Choroby Alergiczne

Choroby Alergiczne

Jamy Ustnej

Jamy Ustnej

Obrzęk naczynioruchowy Quinckiego,

Obrzęk naczynioruchowy Quinckiego,

Alergiczne zapalenie błony śluzowej,

Alergiczne zapalenie błony śluzowej,

Słoneczne zapalenie czerwieni

Słoneczne zapalenie czerwieni

wargowej, Zespół Melkersona-

wargowej, Zespół Melkersona-

Rosenthala

Rosenthala

Alergia :

Alergia :



Nabyta, jakościowo zmieniona

Nabyta, jakościowo zmieniona

odczynowość żywych tkanek,

odczynowość żywych tkanek,

wywołana swoistym alergenem.

wywołana swoistym alergenem.



Wg. Gella i Coombsa istnieją 4 typy

Wg. Gella i Coombsa istnieją 4 typy

reakcji alergicznej.

reakcji alergicznej.

Alergenami mogą być:

Alergenami mogą być:



Materiały

Materiały

Stomatologiczne:

Stomatologiczne:



Żywice metakrylanowe

Żywice metakrylanowe



Monomer akrylu

Monomer akrylu



Katalizatory

Katalizatory



Plastyfikatory

Plastyfikatory



Kompozyty

Kompozyty



Masy wyciskowe

Masy wyciskowe

(polieterowe)

(polieterowe)



Stopy metali

Stopy metali



Cementy chirurgiczne

Cementy chirurgiczne



Amalgamaty

Amalgamaty



Leki znieczulające

Leki znieczulające

miejscowo

miejscowo



Leki używane w

Leki używane w

stomatologii:

stomatologii:



Środki antyseptyczne

Środki antyseptyczne



Eugenol

Eugenol



Składniki past do zębów

Składniki past do zębów



Pokarmy

Pokarmy



Leki

Leki



Antybiotyki

Antybiotyki



Sulfonamidy

Sulfonamidy



Barbiturany

Barbiturany



Aspiryna

Aspiryna

Objawy alergii w jamie

Objawy alergii w jamie

ustnej

ustnej



Wywiad:

Wywiad:



Świąd

Świąd



Pieczenie

Pieczenie



Ból

Ból



Zaburzenia smaku

Zaburzenia smaku



Mrowienie

Mrowienie



Zaburzenia czucia

Zaburzenia czucia



Metaliczny posmak

Metaliczny posmak



Badanie kliniczne:

Badanie kliniczne:



Zmiany rumieniowe

Zmiany rumieniowe



Nadżerki

Nadżerki



Owrzodzenia

Owrzodzenia



Złuszczanie

Złuszczanie

nabłonka

nabłonka



Pęcherzyki

Pęcherzyki



Obrzęki

Obrzęki



Pękanie kątów ust

Pękanie kątów ust

Alergiczne zapalenie błony

Alergiczne zapalenie błony

śluzowej jamy ustnej

śluzowej jamy ustnej



Stomatits - spowodowane

Stomatits - spowodowane

miejscowym kontaktem z alergenem.

miejscowym kontaktem z alergenem.

Zmiany ograniczają się do miejsca

Zmiany ograniczają się do miejsca

zadziałania alergenu.

zadziałania alergenu.



Stomatitis medicamentosa –

Stomatitis medicamentosa –

najczęściej po ogólnym podaniu leków.

najczęściej po ogólnym podaniu leków.

Zmiany obejmują całą błonę śluzową

Zmiany obejmują całą błonę śluzową

jamy ustnej.

jamy ustnej.

Zapalenie słoneczne

Zapalenie słoneczne

warg

warg

Zapalenie słoneczne warg

Zapalenie słoneczne warg

Przyczyny:

Przyczyny:



Długotrwałe, bezpośrednie działanie

Długotrwałe, bezpośrednie działanie

promieni słonecznych

promieni słonecznych



Niekorzystne warunki atmosferyczne

Niekorzystne warunki atmosferyczne

(gorąco, zimno, wilgotność itp.)

(gorąco, zimno, wilgotność itp.)



Niedobory witaminowe (B

Niedobory witaminowe (B

2

2

, PP)

, PP)

Zapalenie słoneczne warg

Zapalenie słoneczne warg

Objawy :

Objawy :

Postać przewlekła:

Postać przewlekła:



Powiększenie warg

Powiększenie warg



Suchość warg

Suchość warg



Bruzdy i szczeliny na

Bruzdy i szczeliny na

powierzchni warg – z

powierzchni warg – z

których mogą

których mogą

powstawać bolesne

powstawać bolesne

pęknięcia

pęknięcia



Występuje głównie

Występuje głównie

wiosną i latem

wiosną i latem

Postać ostra:

Postać ostra:

Warga jest:

Warga jest:



obrzęknięta

obrzęknięta



Bolesna

Bolesna



Napięta

Napięta



Pokryta grubymi

Pokryta grubymi

łuskami

łuskami

Zapalenie słoneczne warg

Zapalenie słoneczne warg

Leczenie:

Leczenie:



Unikanie nasłonecznienia

Unikanie nasłonecznienia



Witaminoterapia:

Witaminoterapia:



grupa B

grupa B



PP

PP



A+E

A+E



Maści kortykosterydowe

Maści kortykosterydowe



Maści antybiotykowe

Maści antybiotykowe

Obrzęk naczynioruchowy

Obrzęk naczynioruchowy

Quinckiego

Quinckiego

Obrzęk naczynioruchowy

Obrzęk naczynioruchowy

Quinckiego

Quinckiego



Etiologia:

Etiologia:

Powstaje na skutek przechodzenia płynu

Powstaje na skutek przechodzenia płynu

surowiczego z łożyska naczyniowego do

surowiczego z łożyska naczyniowego do

tkanek znajdujących się pod błoną śluzową.

tkanek znajdujących się pod błoną śluzową.

Prawdopodobnie na skutek:

Prawdopodobnie na skutek:



Zaburzeń naczyniowych

Zaburzeń naczyniowych



Zaburzeń w ośrodkowym układzie

Zaburzeń w ośrodkowym układzie

nerwowym

nerwowym



Zmian w wydzielaniu substancji

Zmian w wydzielaniu substancji

naczynioruchowych – np. histaminy

naczynioruchowych – np. histaminy

Obrzęk naczynioruchowy

Obrzęk naczynioruchowy

Quinckiego

Quinckiego

Objawy

Objawy



Charakterystyczny jest ostry, gwałtowny

Charakterystyczny jest ostry, gwałtowny

przebieg.

przebieg.



Choroba ma charakter nawracający

Choroba ma charakter nawracający



Na skórze występuje pokrzywka

Na skórze występuje pokrzywka



Zmiany umiejscawiają się na:

Zmiany umiejscawiają się na:



wargach

wargach



policzkach

policzkach



języku

języku



podniebieniu miękkim

podniebieniu miękkim



języczku

języczku

Obrzęk naczynioruchowy

Obrzęk naczynioruchowy

Quinckiego

Quinckiego



Leczenie:

Leczenie:

Leki p.alergiczne

Leki p.alergiczne

Preparaty wapnia

Preparaty wapnia

Kortykosterydy

Kortykosterydy

Zespół Melkerssona-

Zespół Melkerssona-

Rosenthala

Rosenthala

Zespół Melkerssona-

Zespół Melkerssona-

Rosenthala

Rosenthala

Etiologia:

Etiologia:



Niejasna, najbardziej prawdopodobna wydaje się

Niejasna, najbardziej prawdopodobna wydaje się

rola czynnika bakteryjnego – który działa poprzez

rola czynnika bakteryjnego – który działa poprzez

alergizacje ustroju – przemawia za tym m.in.

alergizacje ustroju – przemawia za tym m.in.

wzrost OB oraz poprawa po usunięciu ognisk

wzrost OB oraz poprawa po usunięciu ognisk

zakażenia i po leczeniu antybiotykami.

zakażenia i po leczeniu antybiotykami.



Inne przyczyny to:

Inne przyczyny to:



zaburzenia naczynioruchowe

zaburzenia naczynioruchowe



czynniki genetyczne

czynniki genetyczne



zaburzenia układu przywspółczulnego

zaburzenia układu przywspółczulnego



konserwanty dodawane do żywności (benzoesan sodu)

konserwanty dodawane do żywności (benzoesan sodu)

Epidemiologia:

Epidemiologia:



choroba występuje najczęściej pomiędzy 20 a 40

choroba występuje najczęściej pomiędzy 20 a 40

rokiem życia, ale może pojawić się w każdym

rokiem życia, ale może pojawić się w każdym

wieku zarówno mężczyzn jak i u kobiet.

wieku zarówno mężczyzn jak i u kobiet.

Zespół Melkerssona-

Zespół Melkerssona-

Rosenthala Objawy

Rosenthala Objawy



Zespołowi M-R towarzyszy triada

Zespołowi M-R towarzyszy triada

objawów:

objawów:



1.Obrzęk warg

1.Obrzęk warg



2. Pobruzdowanie języka

2. Pobruzdowanie języka



3. Porażenie nerwu twarzowego

3. Porażenie nerwu twarzowego

Zespół Melkerssona-

Zespół Melkerssona-

Rosenthala

Rosenthala

Obrzęk warg

Obrzęk warg



Nawracający obrzęk jednej lub obu warg

Nawracający obrzęk jednej lub obu warg



Utrzymuje się początkowo 3 do 6 dni i przemija.

Utrzymuje się początkowo 3 do 6 dni i przemija.



Obrzęki powiększają się z dnia na dzień – bez

Obrzęki powiększają się z dnia na dzień – bez

silniejszych objawów bólowych (niekiedy

silniejszych objawów bólowych (niekiedy

poprzedzają je bóle głowy lub objawy

poprzedzają je bóle głowy lub objawy

neurowegetatywne), w efekcie utrwalają się co

neurowegetatywne), w efekcie utrwalają się co

prowadzi do powstania trwałego obrzmienia.

prowadzi do powstania trwałego obrzmienia.



Objawy nie muszą ograniczać się tylko do warg ale

Objawy nie muszą ograniczać się tylko do warg ale

mogą obejmować także: policzki, błonę śluzową

mogą obejmować także: policzki, błonę śluzową

podniebienia twardego i miękkiego, dziąsła a także:

podniebienia twardego i miękkiego, dziąsła a także:

czoło, brodę i powieki.

czoło, brodę i powieki.



Obrzmiałe struktury wewnątrz jamy ustnej są:

Obrzmiałe struktury wewnątrz jamy ustnej są:



bladoczerwone (nie wykazują cech zapalenia)

bladoczerwone (nie wykazują cech zapalenia)



zgrubiałe, miękkie (poduszkowate)

zgrubiałe, miękkie (poduszkowate)

Bardzo często /ze względu na obrzęk/ obserwuje się

Bardzo często /ze względu na obrzęk/ obserwuje się

odciski zębów na policzkach i na języku.

odciski zębów na policzkach i na języku.

Zespół Melkerssona-

Zespół Melkerssona-

Rosenthala

Rosenthala

Pobruzdowanie języka

Pobruzdowanie języka



Język ulega powiększeniu na skutek zapalenia

Język ulega powiększeniu na skutek zapalenia

ziarniniakowego (glossitis granulomatosa).

ziarniniakowego (glossitis granulomatosa).



Proces ten jest również przewlekły i postępujący.

Proces ten jest również przewlekły i postępujący.



Niekiedy występują zmiany na podniebieniu

Niekiedy występują zmiany na podniebieniu

twardym w postaci wyrośli, bruzd i płatów

twardym w postaci wyrośli, bruzd i płatów



Początkowo chorzy skarżą się na większy ciężar

Początkowo chorzy skarżą się na większy ciężar

języka, zmęczenie spowodowane mówieniem –

języka, zmęczenie spowodowane mówieniem –

na skutek powiększenia rozmiarów języka we

na skutek powiększenia rozmiarów języka we

wszystkich kierunkach.

wszystkich kierunkach.



Na powierzchni grzbietowej języka obserwuje

Na powierzchni grzbietowej języka obserwuje

się głębokie bruzdy (szczególnie bruzdę

się głębokie bruzdy (szczególnie bruzdę

środkową) oraz odciski zębów.

środkową) oraz odciski zębów.

Zespół Melkerssona-

Zespół Melkerssona-

Rosenthala

Rosenthala

Porażenie nerwu

Porażenie nerwu

twarzowego

twarzowego

Objawy porażenia nerwu twarzowego

Objawy porażenia nerwu twarzowego

występują w 1/3 przypadków;

występują w 1/3 przypadków;



jest ono najczęściej jednostronne

jest ono najczęściej jednostronne



niekiedy pojawia się tylko niedowład

niekiedy pojawia się tylko niedowład



ma charakter obwodowy i może

ma charakter obwodowy i może

wiązać się z obrzękiem policzka.

wiązać się z obrzękiem policzka.

Zespół Melkerssona-

Zespół Melkerssona-

Rosenthala

Rosenthala

Rozpoznanie

Rozpoznanie



Opiera się na podstawie stwierdzenia nawracającego

Opiera się na podstawie stwierdzenia nawracającego

obrzęku warg a następnie na stałym ich obrzmieniu.

obrzęku warg a następnie na stałym ich obrzmieniu.



Obrzęk może obejmować inne regiony jamy ustnej

Obrzęk może obejmować inne regiony jamy ustnej

oraz twarzy.

oraz twarzy.



Obraz histopatologiczny:

Obraz histopatologiczny:



Rozszerzone naczynia krwionośne i limfatyczne.

Rozszerzone naczynia krwionośne i limfatyczne.



Ubogobiałkowy obrzęk śródmiąższowy

Ubogobiałkowy obrzęk śródmiąższowy



Nacieki z komórkami nabłonkowymi otoczonymi

Nacieki z komórkami nabłonkowymi otoczonymi

wałem leukocytarnym.

wałem leukocytarnym.



Budowa niektórych nacieków jest niekiedy trudna do

Budowa niektórych nacieków jest niekiedy trudna do

różnicowania, przypuszcza się że, charakter ziarniny

różnicowania, przypuszcza się że, charakter ziarniny

zależy od czasu trwania choroby – we wczesnych

zależy od czasu trwania choroby – we wczesnych

zmianach są przeważnie komórki okrągłokomórkowe,

zmianach są przeważnie komórki okrągłokomórkowe,

zawierające małe ilości komórek nabłonkowych, a w

zawierające małe ilości komórek nabłonkowych, a w

zmianach późnych ogniska te są tworzone głównie z

zmianach późnych ogniska te są tworzone głównie z

komórek nabłonkowych.

komórek nabłonkowych.

Zespół Melkerssona-

Zespół Melkerssona-

Rosenthala

Rosenthala

Różnicowanie

Różnicowanie



róża nawracająca lub przewlekła (inny obraz

róża nawracająca lub przewlekła (inny obraz

histopatologiczny)

histopatologiczny)



obrzęk Quinckiego (nagły początek,

obrzęk Quinckiego (nagły początek,

nietrwałość)

nietrwałość)



kiłowe zapalenie wargi (obejmuje nie tylko

kiłowe zapalenie wargi (obejmuje nie tylko

czerwień ale i biel wargi, BÓL)

czerwień ale i biel wargi, BÓL)



Zespół Ashera (zwiotczenie górnej powiekim,

Zespół Ashera (zwiotczenie górnej powiekim,

rozwija się w okresie dzieciństwa lub

rozwija się w okresie dzieciństwa lub

młodzieńczym, dotyczy najczęściej wargi

młodzieńczym, dotyczy najczęściej wargi

górnej).

górnej).



Choroba Crohna

Choroba Crohna

Zespół Melkerssona-

Zespół Melkerssona-

Rosenthala

Rosenthala

Leczenie

Leczenie



Usunięcie ognisk zakażenia

Usunięcie ognisk zakażenia



Farmakoterapia:

Farmakoterapia:

Leki przeciwalergiczne

Leki przeciwalergiczne

Sterydowe leki przeciwzapalne

Sterydowe leki przeciwzapalne

Antybiotyki

Antybiotyki

Niesterydowe leki przeciwzapalne

Niesterydowe leki przeciwzapalne

Metronidazol

Metronidazol

Zespół Piekących

Zespół Piekących

Ust

Ust

Burning mouth

Burning mouth

syndrome

syndrome

(BMS)

(BMS)

Stomatodynia, Glossodynia,

Stomatodynia, Glossodynia,

Glossalgia,

Glossalgia,

BMS-definicja

BMS-definicja



Jest to nieprzemijające wrażenie

Jest to nieprzemijające wrażenie

pieczenia, palenia, lub podobny ból

pieczenia, palenia, lub podobny ból

jamy ustnej u pacjentów z

jamy ustnej u pacjentów z

niezmienioną błoną śluzową. Trwające

niezmienioną błoną śluzową. Trwające

co najmniej 3 miesiące

co najmniej 3 miesiące



W roku 1994 choroba ta została

W roku 1994 choroba ta została

uznana za odrębną jednostkę

uznana za odrębną jednostkę

nozologiczną (przez Międzynarodowe

nozologiczną (przez Międzynarodowe

Stowarzyszenie Badań nad Bólem)

Stowarzyszenie Badań nad Bólem)

BMS-podział, epidemiologia

BMS-podział, epidemiologia

BMS

BMS

BMS pierwotny
(idiopatyczny) – gdy
czynniki etiologiczne
(miejscowe czy
ogólnoustrojowe) choroby
nie są znane.

BMS wtórny –
czynnik
etiologiczny jest
znany

Na BMS cierpi od 0,7 do 5% populacji, w 80% są to

kobiety, najczęściej w wieku 50-70 lat

Etiologia

Etiologia

BMS – etiopatogeneza postaci

BMS – etiopatogeneza postaci

idiopatycznej

idiopatycznej



Czynniki miejscowe:

Czynniki miejscowe:

Alergeny kontaktowe

Alergeny kontaktowe

Alergeny pokarmowe

Alergeny pokarmowe

Urazy

Urazy

Grzybice

Grzybice

Parafunkcje

Parafunkcje

Zaburzenia w jakości i ilości śliny

Zaburzenia w jakości i ilości śliny

Obniżenie wysokości zwarcia

Obniżenie wysokości zwarcia

BMS – etiopatogeneza postaci

BMS – etiopatogeneza postaci

idiopatycznej

idiopatycznej



Czynniki ogólnoustrojowe:

Czynniki ogólnoustrojowe:



Niedobory:

Niedobory:



witamin z grupy B

witamin z grupy B



czynników krwiotwórczych

czynników krwiotwórczych



kwasu foliowego

kwasu foliowego



Cukrzyca

Cukrzyca



Choroba refluksowa

Choroba refluksowa



Menopauza (?)

Menopauza (?)



Czynniki psychogenne:

Czynniki psychogenne:



Depresja

Depresja



Stany lękowe

Stany lękowe



Czynnik neuropatyczny – mikrouszkodzenia

Czynnik neuropatyczny – mikrouszkodzenia

nerwów obwodowych

nerwów obwodowych

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

BMS – obraz kliniczny

BMS – obraz kliniczny



Błona śluzowa bez zmian patologicznych

Błona śluzowa bez zmian patologicznych



Pacjenci skarżą się na pieczenie i palenie w

Pacjenci skarżą się na pieczenie i palenie w

jamie ustnej.

jamie ustnej.



Xerostomia rzekoma (subiektywne uczucie

Xerostomia rzekoma (subiektywne uczucie

suchości w jamie ustnej) – u ok. 60%

suchości w jamie ustnej) – u ok. 60%

pacjentów

pacjentów



Uczucie ślinotoku – u ok. 3% pacjentów

Uczucie ślinotoku – u ok. 3% pacjentów



Parestezje – drętwienie, mrowienie itp..

Parestezje – drętwienie, mrowienie itp..



Zaburzenia smaku – nadwrażliwość na

Zaburzenia smaku – nadwrażliwość na

pokarmy słone

pokarmy słone

BMS – obraz kliniczny cd.

BMS – obraz kliniczny cd.



BÓL:

BÓL:



Ciężki do zniesienia (od 5 do 8 wg. Skali VAS)

Ciężki do zniesienia (od 5 do 8 wg. Skali VAS)



Męczący

Męczący



Przeszkadzający w normalnym funkcjonowaniu

Przeszkadzający w normalnym funkcjonowaniu



Brak czynnika wyzwalającego

Brak czynnika wyzwalającego



Dolegliwości trwają od kilku miesięcy do kilku

Dolegliwości trwają od kilku miesięcy do kilku

lat.

lat.



Lokalizuje się przede wszystkim na języku,

Lokalizuje się przede wszystkim na języku,

nastepnie podniebienie twarde, wargi, błona

nastepnie podniebienie twarde, wargi, błona

śluzowa bezzębnego wyrostka zębodołowego.

śluzowa bezzębnego wyrostka zębodołowego.



Ból pojawia się zazwyczaj obustronnie

Ból pojawia się zazwyczaj obustronnie

BMS rozpoznaje się na

BMS rozpoznaje się na

podstawie:

podstawie:



Szczegółowego wywiadu z

Szczegółowego wywiadu z

uwzględnieniem:

uwzględnieniem:



Przebytych/obecnych chorób ogólnoustrojowych

Przebytych/obecnych chorób ogólnoustrojowych



Przyjmowanych leków

Przyjmowanych leków



Alergii

Alergii



Wydarzeń stresogennych

Wydarzeń stresogennych



Badania klinicznego

Badania klinicznego



Badań laboratoryjnych

Badań laboratoryjnych

Leczenie

Leczenie



Rozmowa z pacjentem

Rozmowa z pacjentem



Usunięcie szkodliwych czynników miejscowych

Usunięcie szkodliwych czynników miejscowych



Eliminacja szkodliwych nawyków

Eliminacja szkodliwych nawyków



Leczenie przeciwgrzybicze

Leczenie przeciwgrzybicze



Leczenie przeciwalergiczne

Leczenie przeciwalergiczne



Witaminoterapia (B1, B2, B6)

Witaminoterapia (B1, B2, B6)



Przy niedoborach: żelazo, kwas foliowy

Przy niedoborach: żelazo, kwas foliowy



Leczenie współistniejących chorób ogólnych

Leczenie współistniejących chorób ogólnych



Psychoterapia

Psychoterapia



Lecznie niskimi dawkami trójcyklicznych leków

Lecznie niskimi dawkami trójcyklicznych leków

przeciwdepresyjnych

przeciwdepresyjnych