TEORIA WYCHOWANIA- LEON ZARZECKI

LITERATURA:

1.B. Śliwerski –Współczesne teorie
i nurty wychowania .Kraków

2005

2. B.Śliwerski ,Z.Kwieciński –
Pedagogika t 1,t 2 – Warszawa

2005

3. W.Okoń –Nowy słownik

pedagogiczny.Warszawa 2007

L.Zarzecki - Teoretyczne podstawy

wychowania . Jelenia Gora 2012

Literatura uzupełnia

2. B.Śliwerski –Pedagogika alternatywna

Kraków 2000.

3. T. Szkudlarek ,B.Śliwerski – Wyzwania

Pedagogiki krytycznej i antypedagogiki

Kraków 2000.

Według W. Okonia

•

Pedagogika

jest nauką o wychowaniu,

której przedmiotem jest działalność

wychowawcza mająca na celu

wyposażenia całego społeczeństwa –

a przede wszystkim młodego

pokolenia

–

– w wiedzę, sprawności

w wiedzę, sprawności

ogólne i zawodowe, zainteresowania,

systemy wartości, postawy i

przekonania oraz przysposobienie do

oddziaływania na własny rozwój.

WŁAŚCIWOŚCI PEDAGOGIKI

•

Złożoność-

wiedza naukowa jaka pedagogika

operuje jest sumą rożnych

poziomów refleksji. Złożony

jest także przedmiot jej badań,

•

Wieloaspektowość-

uniwersalność,szczegółowość,

podmiotowość,

przedmiotowość,

transcendencja.

WŁAŚCIWOŚCI PEDAGOGIKI:

Dynamiczność-

wszystkie wartośći,

cele działań wychowawczych

zmieniają się , cała rzeczywistość

pedagogiczna, zależna od wielu

czynników

Otwartość

trzy poprzednie cechy

sprawiają, że pedagogika otwiera się

na „osobę ludzką”, jak i na całą

rzeczywistość.

PEDAGOGIKA –

JEST NAUKĄ

       OPISUJĄCĄ WIELOSTRONNIE
        ZRÓŻNICOWANĄ

-PRAKTYKĘ EDUKACYJNO-

-WYCHOWAWCZĄ

JEST DZIEDZINĄ ZŁOŻONĄ

Z WIELU SUBDYSCYPLIN

NAUKOWYCH

3. KRYTERIUM ROZWOJOWE
- Pedagogika wieku

przedszkolnego

- Pedagogika dzieci i młodzieży
- Pedagogika dorosłych –

andragogika

-Pedagogika wieku

poprodukcyjnego

- gerontologia

4. KRYTERIUM DEWIACJI I

DEFEKTÓW

ROZWOJOWYCH CZŁOWIEKA

PEDAGOGIKA SPECJALNA –

- oligofrenopedagogika

      - surdopedagogika
      - tyflopedagogika
      - pedagogika rewalidacyjna
      - pedagogika resocjalizacyjna

•

6. KRYTERIUM PROBLEMOWE

        - Historia oświaty
        - Pedagogika porównawcza
        - Polityka oświatowa
        - Pedeutologia

7.KRYTERIUM DZIEDZIN DZIAŁALNOŚCI

LUDZKIEJ
-

Pedagogika pracy socjalnej

         - Pedagogika opiekuńcza
         - Pedagogika zdrowia
         - Pedagogika sportu

PODSTAWOWE POJĘCIA

PEDAGOGICZNE

1 EDUKACJA –

TO OGÓŁ ODDZIAŁYWAŃ SŁUŻĄCYCH

FORMOWANIU ZDOLNOŚCI ŻYCIOWYCH
CZŁOWIEKA

ODDZIAŁYWANIE-

-CELOWE .

-ŚWIADOME

-ZAMIERZONE
- ZORGANIZOWANE (

ZAPLANOWANE

)

2. WYCHOWANIE –

TO CAŁOŚĆ WPŁYWÓW I ODDZIAŁYWAŃ

    KSZTAŁTUJĄCYCH  ROZWÓJ CZŁOWIEKA
    ORAZ PRZYGOTOWUJĄCYCH GO DO ŻYCIA
    W SPOŁECZEŃSTWIE

„

ŚWIADOMIE ORGANIZOWANA DZIAŁALNOŚĆ

SPOŁECZNA ,KTÓREJ CELEM JEST

WYWOŁANIE

ZAMIERZONYCH ZMIAN W OSOBOWOŚCI
WYCHOWANKA „

3. KSZTAŁCENIE –

TO SYSTEM DZIAŁAŃ ZMIERZAJĄCYCH

        DO TEGO ABY UCZĄCEJ SIĘ JEDNOSTCE
        UMOŻLIWIĆ POZNANIE ŚWIATA ,
         PRZYGOTOWANIE DO ZMIENIANIA  ŚWIATA
         I UKSZTAŁTOWANIE WŁASNEJ OSOBOWOŚCI

WSZECHSTRONNY PROCES

ZDOBYWANIA

WIEDZY

4. SAMOKSZTAŁCENIE –

NABYWANIE WYKSZTAŁCENIA W TOKU

    DZIAŁALNOŚCI WŁASNEJ ,KTÓREJ CELE ,
    TREŚĆ  ,WARUNKI I ŚRODKI  USTALA SAM
    PODMIOT

SAMOUCTWO –

SAMODZIELNE UZUPEŁNIANIE WŁASNEGO

WYKSZTAŁCENIA W PEZYPADKU GDY

NIE ZAPEWNIA GO SZKOŁA

•

6. NAUCZANIE –

TO PLANOWA I SYSTEMATYCZNA PRACA

     NAUCZYCIELA Z UCZNIAMI POLEGAJACA
     NA WYWOŁANIU I UTRWALANIU ZMIAN
     W ICH WIEDZY , DYSPOZYCJACH

,POSTĘPOWANIU

I CAŁEJ OSOBOWOŚCI .

EFEKTEM NAUCZANIA –

WIEDZA ,UMIĘJETNOŚCI , NAWYKI

7. UCZENIE SIĘ –

jedno z

najważniejszych

pojęć

PROCES

–

W KTÓREGO TOKU NA PODSTAWIE

         POZNANIA I ĆWICZENIA POWSTAJĄ NOWE
         FORMY ZACHOWANIA SIĘ I DZIAŁANIA
         LUB ULEGAJĄ ZMIANIE FORMY WCZEŚNIEJ
         NABYTE .

•

8. SYSTEM OŚWIATOWO –

-WYCHOWAWCZY

- OGÓŁ ODPOWIEDNIO POWIĄZANYCH

ZE SOBĄ PLACÓWEK I INSTYTUCJI
KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA

WYMIAR MAKRO I MIKROSPOŁECZNY

OSOBOWOŚĆ

–

TO ŚCIŚLE POWIĄZANYCH

ISTOTNYCH CECH PSYCHICZNYCH
UKSZTAŁTOWANYCH W KONKRETNYCH

WARUNKACH ŻYCIA SPOŁECZNEGO

OKREŚLAJĄCEGO ZACHOWANIE SIĘ
I DZIAŁANIE KAZDEGO CZŁOWIEKA

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE –

OGÓŁ SYTUACJI WYCHOWAWCZYCH ,

CZYLI

        CAŁOKSZTAŁT WPŁYWÓW I BODZCÓW
        ŚRODOWISKOWYCH ZARÓWNO CELOWO
        ORGANIZOWANYCH  JAK I

SAMORZUTNYCH

( K.Sośnicki )

PRZEDMIOT I ZADANIA PEDAGOGIKI

PRZEDMIOTEM BADAŃ PEDAGOGIKI-

SĄ NIE TYLKO WPŁYWY WYCHOWAWCZE

ORGANIZOWANE -

ŚWIADOMIE I CELOWO –

LECZ RÓWNIEŻ WPŁYWY –

NIEZAMIERZONE

I ŻYWIOŁOWE

CELE I ZADANIA PRZEKŁADAJA SIĘ NA

FUNKCJE PEDAGOGIKI

1. FUNKCJA DIAGNOSTYCZNA –

-GROMADZENIE WIEDZY O OBIEKTYWNEJ

RZECZYWISTOŚCI ( BADANIA )

2. FUNKCJA PROGNOSTYCZNA –

PRZYSZŁY KIERUNEK ZMIAN I ROZWOJU

   3. FUNKCJA INSTRUMENTALNO-
       - TECHNICZNA

-SPOSÓB REALIZACJI CELU , BAZA ,ŚRODKI

4. FUNKCJA HUMANISTYCZNA –

-ZASPAKAJANIE POTRZEB CZŁOWIEKA

PEDAGOGIKA –

JEST NAUKĄ

       OPISUJĄCĄ WIELOSTRONNIE
        ZRÓŻNICOWANĄ

-PRAKTYKĘ EDUKACYJNO-

-WYCHOWAWCZĄ

JEST DZIEDZINĄ ZŁOŻONĄ

Z WIELU SUBDYSCYPLIN

NAUKOWYCH

WIEK XIX , XX – UKSZTAŁTOWAŁ
DWA KIERUNKI – PRĄDY

I. NATURALIZM PEDAGOGICZNY

(

INDYWIDUALIZM ) –TEORIE

NATYWISTYCZNE

II. SOCJOLOGIZM

- USPOŁECZNIENIE

JEDNOSTKI

PRĄD –

TO ZESPÓŁ TENDENCJI IDEOWYCH

                      W WYBITNYCH DZIEŁACH UZNANYCH
                      ZA REPREZENTATYWNE
                      W PEDAGOGICE ( SUBDYSCYPLINACH
                      PEDAGOGICZNYCH)

NP. POZYTYWIZM, MATERIALIZM , PERSONALIZM

KIERUNEK –

WYNIKAJĄCE LUB MIESZCZĄCE

                      SIĘ W ZAŁOŻENIACH OKREŚLONEGO
                      PRĄDU KONKRETNE ROZWIĄZANIA
                      W ZAKRESIE KSZTAŁCENIA
                      I WYCHOWANIA

NP. NOWE WYCHOWANIE , TRADYCYJNE

WYCHOWANIE

RÓŻNE DROGI, NURTY ,KIERUNKI

w teorii i praktyce

pedagogicznej

1. PEDAGOGIKA TECHNOLOGICZNA

J. DEVEY , J.F. HERBART,K.KONARZEWSKI
-

NAJLEPIEJ OPRACOWANA I NAJCZYTELNIEJ

       PRZEDSTAWIONA ,SPÓJNA I LOGICZNA
       MYŚL PEDAGOGICZNA
      - GŁÓWNYM CELEM I PRZEDMIOTEM SĄ –

ŚRODKI SŁUŻĄCE DO OSIĄGNIĘCIA CELU

2. PEDAGOGIKA HUMANISTYCZNA

A. MASLOV ,C.ROGERS, E.FROMM,

I.WOJNAR

PUNKTEM WYJŚCIA W PEDAGOGICE JEST

        DZIECKO( WYCHOWANEK ,JEDNOSTKA )
        I JEGO CIELESNO DUCHOWY ROZWÓJ
        (

NATURALIZM , SOCJOLOGIZM)

DRUGI ASPEKT –TO BAZA PSYCHOLOGII

HUMANISTYCZNEJ

3. PEDAGOGIKA KRYTYCZNA

B. BERSZTAIN, T. SZKUDLAREK ,.R. KWAŚNICA

ZAWIERA SIĘ W PYTANIU –

        -KOMU I CZEMU SŁUŻY EDUKACJA ?
          - JAKIE SA CELE WYCHOWANIA ,INTERESY
            PRZEZ NIE REALIZOWANE ?

*GŁÓWNY SPRZECIW WOBEC WSZELKICH

INSTYTUCJI WYCHOWJĄCYCH

I KSZTAŁCĄCYCH

4.ANTYPEDAGOGIKA

WYWODZI SIĘ Z NURTU HUMANISTYCZNEGO

JEDNAK JEJ ZAŁOŻENIA SA BARDZO –
-

RADYKALNE

M.WINKLER, H.V.SCHONEBECK, J. KORCZAK
-

RUCH PRZECIWKO –

PRDAGOGICZNEMU

TOTALITARYZMOWI SPOŁECZEŃSTWA
-

PRZECIWSTAWIA SIĘ WYCHOWANIU TYPU

MANIPULACYJNEGO, TERROROWI

NARZUCANEMU

DEZIECIOM PRZEZ DOROSŁYCH

1. NATURALIZM PEDAGOGICZNY

KIERUNEK W LITERATURZE OKRESLANY

JAKO:

               -PEDAGOGIKA FUNKCJONALNA
                  -PAJDOCENTRYZM
                     -  NATYWIZM
                         -  TEORIA SWOBODNEGO
                                                   WYCHOWANIA
                               -PROGRESYWIZM

KIERUNEK -

BEZPOŚREDNIA KONTYNUACJA

                   PEDAGOGIKI RKSPERYMENTALNEJ
                   KTÓRY NA POCZĄTKU  XX WIEKU
                   PRZYJĄŁ NAZWĘ –

NOWE WYCHOWANIE

* NOWA KONCEPCJA KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA
NASYCONA WIELOMA KIERUNKAMI

  * RUCH PEDAGOGICZNY ZMIERZAJĄCY DO ODNOWY
     SZKOŁY I RADYKALNEJ ZMIANY W WYCHOWANIU

KRYTYKA SZKOŁY TRADYCYJNEJ

PRZEDSTAWICIELE –

-J.J,ROUSSEAU –

Emil o wychowaniu

- -J.H. PESTALOZZI –

Jak Gertruda uczy

swoje

dzieci

- L.Tołstoj –

swobodne wychowanie ( Jasna

Polana)

- A.Comte, E.Durkheim –

socjologizm

-J.Dewey -

progresywizm

- C.Freinet –

swobodna ekspresja plastyczna

- H.Parkhurst –

plan daltoński

- J.Korczak -

prawo dziecka do szacunku

2.SOCJOLOGIZM –

PEDAGOGIKA

SOCJOLOGICZNA

KIERUNEK PRZECIWSTAWNY DO NURTU

NATURALISTYCZNEGO

PRZEDSTAWICIELE :
-HIPOKRATES –

determinizm środowiskowy

- L.LOCKE – XVIII w.

tabula raza ( niezapisana

tablica)

-E.DURKHEIM , H. RADLIŃSKA , F.ZNANIECKI

J. CHAŁASIŃSKI

4. SPONTANICZNY ROZWÓJ Z KONCEPCJI

NATURALISTYCZNEJ (

OD WEWNĄTRZ )

ZOSTAŁ

ZASTĄPIONY URABIANIEM JEDNOSTKI
(

OD ZEWNĄTRZ )

WPŁYW BEZPOŚREDNI –

OD ZEWNĄTRZ

DYREKTYWNY–

SOCJOLOGIZM

( determinizm środowiskowy )

WPŁYW POŚRENNI –

OD WEWNĄTRZ -

WSPOMAGANIE ROZWOJU –

NATURALIZM

5.INNE KIERUNKI I NURTY

5.1.

PEDAGOGIKA MARII MONTESSORI ( 1970-1952)

- LEKARZ , PEDAGOG

specjalizowała się w psychiatrii

        - zajmowała się dziećmi
         z niepełnosprawnością intelektualną
        - tworzyła  Domy Dziecięce
          pracowała nad zjawiskiem

polaryzacji

uwagi

( obszar pedagogiki

eksperymentalnej)

5.2. REKONSTRUKCJONIZM

PRZEDSTAWICIELE – O.RUGG, G. KOUNTS,

Z. KWIECIŃSKI , B. ŚLIWERSKI

      - ZMIANA SPOŁECZNA JEST KONIECZNA
      -NAUCZYCIELE ,( SZKOŁA )  ODDANĄ GRUPĄ
        SPOŁECZNĄ , ARCHITEKTAMI NOWEGO
        PORZĄDKU SPOŁECZNEGO
       (

IDEA KSZTAŁCENIA USTAWICZEGO ,

PERMANENTNEGO )

5.3. POSTMODERNIZM

PRZEDSTAWICIELE – M. FOUCAULT , G.ULMER

T.SZKUDLAREK

- ZACIERA SIĘ RÓŻNICA MIĘDZY KULTURĄ
TRADYCYJNĄ (POPULARNĄ ) A

AWANGARDĄ ,

   KICZEM
- W KULTURZE WIELE SWOBODNEJ GRY ,
   WSZYSTKO JEST DOPUSZCZALNE ,
   WIELOZNACZNOŚĆ

5.4.

GLOBALIZM

NURT AMERYKAŃSKI WYWODZĄCY SIĘ

MODERNIZMU

PRZEDSTAWICIELE – L.ANDERSON ,J. BECKER

P.M.ROSENAU , I. WOJNAR, Z. MELOSIK
ZAŁOŻENIA -

LUDZKOŚĆ ŻYJE WSPÓŁCZEŚNIE W RAMACH

GLOBALNYCH SYSTEMÓW

-systemu ekonomicznego

- systemu politycznego
- systemu ekologicznego

- systemu technicznego

•

GLOBALIZACJI ULEGA TEŻ KULTURA

      - REWOLUCJA MIKROELEKTRONICZNA
      -AKCEPTACJA J. ANGIELSKIEGO
      JAKO JĘZYKA MIEDZYNARODOWEGO
      -UPOWSZECHNIANIE OSIĄGNIĘĆ  NAUKOWYCH
      -MASOWE  PRZEMIESZCZANIE LUDNOŚCI
    (

…ŚWIAT -GLOBALNA WIOSKA …)

-POWSTANIE ŚWIATOWEJ KULTURY

MŁODZIEŻOWEJ (

WYGLĄD ,MODA , MUZYKA , STYL

ŻYCIA .. )

- MAGDONALDYZACJA , AMERYKANIZACJA

( CHINY ? )

Document Outline