.

• Zadania eksperymentalne i rzeczywiste

mogą być nieporównywalne.

Mechanizmy efektywności burzy
mózgów:

• Badania wykazują, iż większość z

postulowanych czynników rzeczywiście
reguluje poziom wykonania zadania w
toku burzy mózgów.

• Jednak usunięcie przyczyn lęku przed

oceną i próżniactwa społecznego nie
zmniejsza różnic w produktywności
grup naturalnych i nominalnych - te dwa
mechanizmy nie są wobec tego
przyczyną względnego braku
efektywności tych pierwszych.

Mechanizmy efektywności burzy
mózgów - c.d.:

• Porównanie warunków, w których

blokowano aktywność uczestników z
warunkami, w których aktywności nie
blokowano wykazało, iż blokowanie
aktywności innych może być źródłem
niższej efektywności grup naturalnych.

• Jest możliwe, iż czynnikiem

krytycznym jest blokowanie
aktywności uczestnika w momencie, w
którym ma on na to ochotę.

W grupie może zachodzić
przekształcenie poznawcze:

• Grupy stosują szersze kategorie, niż

jednostki.

• Wskaźnik konwergencji jest wyższy w

grupach naturalnych, niż nominalnych.

• Decyzja grupowa zależy od mniejszej

liczby czynników, niż decyzja
indywidualna.

• Nawet jeśli struktura percepcji przez

jednostki i w grupach jest taka sama, to te
same wymiary mają wyższe wagi w
grupach.

W grupie może zachodzić
przekształcenie poznawcze - c.d.:

• Najlepszym modelem podejmowania

decyzji grupowej jest taki, który łączy

– regułę „zwycięża prawda z poparciem”
– opór wobec jednoosobowej mniejszości
– poprawę wynikającą z samego faktu

grupowego rozwiązywania zadania

• Około 4% decyzji „polaryzacyjnych”

grup wychodzi poza zakres wartości
reprezentowanych indywidualnie.

W grupie może zachodzić
przekształcenie poznawcze - c.d.:

• Grupy zmuszone do wydania jednomyślnej

opinii moralnej osiągają wyższy poziom
rozumowania moralnego, niż jednostki lub
grupy (tylko) dyskusyjne.

• Przekształcenie następuje w grupach,

których członkowie mają odpowiedni, ale
niewykorzystany, potencjał poznawczy.

• Dane co do podobieństwa treści

wymiarów generowanych przez jednostki i
grupy są sprzeczne.

Podsumowanie:

• Przyczyna nieoptymalnej

efektywności burzy mózgów leży
raczej w koordynacji, niż motywacji.

• W toku procesu grupowego

reprezentacja zadania ulega
uproszczeniu.

• Uproszczenie to może mieć charakter

rozwojowy.