PRZEDSIĘBIORCZOŚ

Ć

Pojęcie i znaczenie

przedsiębiorczości

Marian Oliński

Olsztyn 2013

Przedsiębiorczość

-

jest to cecha przedsiębiorcy i

przedsiębiorstwa, przez którą rozumie się gotowość i

zdolność do podejmowania oraz rozwiązywania w sposób

twórczy i nowatorski nowych problemów, przy

świadomości związanego z tym ryzyka, umiejętność

wykorzystywania pojawiających się szans i okazji oraz

elastycznego przystosowania się do zmieniających się

warunków.

Sudoł S. [2006], Przedsiębiorstwo. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Zarządzanie

przedsiębiorstwem, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne S.A., Warszawa.

PRZEDSIĘBIORCZOŚ

Ć

PRZEDSIĘBIORCZOŚ

Ć

- proces organizowania i prowadzenia
działalności gospodarczej oraz
podejmowania związanego z nią ryzyka

- proces kreowania czegoś odmiennego z
uwagi na jego wartość, w ramach którego
poświęca się konieczny do realizacji tego
celu czas i wysiłek, zakładając
towarzyszące mu finansowe, psychiczne i
społeczne ryzyko i oczekując uzyskania
nagrody finansowej i osobistej satysfakcji

PRZEDSIĘBIORCZOŚ

Ć

W praktyce często analizujemy
przedsiębiorczość ze względu
na jej rodzaj lub głównych
aktorów z nią związanych.
Wtedy mówimy o różnych
rodzajach

przedsiębiorczości,

np.:

przedsiębiorczość społeczna;

przedsiębiorczość
intelektualna;

przedsiębiorczość akademicka.

PRZEDSIĘBIORCA

- ktoś, kto podejmuje działania objęte
mianem przedsiębiorczości; ktoś, kto
organizuje i prowadzi działalność
gospodarczą oraz podejmuje ryzyko

Różne spojrzenia na przedsiębiorcę i jego rolę są
przyczyną utożsamiania z nim w języku
potocznym takich pojęć jak:

- kapitalista

- kierownik (menedżer)

- producent

-rzemieślnik

- biznesmen

Elastyczność

Twórczość

Kreowanie

wartości

Zdolność

reagowania

Dyscyplina

Kreatywność

Innowacyjność

Wyjątkowość

Skłonność do

podejmowania

ryzyka

Osobista
inicjatywa

Cechy

osoby

przedsiębiorczej

Istota przedsiębiorstwa

Najgorzej jest zawsze w

nauce z pojęciami

oczywistymi, a za takie

tradycyjna ekonomia

uważa pojęcie

przedsiębiorstwa.

Istota przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwo (lub inaczej jednostka
gospodarcza) - wyodrębniona prawnie,
organizacyjnie i ekonomicznie jednostka,
prowadząca działalność gospodarczą.
Najczęściej definiowanym celem działalności
przedsiębiorstwa jest osiąganie zysku lub
zaspokajanie potrzeb konsumentów.

Wikipedia

Jest to klasyczna definicja poprzez cel (a

jeśli cel nie jest jednoznaczny w

interpretacji – to co zostaje?)

Istota przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwa są to względnie trwałe

organizacje i instytucje gospodarki-

przyjmujące w różnych krajach i okresach

historycznych różne formy prawne, w tym

szczególnie własnościowe - które dzięki

swoim licznym odkrytym i potencjalnym

autonomicznym zdolnościom (celom)

zapewniają gospodarstwom domowym

wyższą długookresową użyteczność z

posiadanego przez nie kapitału

(ludzkiego, rzeczowego, pieniężnego,

intelektualnego, społecznego), niż

mogłyby same osiągnąć przez własne

gospodarowanie (ekonomię

arystotelesowską) w gospodarce

rynkowej, państwowej lub jakiejkolwiek

ich mieszance.

A. Noga-Teorie przedsiębiorstw, PWE Warszawa 2009

Sektor małych i średnich
przedsiębiorstw spełnia
szereg pozytywnych funkcji w
gospodarkach rynkowych
państw wysoko rozwiniętych.
Przede wszystkim podkreśla
się, że to właśnie małym i
średnim przedsiębiorstwom
prywatnym gospodarka
rynkowa zawdzięcza wielość
zatomizowanych i
niezależnych decyzji
ekonomicznych, które sterują
mechanizmem konkurencji na
rynku

.

Małe i średnie

przedsiębiorstwa

Co to jest małe i średnie
przedsiębiorstwo ?

Nie ma precyzyjnych i uniwersalnych
kryteriów,

które

pozwalałyby

jednoznacznie

wyodrębnić

małe

przedsiębiorstwa z ogółu podmiotów
gospodarczych.

Najczęściej wszystkie możliwe do
zastosowania kryteria dzieli się na
kryteria:

- jakościowe

- ilościowe

Definicja mikro, małych i

średnich przedsiębiorstw

Za

mikroprzedsiębiorce,

uważa

się

przedsiębiorcę, który w co najmniej w jednym
z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10
pracowników oraz
2) osiągnął przychód netto ze sprzedaży
towarów, wyrobów i usług oraz operacji
finansowych

nie

przekraczający

równowartości w złotych 2 mln EURO lub
suma aktywów jego bilansu sporządzonego na
koniec poprzedniego roku obrotowego nie
przekroczyła równowartości w złotych 2 mln
EURO

.

Analogicznie za małego przedsiębiorcę uważa
się przedsiębiorcę, który w co najmniej w
jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50
pracowników oraz
2) osiągnął przychód netto ze sprzedaży
towarów, wyrobów i usług oraz operacji
finansowych nie przekraczający równowartości
w złotych 10 milionów EURO lub suma aktywów
jego

bilansu

sporządzonego

na

koniec

poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła
równowartości w złotych 10 milionów EURO.

Definicja mikro, małych i

średnich przedsiębiorstw

Definicja mikro, małych i

średnich przedsiębiorstw

Za średniego przedsiębiorcę uważa się
przedsiębiorcę,

nie

będącego

małym

przedsiębiorcą, który w co najmniej w
jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250
pracowników oraz
2) osiągnął przychód netto ze sprzedaży
towarów, wyrobów i usług oraz operacji
finansowych

nie

przekraczający

równowartości w złotych 50 milionów EURO
lub

suma

aktywów

jego

bilansu

sporządzonego na koniec poprzedniego
roku

obrotowego

nie

przekroczyła

równowartości w złotych 43 milionów
EURO.

Bariery

przedsiębiorczości

W dyskusjach i
publikacjach na
temat sytuacji
sektora małych i
średnich
przedsiębiorstw
bariery rozwoju
grupowane są w
rozmaity sposób.

Przykłady barier

przedsiębiorczości

rynkowe i społeczne;

finansowe;

wynikające

z

polityki

gospodarczej;

prawne;

informacyjne;

związane

ze

stanem

infrastruktury.

Natura ryzyka

Różnice w stopniu rozumienia

ryzyka mają olbrzymie

znaczenie. Być może jest tak,

ze ryzyko, które nasza firma

decyduje się podjąć, znacznie

lepiej rozumieją inni-

niezależnie od tego czy

postępujemy ostrożnie, czy

odważnie.

Różnice w stopniu rozumienia

ryzyka mają olbrzymie

znaczenie. Być może jest tak,

ze ryzyko, które nasza firma

decyduje się podjąć, znacznie

lepiej rozumieją inni-

niezależnie od tego czy

postępujemy ostrożnie, czy

odważnie.

Identyfikacja ryzyka

Przyczyny zewnętrzne

Przyczyny wewnętrzne

Ryzyko niepowodzenia w

działalności gospodarczej

ryzyko finansowe;

 ryzyko osobiste;

 ryzyko społeczne.

Identyfikacja ryzyka

Ryzyko polityczne
Ryzyko kraju
Ryzyko rynkowe

-ryzyko kursów walutowych

- ryzyko stóp procentowych

Ryzyko związane z partnerem w

interesach

Ryzyko kredytowe lub ryzyko

niespłacenia
długu

Ryzyko operacyjne

Formy organizacyjne i prawne

* indywidualna działalność
gospodarcza
*spółka cywilna
*spółka jawna
*spółka partnerska
*spółka komandytowa
*spółka komandytowo-akcyjna
*spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością
*spółka akcyjna

Wyszczególnienie

Stan na 2012 rok

Liczba

przedsiębior

stw

udział

Osoby fizyczne prowadzące
działalność

2883703

82,5%

Spólki cywilne

278232

8,0%

spółki partnerskie

1708

0,05%

spółki jawne

33065

0,9%

spółki komandytowe

9357

0,3%

spółki komandytowo-akcyjne

2034

0,1%

spółki z o.o.

278494

8,0%

spółki akcyjne

10010

0,3%

Razem

3496603

100%

Tabela 1

Liczebność podmiot gospodarczych wg

formy prawnej

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

PROCEDURA ZAKŁADANIA FIRMY:

przed 31 marca 2009

po 31 marca 2009

•Wniosek EDG-1 –

Urząd Miasta/Gminy

W związku z wprowadzeniem zasady tzw.
„jednego okienka” składany wniosek o wpis do
ewidencji

działalności

gospodarczej jest

jednocześnie wnioskiem o wpis do krajowego
rejestru urzędowego podmiotów gospodarki
narodowej

(REGON),

zgłoszeniem

identyfikacyjnym,

bądź

aktualizacyjnym

kierowanym do naczelnika właściwego urzędu
skarbowego

oraz

zgłoszeniem

płatnika

składek albo jego zmiany do ZUS/KRUS. W
związku z tym urząd gminy jest zobowiązany
do przekazania danych z wniosku pozostałym
instytucjom - nie znaczy to jednak, że nie
ma spraw, które przedsiębiorca powinien
załatwić samodzielnie w tych urzędach.

Procedura rejestracji

zależy jednak od formy

organizacyjno-prawnej –

dotychczas omawialiśmy

uruchomienie małej firmy

na przykładzie osoby

fizycznej prowadzącej

działalność gospodarczą

składa się z:

1)rejestru przedsiębiorców,
2)rejestru stowarzyszeń, innych
organizacji społecznych i
zawodowych, fundacji oraz
publicznych zakładów opieki
zdrowotnej,
3)rejestru dłużników
niewypłacalnych

Krajowy Rejestr Sądowy

Infrastruktura wspierająca

przedsiębiorczość

Generalnie wsparcie

przedsiębiorczości i małych

przedsiębiorstw można

podzielić na wsparcie

finansowe (np. pożyczki,

dotacje) oraz pozafinansowe

(np. szkolenia, doradztwo)

Infrastruktura wspierająca

przedsiębiorczość

Parki Technologiczne

Inkubatory Technologiczne

Preinkubatory i Akademickie Inkubatory
Przedsiębiorczości

Inkubatory Przedsiębiorczości

Centra Transferu Technologii

Fundusze Kapitału Zalążkowego

Sieci Aniołów Biznesu

Lokalne i Regionalne Fundusze Pożyczkowe

Fundusze Poręczeń Kredytowych

Ośrodki Szkoleniowo-Doradcze

Infrastruktura wspierająca

przedsiębiorczość- wsparcie finansowe

Zdolności finansowania

rozpoczynających działalność

warunkuje brak możliwości

finansowania swego rozwoju

(a często także bieżącej

działalności) bez poszukiwania

zewnętrznych kapitałów.

Instytucje dostarczające kapitał

rozpoczynającym działalność

Banki

Fundusze Poręczeń

Kredytowych

Fundusze Pożyczkowe
Fundusze venture capital
Fundusze pomocowe

BANKI

Jednym

z

podstawowych

źródeł

zewnętrznego

finansowania

osób

rozpoczynających działalność gospodarczą
powinien być kredyt bankowy.
Kredyt

bankowy

jako

instrument

zewnętrznego

finansowania

odgrywa

nieraz

ważniejszą

rolę

wśród

przedsiębiorstw mniejszych rozmiarów w
porównaniu z dużymi podmiotami, ze
względu na fakt, że małe przedsiębiorstwa
mają znacznie mniejszy zakres wyboru
alternatywnych form i instrumentów
finansowania.

BANKI

W literaturze ekonomicznej dotyczącej
problematyki funkcjonowania małych
podmiotów i osób rozpoczynających
działalność,

podkreśla

się

często

utrudniony dostęp przedsiębiorstw tej
kategorii do kapitału obcego. Przede
wszystkim zwraca się uwagę na bariery
jakie napotykają osoby rozpoczynające
działalność

w

uzyskaniu

kredytu

bankowego (niedostateczne gwarancje i
zabezpieczenia kredytu, brak historii
kredytowej małego przedsiębiorstwa,
niższa w stosunku do przedsiębiorstw
dużych wiarygodność kredytowa itp.).

FUNDUSZE PORĘCZEŃ

KREDYTOWYCH

Podstawową funkcją, jaką

pełnią fundusze poręczeń

kredytowych, jest ułatwianie

małym i średnim

przedsiębiorstwom dostępu

do finansowania bankowego

i pozabankowego.

FUNDUSZE POŻYCZKOWE

Fundusze pożyczkowe stały się naturalnym elementem
systemu

finansowania

mikro,

małych

i

średnich

przedsiębiorstw.

Wielu

przedsiębiorców

lub

osób

rozpoczynających działalność gospodarczą swój rozwój
zawdzięcza wsparciu funduszy pożyczkowych.
Fundusze pożyczkowe dostarczają kapitału rozwojowego
firmom, które w perspektywie stają się klientami systemu
bankowego. Instytucje pożyczkowe przygotowują klientów
do późniejszej roli – do roli klienta banku, klienta, który w
dalszym rozwoju firmy potrzebuje większych środków lub
innych instrumentów finansowych. Tym samym fundusze
pełnią rolę swego rodzaju „inkubatora bankowego”.

Bezpośrednim efektem wsparcia

finansowego mikro, małych i średnich

przedsiębiorstw przez fundusze pożyczkowe

są nowe miejsca pracy. Dla wielu lokalnych,

początkujących przedsiębiorców fundusze

pożyczkowe stanowią jedyną szansę

zaistnienia na rynku, trwania i dalszego

rozwoju.

Fundusze udzielając przedsiębiorcom

pożyczek dawno już przekroczyły kwotę 3

mld zł i pomogły utworzyć dziesiątki tysięcy

miejsc pracy.

FUNDUSZE POŻYCZKOWE

FUNDUSZE VENTURE

CAPITAL

Fundusze venture capital stały

się w ostatnich latach

zagadnieniem często

pojawiającym się w literaturze

ekonomicznej dotyczącej

wspierania małej i średniej

przedsiębiorczości (ta forma

finansowania jest szczególnie

rozwinięta na amerykańskim

rynku finansowym).

FUNDUSZE VENTURE

CAPITAL

Istotą finansowania przez VC

jest wyposażenie

przedsiębiorstwa w kapitał

własny w formie udziałów.

Powinno się więc to sprowadzać

do udostępnienia

przedsiębiorstwu w początkowej

fazie jego istnienia lub fazie

rozwojowej nieoprocentowanego

kapitału.

Są jednym z trzech rodzajów

rynkowych dostawców finansowania

typu venture capital. Ich inwestycje

odgrywają szczególną rolę w procesie

finansowania innowacji, gdyż lokowane

są w znacznym stopniu we wczesne

fazy rozwojowe projektów oraz w

porównaniu do inwestycji funduszy

inwestycyjnych, obejmują mniejsze

kwoty.

ANIOŁY BIZNESU -Business

Angels

Określenie AB odnosi się do osób

fizycznych, dostarczających

kapitałów udziałowych (lub

zbliżonych) bezpośrednio do

nowych (młodych)

przedsiębiorstw o dużym

potencjale wzrostu, z którymi

łączy ich jedynie interes

ekonomiczny.

ANIOŁY BIZNESU -Business

Angels

Programy pomocowe

pomagają dostosować się

przedsiębiorstwom do

wymagań Jednolitego Rynku,

lecz nie mogą stanowić

ukrytej formy finansowania

przedsiębiorstw mniej

konkurencyjnych sektorów.

FUNDUSZE POMOCOWE

Specyfika nowych przedsięwzięć

technologicznych



Przedsiębiorca technologiczny – połączenie

technologii jako kluczowego zasobu z
liderem/liderami biznesu



Trudność w akceptacji nowych produktów i

procesów przez odbiorców na rynku



Problemy ochrony własności przemysłowej



Specyfika finansowania (wyższe nakłady

inwestycyjne, udział funduszy venture
capital)

Przedsiębiorczość

akademicka

Transfer technologii z nauki

do gospodarki

Można wyróżnić dwie główne drogi:

1)Bezpłatne i płatne przekazywanie

wyników prac badawczych (np.
patenty,

know-how,

ekspertyzy

itd.)

2)Tworzenie

przedsiębiorstw

opartych na wiedzy (firmy spin-off,
spin-out spółki profesorskie)

Czemu szkoły wyższe mają pomagać

studentom lub pracownikom zakładać

spółki spin off/spin out

Bo:
-gospodarka

potrzebuje

nowych

rodzajów działalności;
- pracownicy, studenci coraz częściej

myślą o samozatrudnieniu;
- rozwój uczelni.

mocny fundament naukowy

(instytucjonalny)

dostępność środków

finansowych

zasoby wiedzy zarówno

technologicznej, jak i biznesowej

Czynniki o kluczowym znaczeniu

dla sukcesu spółki spin-off

W Polsce powstaje wiele

ciekawych, nowatorskich w skali

światowej, rozwiązań naukowo-

technicznych. Niestety wiele z

nich nie kończy się

komercjalizacją.

Nie jesteśmy pustynią jeśli

chodzi o innowacyjne pomysły

Problem z komercjalizacją wiedzy to

zjawisko szersze, charakterystyczne

nie tylko dla Polski ale całej Europy

– jest to tzw. europejski paradoks

(tzn. mniej efektywna niż w USA i

Japonii umiejętność korzystania z

wyników prac badawczych krajowej

bazy naukowej)

Komercjalizacja

wiedzy

Etapy rozwoju szkół wyższych

-Uniwersytet Średniowieczny

-Uniwersytet Humboldtowski

- Uniwersytet Trzeciej Generacji

Rola ośrodków

naukowych

a komercjalizacja wiedzy

Etapy powstawania firmy opartej na

wiedzy z punktu widzenia emocji

właściciela

obietni

ce i

euforia

wątpliwo

ści

rzeczywist

ość

początek

sukcesó

w

Dziękuję za uwagę