Ryzyko w
działalności
banku
2. Ryzyko płynności
Ryzyko w
działalności
banku
2. Ryzyko płynności
Plan wykładu
Istota ryzyka płynności
Teoretyczne reguły zachowania
płynności banku
Pomiar ryzyka płynności banku
Ryzyko płynności w
banku
Art. 8 Prawa bankowego:
Bank jest zobowiązany do utrzymania
płynności płatniczej dostosowanej do
rozmiarów i rodzaju działalności, w sposób
zapewniający wykonanie wszystkich
zobowiązań pieniężnych zgodnie z
terminami ich płatności
.
Definicja płynności
Płynność płatnicza to zdolność do finansowania aktywów
i terminowego wykonywania zobowiązań w toku
normalnej działalności banku lub w innych warunkach, które
można przewidzieć bez konieczności poniesienia straty.
Płynność to zdolność zaspokojenia prognozowanego i
warunkowego zapotrzebowania na gotówkę.
Płynność strukturalna – właściwa struktura bilansu i
zobowiązań pozabilansowych
Płynność rynku (produktu) możliwość szybkiej zamiany na
gotówkę na rynku bez znacznych strat finansowych.
Potrzeby w zakresie
płynności
Zapotrzebowanie na gotówkę jest wynikiem:
wycofania lokat
terminów płatności zobowiązań
wypłat transz kredytów
Zapotrzebowanie na gotówkę zaspokaja się
poprzez:
zwiększenie kwot depozytów
spłatę rat kredytowych
wcześniejsze spłaty kredytów
sprzedaż aktywów
Rodzaje płynności
Płynność bieżąca – do 7 dni,
Płynność krótkoterminowa – od 7 dni
do 1 miesiąca;
Płynność średnioterminowa do 1 roku
Płynność długoterminowa powyżej 1
roku
Termin
zapadalności/wymagalności
Termin płatności:
Zapadalności należności
Wymagalności zobowiązań
liczony od dnia, na który
sporządzono zestawienie terminów
płatności wynikające z umowy
Płynność banku a reguły
teoretyczne
Transformacja terminów sprzyja wzrostowi
dochodów ale zagraża płynności.
Zachowanie płynności, czyli utrzymanie znacznej
części aktywów płynnych powoduje obniżenie
dochodu.
W razie problemów z płynnością sprzedaż aktywów
oraz pozyskanie dodatkowych środków z rynku
pieniężnego przynosi straty.
Teoretyczne reguły zachowania
płynności
złota reguła bankowa
reguła osadu we wkładach
reguła przesunięć
reguła maksymalnego obciążenia
Teoretyczne reguły
płynności 1)
Teoretyczne reguły
płynności 2)
Przykładowa struktura
aktywów i pasywów banku
Aktywa
(kredyty)
Pasywa
(depozyty)
300
jednostek /
3 mies
100
jednostek /
1 mies
300
jednostek /
3 mies
100
jednostek /
6 mies
Aktywa
(kredyty)
Pasywa
(depozyty)
100
jednostek / 1
mies.
100
jednostek / 1
mies
300
jednostek / 3
mies
300
jednostek / 3
miesi
100
jednostek / 6
mies
100
jednostek / 6
mies
Działanie – bank przyjął depozyt na rynku
pieniężnym i ulokował środki w innej
instytucji na 1 miesiąc
Miary oceny ryzyka
płynności
Wewnętrzne:
metoda luki płynności,
urealniona luka płynności,
współczynników płynności
zestawienie przepływów pieniężnych
i inne
Zewnętrzne – Rekomendacja P dotycząca systemu
monitorowania płynności płatniczej banków; Uchwała Nr
386/2008 KNF z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie ustalenia
wiążących banki norm płynności (weszła w życie 1 stycznia
2009 r.) (wcześniej obowiązywała Uchwała 9/2007 KNB z
2007r. w sprawie ustalania wiążących banki norm
płynności)
Analiza luki płynności
Termin zapadalności lub wymagalności liczony od dnia, na który
sporządzone zestawienie terminów płatności wynikających z
umowy.
Pozycje aktywów i pasywów zostają podzielone według ww
terminów na przedziały:
1 dzień
od 1 dnia do 1 tygodnia włącznie
od 1 tygodnia do 1 miesiąca włącznie
od 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie
od 3 do 6 miesięcy włącznie
od 6 miesięcy do 1 roku
powyżej 1 roku
W każdym przedziale czasowym oblicza się różnicę między
aktywami i pasywami.
Luka dodatnia - aktywa (wpływy związane ze spłatą kredytów i
inne) dla danego terminu zapadalności przewyższają pasywa
(wypływy związane ze zwrotem depozytów i inne). Świadczy o
nadwyżce płynności.
Luka ujemna - aktywa dla danego terminu zapadalności są niższe
niż pasywa świadczy o braku płynności.
Urealniona luka płynności
Terminy wymagalności i zapadalności
powinny być urealnione:
w przypadku kredytów uwzględnia się możliwe
opóźnienia w spłacie oraz kredyty zagrożone,
w przypadku depozytów uwzględnia się
prolongaty depozytów, wcześniejsze wypłaty
oraz osad we wkładach.
Wskaźniki pomiaru
płynności
Wskaźnik płynności bieżącej:
- powyżej 0,9 – płynność jest dobra
- 0,9-0,7 zadowalająca
- poniżej 0,7 zła
Granice te mają charakter umowny.
Wskaźnik płynności bieżącej = aktywa do 3
mies. / pasywa do 3 mies.
Wskaźnik płynności szybkiej = aktywa do 1
mies. / pasywa do 1 mies.
Nadzorcza norma płynności
Obowiązek opracowania w formie pisemnej
zasad zarządzania płynnością płatniczą.
Obowiązek spełniania przez banki i oddziały
instytucji kredytowych miar płynności
krótkoterminowej i długoterminowej.
Obliczane są codziennie.
Aktywa
Wartość
Pasywa
Wartość
A1
Podstawowa rezerwa
płynności
B5
Środki obce
niestabilne
A2
Uzupełniająca rezerwa
płynności
B4
Środki obce
stabilne
A3
Pozostałe transakcje
zawierane na hurtowym
rynku finansowym
B3
Pozostałe
zobowiązania na
hurtowym rynku
finansowym
A4
Aktywa o ograniczonej
płynności
B2
Pozostałe
zobowiązania
A5
Aktywa niepłynne
B1
Fundusze własne
pomniejszone o
określone wymogi
kapitałowe
Podstawowa rezerwa
płynności
Uzupełniająca rezerwa
płynności (termin od 8 dni do
30 dni)
Środki obce stabilne
Miary płynności wg normy
nadzorczej
Bank „duży” o aktywach powyżej 200 mln zł:
Miary płynności krótkoterminowej:
Luka płynności krótkoterminowej – rezerwa płynności podstawowa i
uzupełniająca minus środki obce niestabilne – większa od 0
Współczynnik płynności krótkoterminowej - iloraz ww. – większy od 1
Miary płynności długoterminowej:
Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi-
iloraz funduszy własnych i aktywów niepłynnych – większy od 1
Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów o
ograniczonej płynności funduszami własnymi i środkami obcymi
stabilnymi – większy od 1
Bank „mały” o aktywach do 200 mln zł:
Współczynnik udziału podstawowej i uzupełniającej rezerwy
płynności w aktywach – wartość większa od 0,2
Współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych funduszami własnymi-
iloraz funduszy własnych i aktywów niepłynnych – większy od 1
Sekurytyzacja aktywów
Proces sprzedaży papierów wartościowych
zabezpieczonych aktywami lub wpływami z aktywów.
Jednorodne aktywa (np. kredyty hipoteczne,
samochodowe, należności leasingowe) zostają
wyodrębnione i przekazane innemu podmiotowi
(spółce specjalnego przeznaczenia).
Spółka ta emituje papiery wartościowe
zabezpieczone ww aktywami.
Środki finansowe z emisji papierów wartościowych
otrzymuje bank przed terminem zapadalności
aktywów.
Dziękuję za
uwagę