Rehabilitacja pacjentów po udarze mózgu

background image

Rehabilitacja pacjentów

Rehabilitacja pacjentów

po udarze mózgu

po udarze mózgu

background image

Udar mózgu

Udar mózgu

Stan, w którym wystąpiły nagłe ogniskowe

Stan, w którym wystąpiły nagłe ogniskowe

objawy neurologiczne, w wyniku zaburzeń

objawy neurologiczne, w wyniku zaburzeń

krążenia mózgowego (niedokrwienie,

krążenia mózgowego (niedokrwienie,

krwotok)

krwotok)

Niekiedy objawy kliniczne udaru mogą

Niekiedy objawy kliniczne udaru mogą

wystąpić na innym tle, np. w przebiegu

wystąpić na innym tle, np. w przebiegu

- migreny

- migreny

- guza mózgu

- guza mózgu

- napadu padaczkowego

- napadu padaczkowego

- krwiaka podtwardówkowego

- krwiaka podtwardówkowego

Każdy chory z objawami udaru mózgu musi

Każdy chory z objawami udaru mózgu musi

być bardzo dokładnie zbadany.

być bardzo dokładnie zbadany.

background image

Klasyfikacja udarów ze względu na

Klasyfikacja udarów ze względu na

długość utrzymywania się objawów

długość utrzymywania się objawów

Przemijające napady niedokrwienne

Przemijające napady niedokrwienne

(transient ischemic attack, TIA) -

(transient ischemic attack, TIA) -

ogniskowe objawy neurologiczne

ogniskowe objawy neurologiczne

utrzymują się krócej niż 24 h

utrzymują się krócej niż 24 h

Odwracalne udary niedokrwienne

Odwracalne udary niedokrwienne

-

-

objawy neurologiczne cofają się w ciągu 3

objawy neurologiczne cofają się w ciągu 3

tygodni

tygodni

Udar postępujący

Udar postępujący

- objawy mają zmienny

- objawy mają zmienny

charakter, lecz dochodzi do stopniowego

charakter, lecz dochodzi do stopniowego

pogorszenia stanu neurologicznego

pogorszenia stanu neurologicznego

Udar dokonany

Udar dokonany

- ubytkowe objawy

- ubytkowe objawy

utrzymują się dłużej niż 3 tygodnie

utrzymują się dłużej niż 3 tygodnie

background image

Podział udarów ze względu na

Podział udarów ze względu na

patomorfologię

patomorfologię

Udar niedokrwienny

Udar niedokrwienny

Krwotok śródmózgowy

Krwotok śródmózgowy

Krwotok podpajęczynówkowy

Krwotok podpajęczynówkowy

Krwotok śródczaszkowy w wyniku

Krwotok śródczaszkowy w wyniku

malformacji naczyniowej

malformacji naczyniowej

Udar żylny

Udar żylny

background image

Udar niedokrwienny

Udar niedokrwienny

Obraz tomografii

Obraz tomografii

komputerowej bez

komputerowej bez

użycia środka

użycia środka

cieniującego; duży,

cieniującego; duży,

hipodensyjny obszar

hipodensyjny obszar

niedokrwienny w

niedokrwienny w

płacie czołowym i

płacie czołowym i

skroniowym prawym

skroniowym prawym

z efektem masy i

z efektem masy i

zaznaczoną strefą

zaznaczoną strefą

graniczną (strzałka)

graniczną (strzałka)

background image

Udar niedokrwienny

Udar niedokrwienny

Rozległy świeży obszar

Rozległy świeży obszar

niedokrwienny w

niedokrwienny w

płacie czołowym i

płacie czołowym i

ciemieniowym prawym

ciemieniowym prawym

(biała strzałka)

(biała strzałka)

Poudarowa blizna

Poudarowa blizna

glejowa z niewielką

glejowa z niewielką

jamą malacyjną w

jamą malacyjną w

płacie potylicznym

płacie potylicznym

lewym, pociągająca

lewym, pociągająca

róg potyliczny komory

róg potyliczny komory

bocznej (czarna

bocznej (czarna

strzałka)

strzałka)

background image

Udar niedokrwienny

Udar niedokrwienny

A.

A.

Drobne ogniska niedokrwienne z płacie czołowym i

Drobne ogniska niedokrwienne z płacie czołowym i

jądrach podstawy po stronie lewej

jądrach podstawy po stronie lewej

B.

B.

Ogniska niedokrwienne w prawej półkuli móżdżku

Ogniska niedokrwienne w prawej półkuli móżdżku

background image

Udar krwotoczny

Udar krwotoczny

Obraz tomografii

Obraz tomografii

komputerowej

komputerowej

bez użycia środka

bez użycia środka

cieniującego;

cieniującego;

duży krwiak lewej

duży krwiak lewej

półkuli mózgu z

półkuli mózgu z

hipodensyjnym

hipodensyjnym

obrzękiem wokół i

obrzękiem wokół i

zaznaczonym

zaznaczonym

efektem masy

efektem masy

background image

Udar krwotoczny

Udar krwotoczny

Duży krwiak

Duży krwiak

płatowy z

płatowy z

przebiciem do

przebiciem do

układu

układu

komorowego i

komorowego i

efektem masy

efektem masy

background image

Krwotok podpajęczynówkowy

Krwotok podpajęczynówkowy

Widoczna krew w

Widoczna krew w

obu bruzdach

obu bruzdach

bocznych i

bocznych i

szczelinie

szczelinie

podłużnej mózgu

podłużnej mózgu

background image

Udary niedokrwienne stanowią około

Udary niedokrwienne stanowią około

80% wszystkich udarów, krwotoczne

80% wszystkich udarów, krwotoczne

-15%, a krwotoki podpajęczynówkowe -

-15%, a krwotoki podpajęczynówkowe -

5%

5%

Udary niedokrwienne 80%

Krwotoki
podpajęczynówkowe
5%

Udary krwotoczne15%

background image

Kliniczne postacie udarów

Kliniczne postacie udarów

niedokrwiennych

niedokrwiennych

Udary zakrzepowo-miażdżycowe

Udary zakrzepowo-miażdżycowe

Udary zatorowe

Udary zatorowe

Udary lakunarne

Udary lakunarne

background image

Udary zakrzepowo-

Udary zakrzepowo-

miażdżycowe

miażdżycowe

Zmiany miażdżycowe w tętnicach

Zmiany miażdżycowe w tętnicach

dużych i średnich zewnątrz- i

dużych i średnich zewnątrz- i

wewnątrzczaszkowych są przyczyną

wewnątrzczaszkowych są przyczyną

około 45% udarów niedokrwiennych

około 45% udarów niedokrwiennych

Przyczyną niedokrwienia może być

Przyczyną niedokrwienia może być

narastający zakrzep lub zator

narastający zakrzep lub zator

tętniczo-tętniczy

tętniczo-tętniczy

background image

Udary zatorowe

Udary zatorowe

Udary zatorowe na tle zmian w sercu

Udary zatorowe na tle zmian w sercu

stanowią około 25% udarów

stanowią około 25% udarów

niedokrwiennych

niedokrwiennych

Połowa występuje u osób z migotaniem

Połowa występuje u osób z migotaniem

przedsionków

przedsionków

background image

Udary lakunarne

Udary lakunarne

Niedokrwienie spowodowane jest

Niedokrwienie spowodowane jest

zmianami w małych naczyniach

zmianami w małych naczyniach

przeszywających

przeszywających

Stanowią około 25% udarów

Stanowią około 25% udarów

background image

Objawy sugerujące wystąpienie

Objawy sugerujące wystąpienie

udaru mózgu

udaru mózgu

Nagłe uczucie osłabienia w obrębie mięśni twarzy,

Nagłe uczucie osłabienia w obrębie mięśni twarzy,

rąk, nóg, zwłaszcza po jednej stronie ciała

rąk, nóg, zwłaszcza po jednej stronie ciała

- dotyczące całej połowy ciała (hemipareza)

- dotyczące całej połowy ciała (hemipareza)

- dotyczące tylko kończyny górnej lub dolnej

- dotyczące tylko kończyny górnej lub dolnej

(monopareza)

(monopareza)

Nagłe splątanie, problemy w mówieniu lub

Nagłe splątanie, problemy w mówieniu lub

rozumieniu mowy

rozumieniu mowy

- dotyczące ekspresji lub rozumienia mowy (afazja)

- dotyczące ekspresji lub rozumienia mowy (afazja)

- dotyczące artykulacji (dyzartria)

- dotyczące artykulacji (dyzartria)

Nagłe zaburzenia widzenia

Nagłe zaburzenia widzenia

- utrata widzenia w jednym oku

- utrata widzenia w jednym oku

- utrata widzenia jednej strony

- utrata widzenia jednej strony

- podwójne widzenie

- podwójne widzenie

background image

Objawy sugerujące wystąpienie

Objawy sugerujące wystąpienie

udaru mózgu

udaru mózgu

Nagłe trudności w chodzeniu, zawroty

Nagłe trudności w chodzeniu, zawroty

głowy, zaburzenia równowagi i koordynacji:

głowy, zaburzenia równowagi i koordynacji:

- utrata zdolności utrzymania równowagi

- utrata zdolności utrzymania równowagi

podczas stania lub chodzenia (ataksja

podczas stania lub chodzenia (ataksja

tułowia)

tułowia)

- zaburzenia koordynacji ruchów kończyn

- zaburzenia koordynacji ruchów kończyn

górnych i (lub) dolnych (ataksja kończyn)

górnych i (lub) dolnych (ataksja kończyn)

Inne dolegliwości:

Inne dolegliwości:

- nagły, ostry ból głowy pojawiający się bez

- nagły, ostry ból głowy pojawiający się bez

innej przyczyny

innej przyczyny

- nagła utrata świadomości

- nagła utrata świadomości

background image

W przebiegu udaru mózgu

W przebiegu udaru mózgu

dochodzi do uszkodzenia

dochodzi do uszkodzenia

ośrodków mózgowych,

ośrodków mózgowych,

odpowiedzialnych za sprawność

odpowiedzialnych za sprawność

poznawczą i ruchową

poznawczą i ruchową

background image

Poudarowa niesprawność poznawcza

Poudarowa niesprawność poznawcza

wiąże się z utrudnieniem lub brakiem

wiąże się z utrudnieniem lub brakiem

możliwości komunikacji chorego z

możliwości komunikacji chorego z

otoczeniem z powodu:

otoczeniem z powodu:

zaburzeń przytomności

zaburzeń przytomności

zaburzeń mowy o typie dysfazji lub

zaburzeń mowy o typie dysfazji lub

afazji

afazji

otępienia

otępienia

zespołów psychotycznych (niekiedy)

zespołów psychotycznych (niekiedy)

background image

Poudarowa niesprawność ruchowa wiąże się z

Poudarowa niesprawność ruchowa wiąże się z

utrudnieniem lub niemożnością wykonania

utrudnieniem lub niemożnością wykonania

czynnego ruchu celowego, upośledzeniem

czynnego ruchu celowego, upośledzeniem

równowagi i pionizacji ciała.

równowagi i pionizacji ciała.

Badaniem neurologicznym stwierdza się:

Badaniem neurologicznym stwierdza się:

niedowłady lub porażenia jedno- lub

niedowłady lub porażenia jedno- lub

obustronne

obustronne

zaburzenia równowagi, niemożność przyjęcia

zaburzenia równowagi, niemożność przyjęcia

oraz utrzymania pozycji siedzącej i stojącej

oraz utrzymania pozycji siedzącej i stojącej

background image

Zadania rehabilitacji

Zadania rehabilitacji

poudarowej

poudarowej

Minimalizacja dysfunkcji - odzyskanie

Minimalizacja dysfunkcji - odzyskanie

sprawności w zakresie wykonywania

sprawności w zakresie wykonywania

codziennych czynności:

codziennych czynności:

- samodzielności w przemieszczaniu się

- samodzielności w przemieszczaniu się

- samoobsłudze

- samoobsłudze

- kontaktach z otoczeniem

- kontaktach z otoczeniem

- podejmowaniu decyzji

- podejmowaniu decyzji

- przywrócenie aktywności zawodowej i

- przywrócenie aktywności zawodowej i

społecznej

społecznej

background image

Rehabilitacja poudarowa wymaga

Rehabilitacja poudarowa wymaga

współdziałania rehabilitanta z:

współdziałania rehabilitanta z:

Lekarzem prowadzącym

Lekarzem prowadzącym

- ocena stanu

- ocena stanu

układu nerwowego i układów

układu nerwowego i układów

pozamózgowych, zwłaszcza wydolności

pozamózgowych, zwłaszcza wydolności

krążeniowo-oddechowej chorego

krążeniowo-oddechowej chorego

Pielęgniarką

Pielęgniarką

- współpraca w zakresie

- współpraca w zakresie

poprawy komfortu życia osoby

poprawy komfortu życia osoby

rehabilitowanej, zapobiegania powikłaniom

rehabilitowanej, zapobiegania powikłaniom

poudarowym

poudarowym

Specjalistami konsultantami

Specjalistami konsultantami

- psychiatrą,

- psychiatrą,

logopedą i psychologiem - udział w terapii

logopedą i psychologiem - udział w terapii

zaburzeń układu poznawczego

zaburzeń układu poznawczego

background image

Podział chorych po udarze

Podział chorych po udarze

mózgu z zaburzeniami motoryki

mózgu z zaburzeniami motoryki

ogólnej ciała na 3 podgrupy

ogólnej ciała na 3 podgrupy

pozwala orientacyjnie ocenić

pozwala orientacyjnie ocenić

stopień trudności i intensywność

stopień trudności i intensywność

planowanej rehabilitacji

planowanej rehabilitacji

background image

Podział chorych po udarze mózgu

Podział chorych po udarze mózgu

z zaburzeniami motoryki ogólnej

z zaburzeniami motoryki ogólnej

ciała

ciała

grupa l

grupa l

- pacjent samodzielnie siedzący,

- pacjent samodzielnie siedzący,

prawie pełna niezależność w zakresie

prawie pełna niezależność w zakresie

samoobsługi, zachowany dobry kontakt z

samoobsługi, zachowany dobry kontakt z

otoczeniem

otoczeniem

grupa II

grupa II

- pacjent leżący, bez możliwości

- pacjent leżący, bez możliwości

zmiany pozycji ciała z boku na bok, znaczne

zmiany pozycji ciała z boku na bok, znaczne

utrudnienia w zakresie samoobsługi, często

utrudnienia w zakresie samoobsługi, często

zaburzony kontakt z otoczeniem

zaburzony kontakt z otoczeniem

grupa III

grupa III

- chory z zaburzeniami

- chory z zaburzeniami

przytomności

przytomności

background image

Zakres rehabilitacji

Zakres rehabilitacji

chorych po udarze mózgu

chorych po udarze mózgu

w zależności od ciężkości

w zależności od ciężkości

zaburzeń motoryki ogólnej

zaburzeń motoryki ogólnej

ciała

ciała

background image

Grupa l

Grupa l

Celem wszystkich działań rehabilitacyjnych

Celem wszystkich działań rehabilitacyjnych

jest przywrócenie prawidłowych wzorców

jest przywrócenie prawidłowych wzorców

ruchowych, jak najszybsza pionizacja,

ruchowych, jak najszybsza pionizacja,

usprawnienie samodzielnej lokomocji i

usprawnienie samodzielnej lokomocji i

samoobsługi

samoobsługi

Ćwiczenia powinny uwzględniać następujące

Ćwiczenia powinny uwzględniać następujące

czynności dnia codziennego:

czynności dnia codziennego:

- ubieranie/rozbieranie

- ubieranie/rozbieranie

- spożywanie posiłków

- spożywanie posiłków

- wykonywanie toalety itp.

- wykonywanie toalety itp.

W przypadku stwierdzenia zaburzeń mowy o

W przypadku stwierdzenia zaburzeń mowy o

typie afazji należy dołączyć ćwiczenia

typie afazji należy dołączyć ćwiczenia

manipulacyjne i gestowe ręki wiodącej

manipulacyjne i gestowe ręki wiodącej

U chorych z tej grupy można wykorzystywać

U chorych z tej grupy można wykorzystywać

różne formy zadaniowe

różne formy zadaniowe

background image

Grupa II

Grupa II

Głównym celem ćwiczeń jest odzyskanie

Głównym celem ćwiczeń jest odzyskanie

sprawności typowej dla grupy I: przywrócenie

sprawności typowej dla grupy I: przywrócenie

umiejętności samodzielnej zmiany pozycji ciała

umiejętności samodzielnej zmiany pozycji ciała

podczas leżenia, a następnie trening siedzenia i

podczas leżenia, a następnie trening siedzenia i

pionizacja

pionizacja

Pacjenci z tej grupy wymagają współpracy

Pacjenci z tej grupy wymagają współpracy

pielęgniarsko-rehabilitacyjnej, której zadaniem

pielęgniarsko-rehabilitacyjnej, której zadaniem

jest przeciwdziałanie odleżynom, zakrzepicy

jest przeciwdziałanie odleżynom, zakrzepicy

żylnej i przykurczom przez prawidłowe układanie

żylnej i przykurczom przez prawidłowe układanie

kończyn niedowładnych, częste przekładanie z

kończyn niedowładnych, częste przekładanie z

boku na bok i ćwiczenia bierne

boku na bok i ćwiczenia bierne

Pacjenci powinni spędzać część dnia w pozycji

Pacjenci powinni spędzać część dnia w pozycji

siedzącej, w odpowiednio zabezpieczonych

siedzącej, w odpowiednio zabezpieczonych

fotelach

fotelach

Równocześnie należy prowadzić ćwiczenia

Równocześnie należy prowadzić ćwiczenia

przygotowujące ich do wykonywania codziennych

przygotowujące ich do wykonywania codziennych

czynności

czynności

background image

Grupa III

Grupa III

Działania rehabilitacyjne obejmujące

Działania rehabilitacyjne obejmujące

przeciwdziałanie przykurczom, zakrzepicy

przeciwdziałanie przykurczom, zakrzepicy

żylnej i odleżynom są takie same, jak w

żylnej i odleżynom są takie same, jak w

grupie II

grupie II

Rehabilitacja polega na stosowaniu

Rehabilitacja polega na stosowaniu

odpowiednio dobranych ćwiczeń biernych,

odpowiednio dobranych ćwiczeń biernych,

pozwalających utrzymać prawidłowy

pozwalających utrzymać prawidłowy

zakres ruchów w poszczególnych stawach

zakres ruchów w poszczególnych stawach

oraz stymulujących aparat mięśniowo-

oraz stymulujących aparat mięśniowo-

więzadłowy

więzadłowy

background image

Utrudnienia w rehabilitacji

Utrudnienia w rehabilitacji

poudarowej

poudarowej

Stopień ciężkości stanu chorego (np.

Stopień ciężkości stanu chorego (np.

zaburzenia przytomności,

zaburzenia przytomności,

niewydolność krążeniowo-oddechowa,

niewydolność krążeniowo-oddechowa,

zawał serca, infekcja itp.)

zawał serca, infekcja itp.)

Otępienie

Otępienie

Afazja

Afazja

Zaburzenia napędu

Zaburzenia napędu

Trudna współpraca z chorym

Trudna współpraca z chorym

background image

Trudności w nawiązaniu kontaktu z

Trudności w nawiązaniu kontaktu z

chorym, którego ponadto nie można

chorym, którego ponadto nie można

zmobilizować do współpracy,

zmobilizować do współpracy,

sprowadzają rehabilitację do działań

sprowadzają rehabilitację do działań

biernych, bez udziału pacjenta, co źle

biernych, bez udziału pacjenta, co źle

wpływa nie tylko na przebieg

wpływa nie tylko na przebieg

rehabilitacji, ale na cały proces leczenia

rehabilitacji, ale na cały proces leczenia

Pogorszenie się stanu ogólnego

Pogorszenie się stanu ogólnego

chorego, wynikające z powikłań

chorego, wynikające z powikłań

poudarowych, na przykład zapalenia

poudarowych, na przykład zapalenia

płuc lub zakrzepie/ żylnej, może

płuc lub zakrzepie/ żylnej, może

zniweczyć dotychczasowe osiągnięcia

zniweczyć dotychczasowe osiągnięcia

rehabilitacyjne

rehabilitacyjne

background image

Ocena napędu (skala EX)

Ocena napędu (skala EX)

0

0

- CAŁKOWITY BRAK NAPĘDU

- CAŁKOWITY BRAK NAPĘDU

Brak współpracy z rehabilitantem, możliwość tylko biernych

Brak współpracy z rehabilitantem, możliwość tylko biernych

ćwiczeń. Brak możliwości wykorzystania form zadaniowych

ćwiczeń. Brak możliwości wykorzystania form zadaniowych

1

1

- ZNACZNE OSŁABIENIE NAPĘDU

- ZNACZNE OSŁABIENIE NAPĘDU

Współpraca w ograniczonym zakresie, motywacja do

Współpraca w ograniczonym zakresie, motywacja do

ćwiczeń szybko się wyczerpuje. Brak możliwości

ćwiczeń szybko się wyczerpuje. Brak możliwości

wykorzystania form zadaniowych

wykorzystania form zadaniowych

2

2

- NIEZNACZNE OSŁABIENIE NAPĘDU

- NIEZNACZNE OSŁABIENIE NAPĘDU

Prawidłowa współpraca z rehabilitantem, jednak widoczne

Prawidłowa współpraca z rehabilitantem, jednak widoczne

spowolnienie psychoruchowe, momenty dezorientacji

spowolnienie psychoruchowe, momenty dezorientacji

ruchowej i zaburzenia pamięci ruchowej. Możliwość

ruchowej i zaburzenia pamięci ruchowej. Możliwość

wykorzystania form zadaniowych

wykorzystania form zadaniowych

3 - BRAK ZABURZEŃ NAPĘDU

3 - BRAK ZABURZEŃ NAPĘDU

Pełna współpraca z rehabilitantem i pełne zaangażowanie w

Pełna współpraca z rehabilitantem i pełne zaangażowanie w

ćwiczenia (nawet bez nadzoru)

ćwiczenia (nawet bez nadzoru)

background image

Poudarowa rehabilitacja w

Poudarowa rehabilitacja w

domu

domu

W późnej fazie rehabilitacja polega

W późnej fazie rehabilitacja polega

głównie na utrwalaniu odzyskanej

głównie na utrwalaniu odzyskanej

sprawności

sprawności

Celem działań rehabilitacyjnych

Celem działań rehabilitacyjnych

powinno być dążenie do dalszego

powinno być dążenie do dalszego

usamodzielniania się chorego i

usamodzielniania się chorego i

poprawienia komfortu życia

poprawienia komfortu życia

background image

Warunki efektywnej rehabilitacji w

Warunki efektywnej rehabilitacji w

warunkach domowych

warunkach domowych

Adaptacja wszystkich pomieszczeń, z których

Adaptacja wszystkich pomieszczeń, z których

pacjent korzysta (pokój dzienny, sypialny,

pacjent korzysta (pokój dzienny, sypialny,

kuchnia, łazienka, toaleta, ciągi komunikacyjne)

kuchnia, łazienka, toaleta, ciągi komunikacyjne)

Adaptacja pomieszczeń powinna być

Adaptacja pomieszczeń powinna być

dostosowana od stwierdzonej niesprawności

dostosowana od stwierdzonej niesprawności

ruchowo-koordynacyjnej chorego

ruchowo-koordynacyjnej chorego

Sprzęty domowe, oprócz wymogów

Sprzęty domowe, oprócz wymogów

bezpieczeństwa, powinny spełniać warunek

bezpieczeństwa, powinny spełniać warunek

zwiększonej, stałej kontroli strony ciała o

zwiększonej, stałej kontroli strony ciała o

mniejszej sprawności (zapobiega to

mniejszej sprawności (zapobiega to

występującej u chorych tendencji do pomijania

występującej u chorych tendencji do pomijania

strony niedowładnej, co powoduje mniejsze

strony niedowładnej, co powoduje mniejsze

zaangażowanie w proces rehabilitacyjny)

zaangażowanie w proces rehabilitacyjny)

background image

Zaburzenia mowy w udarze

Zaburzenia mowy w udarze

Afazja

Afazja

- motoryczna

- motoryczna

- sensoryczna

- sensoryczna

- mieszana

- mieszana

Dyzartia

Dyzartia

background image

Afazja

Afazja

Występuje u 21-38% chorych w ostrym okresie

Występuje u 21-38% chorych w ostrym okresie

udaru

udaru

Pacjenci mają trudności z wypowiadaniem

Pacjenci mają trudności z wypowiadaniem

słów, rozumieniem mowy, nazywaniem

słów, rozumieniem mowy, nazywaniem

przedmiotów oraz pisaniem, czytaniem i

przedmiotów oraz pisaniem, czytaniem i

liczeniem

liczeniem

Część pacjentów jest pozbawiona możliwości

Część pacjentów jest pozbawiona możliwości

nawiązania kontaktu werbalnego z

nawiązania kontaktu werbalnego z

otaczającym światem (u wielu chorych

otaczającym światem (u wielu chorych

występuje depresja, która niekorzystnie

występuje depresja, która niekorzystnie

wpływa na proces zdrowienia i funkcjonowania)

wpływa na proces zdrowienia i funkcjonowania)

background image

Dyzartria

Dyzartria

Zakłóceniu ulega wypowiadanie słów

Zakłóceniu ulega wypowiadanie słów

Pacjent może się porozumiewać, pisząc

Pacjent może się porozumiewać, pisząc

background image

Terapia afazji

Terapia afazji

Terapia afazji nie jest zadaniem

Terapia afazji nie jest zadaniem

wyłącznie logopedy, ale również

wyłącznie logopedy, ale również

pozostałych członków zespołu

pozostałych członków zespołu

udarowego i rodziny chorego.

udarowego i rodziny chorego.

background image

Terapia afazji motorycznej (trudności w

Terapia afazji motorycznej (trudności w

wypowiadaniu słów) we wczesnym

wypowiadaniu słów) we wczesnym

okresie udaru mózgu:

okresie udaru mózgu:

Zachęcanie chorego do podejmowania prób

Zachęcanie chorego do podejmowania prób

nawiązania kontaktu z otoczeniem

nawiązania kontaktu z otoczeniem

Pobudzanie chorego do spontanicznych wypowiedzi

Pobudzanie chorego do spontanicznych wypowiedzi

Wywoływanie mowy zautomatyzowanej, na

Wywoływanie mowy zautomatyzowanej, na

przykład:

przykład:

- liczenie do 10

- liczenie do 10

- wymienianie dni tygodnia

- wymienianie dni tygodnia

- wymienianie nazw miesięcy

- wymienianie nazw miesięcy

Wywoływanie pojedynczych głosek, słów

Wywoływanie pojedynczych głosek, słów

Powtarzanie

Powtarzanie

Nauka budowania zdań

Nauka budowania zdań

background image

Terapia afazji sensorycznej (zaburzenia

Terapia afazji sensorycznej (zaburzenia

rozumienia wypowiedzi) we wczesnym

rozumienia wypowiedzi) we wczesnym

okresie udaru mózgu

okresie udaru mózgu

nawiązanie kontaktu emocjonalnego z

nawiązanie kontaktu emocjonalnego z

pacjentem

pacjentem

zahamowanie potoku słów

zahamowanie potoku słów

nauka słuchania wypowiedzi

nauka słuchania wypowiedzi

poprawa rozumienia

poprawa rozumienia

- prostych poleceń popartych gestem

- prostych poleceń popartych gestem

- kontekstu

- kontekstu

- zdań

- zdań

- wyrazów

- wyrazów

- związków logiczno-gramatycznych w

- związków logiczno-gramatycznych w

zdaniu

zdaniu

background image

Terapia mowy w późniejszym

Terapia mowy w późniejszym

okresie - w domu

okresie - w domu

Jest nastawiona na maksymalną

Jest nastawiona na maksymalną

poprawę funkcji poznawczych, tak by

poprawę funkcji poznawczych, tak by

chory mógł współuczestniczyć w życiu

chory mógł współuczestniczyć w życiu

społecznym i, jeżeli to możliwe, wrócić

społecznym i, jeżeli to możliwe, wrócić

do pracy zawodowej

do pracy zawodowej

Terapeuta powinien ułożyć program

Terapeuta powinien ułożyć program

rehabilitacji, indywidualnie

rehabilitacji, indywidualnie

dostosowany do możliwości pacjenta i

dostosowany do możliwości pacjenta i

realizować go przy współudziale

realizować go przy współudziale

rodziny

rodziny

background image

Cele rehabilitacji mowy w

Cele rehabilitacji mowy w

późniejszym okresie - w domu:

późniejszym okresie - w domu:

Właściwa rehabilitacja zaburzonych

Właściwa rehabilitacja zaburzonych

czynności, czyli odbioru i nadawania mowy,

czynności, czyli odbioru i nadawania mowy,

czytania, pisania, liczenia itp.

czytania, pisania, liczenia itp.

Przywrócenie lub usprawnienie możliwości

Przywrócenie lub usprawnienie możliwości

komunikowania się chorego z otoczeniem;

komunikowania się chorego z otoczeniem;

przy braku efektów - wytworzenie

przy braku efektów - wytworzenie

komunikacji zastępczej (porozumiewanie się

komunikacji zastępczej (porozumiewanie się

z otoczeniem za pomocą pisma lub symboli)

z otoczeniem za pomocą pisma lub symboli)

Poprawa jakości życia

Poprawa jakości życia

background image

Dyzartria

Dyzartria

Zaburzenia funkcjonowania aparatu

Zaburzenia funkcjonowania aparatu

wykonawczego mowy: języka, warg,

wykonawczego mowy: języka, warg,

podniebienia, gardła i krtani

podniebienia, gardła i krtani

Dyzartrii często towarzyszą zaburzenia

Dyzartrii często towarzyszą zaburzenia

połykania

połykania

Mowa najczęściej jest niewyraźna,

Mowa najczęściej jest niewyraźna,

bełkotliwa, niekiedy wybuchowa lub

bełkotliwa, niekiedy wybuchowa lub

monotonna

monotonna

Chory mówi z reguły wolno, nierytmicznie,

Chory mówi z reguły wolno, nierytmicznie,

nie ma natomiast trudności w rozumieniu,

nie ma natomiast trudności w rozumieniu,

myśleniu czy układaniu wypowiedzi

myśleniu czy układaniu wypowiedzi

Pisanie i czytanie nie są zaburzone

Pisanie i czytanie nie są zaburzone

background image

Cele terapii dyzartrii:

Cele terapii dyzartrii:

usprawnienie aparatu artykulacyjnego

usprawnienie aparatu artykulacyjnego

usprawnienie aparatu oddechowego

usprawnienie aparatu oddechowego

usprawnienie aparatu fonacji

usprawnienie aparatu fonacji

poprawa akcentu, intonacji, barwy głosu

poprawa akcentu, intonacji, barwy głosu

itp.

itp.

poprawa wyrazistości wypowiedzi

poprawa wyrazistości wypowiedzi

background image

Terapia dyzartrii:

Terapia dyzartrii:

Nauka prawidłowego oddychania

Nauka prawidłowego oddychania

Poprawa koordynacji oddychania i fonacji

Poprawa koordynacji oddychania i fonacji

Korygowanie wysokości głosu i napięcia

Korygowanie wysokości głosu i napięcia

mięśni artykulacyjnych

mięśni artykulacyjnych

Ćwiczenie mięśni artykulacyjnych

Ćwiczenie mięśni artykulacyjnych

background image

Bez względu na rodzaj

Bez względu na rodzaj

zaburzeń mowy każdy chory

zaburzeń mowy każdy chory

potrzebuje wsparcia, zarówno

potrzebuje wsparcia, zarówno

ze strony personelu

ze strony personelu

medycznego, jak i rodziny, tym

medycznego, jak i rodziny, tym

bardziej że terapia jest

bardziej że terapia jest

procesem długotrwałym

procesem długotrwałym

background image

Skutki udaru

Skutki udaru

background image

Utrata prawidłowo kontrolowanych

Utrata prawidłowo kontrolowanych

zdolności ruchowych

zdolności ruchowych

Utrata prawidłowego napięcia mięśniowego po stronie ciała

Utrata prawidłowego napięcia mięśniowego po stronie ciała

dotkniętej porażeniem.

dotkniętej porażeniem.

Zmiana prawidłowego napięcia

Zmiana prawidłowego napięcia

mięśniowego uniemożliwia choremu wykonanie

mięśniowego uniemożliwia choremu wykonanie

normalnych ruchów kontrolowanych. Napięcie mięśniowe

normalnych ruchów kontrolowanych. Napięcie mięśniowe

może zostać zwiększone i/lub zmniejszone. Jeśli napięcie to

może zostać zwiększone i/lub zmniejszone. Jeśli napięcie to

wzrasta, mówimy o spastyczności lub hipertoniczności, jeśli

wzrasta, mówimy o spastyczności lub hipertoniczności, jeśli

natomiast maleje, wówczas mamy do czynienia ze

natomiast maleje, wówczas mamy do czynienia ze

zwiotczeniem bądź hipotonicznością.

zwiotczeniem bądź hipotonicznością.

Utrata ruchów kontrolowanych ogranicza zdolność danej

Utrata ruchów kontrolowanych ogranicza zdolność danej

osoby do wykonywania codziennych czynności

osoby do wykonywania codziennych czynności

. Jeśli od

. Jeśli od

samego początku nie wprowadzi się odpowiedniego

samego początku nie wprowadzi się odpowiedniego

leczenia, można doprowadzić do powstania innych

leczenia, można doprowadzić do powstania innych

powikłań wtórnych, m.in.: odleżyny, infekcje płucne lub

powikłań wtórnych, m.in.: odleżyny, infekcje płucne lub

zaparcia

zaparcia

W naczyniach żylnych kończyn dolnych mogą powstawać

W naczyniach żylnych kończyn dolnych mogą powstawać

zakrzepy

zakrzepy

, które transportowane z krwią do płuc mogą

, które transportowane z krwią do płuc mogą

spowodować zator tętnicy płucnej.

spowodować zator tętnicy płucnej.

background image

Trudności w przełykaniu

Trudności w przełykaniu

Trudności w przełykaniu mogą

Trudności w przełykaniu mogą

wynikać z osłabienia mięśni twarzy,

wynikać z osłabienia mięśni twarzy,

szczęki bądź języka. To z kolei

szczęki bądź języka. To z kolei

wywołuje u pacjenta dyskomfort i

wywołuje u pacjenta dyskomfort i

może być przyczyną uczucia głodu.

może być przyczyną uczucia głodu.

background image

Nietrzymanie moczu i kału

Nietrzymanie moczu i kału

U pacjentów dotkniętych udarem

U pacjentów dotkniętych udarem

występuje powszechnie nietrzymanie

występuje powszechnie nietrzymanie

moczu i kału

moczu i kału

Stopniowo jednak pacjenci odzyskują

Stopniowo jednak pacjenci odzyskują

kontrolę pęcherza i jelita grubego, w

kontrolę pęcherza i jelita grubego, w

wyniku czego przywrócone zostaje

wyniku czego przywrócone zostaje

zazwyczaj ich prawidłowe

zazwyczaj ich prawidłowe

funkcjonowanie

funkcjonowanie

background image

Zaburzenia czucia

Zaburzenia czucia

Uszkodzenie mózgu także trudności

Uszkodzenie mózgu także trudności

percepcyjne oraz utratę zdolności

percepcyjne oraz utratę zdolności

rozróżniania czuciowego

rozróżniania czuciowego

Chory dotknięty udarem może mieć

Chory dotknięty udarem może mieć

trudności ze stwierdzeniem, gdzie

trudności ze stwierdzeniem, gdzie

znajdują jego kończyny, czy też w jakiej

znajdują jego kończyny, czy też w jakiej

pozycji znajduje się aktualnie jego ciało,

pozycji znajduje się aktualnie jego ciało,

tzn. czy w danej chwili ma np. postawę

tzn. czy w danej chwili ma np. postawę

wyprostowaną, czy też pochyloną

wyprostowaną, czy też pochyloną

W zależności od lokalizacji uszkodzenia,

W zależności od lokalizacji uszkodzenia,

pacjent może odczuwać trudności

pacjent może odczuwać trudności

związane z dotykiem, wzrokiem, słuchem,

związane z dotykiem, wzrokiem, słuchem,

powonieniem, czy też równowagą

powonieniem, czy też równowagą

background image

Problemy psychologiczne i

Problemy psychologiczne i

emocjonalne

emocjonalne

Osoba dotknięta udarem może

Osoba dotknięta udarem może

odczuwać depresję, niepokój bądź też

odczuwać depresję, niepokój bądź też

nagłe zmiany nastroju, towarzyszące

nagłe zmiany nastroju, towarzyszące

procesowi przystosowywania się do

procesowi przystosowywania się do

zaistniałej sytuacji

zaistniałej sytuacji

background image

Problemy z rozumieniem

Problemy z rozumieniem

Upośledzeniu może również ulec

Upośledzeniu może również ulec

pamięć, zdolność koncentracji oraz

pamięć, zdolność koncentracji oraz

pojmowanie (postrzeganie) przestrzenne

pojmowanie (postrzeganie) przestrzenne

(np. w/poza)

(np. w/poza)

background image

Społeczne konsekwencje

Społeczne konsekwencje

udaru

udaru

W następstwie udaru może dojść do

W następstwie udaru może dojść do

niewielkich, bądź istotnych zmian w relacjach

niewielkich, bądź istotnych zmian w relacjach

pomiędzy chorym a członkami jego rodziny

pomiędzy chorym a członkami jego rodziny

Osoba dotknięta udarem może zacząć

Osoba dotknięta udarem może zacząć

izolować się od swoich krewnych, jak i

izolować się od swoich krewnych, jak i

znajomych

znajomych

Często też choroba danej osoby prowadzi do

Często też choroba danej osoby prowadzi do

znacznego obniżenia dochodów finansowych

znacznego obniżenia dochodów finansowych

jej rodziny

jej rodziny

background image

Początkowy okres wstrząsu

Początkowy okres wstrząsu

mózgowego

mózgowego

Bezpośrednim następstwem zawału

Bezpośrednim następstwem zawału

mózgowego jest okres wstrząsu mózgowego

mózgowego jest okres wstrząsu mózgowego

W tym czasie, mogącym trwać od kilku dni

W tym czasie, mogącym trwać od kilku dni

do kilku tygodni, dochodzi do zmniejszenia

do kilku tygodni, dochodzi do zmniejszenia

napięcia mięśniowego pacjenta (hipotonia

napięcia mięśniowego pacjenta (hipotonia

mięśniowa)

mięśniowa)

Ruchy strony ciała dotkniętej porażeniem są

Ruchy strony ciała dotkniętej porażeniem są

utrudnione, bądź w ogóle niemożliwe.

utrudnione, bądź w ogóle niemożliwe.

Dotyczy to ruchu mięśni twarzy, języka,

Dotyczy to ruchu mięśni twarzy, języka,

tułowia i kończyn

tułowia i kończyn

background image

Etap powrotu do zdrowia

Etap powrotu do zdrowia

Kolejnym etapem po okresie wstrząsu

Kolejnym etapem po okresie wstrząsu

mózgowego jest proces zdrowienia,

mózgowego jest proces zdrowienia,

rozpoczynający się zazwyczaj pomiędzy

rozpoczynający się zazwyczaj pomiędzy

drugim a. szóstym tygodniem od wystąpienia

drugim a. szóstym tygodniem od wystąpienia

udaru

udaru

W okresie powrotu do zdrowia można wyróżnić

W okresie powrotu do zdrowia można wyróżnić

trzy różne fazy. Długość każdej z faz jest

trzy różne fazy. Długość każdej z faz jest

zróżnicowana u poszczególnych pacjentów, nie

zróżnicowana u poszczególnych pacjentów, nie

można również wskazać wyraźnego momentu

można również wskazać wyraźnego momentu

rozpoczęcia, bądź zakończenia danej fazy

rozpoczęcia, bądź zakończenia danej fazy

Często poszczególne części ciała, dotknięte

Często poszczególne części ciała, dotknięte

udarem, znajdują się równocześnie w różnych

udarem, znajdują się równocześnie w różnych

stadiach zdrowienia

stadiach zdrowienia

background image

Etapy procesu zdrowienia

Etapy procesu zdrowienia

background image

1 Etap - Utrzymywanie się hipotonii

1 Etap - Utrzymywanie się hipotonii

(stadium zwiotczenia)

(stadium zwiotczenia)

Może trwać dość długo

Może trwać dość długo

Utracie zdolności motorycznej towarzyszy

Utracie zdolności motorycznej towarzyszy

zazwyczaj znaczna utrata zdolności

zazwyczaj znaczna utrata zdolności

czuciowych

czuciowych

Ramię chorego jest osłabione i zwiotczałe, a

Ramię chorego jest osłabione i zwiotczałe, a

chory nie może go samodzielnie utrzymać

chory nie może go samodzielnie utrzymać

ze względu na osłabienie mięśni i małe

ze względu na osłabienie mięśni i małe

napięcie mięśniowe

napięcie mięśniowe

Występuje najwyższy stopień upośledzenia

Występuje najwyższy stopień upośledzenia

w porównaniu do pozostałych dwóch faz

w porównaniu do pozostałych dwóch faz

background image

W przypadku nielicznej grupy chorych

W przypadku nielicznej grupy chorych

mimo zwiotczenia prawie zawsze

mimo zwiotczenia prawie zawsze

występuje pewien stopień

występuje pewien stopień

spastyczności

spastyczności

jeśli nawet wydaje się, że ramię chorego

jeśli nawet wydaje się, że ramię chorego

jest całkowicie zwiotczałe, to w przypadku

jest całkowicie zwiotczałe, to w przypadku

silnego rozciągnięcia zaobserwować można

silnego rozciągnięcia zaobserwować można

„przykurcz zginacza" palców

„przykurcz zginacza" palców

podobnie, jeśli kończyna dolna w stanie

podobnie, jeśli kończyna dolna w stanie

spoczynku wydaje się całkowicie wiotka,

spoczynku wydaje się całkowicie wiotka,

bierne zginanie biodra i kolana pacjenta w

bierne zginanie biodra i kolana pacjenta w

pozycji leżącej na plecach (tj. pozycji

pozycji leżącej na plecach (tj. pozycji

sprzyjającej wzrostowi napięcia

sprzyjającej wzrostowi napięcia

mięśniowego w przypadku występowania

mięśniowego w przypadku występowania

spastyczności), napotyka łagodny opór

spastyczności), napotyka łagodny opór

background image

2 Etap - Ewolucja w kierunku normalnego

2 Etap - Ewolucja w kierunku normalnego

napięcia mięśniowego (etap powrotu do

napięcia mięśniowego (etap powrotu do

zdrowia)

zdrowia)

Powraca zdolność ruchowa kończyn, początkowo

Powraca zdolność ruchowa kończyn, początkowo

w odcinku dalszym, później bliższym (tj. ramię i

w odcinku dalszym, później bliższym (tj. ramię i

ręka chorego odzyskują sprawność wcześniej niż

ręka chorego odzyskują sprawność wcześniej niż

bark, stopa zaś i noga wcześniej niż biodro)

bark, stopa zaś i noga wcześniej niż biodro)

Dość często kończyna górna odzyskuje zdolność

Dość często kończyna górna odzyskuje zdolność

ruchową wcześniej, niż dolna

ruchową wcześniej, niż dolna

Pomimo faktu, iż w wyniku udaru mózgu ginie

Pomimo faktu, iż w wyniku udaru mózgu ginie

pewna liczba komórek mózgowych, pozostałe

pewna liczba komórek mózgowych, pozostałe

komórki są w stanie je zastąpić, dzięki czemu

komórki są w stanie je zastąpić, dzięki czemu

możliwe jest odzyskanie sprawności ruchowej

możliwe jest odzyskanie sprawności ruchowej

Pomimo tego zazwyczaj pozostaje jednak

Pomimo tego zazwyczaj pozostaje jednak

niewielka niepełnosprawność

niewielka niepełnosprawność

background image

3 Etap - Ewolucja w kierunku hipertonii

3 Etap - Ewolucja w kierunku hipertonii

(etap spastyczny)

(etap spastyczny)

Początkowo

Początkowo

ruchy bliższych części kończyn (tj. biodra

ruchy bliższych części kończyn (tj. biodra

i barku) - proces ten obserwuje się wcześniej w

i barku) - proces ten obserwuje się wcześniej w

przypadku kończyny dolnej, a następnie nasila się on

przypadku kończyny dolnej, a następnie nasila się on

zgodnie z typowym dla hipertonicznosci wzorem

zgodnie z typowym dla hipertonicznosci wzorem

skurczowym, by przybrać wreszcie formę spastyczności

skurczowym, by przybrać wreszcie formę spastyczności

Zwiększone napięcie mięśniowe w wielu mięśniach,

Zwiększone napięcie mięśniowe w wielu mięśniach,

szczególnie silniejszych, zwanych mięśniami

szczególnie silniejszych, zwanych mięśniami

antygrawitacyjnymi (tj. mięśni służących podnoszeniu

antygrawitacyjnymi (tj. mięśni służących podnoszeniu

ciała i przeciwdziałających sile ciążenia)

ciała i przeciwdziałających sile ciążenia)

Postępująca spastyczność mięśni antygrawitacyjnych

Postępująca spastyczność mięśni antygrawitacyjnych

wraz z niezdolnością do wykonania ruchu po stronie

wraz z niezdolnością do wykonania ruchu po stronie

porażonej prowadzi do asymetrii ruchów, braku rotacji,

porażonej prowadzi do asymetrii ruchów, braku rotacji,

nieprzystosowania ciała do siły ciążenia, braku

nieprzystosowania ciała do siły ciążenia, braku

stopniowania ruchu oraz braku ochronnego prostowania

stopniowania ruchu oraz braku ochronnego prostowania

background image

3 Etap - Ewolucja w kierunku hipertonii

3 Etap - Ewolucja w kierunku hipertonii

(etap spastyczny)

(etap spastyczny)

Napięcie mięśniowe różni się u

Napięcie mięśniowe różni się u

poszczególnych osób

poszczególnych osób

W przypadku znacznej spastyczności: ruchy

W przypadku znacznej spastyczności: ruchy

są utrudnione, bądź w ogóle niemożliwe, ze

są utrudnione, bądź w ogóle niemożliwe, ze

względu na stan ciągłego skurczu mięśni

względu na stan ciągłego skurczu mięśni

W przypadku spastyczności umiarkowanej:

W przypadku spastyczności umiarkowanej:

ruchy wykonywane są powoli, z wysiłkiem i

ruchy wykonywane są powoli, z wysiłkiem i

nieprawidłową koordynacją

nieprawidłową koordynacją

W przypadku lekkiej spastyczności: możliwe

W przypadku lekkiej spastyczności: możliwe

są ruchy ogólne kończyn, przy czym

są ruchy ogólne kończyn, przy czym

utrudnione jest wykonywanie precyzyjnych

utrudnione jest wykonywanie precyzyjnych

ruchów ręki

ruchów ręki

background image

Ataksja

Ataksja

W niektórych przypadkach porażenia

W niektórych przypadkach porażenia

połowiczego (zwłaszcza tych, które

połowiczego (zwłaszcza tych, które

spowodowane są doznanym urazem lub

spowodowane są doznanym urazem lub

rozsianymi zmianami niedokrwiennymi)

rozsianymi zmianami niedokrwiennymi)

uszkodzone mogą zostać struktury

uszkodzone mogą zostać struktury

móżdżku, wynikiem czego jest ataksja

móżdżku, wynikiem czego jest ataksja

Chory wykonuje wówczas przesadne,

Chory wykonuje wówczas przesadne,

niekontrolowane ruchy. Występują

niekontrolowane ruchy. Występują

trudności w przyjmowaniu i utrzymywaniu

trudności w przyjmowaniu i utrzymywaniu

pośrednich pozycji ruchowych

pośrednich pozycji ruchowych

Próby kontroli ruchów powodują drżenie i

Próby kontroli ruchów powodują drżenie i

dysmetrię (niezdolność oceny zakresu

dysmetrię (niezdolność oceny zakresu

wykonywanego ruchu)

wykonywanego ruchu)

background image

Typowy dla udaru wzór skurczowy

Typowy dla udaru wzór skurczowy

Bark odciągnięty do tyłu i w dół,

Bark odciągnięty do tyłu i w dół,

ramię skierowane do wewnątrz

ramię skierowane do wewnątrz

Ugiętemu łokciowy towarzyszy

Ugiętemu łokciowy towarzyszy

zazwyczaj dłoń zaciśnięta w

zazwyczaj dłoń zaciśnięta w

pięść, skierowana ku dołowi

pięść, skierowana ku dołowi

Miednica odciągnięta ku tyłowi,

Miednica odciągnięta ku tyłowi,

kończyna dolna odwrócona do

kończyna dolna odwrócona do

wewnątrz (w fazie zwiotczenia

wewnątrz (w fazie zwiotczenia

przy zmniejszeniu napięcia

przy zmniejszeniu napięcia

mięśniowego noga opada na

mięśniowego noga opada na

zewnątrz ze zgiętym kolanem)

zewnątrz ze zgiętym kolanem)

Biodro, kolano i staw skokowy

Biodro, kolano i staw skokowy

wyprostowane

wyprostowane

Stopa sztywno zgięta ku dołowi

Stopa sztywno zgięta ku dołowi

i odwrócona do wewnątrz

i odwrócona do wewnątrz

Boczne zgięcie tułowia

Boczne zgięcie tułowia

background image

Zapobieganie spastyczności – wzorzec

Zapobieganie spastyczności – wzorzec

antyskurczowy

antyskurczowy

Przez cały czas trwania programu

Przez cały czas trwania programu

rehabilitacyjnego należy zapobiegać

rehabilitacyjnego należy zapobiegać

spastyczności w oparciu o „wzorzec

spastyczności w oparciu o „wzorzec

antyskurczowy„

antyskurczowy„

Począwszy od dnia wystąpienia udaru

Począwszy od dnia wystąpienia udaru

rehabilitacja chorego musi przebiegać

rehabilitacja chorego musi przebiegać

zgodnie z „wzorcem antyskurczowym",

zgodnie z „wzorcem antyskurczowym",

zaś wszystkie stosowane ćwiczenia mają

zaś wszystkie stosowane ćwiczenia mają

prowadzić do uzyskania wzorów

prowadzić do uzyskania wzorów

zdrowienia. Szczególną uwagę należy

zdrowienia. Szczególną uwagę należy

zwrócić na ustawianie ramienia i biodra

zwrócić na ustawianie ramienia i biodra

background image

Zapobieganie spastyczności – wzorzec

Zapobieganie spastyczności – wzorzec

antyskurczowy (przykład)

antyskurczowy (przykład)

W przypadku, gdy u danej osoby zaczyna

W przypadku, gdy u danej osoby zaczyna

pojawiać się „spastyczność zgięciowa"

pojawiać się „spastyczność zgięciowa"

kończyny górnej (ramię zwrócone do

kończyny górnej (ramię zwrócone do

wewnątrz, łokieć zgięty, ręka zaciśnięta w

wewnątrz, łokieć zgięty, ręka zaciśnięta w

pięść, dłoń skierowana ku dołowi),

pięść, dłoń skierowana ku dołowi),

zastosowanie wzorca antyskurczowego

zastosowanie wzorca antyskurczowego

będzie polegało na:

będzie polegało na:

- zmianie pozycji ramienia w taki sposób,

- zmianie pozycji ramienia w taki sposób,

by skierować go na zewnątrz, przy

by skierować go na zewnątrz, przy

równoczesnym wyprostowaniu łokcia i

równoczesnym wyprostowaniu łokcia i

nadgarstka i odwróceniu dłoni w górę, przy

nadgarstka i odwróceniu dłoni w górę, przy

rozwartym kciuku i pozostałych palcach

rozwartym kciuku i pozostałych palcach

- innymi słowy, chory musi przyjąć pozycję

- innymi słowy, chory musi przyjąć pozycję

odwrotną

odwrotną

background image

Wzorzec „antyskurczowy”

Wzorzec „antyskurczowy”

Bark skierowany do

Bark skierowany do

przodu, ramię

przodu, ramię

odwrócone na zewnątrz

odwrócone na zewnątrz

Łokieć wyprostowany,

Łokieć wyprostowany,

dłoń skierowana w górę

dłoń skierowana w górę

z palcami rozwartymi,

z palcami rozwartymi,

kciuk oddalony od palca

kciuk oddalony od palca

wskazującego

wskazującego

Miednica odciągnięta w

Miednica odciągnięta w

przód, noga skierowana

przód, noga skierowana

do wewnątrz

do wewnątrz

Biodro, kolano i staw

Biodro, kolano i staw

skokowy lekko ugięte

skokowy lekko ugięte

Wyciągnięcie tułowia

Wyciągnięcie tułowia

background image

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

PROCES ZDROWIENIA

PROCES ZDROWIENIA

Niektóre osoby po przebytym udarze

Niektóre osoby po przebytym udarze

odzyskują całkowity powrót do

odzyskują całkowity powrót do

zdrowia, inne natomiast przez kolejny

zdrowia, inne natomiast przez kolejny

rok borykają się z poważnymi

rok borykają się z poważnymi

trudnościami.

trudnościami.

Istotne znaczenie odgrywa w tym

Istotne znaczenie odgrywa w tym

względzie szereg czynników.

względzie szereg czynników.

background image

Jakość procesu rehabilitacji

Jakość procesu rehabilitacji

Zapobieganie i leczenie powikłań

Zapobieganie i leczenie powikłań

(problemy jelitowe, przykurcze, odleżyny

(problemy jelitowe, przykurcze, odleżyny

itd.), które mogą zwiększyć uszkodzenia,

itd.), które mogą zwiększyć uszkodzenia,

wywołane samym udarem

wywołane samym udarem

Zasadnicze znaczenie odgrywają w tej

Zasadnicze znaczenie odgrywają w tej

kwestii pierwsze tygodnie po wystąpieniu

kwestii pierwsze tygodnie po wystąpieniu

udaru

udaru

W tym czasie należy pamiętać o

W tym czasie należy pamiętać o

odpowiedniej zachęcie oraz

odpowiedniej zachęcie oraz

wykorzystaniu możliwości osoby, mającej

wykorzystaniu możliwości osoby, mającej

być poddanej zabiegom rehabilitacyjnym

być poddanej zabiegom rehabilitacyjnym

background image

Motywacja pacjenta i jego

Motywacja pacjenta i jego

rodziny

rodziny

Stopień powrotu do zdrowia uzależniony

Stopień powrotu do zdrowia uzależniony

jest także od motywacji chorego oraz

jest także od motywacji chorego oraz

wsparcia udzielonego mu przez członków

wsparcia udzielonego mu przez członków

jego rodziny i przyjaciół

jego rodziny i przyjaciół

Osoba motywowana do wykonywania

Osoba motywowana do wykonywania

czynności takich jak spożywanie posiłków,

czynności takich jak spożywanie posiłków,

ubieranie się czy mycie, może podczas

ubieranie się czy mycie, może podczas

nich wykonywać szereg ruchów,

nich wykonywać szereg ruchów,

sprzyjających procesowi zdrowienia

sprzyjających procesowi zdrowienia

Jakość opieki i stopień wsparcia udzielane

Jakość opieki i stopień wsparcia udzielane

choremu przez członków jego rodziny

choremu przez członków jego rodziny

odgrywają tu bardzo istotną role

odgrywają tu bardzo istotną role

background image

Wiek pacjenta

Wiek pacjenta

Proces zdrowienia osób młodych przebiega

Proces zdrowienia osób młodych przebiega

znacznie szybciej, niż pacjentów, którzy

znacznie szybciej, niż pacjentów, którzy

ukończyli 60 rok życia

ukończyli 60 rok życia

Wiąże się to z dodatkowymi problemami,

Wiąże się to z dodatkowymi problemami,

charakterystycznymi dla wieku podeszłego

charakterystycznymi dla wieku podeszłego

(np. choroby serca, problemy krążeniowe,

(np. choroby serca, problemy krążeniowe,

problemy oddechowe, psychologiczne czy

problemy oddechowe, psychologiczne czy

rodzinne)

rodzinne)

background image

Utrzymywanie się stadium

Utrzymywanie się stadium

zwiotczenia i opóźnienie

zwiotczenia i opóźnienie

leczenia

leczenia

Utrzymywanie się stadium zwiotczenia

Utrzymywanie się stadium zwiotczenia

mięśniowego i opóźnienie procesu

mięśniowego i opóźnienie procesu

leczenia wywierają negatywny wpływ na

leczenia wywierają negatywny wpływ na

proces zdrowienia po przebytym udarze

proces zdrowienia po przebytym udarze

background image

Rozpoczęcie leczenia

Rozpoczęcie leczenia

Proces rehabilitacji należy rozpocząć jak

Proces rehabilitacji należy rozpocząć jak

najwcześniej po przebytym udarze

najwcześniej po przebytym udarze

W ostrym stadium choroby priorytetowe znaczenie

W ostrym stadium choroby priorytetowe znaczenie

odgrywa postępowanie, mające na celu ratowanie

odgrywa postępowanie, mające na celu ratowanie

życia. Równocześnie należy przedsięwziąć

życia. Równocześnie należy przedsięwziąć

działania zapobiegające powstaniu przykurczów i

działania zapobiegające powstaniu przykurczów i

odleżyn, poprzez korygowanie ułożenia chorego,

odleżyn, poprzez korygowanie ułożenia chorego,

leżącego w łóżku oraz kontrolowanie jego zakresu

leżącego w łóżku oraz kontrolowanie jego zakresu

ruchów

ruchów

W momencie, gdy stan pacjenta jest stabilny,

W momencie, gdy stan pacjenta jest stabilny,

należy rozpocząć czynny proces leczenia

należy rozpocząć czynny proces leczenia

Aby osiągnąć pozytywne wyniki, leczenie musi być

Aby osiągnąć pozytywne wyniki, leczenie musi być

rozpoczęte odpowiednio wcześnie, prowadzone w

rozpoczęte odpowiednio wcześnie, prowadzone w

sposób intensywny oraz powtarzalny

sposób intensywny oraz powtarzalny

background image

Cele wczesnego leczenia

Cele wczesnego leczenia

usprawniającego

usprawniającego

Zapobieganie powstawaniu nieprawidłowych

Zapobieganie powstawaniu nieprawidłowych

wzorów ruchowych, będących skutkiem

wzorów ruchowych, będących skutkiem

nieprawidłowego napięcia mięśniowego;

nieprawidłowego napięcia mięśniowego;

Nauczenie chorego, aby nie starał się

Nauczenie chorego, aby nie starał się

niepotrzebnie i w sposób szkodliwy dla zdrowia

niepotrzebnie i w sposób szkodliwy dla zdrowia

kompensować niepełnosprawności przy pomocy

kompensować niepełnosprawności przy pomocy

zdrowych części ciała

zdrowych części ciała

Jeśli we wczesnym etapie procesu zdrowienia

Jeśli we wczesnym etapie procesu zdrowienia

chory usiłuje kompensować swoje upośledzenie

chory usiłuje kompensować swoje upośledzenie

używając zdrowej strony ciała, wówczas może

używając zdrowej strony ciała, wówczas może

to prowadzić do zwiększenia spastyczności,

to prowadzić do zwiększenia spastyczności,

wywołania nieprawidłowych „reakcji

wywołania nieprawidłowych „reakcji

towarzyszących" oraz zniechęcenia do

towarzyszących" oraz zniechęcenia do

posługiwania się stroną ciała dotkniętą udarem

posługiwania się stroną ciała dotkniętą udarem

background image

Ustawienie łóżka u chorych z

Ustawienie łóżka u chorych z

niedowładem połowiczym

niedowładem połowiczym

background image

Etapy programu leczenia

Etapy programu leczenia

Odzyskiwanie kontroli ruchu powinno przebiegać w

Odzyskiwanie kontroli ruchu powinno przebiegać w

kierunku od części bliższych do dalszych. Dlatego

kierunku od części bliższych do dalszych. Dlatego

też należy ustalić najpierw kontrolę ruchów górnej

też należy ustalić najpierw kontrolę ruchów górnej

części tułowia i barku oraz dolnych partii tułowia i

części tułowia i barku oraz dolnych partii tułowia i

biodra.

biodra.

Wszystkie ćwiczenia kończyn dotkniętych udarem

Wszystkie ćwiczenia kończyn dotkniętych udarem

powinny być wykonywane w ustalonej kolejności:

powinny być wykonywane w ustalonej kolejności:

ćwiczenia bierne, czynne wspomagane oraz czynne

ćwiczenia bierne, czynne wspomagane oraz czynne

Po przebyciu wymienionych etapów chory powinien

Po przebyciu wymienionych etapów chory powinien

być w stanie ustawić swoją kończynę w określonej

być w stanie ustawić swoją kończynę w określonej

pozycji i w tej pozycji ją utrzymać. Jeśli pacjent

pozycji i w tej pozycji ją utrzymać. Jeśli pacjent

odzyska w tym zakresie wystarczającą sprawność,

odzyska w tym zakresie wystarczającą sprawność,

można przystąpić do oporowych ćwiczeń

można przystąpić do oporowych ćwiczeń

wzmacniających

wzmacniających

background image

Postęp w

Postęp w

rehabilitacji osób

rehabilitacji osób

po przebytym

po przebytym

udarze osiąga

udarze osiąga

się na ogół

się na ogół

poprzez

poprzez

realizację

realizację

kolejnych, coraz

kolejnych, coraz

bardziej

bardziej

skomplikowanyc

skomplikowanyc

h ćwiczeń

h ćwiczeń

nawiązujących

nawiązujących

do wzoru

do wzoru

rozwoju

rozwoju

motoryki u

motoryki u

małego dziecka

małego dziecka

Kołysanie się

Przejście do siadu

Stanie

Chodzenie

Kołysanie się

na boki

Przejście

do leżenia

twarzą w dół

Podpieranie się

Chodzenie

Czołganie

Stanie

background image

Etapy programu leczenia

Etapy programu leczenia

Istotne jest zachęcanie chorego do wykonywania

Istotne jest zachęcanie chorego do wykonywania

wszystkich czynności dnia codziennego tak, aby

wszystkich czynności dnia codziennego tak, aby

osiągnął jak największy stopień niezależności

osiągnął jak największy stopień niezależności

Pacjent musi nauczyć się samodzielnego

Pacjent musi nauczyć się samodzielnego

ubierania się i rozbierania, samodzielnego

ubierania się i rozbierania, samodzielnego

spożywania posiłków, wykonywania osobistych

spożywania posiłków, wykonywania osobistych

zabiegów higienicznych itd.

zabiegów higienicznych itd.

Ostatni etap procesu rehabilitacji koncentruje się

Ostatni etap procesu rehabilitacji koncentruje się

na kontrolowaniu ruchów ręki. Precyzyjne ruchy

na kontrolowaniu ruchów ręki. Precyzyjne ruchy

ręki są możliwe do osiągnięcia w przypadku, gdy

ręki są możliwe do osiągnięcia w przypadku, gdy

chory odzyska kontrolowane ruchy barku i łokcia,

chory odzyska kontrolowane ruchy barku i łokcia,

a ręka jest wolna od przykurczu zgięciowego

a ręka jest wolna od przykurczu zgięciowego

background image

Wykorzystanie wskazówek

Wykorzystanie wskazówek

zmysłowych

zmysłowych

Istotnym elementem programu rehabilitacyjnego

Istotnym elementem programu rehabilitacyjnego

jest stosowanie wskazówek zmysłowych, takich jak

jest stosowanie wskazówek zmysłowych, takich jak

głos, dotyk i wzrok

głos, dotyk i wzrok

Kontakt słowny wspomaga proces leczenia poprzez

Kontakt słowny wspomaga proces leczenia poprzez

dostarczenie bodźców słuchowych. Instruktor

dostarczenie bodźców słuchowych. Instruktor

powinien pamiętać, aby wydawane przez niego

powinien pamiętać, aby wydawane przez niego

polecenia były sformułowane w sposób zwięzły i

polecenia były sformułowane w sposób zwięzły i

przystępny, zaś pacjent miał chwilę czasu na ich

przystępny, zaś pacjent miał chwilę czasu na ich

zrozumienie

zrozumienie

Przykładowo, poproś chorego, aby „pomyślał" o

Przykładowo, poproś chorego, aby „pomyślał" o

ruchu:

ruchu:

„będziemy zginać i prostować twoje kolano

„będziemy zginać i prostować twoje kolano

… spójrz na swoje kolano …teraz pomóż mi to

… spójrz na swoje kolano …teraz pomóż mi to

zrobić ... poczuj ten ruch"

zrobić ... poczuj ten ruch"

Istotną rolę odgrywa także kontakt wzrokowy;

Istotną rolę odgrywa także kontakt wzrokowy;

dostarczanie bodźców wzrokowych zapewnia np.

dostarczanie bodźców wzrokowych zapewnia np.

zamontowanie dużego lustra przed osobą ćwiczącą

zamontowanie dużego lustra przed osobą ćwiczącą

background image

Ustalanie celów programu rehabilitacyjnego

Ustalanie celów programu rehabilitacyjnego

Gruntowna ocena stanu pacjenta - nie ma dwóch

Gruntowna ocena stanu pacjenta - nie ma dwóch

identycznych ludzi, trzeba najpierw określić możliwości

identycznych ludzi, trzeba najpierw określić możliwości

konkretnej osoby, zweryfikować otrzymane wyniki i

konkretnej osoby, zweryfikować otrzymane wyniki i

zaproponować odpowiedni rodzaj terapii

zaproponować odpowiedni rodzaj terapii

Metoda leczenia powinna być opracowana szczegółowo, z

Metoda leczenia powinna być opracowana szczegółowo, z

uwzględnieniem wszystkich aspektów

uwzględnieniem wszystkich aspektów

niepełnosprawności pacjenta, a nie tylko oczywistego

niepełnosprawności pacjenta, a nie tylko oczywistego

upośledzenia motorycznego czy czuciowego

upośledzenia motorycznego czy czuciowego

Pacjent powinien dążyć do osiągnięcia niezależności

Pacjent powinien dążyć do osiągnięcia niezależności

funkcjonalnej nie tylko w takim środowisku, jakim jest

funkcjonalnej nie tylko w takim środowisku, jakim jest

szpital, ale przede wszystkim w domu i w swojej grupie

szpital, ale przede wszystkim w domu i w swojej grupie

społecznej. Oznacza to, iż „terapia" powinna obejmować

społecznej. Oznacza to, iż „terapia" powinna obejmować

swym zasięgiem każdy aspekt życia codziennego, stając

swym zasięgiem każdy aspekt życia codziennego, stając

się częścią rutynowych zajęć, nie powinna natomiast

się częścią rutynowych zajęć, nie powinna natomiast

mieć formy wyodrębnionych ćwiczeń, wykonywanych

mieć formy wyodrębnionych ćwiczeń, wykonywanych

dwa lub trzy razy tygodniowo podczas domowych wizyt

dwa lub trzy razy tygodniowo podczas domowych wizyt

rehabilitanta.

rehabilitanta.

Odzyskiwaniu sprawności funkcjonalnej sprzyja ruch

Odzyskiwaniu sprawności funkcjonalnej sprzyja ruch

czynny. Wykonywanie ruchów biernych u pacjenta

czynny. Wykonywanie ruchów biernych u pacjenta

leżącego od kilku miesięcy w łóżku jest złym nawykiem.

leżącego od kilku miesięcy w łóżku jest złym nawykiem.

background image

Choremu po przebytym udarze należy pomagać w

Choremu po przebytym udarze należy pomagać w

wykonywaniu normalnych czynności codziennych, nawet

wykonywaniu normalnych czynności codziennych, nawet

jeśli ten wykonuje je nieudolnie. Do czynności takich

jeśli ten wykonuje je nieudolnie. Do czynności takich

należą przykładowo:

należą przykładowo:

Poranne wstawanie z łóżka

Poranne wstawanie z łóżka

, wymagające określonej

, wymagające określonej

sprawności ruchowej obrotu na bok dotknięty udarem,

sprawności ruchowej obrotu na bok dotknięty udarem,

przejścia do siadu i spuszczenia nóg z łóżka, przeniesienia

przejścia do siadu i spuszczenia nóg z łóżka, przeniesienia

się z łóżka i zajęcia pozycji na krześle

się z łóżka i zajęcia pozycji na krześle

Wykonywanie toalety

Wykonywanie toalety

; zamiast umożliwiać choremu

; zamiast umożliwiać choremu

wykonywanie toalety przy łóżku, bądź „ciągnąć" go czy też

wykonywanie toalety przy łóżku, bądź „ciągnąć" go czy też

zawozić do łazienki, terapeuta powinien pomóc mu tam

zawozić do łazienki, terapeuta powinien pomóc mu tam

pójść; spacer do toalety staje się w ten sposób elementem

pójść; spacer do toalety staje się w ten sposób elementem

„terapii";

„terapii";

Utrzymywanie równowagi podczas siedzenia

Utrzymywanie równowagi podczas siedzenia

; ćwiczenia

; ćwiczenia

ruchowe są istotne dla odzyskiwania równowagi w pozycji

ruchowe są istotne dla odzyskiwania równowagi w pozycji

siedzącej, szczególnie zaś we wczesnym okresie po

siedzącej, szczególnie zaś we wczesnym okresie po

wystąpieniu udaru; ten sam wynik można osiągnąć podczas

wystąpieniu udaru; ten sam wynik można osiągnąć podczas

siedzenia i sięgania np. po grzebień czy karty do gry,

siedzenia i sięgania np. po grzebień czy karty do gry,

rozłożone na stole; dodatkową zaletą tego rodzaju zajęć jest

rozłożone na stole; dodatkową zaletą tego rodzaju zajęć jest

fakt, iż stanowią one element codziennych, rutynowych

fakt, iż stanowią one element codziennych, rutynowych

zadań chorego

zadań chorego

background image

Ćwiczenia w utrzymywaniu równowagi

Ćwiczenia w utrzymywaniu równowagi

podczas siedzenia

podczas siedzenia

background image

Planowanie kolejnych etapów

Planowanie kolejnych etapów

Zadaniem terapeuty jest wybór czynności,

Zadaniem terapeuty jest wybór czynności,

które chory potrafi wykonywać oraz

które chory potrafi wykonywać oraz

umiejętności, pozwalających mu osiągnąć

umiejętności, pozwalających mu osiągnąć

wyższy poziom sprawności funkcjonalnej

wyższy poziom sprawności funkcjonalnej

Konkretną czynność można często rozłożyć

Konkretną czynność można często rozłożyć

na poszczególne ruchy

na poszczególne ruchy

Chorego należy zachęcić do praktykowania

Chorego należy zachęcić do praktykowania

każdego z tych ruchów jako swego rodzaju

każdego z tych ruchów jako swego rodzaju

ćwiczenia

ćwiczenia

W końcowym etapie terapii daną czynność

W końcowym etapie terapii daną czynność

można wykonywać w całości

można wykonywać w całości

background image

Możliwości osoby chorej

Możliwości osoby chorej

Należy unikać wywoływania frustracji

Należy unikać wywoływania frustracji

chorego, wynikającej z doznanych przez

chorego, wynikającej z doznanych przez

niego niepowodzeń

niego niepowodzeń

Przechodzenie do kolejnych etapów

Przechodzenie do kolejnych etapów

programu rehabilitacyjnego powinno się

programu rehabilitacyjnego powinno się

odbywać stosownie do możliwości pacjenta

odbywać stosownie do możliwości pacjenta

Przykładowo, terapeuta proszący chorego

Przykładowo, terapeuta proszący chorego

o wykonanie określonego ruchu w danej

o wykonanie określonego ruchu w danej

pozycji, powinien mieć całkowitą pewność,

pozycji, powinien mieć całkowitą pewność,

iż potrafi on utrzymać równowagę w tej

iż potrafi on utrzymać równowagę w tej

pozycji

pozycji

background image

PRAWIDŁOWE

PRAWIDŁOWE

UKŁADANIE

UKŁADANIE

l PRZEMIESZCZANIE

l PRZEMIESZCZANIE

CHOREGO

CHOREGO

W POCZĄTKOWYM

W POCZĄTKOWYM

OKRESIE PO UDARZE

OKRESIE PO UDARZE

MÓZGU

MÓZGU

background image

Istotne jest prawidłowe ułożenie ciała

Istotne jest prawidłowe ułożenie ciała

chorego, zwłaszcza w ostrym stadium udaru.

chorego, zwłaszcza w ostrym stadium udaru.

Zapewnienie prawidłowej pozycji pacjenta

Zapewnienie prawidłowej pozycji pacjenta

pomaga:

pomaga:

zapobiegać zniekształceniom kostno-mięśniowym

zapobiegać zniekształceniom kostno-mięśniowym

zapobiegać powstawaniu odleżyn

zapobiegać powstawaniu odleżyn

zapobiegać problemom układu krążenia

zapobiegać problemom układu krążenia

(krwionośnego lub limfatycznego)

(krwionośnego lub limfatycznego)

wysyłać prawidłowe sygnały do mózgu,

wysyłać prawidłowe sygnały do mózgu,

kontrastujące z tymczasowym brakiem bodźców

kontrastujące z tymczasowym brakiem bodźców

czuciowych, spowodowanym udarem

czuciowych, spowodowanym udarem

rozpoznawać i „odczuwać" stronę ciała dotkniętą

rozpoznawać i „odczuwać" stronę ciała dotkniętą

porażeniem

porażeniem

background image

Zwyczajna zmiana pozycji ciała dostarcza różnorodnych

Zwyczajna zmiana pozycji ciała dostarcza różnorodnych

bodźców, które mogą być pomocne przy odzyskiwaniu

bodźców, które mogą być pomocne przy odzyskiwaniu

funkcji czuciowych

funkcji czuciowych

Ułożenie
prawidłowe

background image

Złe ułożenie ciała

Złe ułożenie ciała

Ułożenie
nieprawidłowe

powstanie

powstanie

usztywnień

usztywnień

ograniczenie

ograniczenie

zakresu ruchów

zakresu ruchów

skurczenie się

skurczenie się

mięśni

mięśni

wszystkie te

wszystkie te

sytuacje

sytuacje

zwiększają

zwiększają

stopień

stopień

niepełnosprawno

niepełnosprawno

ści

ści

spowodowanej

spowodowanej

udarem

udarem

background image

Prawidłowe układanie i przemieszczanie

Prawidłowe układanie i przemieszczanie

chorego w początkowym okresie po udarze

chorego w początkowym okresie po udarze

Ułożenie pacjenta w łóżku należy zmieniać

Ułożenie pacjenta w łóżku należy zmieniać

co 2/3 godziny

co 2/3 godziny

Chory powinien przechodzić na przemian

Chory powinien przechodzić na przemian

od leżenia na plecach do leżenia na każdym

od leżenia na plecach do leżenia na każdym

z obu boków itd. - umożliwia to zmianę

z obu boków itd. - umożliwia to zmianę

ustawienia stawów i poszczególnych części

ustawienia stawów i poszczególnych części

ciała pacjenta, w wyniku czego do mózgu

ciała pacjenta, w wyniku czego do mózgu

wysyłane są różnorodne bodźce

wysyłane są różnorodne bodźce

Należy pamiętać, aby układanie chorego

Należy pamiętać, aby układanie chorego

nie miało charakteru statycznego, po to

nie miało charakteru statycznego, po to

aby zapobiec ograniczeniom stawowym i

aby zapobiec ograniczeniom stawowym i

nie powodować dalszych ich ograniczeń.

nie powodować dalszych ich ograniczeń.

background image

Zasadnicze znaczenie odgrywa

Zasadnicze znaczenie odgrywa

prawidłowe ułożenie bioder i barków,

prawidłowe ułożenie bioder i barków,

które powinny być wysunięte do przodu,

które powinny być wysunięte do przodu,

z nogą lekko zrotowaną do wewnątrz i

z nogą lekko zrotowaną do wewnątrz i

ramieniem zrotowanym na zewnątrz

ramieniem zrotowanym na zewnątrz

background image

Przez cały okres trwania terapii należy

Przez cały okres trwania terapii należy

pamiętać o ostrożnym układaniu chorego

pamiętać o ostrożnym układaniu chorego

Za każdym razem poszczególne części

Za każdym razem poszczególne części

ciała pacjenta postrzegać trzeba jako

ciała pacjenta postrzegać trzeba jako

nierozłączną całość

nierozłączną całość

Jeżeli dane ćwiczenie angażuje jego górne

Jeżeli dane ćwiczenie angażuje jego górne

partie, należy pamiętać o odpowiednim

partie, należy pamiętać o odpowiednim

ułożeniu dolnych części ciała i odwrotnie

ułożeniu dolnych części ciała i odwrotnie

background image

Układanie chorego - bierne

Układanie chorego - bierne

Utrzymanie określonej pozycji pacjenta

Utrzymanie określonej pozycji pacjenta

dzięki wykorzystaniu miękkich poduszek,

dzięki wykorzystaniu miękkich poduszek,

bądź zrolowanych prześcieradeł czy

bądź zrolowanych prześcieradeł czy

ręczników

ręczników

Unikanie silnego drażnienia skóry

Unikanie silnego drażnienia skóry

Umieszczenie poduszki pod podudziami

Umieszczenie poduszki pod podudziami

chorego daje lekkie ugięcie jego kolan oraz

chorego daje lekkie ugięcie jego kolan oraz

prawidłowe ułożenie w stawach skokowych

prawidłowe ułożenie w stawach skokowych

(zwłaszcza w przypadku całkowitego

(zwłaszcza w przypadku całkowitego

zwiotczenia kończyny dolnej)

zwiotczenia kończyny dolnej)

background image

Uczenie pacjenta przyjmowania

Uczenie pacjenta przyjmowania

określonej pozycji i utrzymywania jej

określonej pozycji i utrzymywania jej

bez udziału terapeuty czy przyrządów

bez udziału terapeuty czy przyrządów

pomocniczych

pomocniczych

Rutynowe korygowanie położenia

Rutynowe korygowanie położenia

ciała chorego wyrabia w nim nawyk

ciała chorego wyrabia w nim nawyk

samodzielnego przyjmowania

samodzielnego przyjmowania

prawidłowej pozycji

prawidłowej pozycji

background image

Podczas zmiany pozycji ciała chorego nie

Podczas zmiany pozycji ciała chorego nie

wolno pociągać go za ramię, trzymając za

wolno pociągać go za ramię, trzymając za

jego dłoń czy nadgarstek

jego dłoń czy nadgarstek

background image

Ramię należy podtrzymywać równocześnie

Ramię należy podtrzymywać równocześnie

w odcinku bliższym i dalszym (prowadząc

w odcinku bliższym i dalszym (prowadząc

je łagodnie w pożądanym kierunku)

je łagodnie w pożądanym kierunku)

background image

WPŁYW UŁOŻENIA CIAŁA NA NAPIĘCIE

WPŁYW UŁOŻENIA CIAŁA NA NAPIĘCIE

MIĘŚNIOWE

MIĘŚNIOWE

Niektóre z pozycji mogą sprzyjać wzrostowi

Niektóre z pozycji mogą sprzyjać wzrostowi

napięcia mięśniowego, podczas gdy inne

napięcia mięśniowego, podczas gdy inne

zmniejszają je, bądź oddziałują na powstanie

zmniejszają je, bądź oddziałują na powstanie

wzoru skurczowego

wzoru skurczowego

Z punktu widzenia powrotu chorego do zdrowia

Z punktu widzenia powrotu chorego do zdrowia

prawidłowe ułożenie jego ciała jest niezmiernie

prawidłowe ułożenie jego ciała jest niezmiernie

ważne.

ważne.

Pozycję, jaką chory powinien zajmować, można

Pozycję, jaką chory powinien zajmować, można

ustalić dopiero po przeprowadzeniu dokładnej

ustalić dopiero po przeprowadzeniu dokładnej

oceny jego potrzeb. Przykładowo, jeśli konieczne

oceny jego potrzeb. Przykładowo, jeśli konieczne

jest zwiększenie napięcia mięśniowego zwiotczałej

jest zwiększenie napięcia mięśniowego zwiotczałej

nogi, układając pacjenta w pozycji leżącej na

nogi, układając pacjenta w pozycji leżącej na

wznak jego ramię należy traktować ze szczególną

wznak jego ramię należy traktować ze szczególną

ostrożnością, zwłaszcza w przypadku

ostrożnością, zwłaszcza w przypadku

występowania spastyczności

występowania spastyczności

background image

ZBLIŻANIE SIĘ DO CHOREGO ORAZ INNE

ZBLIŻANIE SIĘ DO CHOREGO ORAZ INNE

BODŹCE CZUCIOWE

BODŹCE CZUCIOWE

Należy podchodzić zawsze od strony porażonej, co zachęca do

Należy podchodzić zawsze od strony porażonej, co zachęca do

odwracania głowy w kierunku zbliżającej się osoby

odwracania głowy w kierunku zbliżającej się osoby

Wskazówka ta dotyczy zarówno członków jego rodziny, odwiedzających

Wskazówka ta dotyczy zarówno członków jego rodziny, odwiedzających

go znajomych, jak też całego personelu sprawującego nad nim opiekę

go znajomych, jak też całego personelu sprawującego nad nim opiekę

Umeblowanie pokoju lub izby szpitalnej powinno ułatwiać pacjentowi

Umeblowanie pokoju lub izby szpitalnej powinno ułatwiać pacjentowi

powrót do zdrowia (np. stolik przy łóżku należy usytuować po

powrót do zdrowia (np. stolik przy łóżku należy usytuować po

porażonej stronie ciała chorego)

porażonej stronie ciała chorego)

Wyjątek od tej zasady stanowi nasilone zjawisko zaniedbywania.

Wyjątek od tej zasady stanowi nasilone zjawisko zaniedbywania.

Pobudzanie pacjenta od strony występowania zjawiska zaniedbywania

Pobudzanie pacjenta od strony występowania zjawiska zaniedbywania

może wówczas przyczynić się do nasilenia zaburzeń, sam zaś chory

może wówczas przyczynić się do nasilenia zaburzeń, sam zaś chory

może odczuwać zakłopotanie, mieć poczucie izolacji

może odczuwać zakłopotanie, mieć poczucie izolacji

Dlatego też początkowo lepiej zbliżać się do pacjenta od strony

Dlatego też początkowo lepiej zbliżać się do pacjenta od strony

zdrowej, a następnie stopniowo przechodzić na stronę przeciwną. W

zdrowej, a następnie stopniowo przechodzić na stronę przeciwną. W

przypadku zaobserwowania jakiejkolwiek poprawy, można podjąć

przypadku zaobserwowania jakiejkolwiek poprawy, można podjąć

próbę wdrażania zaleceń opisanych powyżej

próbę wdrażania zaleceń opisanych powyżej

background image

Łóżko chorego powinno mieć

Łóżko chorego powinno mieć

mocną konstrukcję i nie może

mocną konstrukcję i nie może

być zbyt twarde

być zbyt twarde

Łóżko za miękkie jest

Łóżko za miękkie jest

niekorzystne dla układu

niekorzystne dla układu

krwionośnego i limfatycznego,

krwionośnego i limfatycznego,

sprzyja wzrostowi

sprzyja wzrostowi

spastyczności oraz

spastyczności oraz

powstawaniu odleżyn

powstawaniu odleżyn

Aby zmniejszyć stopień

Aby zmniejszyć stopień

spastyczności należy dążyć do

spastyczności należy dążyć do

usunięcia wszelkich

usunięcia wszelkich

czynników, mogących mieć

czynników, mogących mieć

wpływ na wzrost napięcia

wpływ na wzrost napięcia

mięśniowego

mięśniowego

W pokoju chorego powinno być

W pokoju chorego powinno być

ciepło, jasno i niezbyt głośno

ciepło, jasno i niezbyt głośno

Konieczne jest wyeliminowanie

Konieczne jest wyeliminowanie

jakichkolwiek okoliczności,

jakichkolwiek okoliczności,

wywołujących u chorego stres

wywołujących u chorego stres

emocjonalny

emocjonalny

Trzeba pamiętać, aby zwracać

Trzeba pamiętać, aby zwracać

się do pacjenta stojąc po

się do pacjenta stojąc po

stronie porażonej, tak aby

stronie porażonej, tak aby

dobiegający do niego głos

dobiegający do niego głos

pobudzał jego słuch i wzrok, co

pobudzał jego słuch i wzrok, co

stanowi istotną stymulację

stanowi istotną stymulację

czuciową

czuciową

background image

Stolik przy łóżku

Stolik przy łóżku

umiejscowiony

umiejscowiony

jest po stronie

jest po stronie

chorej leżącego

chorej leżącego

Pacjent, który

Pacjent, który

potrafi już

potrafi już

utrzymać

utrzymać

równowagę w

równowagę w

pozycji siedzącej,

pozycji siedzącej,

może sięgać po

może sięgać po

ustawiony na

ustawiony na

stoliku przedmiot,

stoliku przedmiot,

odwracać tułów

odwracać tułów

oraz podpierać

oraz podpierać

się na porażonym

się na porażonym

łokciu

łokciu


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Monika Błaszczyszyn Wyniki wczesnej rehabilitacji pacjentów po udarze mózgu – doniesienie wstępne
5 Udar mózgu opieka pielęgniarska nad pacjentem po udarze mózgu
Metody specjalistyczne w leczeniu pacjentow po udarze mozgu
METODY OCENY PACJENTOW PO UDARZE MOZGU
Usprawnianie po udarze mózgu, Ratownictwo, Rehabilitacja Rusin
Proces pielęgnowania pacjenta po udarze niedokrwiennym mózgu
REHABILITACJA PO UDARZE MÓZGU, neurologia
Granice przeciwwskazań do rehabilitacji po udarze mózgu
Praca dyplomowa Rehabilitacja po udarze mózgu
Usprawnianie po udarze mózgu, Ratownictwo, Rehabilitacja Rusin
OCENA SKUTECZNOŚCI WCZESNEJ REHABILITACJI PO UDARZE MÓZGU Elżbieta Miller
Alina Radajewska Rola zjawiska plastyczności mózgu w procesie usprawniania pacjentów z porażeniem p
Ocena skuteczności postępowania fizjoterapeutycznego u pacjentów po udarze niedokrwiennym mózgu A H
PROGRAM REHABILITACYJNY DLA OSÓB PO UDARZE MÓZGU
Metoda z wyboru usprawniania pacjentów po udarach mózgu

więcej podobnych podstron