Ryzyko w
działalności
banku

2. Ryzyko płynności

Plan wykładu



Istota ryzyka płynności



Teoretyczne reguły zachowania
płynności banku



Pomiar ryzyka płynności banku

Ryzyko płynności w
banku



Art. 8 Prawa bankowego:
Bank jest zobowiązany do utrzymania
płynności płatniczej dostosowanej do
rozmiarów i rodzaju działalności, w sposób
zapewniający wykonanie wszystkich
zobowiązań pieniężnych zgodnie z
terminami ich płatności

.

Definicja płynności



Płynność płatnicza to zdolność do finansowania aktywów

i terminowego wykonywania zobowiązań w toku

normalnej działalności banku lub w innych warunkach, które

można przewidzieć bez konieczności poniesienia straty.



Płynność to zdolność zaspokojenia prognozowanego i

warunkowego zapotrzebowania na gotówkę.



Płynność strukturalna – właściwa struktura bilansu i

zobowiązań pozabilansowych



Płynność rynku (produktu) możliwość szybkiej zamiany na

gotówkę na rynku bez znacznych strat finansowych.

Potrzeby w zakresie
płynności



Zapotrzebowanie na gotówkę jest wynikiem:



wycofania lokat



terminów płatności zobowiązań



wypłat transz kredytów



Zapotrzebowanie na gotówkę zaspokaja się
poprzez:



zwiększenie kwot depozytów



spłatę rat kredytowych



wcześniejsze spłaty kredytów



sprzedaż aktywów

Rodzaje płynności



Płynność bieżąca – do 7 dni,



Płynność krótkoterminowa – od 7 dni
do 1 miesiąca;



Płynność średnioterminowa do 1 roku



Płynność długoterminowa powyżej 1
roku

Termin
zapadalności/wymagalności



Termin płatności:



Zapadalności należności



Wymagalności zobowiązań



liczony od dnia, na który
sporządzono zestawienie terminów
płatności wynikające z umowy

Płynność banku a reguły
teoretyczne



Transformacja terminów sprzyja wzrostowi

dochodów ale zagraża płynności.



Zachowanie płynności, czyli utrzymanie znacznej

części aktywów płynnych powoduje obniżenie

dochodu.



W razie problemów z płynnością sprzedaż aktywów

oraz pozyskanie dodatkowych środków z rynku

pieniężnego przynosi straty.

Teoretyczne reguły zachowania
płynności



złota reguła bankowa



reguła osadu we wkładach



reguła przesunięć



reguła maksymalnego obciążenia

Teoretyczne reguły
płynności 1)

Teoretyczne reguły
płynności 2)

Przykładowa struktura
aktywów i pasywów banku

Aktywa
(kredyty)

Pasywa
(depozyty)

300
jednostek /
3 mies

100
jednostek /
1 mies

300
jednostek /
3 mies

100
jednostek /
6 mies

Aktywa
(kredyty)

Pasywa
(depozyty)

100
jednostek / 1
mies.

100
jednostek / 1
mies

300
jednostek / 3
mies

300
jednostek / 3
miesi

100
jednostek / 6
mies

100
jednostek / 6
mies

Działanie – bank przyjął depozyt na rynku

pieniężnym i ulokował środki w innej
instytucji na 1 miesiąc

Miary oceny ryzyka
płynności



Wewnętrzne:



metoda luki płynności,



urealniona luka płynności,



współczynników płynności



zestawienie przepływów pieniężnych



i inne



Zewnętrzne – Rekomendacja P dotycząca systemu

monitorowania płynności płatniczej banków; Uchwała Nr

386/2008 KNF z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie ustalenia

wiążących banki norm płynności (weszła w życie 1 stycznia

2009 r.) (wcześniej obowiązywała Uchwała 9/2007 KNB z

2007r. w sprawie ustalania wiążących banki norm

płynności)

Analiza luki płynności



Termin zapadalności lub wymagalności liczony od dnia, na który

sporządzone zestawienie terminów płatności wynikających z

umowy.



Pozycje aktywów i pasywów zostają podzielone według ww

terminów na przedziały:



1 dzień



od 1 dnia do 1 tygodnia włącznie



od 1 tygodnia do 1 miesiąca włącznie



od 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie



od 3 do 6 miesięcy włącznie



od 6 miesięcy do 1 roku



powyżej 1 roku



W każdym przedziale czasowym oblicza się różnicę między

aktywami i pasywami.



Luka dodatnia - aktywa (wpływy związane ze spłatą kredytów i

inne) dla danego terminu zapadalności przewyższają pasywa

(wypływy związane ze zwrotem depozytów i inne). Świadczy o

nadwyżce płynności.



Luka ujemna - aktywa dla danego terminu zapadalności są niższe

niż pasywa świadczy o braku płynności.

Urealniona luka płynności



Terminy wymagalności i zapadalności
powinny być urealnione:



w przypadku kredytów uwzględnia się możliwe
opóźnienia w spłacie oraz kredyty zagrożone,



w przypadku depozytów uwzględnia się
prolongaty depozytów, wcześniejsze wypłaty
oraz osad we wkładach.



 

Wskaźniki pomiaru
płynności

Wskaźnik płynności bieżącej:
- powyżej 0,9 – płynność jest dobra
- 0,9-0,7 zadowalająca
- poniżej 0,7 zła
Granice te mają charakter umowny.



Wskaźnik płynności bieżącej = aktywa do 3
mies. / pasywa do 3 mies.



Wskaźnik płynności szybkiej = aktywa do 1
mies. / pasywa do 1 mies.

Nadzorcza norma płynności



Obowiązek opracowania w formie pisemnej
zasad zarządzania płynnością płatniczą.



Obowiązek spełniania przez banki i oddziały
instytucji kredytowych miar płynności
krótkoterminowej i długoterminowej.



Obliczane są codziennie.

 

Aktywa

Wartość

 

Pasywa

Wartość

A1

Podstawowa rezerwa

płynności

 

B5

Środki obce

niestabilne

 

A2

Uzupełniająca rezerwa

płynności

 

B4

Środki obce

stabilne

 

A3

Pozostałe transakcje

zawierane na hurtowym

rynku finansowym

 

B3

Pozostałe

zobowiązania na

hurtowym rynku

finansowym

 

A4

Aktywa o ograniczonej

płynności

 

B2

Pozostałe

zobowiązania

 

A5

Aktywa niepłynne

 

B1

Fundusze własne

pomniejszone o

określone wymogi

kapitałowe

 

Podstawowa rezerwa
płynności

Uzupełniająca rezerwa
płynności (termin od 8 dni do
30 dni)

Środki obce stabilne

Miary płynności wg normy
nadzorczej

Bank „duży” o aktywach powyżej 200 mln zł:



Miary płynności krótkoterminowej:



Luka płynności krótkoterminowej – rezerwa płynności podstawowa i

uzupełniająca minus środki obce niestabilne – większa od 0



Współczynnik płynności krótkoterminowej - iloraz ww. – większy od 1



Miary płynności długoterminowej:



Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi-

iloraz funduszy własnych i aktywów niepłynnych – większy od 1



Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów o

ograniczonej płynności funduszami własnymi i środkami obcymi

stabilnymi – większy od 1

Bank „mały” o aktywach do 200 mln zł:



Współczynnik udziału podstawowej i uzupełniającej rezerwy

płynności w aktywach – wartość większa od 0,2



Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi-

iloraz funduszy własnych i aktywów niepłynnych – większy od 1



 

Sekurytyzacja aktywów



Proces sprzedaży papierów wartościowych

zabezpieczonych aktywami lub wpływami z aktywów.



Jednorodne aktywa (np. kredyty hipoteczne,

samochodowe, należności leasingowe) zostają

wyodrębnione i przekazane innemu podmiotowi

(spółce specjalnego przeznaczenia).



Spółka ta emituje papiery wartościowe

zabezpieczone ww aktywami.



Środki finansowe z emisji papierów wartościowych

otrzymuje bank przed terminem zapadalności

aktywów.

Dziękuję za
uwagę