KONDENSAT
ORY I
REZYSTORY
KONDENSAT
ORY I
REZYSTORY
Prezentację wykonali:
Michał Zięba i Kamil Kalimka
2c
KONDENSAT
ORY
KONDENSAT
ORY
Co to jest Kondensator?
Co to jest Kondensator?
Kondensator jest to układ
dwóch przewodników
przedzielonych
dielektrykiem, na których
zgromadzone są ładunki
elektryczne jednakowej
wartości ale
o przeciwnych
znakach.
Jak jest zbudowany ?
Jak jest zbudowany ?
Najprostsze kondensatory
zbudowane są z dwóch
płytek metalowych,
między którymi znajduje
się np. powietrze,
materiał
ceramiczny, papier
impregnowany
dielektrykiem. Te płytki
nazywa się okładkami
kondensatora.
Jak działa ?
Jak działa ?
Doprowadzenie napięcia do okładek
kondensatora powoduje zgromadzenie
. Po
odłączeniu od źródła napięcia ładunki
utrzymują się na okładkach siłami
przyciągania elektrostatycznego.
Ładunki równe są co do wartości
bezwzględnej, lecz o przeciwnych
znakach.
Doprowadzenie napięcia stałego U do
końcówek kondensatora o pojemności
C powoduje zgromadzenie w nim
ładunku:
Q =C * U
Jak działa c.d.:
Jak działa c.d.:
W tym obwodzie kondensator
połączony jest z baterią i żarówką.
Zakładając że kondensator jest w
miarę duży, po podłączeniu baterii
żarówka się zaświeci ponieważ prąd
zacznie przepływać przez nią do
kondensatora. Żarówka stopniowo
będzie przygasać aż zgaśnie, w
momencie kiedy kondensator się
naładuje. Jeśli zamiast baterii
podłączymy kabel, prąd zacznie
płynąć od plusowej okładki do
minusowej, więc początkowo
żarówka się zaświeci a następnie
będzie przygasać w miarę
rozładowywania się kondensatora.
Historia:
Historia:
Pierwszy kondensator został
skonstruowany w 1746 roku
w laboratorium Uniwersytetu
w Lejdzie. Został on
wykonany z butli
zawierającej wodę, która
była połączona drutem z
maszyną elektrostatyczną.
Po pewnym czasie pracy
maszyny zgromadził się
bardzo duży ładunek. Tak,
więc pierwszy kondensator
nosił nazwę "butelka
lejdejowska”.
Jednostki:
Jednostki:
Jednostką pojemności jest
farad, który ma wymiar.
Pojemność 1 farada
posiada kondensator, w
którym ładunek 1
Coulomba powoduje
powstanie napięcia 1
volta. Jeden farad to
bardzo duża jednostka,
dlatego w praktyce
spotyka się kondensatory
o pojemnościach
-,
-,
- i
.
Kondensatory stałe:
Kondensatory stałe:
Kondensatory stałe mają właściwości
zależne przede wszystkim od rodzaju
zastosowanego dielektryka oraz
konstrukcji i technologu wytwarzania.
Dlatego też, omawiając właściwości
kondensatorów stałych, jest
najdogodniej korzystać z klasyfikacji
dokonanej ze względu na cechy
materiałowo-konstrukcyjne
Rodzaje kondensatorów
stałych:
Rodzaje kondensatorów
stałych:
Kondensatory stałe
Tworzywowe
ceramiczne
inne
polistyrenowe
polipropylenowe
poliwęglanowe
mikowe
papierowe
polipropylenowe
Papierowo-tworzywowe
Typ 1
Typ 2
Przykłady kondensatorów:
Przykłady kondensatorów:
a)
Kondensator zwijkowy
b)
Kondensator
wielowarstwowy
c)
Kondensator płytkowy
d)
Kondensator rurkowy
e)
Kondensator SDM do
montażu
powierzchniowego
Kondensatory
tworzywowe:
Kondensatory
tworzywowe:
Kondensatory tworzywowe mają dielektryk wykonany z folii z
tworzywa sztucznego najczęściej polistyrenu, poliestru lub
polipropylenu, rzadziej poliwęglanu lub teflonu. Okładziny są
wykonywane zazwyczaj z cienkiej folii aluminiowej. Całość jest
zwijana (k. zwijkowe) lub układana w warstwy (k. wielowarstwowe).
Obudowę stanowi zwykle tworzywo sztuczne w postaci taśmy klejącej
lub kubka.
Kondensatory ceramiczne:
Kondensatory ceramiczne:
Produkowane z jednej lub z
wielu płytek ceramicznych z
nałożoną elektrodą metalową.
W ich obrębie wyróżnia się
kondensatory płytkowe -z
pojedynczą warstwą
dielektryka, oraz
kondensatory wielowarstwowe
-zbudowane z wielu warstw
dielektryka. Właściwości
kondensatorów ceramicznych
w istotny sposób zależą od
rodzaju dielektryka.
REZYSTORY
REZYSTORY
Co to jest Rezystor ?
Co to jest Rezystor ?
Rezystor (opornik) – najprostszy element
rezystancyjny, element bierny obwodu elektrycznego.
Jest elementem liniowym: spadek napięcia jest wprost
proporcjonalny do prądu płynącego przez opornik.
Przy przepływie prądu zamienia energię elektryczną w
ciepło. Występuje na nim spadek napięcia. W
obwodzie służy do ograniczenia prądu w nim
płynącego.
Idealny rezystor posiada tylko jedną wielkość, która
go charakteryzuje –rezystancję. W praktyce występuje
jeszcze pojemność wewnętrzna oraz wewnętrzna
indukcyjność
REZYSTORY
REZYSTORY
-
Drutowe (prąd płynie przez drut oporowy
lub taśmę nawiniętą na korpus izolacyjny)
-
Warstwowe (prąd płynie przez cienką,
wykonaną z węgla lub metalu warstwę
przewodzącą)
-
Objętościowe (prąd płynie przez cały
przekrój poprzeczny)
Rodzaje
Rodzaje
Rezystory grubowarstwowe
Rezystory cienkowarstwowe
Rezystory z tlenków metali
Rezystory drutowe nawijane
Rezystory nastawne
Matryce rezystorowe (drabinki)
Rezystory węglowe kompozytowe
Rezystory węglowe kompozytowe
Rezystory węglowe kompozytowe, lub
masowe są starszym typem rezystora.
Zbudowane są w postaci wałka, lub rurki węglowej
z przylutowanymi wyprowadzeniami. Skład
materiałowy części węglowej decyduje o wartości
rezystancji. Zaletą tych rezystorów jest ich niska
indukcyjność. Dlatego są one właściwe do
zastosowań w układach przełączających, jak np. w
układach gasikowych RC i zasilaczach
przetwornicowych. Inną ich zaletą jest to, że
wytrzymują chwilowe przeciążenia bez
uszkodzenia. Ich dużą wadą jest wysoka
pojemność własna, ok. 0,2-1 pF, w zależności od
typu i wartości rezystancji. Wysoka pojemność
własna, która wynika z budowy cząsteczek
węglowych ze środkiem wiążącym stanowi, że
rezystory węglowe są mniej lub bardziej
bezużyteczne przy częstotliwościach powyżej 5-10
MHz. Posiadają one wysoki współczynnik
temperaturowy (-200 do -2000 ppm/K), dużą
zależność od napięcia (200-500 ppm/V), wysoki
szum i złą stabilność długotrwałą.
Oznaczenie ppm oznacza milionową część (ang.
part per million), a więc jednostka ppm/K oznacza
milionową część na 1 stopień Kelvina, 10-6/K.
Rodzaje
Rezystory warstwowe węglowe
Rezystory warstwowe węglowe
Rezystory warstwowe węglowe,
lub rezystory z warstwą
węglową. Składają się z rurki
ceramicznej, na której jest
naparowana warstwa węgla o danej
wartości rezystancji. W tej warstwie
można wykonać nacięcia spiralne aż
do 10 zwojów przy pomocy ostrza
diamentowego, lub lasera, aby
osiągnąć właściwą wartość
rezystancji. Reaktancja tej
indukcyjności, która wystąpi z
powodu tej spirali jest niewielka w
porównaniu z reaktancją, która
wynika z pojemności własnej ok. 0,2
pF. Posiadają one wysoki
współczynnik temperaturowy (-200
do -1000 ppm/K). Zależność
napięciowa jest poniżej 100 ppm/V.
Poziom szumu jest dość wysoki, a
stabilność długotrwała jest zła.
Rezystory węglowe powierzchniowe
są jednakże bardzo tanie w
produkcji.
Rodzaje
Rezystory węglowe matalowe
Rezystory węglowe matalowe
Rezystory warstwowe
metalowe różnią się od
węglowych tym, że warstwa węgla
została zastąpiona warstwą metalu.
Proces produkcji jest podobny.
Dobre właściwości dla wysokich
częstotliwości ze względu na niską
pojemność własną (poniżej 0,2 pF).
Dla wysokich wartości rezystancji i
przy wysokiej częstotliwości
reaktancją może jednakże
odgrywać pewną rolę.
Współczynnik temperaturowy jest
niski (5-100 ppm/K). Zależność od
napięcia jest ok. 1 ppm/V, niski
poziom szumów i dobra stabilność
długotrwała. Wytrzymałość na
przeciążenia impulsowe jest jednak
niska, niższa nawet niż dla
rezystorów warstwowych
węglowych. Dlatego należy być
ostrożnym z wymianą rezystorów
węglowych na metalowe w
zastosowaniach impulsowych.
Rodzaje
Rezystory z tlenków metali
Rezystory z tlenków metali
Rezystory z tlenków metali
maja warstwę zewnętrzną np. z
tlenku cyny, z którego można
tworzyć spirale. Własności dla
wysokich częstotliwości są
umiarkowane, ze względu na
pojemność własną ok. 0,4 pF.
Współczynnik temperaturowy
wynosi ok. +/- 200 ppm/K,
zależność od napięcia jest poniżej
10 ppm/V, a poziom szumów jest
niski. Są one odporne na impulsy
i znoszą wysokie temperatury, co
czyni je bardzo dobrą alternatywą
dla rezystorów drutowych dużej
mocy, szczególnie przy wysokich
rezystancjach
Rodzaje
Rezystory grubowarstwowe
Rezystory grubowarstwowe
Rezystory grubowarstwowe
nazywane są czasami rezystorami
"metalglaze", lub cermetowymi.
Warstwa zewnętrzna składa się z
mieszaniny tlenków metali i szkła, lub
ceramiki, i jest nakładana metodą
sitodrukową na korpus ceramiczny.
Tego typu rezystory mają dobre
własności przy wysokich
częstotliwościach i niskich
rezystancjach. Pojemność własna
wynosi ok. 0,1-0,3 pF. Zależność
rezystancji od napięcia jest poniżej 30
ppm/V. Stabilność długotrwała jest
bardzo dobra. Rezystory są
wytrzymałe na przeciążenia
impulsowe, są niezawodne i
wytrzymują wysokie temperatury.
Poziom szumów jest porównywalny z
rezystorami warstwowymi węglowymi.
Rezystory do montażu
powierzchniowego są najczęściej
produkowane jako grubowarstwowe.
Rodzaje
Matryce rezystorowe (drabinki)
Matryce rezystorowe (drabinki)
Matryce rezystorowe (drabinki) są
produkowane w wersji grubo- albo
cienkowarstwowej. Składają się one z
ceramicznego korpusu z nadrukowanymi
rezystorami i wyprowadzeniami. Istnieją dwa
rodzaje matryc rezystorowych do montażu
przewlekanego: obudowa jednorzędowa SIL (Single
In Line) z liczbą wyprowadzeń od 4 do 14 i liczbą
rezystorów od 2 do 24, oraz obudowa dwurzędowa
DIL (Dual In Line) z liczbą wyprowadzeń od 14 do
20 i liczbą rezystorów od 7 do 36. Do montażu
powierzchniowego produkuje się dużo rożnych
typów obudów. Często produkuje się specjalne
matryce rezystorowe do zastosowań specjalnych.
Wówczas można uzyskać dowolne wewnętrzne
połączenia między rezystorami, różne wartości
rezystancji, jak również można wyposażyć matrycę
w inne elementy takie jak kondensatory, czy diody.
Jedną z zalet matryc rezystorowych jest to, że
zajmują mało miejsca na płycie drukowanej, można
kontrolować temperaturę pracy rezystorów, montaż
jest prosty i nie czasochłonny, co z kolei oznacza
niższa cenę montażu elementów.
Rodzaje
Rezystory drutowe nawijane
Rezystory drutowe nawijane
Rezystory drutowe nawijane składają się z drutu o wysokiej rezystancji na ogół nikrotalu (CrNi), kantalu (CrAlFe),
lub konstantanu (CuNi), nawiniętego na korpus z ceramiki, szkła lub włókna szklanego. Izoluje się je plastikiem,
silikonem, glazurą, albo są zamknięte w obudowie aluminiowej, aby łatwiej mogły przenosić ciepło do chłodzącego
podłoża. Produkuje się je do zastosowań precyzyjnych, gdzie wymagana jest wysoka jakość i stabilność, oraz do
zastosowań o dużej mocy, dla których potrzebny jest gruby i wytrzymały drut. Własności dla wysokich częstotliwości
nie są dobre. Wysoka indukcyjność (0,1-10uH) i wysoka pojemność (0,2-10 pF) zależą od liczby zwojów drutu i
wymiarów korpusu. W celu zmniejszenia indukcyjności można nawijać druty w rożny sposób np. bifilarnie, krzyżowo
(uzwojenie Ayrtona Perry), albo sekcyjnie w rożnych kierunkach. W typach precyzyjnych współczynnik
temperaturowy jest niski (1-100 ppm/K). Zależność napięciowa wynosi ok. 1 ppm/V. Szum jest bardzo niski, a
stabilność długotrwała - dobra. Jednakże wytrzymałość na przeciążenie jest niska. Rezystory mocy mają
współczynnik temperaturowy miedzy -50 a +1000 ppm/K w zależności od typu drutu. Zależność napięciowa i szumy -
takie jak w typie precyzyjnym. Stabilność długotrwała jest silnie zależna od temperatury powierzchni rezystora (Ths).
Przy montowaniu drutowych rezystorów mocy ważne jest aby pamiętać, że temperatura na powierzchni może
dochodzić aż do 200 - 400°C. Tak wysokie temperatury mogą mieć wpływ na otaczające elementy, materiały i punkty
lutownicze.
Rodzaje
Rezystory nastawne
Rezystory nastawne
Rezystory nastawne są to zwykle
elementy trójkońcówkowe, potocznie
nazywane potencjometrami. Dwie (1,2)
z trzech końcówek rezystora nastawnego
są połączone z początkiem i końcem
elementu rezystancyjnego, natomiast
trzecia (3) - z ruchomym stykiem
(suwakiem), mogącym przesuwać się
wzdłuż powierzchni tego elementu.
Przebieg zmian rezystancji między
końcówkami 1 i 3 w funkcji położenia
suwaka, nazywa się charakterystyką
rezystancyjną. Kształt tej charakterystyki
zależy od budowy elementu
rezystancyjnego, a ściśle rzecz biorąc, od
rozkładu rezystancji wzdłuż drogi suwaka.
Potencjometry mają najczęściej
charakterystykę rezystancyjną: liniową
(A), logarytmiczną (B) lub wykładniczą (C).
Charakterystyka rezystancyjna rezystorów
nastawnych o specjalnym wykonaniu
może mieć kształt sinusoidalny, diodowy,
typu S lub dowolnie inny.
Więcej
Rodzaje
Oznaczenia
Oznaczenia
Rezystor (Europa)
Rezystor (USA)
Potencjometr
Potencjometr
Potencjometr
Potencjometr to opornik z możliwością zmiany
rezystancji przez użytkownika. Zmiany tej dokonuje
się poprzez zmianę położenia styku (ślizgacza) na
ścieżce oporowej. Ślizgacz sprzężony jest z
pokrętłem lub suwakiem. Ścieżkę oporową wykonuje
się z węgla, plastiku lub zwojów drutu oporowego.
Dwa wyprowadzenia są zakończeniami ścieżki
oporowej, trzeci jest połączony ze ślizgaczem.
Potencjometr działa na zasadzie klasycznego
dzielnika napięcia. Typowym zastosowaniem
potencjometrów jest regulacja prądu lub napięcia w
urządzeniach elektrycznych np. głośności w sprzęcie
audio, ale także w przemyśle i komunikacji (regulacja
prędkości obrotowej silników).
Podstawowe parametry
Podstawowe parametry
rezystancja nominalna – rezystancja podawana przez
producenta na obudowie opornika; rezystancja
rzeczywista różni się od rezystancji nominalnej, jednak
powinna mieścić się w podanej klasie tolerancji.
tolerancja – inaczej klasa dokładności; podawana w
procentach możliwa odchyłka rzeczywistej wartości
opornika od jego wartości nominalnej
moc znamionowa – moc jaką opornik może przez dłuższy
czas wydzielać w postaci ciepła bez wpływu na jego
parametry; przekroczenie tej wartości może prowadzić
do zmian innych parametrów rezystora (np. rezystancji)
lub jego uszkodzenia,
napięcie graniczne – maksymalne napięcie jakie można
przyłożyć do opornika bez obawy o jego zniszczenie,
temperaturowy współczynnik rezystancji – współczynnik
określający zmiany rezystancji pod wpływem zmian
temperatury opornika.
Oznaczenia rezystorów
Oznaczenia rezystorów
Kod paskowy
Kod paskowy – przykład
Kod paskowy – przykład
Oznaczenie opornika, tutaj:
5600 10% Ω = 5,6 kΩ 10%
Oznaczenia rezystorów:
Oznaczenia rezystorów:
Kod cyfrowo literowy
W oznaczeniu cyfrowo-literowym IEC w
miejscu przecinka dziesiętnego znajduje
się litera oznaczająca mnożnik:
R = 1, K=1000, M=1000000
W standardzie MIL trzecia cyfra
oznacza mnożnik (liczba zer).
Kod cyfrowo literowy
Kod cyfrowo literowy
Metody połączeń rezystorów
Metody połączeń rezystorów
Połączenie szeregowe
Połączenie równoległe
Połączenie w gwiazdę
Połączenie w gwiazdę
Gwiazda jest rodzajem połączenia w
układach trójfazowych, oznaczanym
symbolem Y. W połączeniu typu gwiazda
napięcie na elementach typu
rezystancyjnego lub impedancyjnego
jest wypadkową wartością wynikającą z
symetryczności (lub niesymetryczności),
natomiast prądy płynące przez te
elementy są równe prądom fazowym.
Połączenie w trójkąt
Połączenie w trójkąt
Trójkąt jest rodzajem połączenia w
układach trójfazowych, oznaczanym
symbolem Δ. W połączeniu typu trójkąt
napięcie na elementach
rezystancyjnych lub impedancyjnych
równe jest napięciu międzyfazowemu,
natomiast prądy płynące przez te
elementy są wypadkową odpowiednich
prądów fazowych.
Symbole
Symbole
Dziękujemy za uwagę,
M.Zięba
K.Kalinka
Klasa 2C